Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Xeografía Política Código 710G05004
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Humanidades
Coordinación
Armas Dieguez, Pedro Ramon
Correo electrónico
pedro.armas@udc.es
Profesorado
Armas Dieguez, Pedro Ramon
Correo electrónico
pedro.armas@udc.es
Web http://http://https://humanidades.udc.es
Descrición xeral O obxectivo principal desta materia é a aplicabilidade dos conceptos teóricos na análise dos problemas xeopolíticos. Este materia busca tamén a familiarización cos temas máis actuais en xeografía política e, finalmente, unha comprensión básica das ferramentas e os recursos utilizados na súa investigación.

Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Potenciar a capacidade analítica para a comprensión das conexións entre territorio, política e economía nun mundo globalizado. Incentivar a capacidade crítica para a diagnose de problemas xoepolíticos e a proposta de solucións alternativas. Fomentar a implicación nos problemas xeopolíticos doutras latitudes, o compromiso democrático e a cooperación solidaria. A1
A2
A3
A5
A7
A8
A10
A11
B1
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
B12
B13
B14
C1
C2
C3
C4
C7
C8
C9

Contidos
Temas Subtemas
1. Evolución do pensamento xeopolítico 1.1. Fundamentos da Xeografía Política
1.2. Do espazo vital á revolución global
2. Estado-Nación e outros actores internacionais 2.1. Nación, nacionalismo e xeopolítica
3. Transformacións contemporáneas no mapa político mundial 3.1. O mapa político do século XIX
3.2. O mapa político do século XX
4. Poder e economía no sistema xeopolítico mundial
4.1. Xeopolítica das grandes potencias: EEUU/Rusia
5. Estratexias de dependencia e dominación no proceso de globalizacion
5.1. Xeopolítica de China
5.2. Xeopolítica de América Latina
6. Xeografía da violencia
6.1. Conflitos en África
6.2. Conflitos en Oriente Medio
7. A fronteira como territorio de conflito 7.1. Conflitos herdados
7.2. Conflitos actuais

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A2 A1 A3 A5 A7 A8 A10 A11 B6 B7 B9 B8 B10 C4 C8 20 17.5 37.5
Estudo de casos A5 A7 A10 A11 B3 B4 B5 B7 B11 B12 B13 B14 C1 C2 C3 C4 C7 C9 15 40 55
Traballos tutelados A5 A7 A10 A11 B3 B4 B5 B7 B11 B12 B13 B14 B1 C1 C2 C3 C4 C7 C9 15 35 50
Proba mixta A2 A1 A3 A5 A7 A8 A11 B3 B4 B5 B6 B1 C1 C2 2.5 0 2.5
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe. A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade adóitase reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Estudo de casos O estudo de casos sobre xeografía política ten como obxectivos: incentivar os razoamentos inductivos e deductivos, establecer hipóteses, refutar paradigmas, confirmar teorías espaciais, propoñer solucións... Realizaranse estudos de casos relacionados co contido da materia e a presentación oral de aqueles que sinale o profesor.
Traballos tutelados Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados. Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe. Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor. Realizaranse traballos tutelados relacionados co contido da materia e a presentación oral de aqueles que sinale o profesor.
Proba mixta O exame escrito presencial incluirá preguntas teóricas obxectivas/subxectivas (preguntas de resposta verdadeiro-falso e/ou preguntas de resposta si-non, e/ou preguntas de resposta curta, e/ou preguntas de resposta longa, e/ou preguntas sobre o analise de casos) relacionadas coa materia.
Proba con preguntas tipo ensaio e preguntas tipo obxectivas, para avaliar a capacidade de síntese (por exemplo, definición de conceptos) e a capacidade de análise (por exemplo, comentario de material textual ou gráfico).

