Ao tratarse dunha materia da que non se imparten aulas durante o curso 2023-2024, será obrigatorio para TODO O ALUMNADO acordar unha titoría NAS DÚAS PRIMEIRAS SEMANAS DO CUADRIMESTRE co fin de establecer un plan de traballo idóneo. Establecerase entón un calendario para consensuar o tema do traballo tutelado e das prácticas do portafolios que o precisen e realizar as entregas.

Para aprobar a materia é preciso obter unha nota media de 5 sobre 10 que se calculará atendendo ás porcentaxes sinaladas para cada metodoloxía no apartado de avaliación, a condición de que se obteña un mínimo de 4 sobre 10 en cada unha das metodoloxías. Se a nota nalgunha destas metodoloxías é inferior a 4 suspenderase a materia.

De non concurrir nalgunha das metodoloxías, a cualificación será de non presentado (N. P.).

Cando sexa necesario acordar un tema, non se avaliarán as entregas non consensuadas coa profesora, como mínimo, 15 días antes do final das aulas do periodo lectivo do cuatrimestre.

Cando se teña feito unha das entregas do portafolios, as restantes prácticas desa metodoloxía non entregadas no prazo que se estableza cualificaranse cun 0. Este será tamén o caso dos traballos que non cumpran coas instrucións prescritas para a súa elaboración ou que fosen copiados ou plaxiados.

SEGUNDA OPORTUNIDADE:

Poderán presentarse á segunda oportunidade ÚNICAMENTE aqueles/as estudantes que non superen a materia na primeira oportunidade. Para aprobar, respectaranse as mesmas condicións e porcentaxes da primeira oportunidade. Gardaranse as notas relacionadas coas diferentes metodoloxías mencionadas no apartado de avaliación que resultasen aprobadas, polo que os alumnos poderán recuperarán só a parte/partes que teñan suspensas.

Será obrigatorio comunicar á docente como se abordará á avaliación nesta segunda oportunidade. Non se avaliaran os traballos que non teñan sido consensuados, como mínimo, 15 días antes da data fixada para o exame pola Facultade de Humanidades. Será responsabilidade dos estudantes contactar coa profesora para tal fin. Para presentarse ao exame (proba mixta), é requisito imprescindible entregar previamente os traballos das restantes metodoloxías.

ALUMNOS CON DEDICACIÓN A TEMPO PARCIAL OU DISPENSA ACADÉMICA DE ASISTENCIAS ÁS AULAS LEGALMENTE RECOÑECIDA:

Avaliaranse polo mesmo sistema que o resto do alumnado

Resultados de aprendizaxe	Competencias / Resultados do título
• Coñecemento, comprensión, aplicación e valoración das principales técnicas e métodos para a investigación científica	A2 A3 A4 A5 A7 A8	B3 B4 B7	C8 C9 C10 C11 C12 C13 C17
Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñibles para resolver os problemas cos que deben enfrentarse.	A1	B3 B4 B6 B7	C10 C11 C14
Valorar a importancia que ten a investigación no avance ético, socioeconómico e cultural da sociedade.	A1 A3 A5	B3 B6 B9	C1 C3 C5 C6 C7 C11 C12 C13 C14 C15 C17

