| Competencias / Resultados do título |
| Código | Competencias / Resultados do título |
| Resultados de aprendizaxe | |||
| Resultados de aprendizaxe | Competencias / Resultados do título | ||
| Analizar o desenvolvemento das sociedades ao longo da historia, describindo o proceso saúde-enfermidade para identificar a función de coidar nas sociedades de cada época. | A21 A24 |
B1 B3 B4 B8 B10 B11 B18 B21 B22 |
C4 C7 |
| Identificar a función da Enfermería e comprender a importancia do establecemento dun marco teórico. | A22 A24 |
B1 B2 B3 B6 B8 B9 B11 B12 B16 B18 B20 B21 B24 |
C4 C7 C8 C12 |
| Comprender as teorías e modelos conceptuais máis relevantes. | A22 |
B1 B2 B3 B6 B8 B16 B24 |
C4 C8 |
| Describir a aplicación da metodoloxía científica en enfermaría: Proceso de Atención de Enfermaría. | A22 A23 |
B1 B2 B3 B6 B8 B12 B13 B16 B24 |
C3 C4 |
| Valorar e planificar coidados básicos para a atención das necesidades fundamentais do ser humano. | A22 A23 A24 A25 A37 |
B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B14 B15 B16 B19 B20 B21 B22 B24 |
C3 C4 C6 C10 C11 C12 |
| Aplicar o Proceso de Atención de Enfermaría. | A22 A23 A24 |
B1 B2 B3 B4 B8 B9 B12 B13 |
C3 C4 |
| Contidos |
| Temas | Subtemas |
| UNIDADE DIDÁCTICA I.-HISTORIA DA ENFERMARÍA | TEMA 1. EVOLUCIÓN HISTÓRICA DOS COIDADOS DE ENFERMARÍA TEMA 2. A ORIXE DOS COIDADOS TEMA 3. AS CIVILIZACIÓNS ANTIGAS TEMA 4. A IDADE MEDIA TEMA 5. O MUNDO MODERNO E CONTEMPORÁNEO TEMA 6. A CRUZ VERMELLA INTERNACIONAL TEMA 7. DESENVOLVEMENTO HISTÓRICO DA ENFERMARÍA EN ESPAÑA TEMA 8. A ENFERMARÍA DO PRESENTE |
| TEMA 1. EVOLUCIÓN HISTÓRICA DOS COIDADOS DE ENFERMARÍA | 1.1 Os coidados aos enfermos a través dos tempos. 1.2 Factores condicionantes. 1.2.1 Evolución dos conceptos de saúde e enfermidade. 1.2.2 Comportamento social ante os enfermos e a enfermidade. 1.2.3 Consideración social das mulleres a través da historia. 1.2.4 Evolución do coñecemento |
| TEMA 2. A ORIXE DOS COIDADOS | 2.1 Coidado dos enfermos nos pobos primitivos. Coidados de supervivencia. 2.2 O papel da muller nos coidados. |
| TEMA 3. AS CIVILIZACIÓNS ANTIGAS | 3.1 Egipto, China e India 3.2 O Mundo Mediterráneo: Grecia e Roma 3.2.1 Características xerais da época. 3.2.2 O xuramento hipocrático. 3.2.3. O papel da muller nos coidados. |
| TEMA 4. A IDADE MEDIA | 4.1 Perspectiva histórica. 4.2 Os mosteiros e hospitais 4.3 A atención dos enfermos. 4.4 A influencia das cruzadas 4.5 Os hospitais e tipo de coidados na Coruña 4.6 O papel da muller nos coidados. |
| TEMA 5. O MUNDO MODERNO E CONTEMPORÁNEO | 5.1 Os avances da ciencia. 5.2 O nacemento da Enfermaría profesional: 5.2.1 Diaconisas de Kaisserswert. 5.2.2 Florence Nightingale. A súa vida e a súa obra. Repercusiones da súa obra. 5.3 Os hospitais e tipo de coidados na Coruña 5.4 O papel da muller nos coidados |
| TEMA 6. A CRUZ VERMELLA INTERNACIONAL | 6.1 Fundación, funcións e ámbito de actuación. |
| TEMA 7. DESENVOLVEMENTO HISTÓRICO DA ENFERMARÍA EN ESPAÑA | 7.1 Século XIX. Os coidados: unha nova perspectiva para Enfermaría. 7.2 Enfermaría. Consideración social. 7.3 Practicantes. 7.4 Matronas. 7.5 Fundación da primeira escola de enfermeiras. 7.6 Expedición Balmis 7.7 O papel das mulleres nos coidados 7.7 Hospitais e tipos de coidados |