Atención personalizada
Metodoloxías
Estudo de casos
Traballos tutelados
Sesión maxistral
Descrición
A atención personalizada está indicada como consecuencia das dificultades que poidan xurdir na comprensión dos contidos teóricos e na consecución dos obxectivos dos traballos tutelados. Tamén para resolver as dificultades das lecturas e para ampliar a bibliografía básica, co obxectivo de mellorar as destrezas específicas.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Estudo de casos A5 A7 A10 A11 B3 B4 B5 B7 B11 B12 B13 B14 C1 C2 C3 C4 C7 C9 Forma parte da avaliación continua desenvolvida a través da aprendizaxe colaborativa alcanzada nas aulas e que resulta na realización de tantos estudos de casos ao longo do curso como o profesor estime oportuno. Criterios de valoración dos traballos escritos: axuste do traballo ás instruccións, calidade formal; calidade e creatividade dos contidos; amplitude e pertinencia das fontes de información utilizadas. Criterios de valoración das presentacións orais: axuste da presentación ás instruccións; calidade e creatividade dos contidos da presentación; amplitude e pertinencia das fontes de información. A participación activa e con aproveitamento nas actividades presenciais é obrigatoria para o alumnado con dedicación completa. 20
Proba mixta A2 A1 A3 A5 A7 A8 A11 B3 B4 B5 B6 B1 C1 C2 Consistirá na realización, na data oficialmente establecida, duha proba mixta presencial sobre os contidos da materia. Valoraráse a capacidade de expresión, o manexo e o dominio do vocabulario específico, a capacidade analítica e sintética e, por suposto, o coñecemento dos contidos do programa. Criterios de avaliación: coñecemento dos contidos teóricos, capacidade para aplicar os contidos teóricos a casos prácticos, nivel de consecución das competencias incluídas no programa da materia, capacidade de análise e síntese, extensión e precisión do vocabulario, corrección estilística e gramatical. 40
Traballos tutelados A5 A7 A10 A11 B3 B4 B5 B7 B11 B12 B13 B14 B1 C1 C2 C3 C4 C7 C9 Forma parte da avaliación continua desenvolvida a través da aprendizaxe colaborativa alcanzada nas aulas e que resulta na realización de tantos traballos tutelados ao longo do curso como o profesor estime oportuno. Criterios de valoración dos traballos escritos: axuste do traballo ás instruccións, calidade formal; calidade e creatividade dos contidos; amplitude e pertinencia das fontes de información utilizadas. Criterios de valoración das presentacións orais: axuste da presentación ás instruccións; calidade e creatividade dos contidos da presentación; amplitude e pertinencia das fontes de información. A participación activa e con aproveitamento nas actividades presenciais é obrigatoria para o alumnado con dedicación completa. 40
 
Observacións avaliación

A materia segue criterios de avaliación
continua; polo que a participación activa e con aproveitamento nas actividades
presenciais é obrigatoria para o alumnado con dedicación completa. Os criterios
de avaliación son os mesmos para cada unha das oportunidades de avaliación
incluíndo a convocatoria adiantada. A cualificación final da materia obterase
sumando a puntuación da parte práctica + a puntuación da proba mixta. Aínda que
esta materia, como se indicou, segue criterios de avaliación continua, os estudantes
que o desexen poderán renunciar á avaliación continua e terán dereito a optar
pola elección dun sistema de avaliación global, sempre dentro da mesma
oportunidade de avaliación. Esta avaliación global consistirá na realización
dunha proba mixta final sobre os contidos da materia á que se lle outorgará
unha puntuación máxima de 10 puntos e na que a puntuación mínima a obter para
superar a materia será de 5 puntos. 

Considerarase que se comenten prácticas
ilícitas cando un alumno actúa para defraudar ou tratar de defraudar ós
sistemas de comprobación e avaliación do rendemento académico, así como o
incumprimento das normas establecidas polo profesor para a realización de
traballos. Os traballos nos que se detecten prácticas ilícitas serán
cualificados con un 0. O uso de calquera axuda ou dispositivo no exame final
está totalmente prohibido; no caso de utilizar calquera soporte non permitido
quedará automaticamente suspenso, independentemente da nota do exame e outras
probas. Calquera falta de honradez académica (plaxio, copiar en exames, etc.)
penalizarase de acordo co establecido no artigo 14 das "Normas de
avaliación, revisión e reclamación das cualificacións dos estudos de grao e
mestrado universitario”.