Temas	Subtemas
1. Introdución á ciencia e á investigación científica	- O coñecemento. Características e fontes de coñecemento. - Métodos de adquisición de coñecementos. - A ciencia. Noción, definición. - Características do coñecemento científico. - Orixe e evolución da ciencia - A investigación científica, ¿qué é? - A reciprocidade investigación-teoría - Importancia da investigación para as disciplinas e as profesións
2. O método científico	-Nocións do método. -Qué é la metodoloxía, para qué sirve e cómo se usa. -Os paradigmas de investigación. -O proceso de investigación. -A sistematización dos métodos. -Método Empírico-analítico. -Método Experimental. -Método Hermenéutico. -Método Dialéctico. -Método Fenomenológico. -Método Histórico. -Método Sistémico. -Método Sintético. -Método Lóxico.
3. As técnicas científicas de investigación cuantitativa	- Tipos de técnicas de investigación cuantitativa de acordo coa sua finalidade, carácter, natureza e marco temporal. - Unidades de análise e observación. - Poboación: definición e tipos. - A mostra e o muestreo. Definición, requisitos e procedimientos. - Variables: definición e tipos. - Seleción de informantes e recollida de datos. - Métodos de recollida de datos. - Os cuestionarios. - Técnicas documentais cuantitativas: modalidades e características. - Técnicas mediante encuesta: Introdución e muestreo. - Técnicas mediante encuesta: O cuestionario estandarizado e o traballo de campo. - Técnicas mediante encuesta: Tratamiento de datos e informe. - Diseño experimental. - Bibliometría e estadística. - Cienciometría e informetría.
4. As técnicas científicas de investigación cualitativa	- Tipos de técnicas de investigación cualitativa de acordo coa sua finalidade, carácter, natureza e marco temporal. - A observación directa. - O grupo de discusión ou grupo focal. - O análise de documentos e de contido: a observación documental. - A teoría fundamentada ou anclada. - A entrevista estructurada. - As historias de vida. - Outras técnicas: etnografía, etnoloxía, etnometodoloxía, técnica biográfica, o paradigma hermenéutico-interpretativo, etc.
5. As fases na investigación. Fase Conceptual: o diseño da investigación	-Elexir o problema de investigación. -Tipos de cuestións de investigación. -Etapas conducentes ao enunciado da cuestión de investigación. -Formulación do problema de investigación. -Recensión dos escritos. -Consulta de bases de datos bibliográficas especializadas en ByD -Rexistro e organización da información. -O marco de referencia e o nivel de investigación (Procite). -O obxetivo da investigación. -A hipótese.
6. As fases na investigación. Fase Metodolóxica	-Definición e finalidade do diseño da investigación. -Elementos do diseño da investigación. -Clasificación das investigacións e niveis de coñecementos. -Conceptos propios do diseño de investigación. -Seleción de unha técnica documental.
7. As fases na investigación. Fase Empírico-analítica:recollida e análise dos datos.	- Métodos e técnicas de análise dos datos. - Presentación e interpretación dos resultados. - Conclusións e implicacións na investigación. - Análise crítico dos traballos de investigación.
8. As fases na investigación. Presentación dos resultados: redación e difusión.	- Tipos de informes de investigación. - Redación e presentación do traballo. - O proceso de redación: esquema e plan de redación, os borradores. - O estilo da redación: léxico, sintaxis, ortografía. - Estructura física: soporte, tipografía, presentación formal e espacial dos contidos. - Estructura lóxica: o formato IMRYD (Introdución, Material e Métodos, Resultados e Discusión). - O aparato crítico: citas e notas. - Comunicación, publicación e diseminación da investigación. - Canales formales e informales de publicación: revistas científicas, congresos, informes. - O proceso de publicación. A ética científica - A estructura nos informes de investigación. - Redación do informe de investigación según diferentes modelos editoriales (MLA, APA, UNE) - Comunicación dos resultados. - Canales de comunicación científica. - Análisis crítico dos traballos de investigación. - A ética científica.

Metodoloxías / probas	Competencias / Resultados	Horas lectivas (presenciais e virtuais)	Horas traballo autónomo	Horas totais
Traballos tutelados	A1 A2 A3 A4 C1 C3 C14 C15 C17	2	38	40
Sesión maxistral	A1 A2 A3 A4 B4 B9 C5 C6 C7 C9	21	20	41
Proba mixta	A1 A2 A3 A4 A5 A7 A8 B3 B6 B7 C5 C10 C11	2	20	22
Presentación oral	B3 B4 C1	9	0	9
Portafolios do alumno	A1 A4 B6 B7 B9 C6 C7 C10 C11 C12 C13 C14	10	24	34

Atención personalizada		4	0	4

*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías	Descrición
Traballos tutelados	Traballos orientados á aplicación dos conceptos e técnicas da materia de forma autónoma por parte do alumnado, contando sempre coa atención personalizada da docente para o seguimiento. Proporcionaranse instrucións precisas para a súa realización. Será obrigatorio consensuar o tema deste traballo coa docente dentro do plazo que se estableza a tal fin. Poderase solicitar a súa exposición na aula.
Sesión maxistral	Exposición oral dos contidos esenciais correspondentes aos temas do programa, que poderá ser apoiada por medios audiovisuais. Proposta de exemplos e modelos. Resposta a dúbidas e preguntas. Non se imparten aulas durante el curso 2022-2023
Proba mixta	Método de avaliación dos coñecementos e habilidades adquiridos polo alumnado, puidendo combinar distintos tipos de preguntas: preguntas de resposta curta (pechada ou non) e outras algo máis extensas para que o alumno reflexione sobre os contidos tratados na materia.
Presentación oral	Ó longo das aulas procurarase a interación entre o alumnado e profesorado de xeito ordeado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica. Os alumnos terán que falar de/expoñer os traballos que se incluirán no portafolios. Non se imparten aulas durante el curso 2022-2023
Portafolios do alumno	Cartofol que reúne virtualmente (a través da plataforma moodle) os traballos dos alumnos, fundamentalmente consistentes en resumo, comentario ou resposta a preguntas sobre lecturas, vídeos, conferencias, etc. que permitirán profundar sobre os contidos traballados e actividades de carácter práctico que permiten ao alumnado aprender de forma efectiva a teoría dun ámbito de coñecemento.

Metodoloxías	Competencias / Resultados	Descrición	Cualificación
Portafolios do alumno	A1 A4 B6 B7 B9 C6 C7 C10 C11 C12 C13 C14	Valorarase a adecuación ás pautas marcadas para cada actividade, o contido, as achegas por parte dos alumnos, a coherencia da súa estructura, a redacción e presentación. Poderán especificarse outros criterios de avaliación particulares no momento da presentación das actividades aos alumnos.	30
Traballos tutelados	A1 A2 A3 A4 C1 C3 C14 C15 C17	Computará a adecuación ás pautas marcadas (contido e presentación), a aplicación dos coñecementos adquiridos, a coherencia entre a proposta e o seu desenvolvemento, as iniciativas persoais, a claridade na formulación e estrutura, a capacidade de síntese, a redacción e presentación, fontes e bibliografía utilizada. Será imprescindible acordar o tema coa profesora dentro do prazo establecido a tal fin. Requerirase a súa exposición na aula.	30
Proba mixta	A1 A2 A3 A4 A5 A7 A8 B3 B6 B7 C5 C10 C11	Valorarase a adecuación das respostas ás preguntas plantexadas, o nivel de coñecementos demostrado, a ausencia de erros, as achegas persoais, así como a capacidade do alumnado para sintetizar, desenvolver, comparar ou relacionar de forma autónoma o contido teórico-práctico da materia. Terase en conta a expresión, corrección ortográfica e presentación, que poderán restar puntos.	40

Observacións avaliación
Ao tratarse dunha materia da que non se imparten aulas durante o curso 2023-2024, será obrigatorio para TODO O ALUMNADO acordar unha titoría NAS DÚAS PRIMEIRAS SEMANAS DO CUADRIMESTRE co fin de establecer un plan de traballo idóneo. Establecerase entón un calendario para consensuar o tema do traballo tutelado e das prácticas do portafolios que o precisen e realizar as entregas. Para aprobar a materia é preciso obter unha nota media de 5 sobre 10 que se calculará atendendo ás porcentaxes sinaladas para cada metodoloxía no apartado de avaliación, a condición de que se obteña un mínimo de 4 sobre 10 en cada unha das metodoloxías. Se a nota nalgunha destas metodoloxías é inferior a 4 suspenderase a materia. De non concurrir nalgunha das metodoloxías, a cualificación será de non presentado (N. P.). Cando sexa necesario acordar un tema, non se avaliarán as entregas non consensuadas coa profesora, como mínimo, 15 días antes do final das aulas do periodo lectivo do cuatrimestre. Cando se teña feito unha das entregas do portafolios, as restantes prácticas desa metodoloxía non entregadas no prazo que se estableza cualificaranse cun 0. Este será tamén o caso dos traballos que non cumpran coas instrucións prescritas para a súa elaboración ou que fosen copiados ou plaxiados. SEGUNDA OPORTUNIDADE: Poderán presentarse á segunda oportunidade ÚNICAMENTE aqueles/as estudantes que non superen a materia na primeira oportunidade. Para aprobar, respectaranse as mesmas condicións e porcentaxes da primeira oportunidade. Gardaranse as notas relacionadas coas diferentes metodoloxías mencionadas no apartado de avaliación que resultasen aprobadas, polo que os alumnos poderán recuperarán só a parte/partes que teñan suspensas. Será obrigatorio comunicar á docente como se abordará á avaliación nesta segunda oportunidade. Non se avaliaran os traballos que non teñan sido consensuados, como mínimo, 15 días antes da data fixada para o exame pola Facultade de Humanidades. Será responsabilidade dos estudantes contactar coa profesora para tal fin. Para presentarse ao exame (proba mixta), é requisito imprescindible entregar previamente os traballos das restantes metodoloxías. ALUMNOS CON DEDICACIÓN A TEMPO PARCIAL OU DISPENSA ACADÉMICA DE ASISTENCIAS ÁS AULAS LEGALMENTE RECOÑECIDA: Avaliaranse polo mesmo sistema que o resto do alumnado .

Bibliografía básica
	Alfaya Lamas, E. (2008). La Ley de Zipf y el método de McIntosh como técnicas documentales para la determinación de la procedencia geográfica de manuscritos medievales: Cotton Vespasian aiii. Actas del I encuentro internacional de investigación en ciencias de la Infomación y Documentación. A Coruña. BATTHYANY, K.; CABRERA, M. (Coord.). Metodología de la investigación en Ciencias Sociales. Apuntes para un curso inicial. Montevideo: Udelar. CSE, 2011, pp.9-17. Disponible en: <https://hdl.handle.net/20.500.12008/9491>. BLAXTER, L.; HUGHES, C.; TIGHT, M. Cómo se hace una investigación. Barcelona: Gedisa, 2005. BUNGE, Mario. Epistemologia. Barcelona: Siglo XXI, 2004. Butler-Kisber, L. (2010). Qualitative inquiry: Thematic, narrative and arts-informed perspectives. Thousand Oaks:Sage Publications. Caelli, K., Ray, L., & Miller, J. (2003). ‘Clear as mud’: Toward greater clarity in generic qualitative research. International Journal of Qualitative Methods, 2(2), 1-13. Chirban, J. T. (1996). Interviewing in depth: The interactive-relational approach. Thousand Oaks: Sage Publications. Creswell, J. W. (2009). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (3rd ed ed.). Thousand Oaks: Sage Publications. Denzin, N. K., & Loncoln, Y. S. (1994). Handbook of qualitative research. Thousand Oaks: Sage Publications. FORTÍN, M. F.  El proceso de investigación de la concepción a la realización. México D.F.: McGraw-Hill, 1999. Harry, B., Sturges, K. M., & Klinger, J. K. (2005). Mapping the process: An exemplar of process and challenge in grounded theory analysis. Educational Researcher, 34(2), 3-13. HERNÁNDEZ LEÓN, R. A. y Sayda Coello González, EL PROCESO DE INVESTIGACIÓN CIENTÍFICA, La Habana, Editorial Universitaria, 2011. ICART ISERN, M. T.; PULPÓN SEGURA, A. M. Cómo elaborar y presentar un proyecto de investigación, una tesina y una tesis. Barcelona: Universidad de Barcelona, 2012. IGARTUA, J. J.; HUMANES, M. L. El método científico aplicado a la investigación en comunicación social. En Portal de la Comunicación. Disponible en <http://www.portalcomunicacion.com/download/6.pdf>. Krueger, R. A., & Casey, M. K. (2000). Focus groups: A practical guide for applied research. Thousand Oaks: Sage Publications. Lifeder (en línea). Disponible en https://www.lifeder.com/ Lingard, L., Albert, M., & Levinson, W. (2008). Grounded theory, mixed methods, and action research. British Medical Journal, 337, 459-461. LÓPEZ YEPES, José. La aventura de la investigación científica. Guía delinvestigador y de director de investigación. Madrid: Síntesis, 1995. Marshall, C., & Rossman, G. B. (2006). Designing qualitative research (4th ed ed.). Londres: Sage Publications. McCall, G. J., & Simmons, J. L. (Eds.). (1969). Issues in participant observation: A text and reader. Reading: Addison-Wesley. Morse, J. M., & Stern, P. N. (2009). Developing grounded theory: The second generation. Walnut Creek: Left Coast Press. Schofield, J. W. (2002). Increasing the generalizability of qualitative research. In A. M. Huberman, & M. B. Miles (eds.), The qualitative researcher’s companion (pp. 171-203). Thousand Oaks, CA: Sage Publications. Silverman, D. (2010). Qualitative research: Theory, method and practice. Londres: Sage Publications. SOLIS, C.; SELLÉS, M. Historia de la ciencia. Madrid: Espasa Calpe, 2008. TAMAYO Y TAMAYO, M. El proceso de investigación científica. México: Limusa, 1981. TAMAYO Y TAMAYO, M. Diccionario de investigación científica. México: Limusa, 2004.
Bibliografía complementaria
	A profesora poderá proporcionarán nas clases bibliografía específica para cada un dos temas e actividades a desenvolver, co fin de adecuar e actualizar de maneira continua os contidos da materia.

Observacións