| TEMA 8. A ENFERMARÍA DO PRESENTE | 8.1 Século XX. Desenvolvemento da profesión. 8.2 Primeiros ordenamentos legais. 8.3 Situación da Enfermaría nas primeiras décadas. 8.4 Colexios profesionais. 8.5 Reorganización da Enfermaría: Axudantes Técnicos Sanitarios (A.T.S.) 8.6 Especialidades. 8.7 O papel das mulleres nos coidados 8.7 Proceso de integración das Escolas de .A.T.S. na Universidade. 8.8 Lei de Reforma Universitaria (L.R.U). Profesorado. 8.9 Reforma dos Plans de Estudos. 8.10 Lei Orgánica Universitaria (L.O.U) 8.11 Proceso de Bolonia 8.12 Organismos relacionados coa Enfermería |
| UNIDADE DIDÁCTICA II. ENFERMARIA PROFESIONAL.MODELOS E TEORIAS DE ENFERMERIA | TEMA 1. A ENFERMARÍA PROFESIONAL.FUNCIÓN DIFERENCIADA DA PROFESIÓN DE ENFERMARÍA TEMA 2. MARCO CONCEPTUAL DA PROFESIÓN DE ENFERMARÍA.MODELOS DE COIDADOS EN ENFERMARÍA TEMA 3. TENDENCIA NATURALISTA TEMA 4. TENDENCIA DE SUPLENCIA/AXUDA TEMA 5.TENDENCIA DE INTERRELACIÓN TEMA 6. TEORÍAS DE ENFERMARÍA TEMA 7. TEORÍAS DE ENEFERMARÍA DE NIVEL MEDIO |
| TEMA 1. A ENFERMARÍA PROFESIONAL.FUNCIÓN DIFERENCIADA DA PROFESIÓN DE ENFERMARÍA | 1.1 Concepto e características de profesión 1.2 Concepto de enfermaría. A enfermería como profesión 1.2 Campo de actuación. 1.3 Supostos básicos da profesión de enfermaría. 1.4 Funcións de enfermería 1.5 O equipo de saúde: a enfermeira como membro do equipo de saúde. |
| TEMA 2. MARCO CONCEPTUAL DA PROFESIÓN DE ENFERMARÍA.MODELOS DE COIDADOS EN ENFERMARÍA | 2.1 O concepto de marco conceptual dunha profesión. 2.2 A necesidade de establecer un marco conceptual 2.3 Elementos que compoñen o marco conceptual. 2.4 Concepto de Modelo. Elementos dun modelo. 2.5 Necesidade de adoptar un modelo na práctica. 2.6 Criterios de clasificación dos modelos. Tendencias. |
| TEMA 3. TENDENCIA NATURALISTA | 3.1 Florence Nightingale. 3.2 Fundamentos do modelo. 3.3 Significado do modelo para a enfermaría. |
| TEMA 4. TENDENCIA DE SUPLENCIA/AXUDA | 4.1 O modelo de coidados de Virginia Henderson. 4.1.1 As necesidades humanas e a súa relación coa enfermaría. 4.1.2 Función da enfermaría nestes modelos. |
| TEMA 5.TENDENCIA DE INTERRELACIÓN | 5.1 O modelo de Hildegarde Peplau. |
| TEMA 6. TEORÍAS DE ENFERMERÍA | 6.1 Modelo de promoción da saúde. Nola J. Pender 6.2 Teoría da diversidade e da universalidade dos coidados culturais. Madeleine Leininger |
| TEMA 7. TEORÍA DE ENFERMARÍA DE NIVEL MEDIO | 7.1 Teoría do confort de Katharine Kolcaba. |
| UNIDADE DIDÁCTICA III.-METODOLOXÍA CIENTÍFICA E A SÚA APLICACIÓN EN ENFERMARÍA. O PROCESO DE ATENCIÓN DE ENFERMARIA | TEMA 1. A APLICACIÓN DO MÉTODO CIENTÍFICO EN ENFERMARÍA: O PROCESO DE ATENCIÓN DE ENFERMARÍA. TEMA 2. PRIMEIRA ETAPA DO PROCESO DE ATENCIÓN DE ENFERMARÍA: A VALORACIÓN TEMA 3. SEGUNDA ETAPA DO PROCESO DE ATENCIÓN DE ENFERMARÍA: IDENTIFICACIÓN DE PROBLEMAS: O DIAGNÓSTICO DE ENFERMARÍA. TEMA 4. TERCEIRA ETAPA DO PROCESO DE ENFERMARÍA: A PLANIFICACIÓN DOS COIDADOS TEMA 5. CUARTA ETAPA DO PROCESO DE ENFERMARÍA: A EXECUCIÓN DO PLAN DE COIDADOS. TEMA 6. QUINTA ETAPA DO PROCESO DE ENFERMARÍA: A AVALIACIÓN |
| TEMA 1. A APLICACIÓN DO MÉTODO CIENTÍFICO EN ENFERMARÍA: O PROCESO DE ATENCIÓN DE ENFERMARÍA. | 1.1 O Proceso de Atención de Enfermaría: orixe e historia. 1.2 O Proceso como método de solución de problemas. 1.3 Etapas do proceso de Enfermaría. |
| TEMA 2. PRIMEIRA ETAPA DO PROCESO DE ATENCIÓN DE ENFERMARÍA: A VALORACIÓN | 2.1 A recollida e selección de datos. Métodos para a recollida. Fontes que aportan datos. 2.2 A recollida de datos a través da entrevista. A entrevista como forma de comunicación e como medio de obtención de datos. 2.3 A recollida de datos a través da observación. 2.3.1Concepto e fins da observación. 2.4. Valoración segundo o modelo de V. Henderson 2.5. Valoración segundo os patróns funcionales de M. Gordon |
| TEMA 3. SEGUNDA ETAPA DO PROCESO DE ATENCIÓN DE ENFERMARÍA: IDENTIFICACIÓN DE PROBLEMAS: O DIAGNÓSTICO DE ENFERMARÍA. | 3.1 Análise dos datos recollidos. 3.2 Diagnóstico de Enfermaría. Concepto. Evolución histórica. 3.3 Sistemas de clasificación dos Diagnósticos de Enfermaría 3.3.1 Taxonomía diagnóstica. 3.4 Compoñentes do Diagnóstico de Enfermaría: etiqueta, definición, características definitorias, factores relacionados, condición asociada e poboación de risco. 3.5 Clasificación dos Diagnósticos de Enfermería: reais, de risco, de promoción da saúde e de síndrome. 3.6 Formulación correcta do Diagnóstico de Enfermaría. 3.7 Problemas Interdependentes. Concepto. Diferenzas entre Diagnóstico de Enfermería e Problema interdependiente |
| TEMA 4. TERCEIRA ETAPA DO PROCESO DE ENFERMARÍA: A PLANIFICACIÓN DOS COIDADOS. | 4.1 Concepto e finalidade. 4.2 Selección de prioridades. 4.3 Establecemento de obxectivos. 4.3.1 Clasificación dos Resultados de Enfermaría:NOC 4.4 Determinación de actividades. 4.2.1Clasificación das Intervencions de Enfermaría:NIC |
| TEMA 5. CUARTA ETAPA DO PROCESO DE ENFERMARÍA: A EXECUCIÓN DO PLAN DE COIDADOS. | 5.1 A execución do planificado. Persoas que interveñen na execución do Plan de Coidados. 5.2 Formas de intervención da enfermeira no Plan de Coidados |
| TEMA 6. QUINTA ETAPA DO PROCESO DE ENFERMARÍA: A AVALIACIÓN | 6.1 Concepto de avaliación no Proceso de Enfermaría. 6.2 Elementos e aspectos da avaliación. 6.3 Instrumentos de avaliación. Formas de avaliación |
| UNIDADE DIDÁCTICA IV. COIDADOS BÁSICOS DE ENFERMARÍA | TEMA 1. COIDADOS BÁSICOS PARA A ATENCIÓN DAS NECESIDADES FUNDAMENTÁIS DO SER HUMANO ADAPTADOS AO MODELO DE VIRGINIA HENDERSON. TEMA 2. COIDADOS BÁSICOS PARA A ATENCIÓN DAS NECESIDADES FUNDAMENTÁIS DO SER HUMANO ADAPTADOS AOS PATRÓNS FUCIONAIS DE SAÚDE DE MARGORY GORDON TEMA 3.COIDADOS BÁSICOS NUN ENTORNO MULTICULTURAL |
| TEMA 1. COIDADOS BÁSICOS PARA A ATENCIÓN DAS NECESIDADES FUNDAMENTÁIS DO SER HUMANO ADAPTADOS AO MODELO DE VIRGINIA HENDERSON. | 1.1. Introdución 1.2. Necesidade de respirar normalmente 1.3. Necesidade de alimentarse e hidratarse adecuadamente 1.4 Necesidade de eliminar por todas as vías corporais 1.5. Necesidade de moverse e de manter posturas adecuadas 1.6. Necesidade de durmir e descansar 1.7. Necesidade de escoller a roupa adecuada: vestirse e desvestirse 1.8. Necesidade de manter a temperatura corporal dentro dos límites normais, adecuando a roupa e modificando o ambiente 1.9. Necesidade de manter a hixiene corporal e a integridade da pel 1.10. Necesidade de evitar os perigos ambientais e lesionar a outras persoas 1.11. Necesidade de comunicarse cos demais expresando emocións, necesidades, temores ou opinións 1.12. Necesidade de vivir segundo as súas crenzas e valores 1.13. Necesidade de ocuparse en algo de tal forma que o seu labor teña un sentido de realización persoal 1.14. Necesidade de participar en actividades recreativas 1.15. Necesidade de aprender, descubrir ou satisfacer a curiosidade que conduce a un desenvolvemento normal e a usar os recursos dispoñibles |
| TEMA 2. COIDADOS BÁSICOS PARA A ATENCIÓN DAS NECESIDADES FUNDAMENTÁIS DO SER HUMANO ADAPTADOS AOS PATRÓNS FUCIONAIS DE SAÚDE DE MARJORY GORDON. | 2.1. Introdución 2.2. Percepción - manexo da saúde 2.3. Nutricional - metabólico 2.4. Eliminación 2.5. Actividade- exercicio 2.6. Sono- descanso 2.7. Cognitivo-perceptual 2.8. Autopercepción- autoconcepto 2.9. Rol- relacións 2.10. Sexualidade- reprodución 2.11. Adaptación- tolerancia ao estrés 2.12. Valores- crenzas |
| TEMA 3.COIDADOS BÁSICOS NUN ENTORNO MULTICULTURAL | 3.1. Saúde e enfermidade 3.2. Modelos de saúde 3.3. Enfermaria transcultural 3.4. Competencia cultural 3.5. Valoración cultural 3.6 Aproximación ao paciente inmigrante |
| Planificación | ||||
| Metodoloxías / probas | Competencias / Resultados | Horas lectivas (presenciais e virtuais) | Horas traballo autónomo | Horas totais |
| Actividades iniciais | A21 A22 | 1 | 0 | 1 |
| Sesión maxistral | A21 A22 A24 B6 B7 B8 B16 | 60 | 50 | 110 |
| Estudo de casos | A22 A23 A24 A25 A37 B1 B2 B3 B4 B6 B8 B11 B12 B13 B16 C3 C6 | 35 | 5 | 40 |
| Proba mixta | A21 A23 A24 B2 B3 B8 B9 | 3 | 55 | 58 |
| Saídas de campo | A21 B1 B11 C7 C11 C12 | 1 | 4 | 5 |
| Aprendizaxe colaborativa | A21 A22 A23 B3 B5 B8 B10 B13 B14 B15 B16 B18 B19 B20 B22 B24 C4 C8 | 25 | 15 | 40 |
| Traballos tutelados | B1 B2 B3 B4 B8 C11 C12 | 7 | 25 | 32 |
| Lecturas | A21 A22 B6 B7 B8 B16 B20 B21 B24 C7 C10 C11 C12 | 2 | 10 | 12 |
| Atención personalizada | 2 | 0 | 2 | |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado | ||||
| Metodoloxías |
| Metodoloxías | Descrición |
| Actividades iniciais | Actividade para a presentación da materia, horarios e coñecer intereses e/ou motivacións que posúe o alumnado para o estudo da Enfermaría |
| Sesión maxistral | Actividade na que a profesora expón de xeito oral e con medios audiovisuais contidos teóricos do programa e a orientación bibliográfica dos mesmos |
| Estudo de casos | Actividade na que o estudantado, ante un caso concreto, debe ser capaz de valorar as necesidades básicas, analizar os datos, identificar problemas de saúde da persoa, familia e comunidade e planificar os coidados e aplicar coidados para resolvelos ou, se isto non é posible, proporcionar unha morte digna |
| Proba mixta | Proba escrita con pregunta curta, tipo test e casos. |
| Saídas de campo | Actividades desenvolvidas nun contexto externo ao contorno académico universitario (monumentos, museo, ruas, etc.) relacionadas co ámbito de estudo da materia. Estas actividades céntranse no desenvolvemento de capacidades relacionadas coa observación directa e sistemática, a recollida de información e posterior presentación na aula |
| Aprendizaxe colaborativa | Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo. |
| Traballos tutelados | Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe. Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor. |
| Lecturas | Lectura de libros e artigos de revistas cientificas para profundizar nos contidos do programa. |
| Atención personalizada |
|
|
| Avaliación | |||
| Metodoloxías | Competencias / Resultados | Descrición | Cualificación |
| Aprendizaxe colaborativa | A21 A22 A23 B3 B5 B8 B10 B13 B14 B15 B16 B18 B19 B20 B22 B24 C4 C8 | Entrega e defensa de traballos de carácter obrigatorio que se desenvolven mediante traballo conxunto dun grupo de estudantes. A profesora especificará previamente a data de entrega. Valorarase a presentación escrita e oral Escrita: - Extensión e formato - Expresión e ortografía - Aspectos relevantes - Conclusións e discusión - Bibliografía actualizada e adaptada á normativa de Vancouver Oral: - Expresión oral e expresividade - Contestación correcta ás preguntas , sobre o traballo, realizadas pola profesora - Recursos didácticos - Orixinalidade - Adaptación ao tempo |
20 |
| Traballos tutelados | B1 B2 B3 B4 B8 C11 C12 | Consistirá no desenvolvemento dun caso clínico de xeito grupal e/o individual. A avaliación farase tendo en conta, fundamentalmente, o razoamento diagnóstico: selección de datos recollidos na valoración, identificación de problemas (DdE) e intervencións de enfermería (NIC). A profesora especificará, previamente, a data de entrega. |
20 |
| Proba mixta | A21 A23 A24 B2 B3 B8 B9 | No primeiro cuadrimestre realizarase unha proba dos contidos de Historia da Enfermaría e outra de Modelos de Enfermaría. Cada unha das partes suporá o 10% da nota final desta metodoloxía. As probas constarán de preguntas curtas e preguntas tipo test, relacionadas con contidos teóricos, lecturas e os traballos tutelados. No segundo cuadrimestre realizarase outra proba sobre os contidos do Proceso de Atención de Enfermaría e de Coidados Básicos de Enfermaría. As probas constarán de preguntas tipo test e preguntas curtas relacionadas cos contidos teóricos, lecturas, estudos de casos e traballos tutelados. Cada unha das partes suporá o 10% da nota final desta metodoloxía. Resolución dun caso de un problema de saúde-enfermidade, esta suporá o 20% da nota final desta metodoloxía. A superación desta metodoloxía implica a superación de todas as probas realizadas. |
60 |
| Observacións avaliación | |||
|
A asistencia ás clases de pequenos grupos éobrigatoria. Cada falta de asistencia será penalizada con 0,25 puntos ata untotal de 2 puntos na aprendizaxe colaborativa ou traballo tutelado. O alumnado que, no exame parcial, nonsuperase a proba de Historia e Modelos de Enfermería, fará a recuperacióndurante a proba ordinaria. A asistencia a clase será considerada unvalor positivo na avaliación sempre que supere o 85% do total de horaspresenciais. Na segundaoportunidade respectaranse as notas das partes superadas na primeira oportunidade. Matrículaparcial: o estudantado a tempo parcial poderá solicitar a dispensa académica que lles exima da asistencia ás clases durante o proceso de matriculación, no momento que remitan a documentación xustificativa que acredita o motivo polo que non poden realizar os estudos a tempo completo. Neste caso o alumnado terá que presentar, a través da plataforma Moodle, os mesmos traballos que o resto do estudantado que, poderá facer de xeito individual ou en grupo (previo acordo coa profesora). A proba mixta suporá o 75% (40% o exame teórico e 35% o caso clínico), os traballos suporán o 25% da avaliación. Dispensa de asistencia ás clases: en cumprimento da Normativa Académica da UDC, o alumnado a tempo completo poderá solicitar a dispensa da asistencia ás clases sempre e cando acrediten mediante os xustificantes oportunos que se atopan nalgún dos supostos recollidos na normativa e o soliciten no momento indicado por esta. Neste caso o alumnado terá que presentar, a través da plataforma Moodle, os mesmos traballos que o resto do estudantado que poderá facer de xeito individual ou en grupo (previo acordo coa profesora). A proba mixta suporá o 75% (40% o exame teórico e 35% o caso clínico), os traballossuporán o 25% da avaliación. Adianto de oportunidade: neste caso a proba mixta suporá o 100% da avaliación. A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso na convocatoria en que se cometa: a/o estudante será cualificado con “suspenso” (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta se produce na primeira oportunidade como na segunda. Para isto, procederase a modificar a súa cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario. |
|||
| Fontes de información |
| Bibliografía básica |
(). .
Luis;Rodrigo M.T. (2014). Los diagnósticos enfermeros. Revisión crítica y guía práctica. 9ª ed. Barcelona: Elsevier
Carlos M. Fernández (1995). Antiguos Hospitales. A Coruña: Galaxia
Alfaro, R. (2014). Aplicación del proceso enfermero: fundamento del razonamiento clínico . (8ª Ed.) Barcelona: Wolters Kluwer
Wagner Ch M, Butcher HK, Clarke MF. (2024). Clasificación de las Intervenciones de Enfermería (NIC). 8ª Edición. Barcelona: Elsevier
Moorhead S,Swanson E,Johnson M. (2024). Clasificación de Resultados de Enfermería (NOC). Medición de Resultados en Salud. 7ª Edición. Barcelona:Elsevier
NANDA Internacional (2021). Diagnósticos enfermeros: Definiciones y Clasificación 2021-2023. 12ª ed. Barcelona: Elsevier
Potter, P., & Ostendorf, W. R. (2023). Fundamentos de enfermería. (11ª Edición Premium) Barcelona: Elsevier
Kozier, B., Erb, G., Berman, A., Snyder, S., Snyder, S., & Snyder, S. (2013). Fundamentos de Enfermería. Conceptos, proceso y práctica. (9ª ed.) Madrid : Pearson Prentice Hall
García Martínez MJ, García Martínez, AC (coord) (2001/04). Híades. Revista de Historia de la Enfermería. Alcalá de Guadaira
Martínez Martin ML, Chamorro Rebollo E (2023). Historia de la Enfermería. Evolución histórica del cuidado enfermero.. (4ª Ed.) Barcelona: Elsevier
López Mariño, A. (2022). Isabel Zendal. La madre de todas las vacunas. Santiago de Compostela: Teófilo Edicións
González Guitián C. Galdo Fernández F. (1996). La Coruña en la historia de la viruela. A Coruña: Galaxia
Spector R.E, Muñoz M.J (2003). La cultura de la salud. Madrid: Pearson Educación
Germán Bes C, Martínez Santos Y, Mas Espejo M (2020). Las primeras enfermeras laicas españolas. Aurora Mas y los orígenes de una profesión en el S XX. Zaragoza:Servicio de publicaciones. Universidad de Zaragoza
Alligood MR. (2023). Modelos y Teorías en enfermería. (10ª ed.) Barcelona: Elsevier Mosby
Nightingale, F. (1990). Notas sobre Enfermería. Barcelona: Masson- Salvat
Moreno Preciado, M (2021). Transculturalidad, género y salud. Barcelona: Elsevier |
| Bibliografía complementaria |
Poletti, R (1980). Cuidados de Enfermería. Tendencias y conceptos actuales. Barcelona: Rol
(). Cuiden.
(). Cultura de cuidados.
(). Enfermería Clínica.
Adam, E. (1982). Hacia dónde va la Enfermería. Madrid: Interamericana
Donahue, P (1988). Historia de la enfermería. Barcelona: Doyma
Hernández Martín, F (1996). Historia de la Enfermería en España. Desde la antigüedad hasta nuestros días.. Madrid: Síntesis
Eseverri Chaverri, C (1995). Historia de la Enfermería española e Hispanoamericana. Madrid: Universitas
Hernández Conesa, J (1996). Historia de la enfermería. Un análisis histórico de los cuidados de enfermería.. Madrid: interamericana McGraw-Hill
(). Index de enfermería.
Henderson, V (1984). La naturaleza de la Enfermería. Madrid: Interamericana
Domínguez Alcón, C (1986). Los cuidados y la profesión enfermera en España. Madrid: Pirámide
Carpenito, L.J. (2017). Manual de diagnósticos de enfermería. barcelona: Wllkers Kluwer
(). Metas de Enfermería.
Valls Llobet, C (2020). Mujeres invisibles para la medicina. 3ª ed. Madrid: Capitán Swing; 2020
Collière MF (1983). Promover la vida. De la práctica de las mujeres cuidadoras a los cuidados de enfermería. Madrid: interamericana McGraw-Hill
(). Rol de enfermería.
Kozier B., Erb G (2004). Técnicas de Enfermería Clínica. Madrid: McGraw-Hill Interamericana
Riopelle, L.; Grondin, L. Phaneuf (1993). Un proceso centrado en las necesidades de la persona. Madrid: Interamericana |
Recursos electrónicos:Bibliteca Virtual en Salud |
| Recomendacións | ||
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente | ||
|
| Materias que continúan o temario |
| Observacións | |
|
Esta materia ten en conta as recomendacións de: SUSTENTABILIDADE DO MEDIO AMBIENTE, PERSOA E IGUALDADE DE XENERO E CULTURA. - A entrega dos traballos documentais que se realicen nesta materia farase a través de MOODLE, en formato dixital sen necesidade de imprimilos. - Teranse en conta os principios éticos relacionados cos valores da sustentabilidade nos comportamentos persoais eprofesionais. - Atendendo ás distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria, nesta materia terase en conta a perspectiva de xénero; velando pola non utilización dunha linguaxe sexista na aula, nos documentos desenvolvidos na materia e nas actividades clínicas realizadas co alumnado. - Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas, e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade. - Prestarase especial atención en detectar situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas. - Facilitarase a plena integración do alumnado que por razóns físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso axeitado, igualitario e proveitoso á vida universitaria. |