Fontes de información
Bibliografía básica Short, J.R. (1993). An Introduction to Political Geography (2nd edition). London: Routledge
Copinsch, P.; Durand, M. F.;Martin, B. & Placidi, D. (2008). Atlas de la globalización. Comprender el espacio mundial contemporáneo.. Valencia: Universitat de Valencia
Tertrais, B. & Papin, D. (2021). Atlas de las fronteras. Muros, conflictos, migraciones. Madrid: Ediciones Cátedra
Chaliand,G (2004). Atlas del nuevo orden mundial. Madrid: Paidós
Gresh,A.; Radvanyl,J. ;Rekacewicz,P.; Samary,C. & Vidal,D. (2006). El Atlas de Le Monde diplomatique. Valencia:Cybermonde
Le Monde Diplomatique (2013). El Atlas. Conflictos de fronteras . Valencia:Cybermonde
Le Monde Diplomatique (2012). El Atlas. Nuevas potencias emergentes. Valencia:Cybermonde
Méndez,R. (2011). El nuevo mapa geopolítico del mundo. Valencia: Tirant lo Blanc
López,L. & Benito del Pozo,P. (1999). Geografía política. Madrid:Cátedra
Sánchez, J.E. (1999). Geografía política. Madrid: Síntesis
Nogué i Font, J. & Vicente, J (2001). Geopolítica, identidad y globalización. Barcelona: Ariel
Martín,E.M. & López-Davalillo, J. (2017). Geopolítica. Claves para entender un mundo cambiante (2ª edición). Madrid: Editorial Universitaria Ramón Areces
Wallerstein, I. (1991). Geopolitics and Geoculture Essays on the Changing World-System. Cambridge: Cambridge University Press
Dodds, K. (2019). Geopolitics. A Very Short Introduction (3rd edition). Oxford: Oxford University Press
Agnew, J (2003). Geopolitics. Re-visioning World Politics (2nd edition). London: Routledge
Flint, C. (2021). Introduction to Geopolitics. London: Routledge
Reinert, E.S. (2007). La globalización de la pobreza cómo se enriquecieron los países ricos...y por qué los países pobres siguen siendo pobres. Barcelona: Crítica
Flint,C. & Taylor, P.J. (2018). Political Geography World-Economy, Nation-State and Locality (7th edition). New York: Routledge
Buzan, B. & Wæber, O (2003). Regions and Powers. The Structure of International Security. Cambridge: Cambridge University Press
Harvey, D (2001). Spaces of Capital: Towards a Critical Geography. New York: Routledge
Cox, K. R.; Low, M. & Robinson, J. (2007). The Sage Handbook of Political Geography (1st edition). London: SAGE Publications

Bibliografía complementaria Agnew, J. & Toal G. (2003). A Companion to Political Geography. Oxford: Blackwell
Ó Tuathail G. (1996). Critical geopolitics: the politics of writing global space (1st edition). London: Routledge
Gray, C.S. & Sloan, G. (1999). Geopolitics, Geography and Strategy (1st edition). London: Routledge
Agnew, J. & Crobridge,S. (1995). Mastering Space Hegemony, Territory and International Political Economy. (1st edition). London: Routledge
O’Tuathail, G.; Dalby, S. y Routledge,P. (1998). Rethinking geopolitics. London: Routledge
Gregory, D.; Johnston, R.; Pratt, G.; Watts, M.J. & Whatmore, S. (2009). The Dictionary of Human Geography (5th edition). London: Wiley
O’Tuathail, G.; Dalby, S. y Routledge,P. (2006). The Geopolitics Reader (2nd edition). London: Routledge

WEBSITES WITH USEFUL INFORMATION / SITIOS WEB CON INFORMACIÓN DE UTILIDADE / SITIOS WEB CON INFORMACIÓN DE UTILIDAD 

OTHER WEBSITES WITH  ADDITONAL INFORMATION / OTROS SITIOS WEB CON INFORMACIÓN ADICIONAL / OTROS SITIOS WEB CON INFORMACIÓN ADICIONAL:


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Xeodemografía/710G05005

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías