Datos Identificativos 2017/18
Asignatura (*) Bases da educación física e deportiva Código 620G01004
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Educación Física e Deportiva
Coordinación
Vazquez Lazo, Juan Carlos
Correo electrónico
juan.lazo@udc.es
Profesorado
Vazquez Lazo, Juan Carlos
Correo electrónico
juan.lazo@udc.es
Web
Descrición xeral O deporte e unha manifestación da motricidade humana que ven a ocupar un importante lugar dentro da Educacion Física. Para a Pobracion en xeral unha das manifestacions mais fáciles de recoñecer e identificar, e que reflexa un desenrrolo especifico da capacidade de movemento do ser human. Pero, para que calquiera especialidade deportiva chegue realmente a uns niveles altos de dominio exige un proceso previo de construcción sólidamente asentado sobre as bases da motricidade.
A asignatura “Bases de la Educación Física y Deportiva” introduce a o alumno no coñecimento e análisis dos elementos sobre os que se organiza a motricidade das persoas, tanto o longo de sua etapa da educación obrigatoria a través da Educación Física, como en calquiera proceso de iniciación deportiva feito nalgún momento do seu ciclo vital.
Pretende dotar a o alumno da competencia para identificar os elementos fundamentais (capacidades e habilidades) sobre os que se construia motricidade de calquera deporte, caracterizado por unhas estructuras formais e funcionáis particulares. A intención final e que o alumno sepa adaptar as exigencias que plantexa calquera deporte para diseñar un bon proceso de iniciación según sexan as características dos posibles alumnos co os que vaia a traballar no futuro, contribuyendo con elo a facilitar un desenrrolo motor acorde ca etapa evolutiva na que éstos se atopen.
Os contidos abordados nesta asignatura van ter continuidade directa en todas as materias de deportes que impartense o longo do grado sindo, po lo tanto, unha materia obrigatoria que terá aplicacions en múltiples agros.

Competencias do título
Código Competencias do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
- Coñecer os elementos estructuráis da motricidade humana A2
A4
A16
A18
A31
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
B12
B13
B14
B15
B16
B17
B18
B19
B20
C1
C2
C3
C4
C5
C6
C7
C8
- Coñecer a evolución da motricidade humana ao longo do ciclo vital (desenvolvemento motor) A4
A7
A8
A14
A16
A18
A23
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
B12
B13
B14
B15
B16
B17
B18
B19
B20
C1
C2
C3
C4
C5
C6
C7
C8
- Coñecer os elementos estructurais do deporte en xeral. A25
A26
A29
A32
A33
A34
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
B12
B13
B14
B15
B16
B17
B18
B19
B20
C1
C2
C3
C4
C5
C6
C7
C8
- Recoñecer las exigencias motrices específicas dun deporte en particular. A3
A16
A25
A26
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
B12
B13
B14
B15
B16
B17
B18
B19
B20
C1
C2
C3
C4
C5
C6
C7
C8
- Comprender os principios básicos do proceso de iniciación deportiva nos diferentes ambitos de intervencion (diferenciado do proceso de rendemiento/competición). A9
A26
A27
A32
A33
A34
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
B12
B13
B14
B15
B16
B17
B18
B19
B20
C1
C2
C3
C4
C5
C6
C7
C8
- Analizar a estructura do deporte. A25
A35
A36
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
B12
B13
B14
B15
B16
B17
B18
B19
B20
C1
C2
C3
C4
C5
C6
C7
C8
Activar e crear estructuras aplicables a o proceso de iniciación deportivo calquera que sexan os seus ambitos A26
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
B12
B13
B14
B15
B16
B17
B18
B19
B20
C1
C2
C3
C4
C5
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
1.- Conceptualizacion
1.1.Observacions sobre deportes e Preguntas proceso de iniciación 1.2.Algunas temas xorden sobre a cuestión 1.2.1.¿A que idade para comezar un deporte? 1.2.2.¿Cómo presenta-los para o deporte? 1.2.3.Cada fillo / a é un campión no poder? 1.2.4.¿Es necesario dominio técnico previo do deporte? Está ostentando éxito resultado 1.2.5.El dos practicantes de pirámide? 1.2.6.¿Es debe comezar en tenra idade? 1.2.7.Los aprendizaxe inicial errada Será que levar a vicios incorrixibles? deporte 1.2.8.La e educación saudable é en si? 1.2.9.¿Cómo escoller un deporte? 1.2.10.¿Cuál é a importancia da actividade física no desenvolvemento do neno? 1.2.11.¿Cuál é o papel dos pais? 1.3.Etapas Sports 1.3.1.Etapa formación profesional 1.3.3.Nivel 1,4 1.3.2.Alto rendemento. Outras preguntas relacionadas composición corporal: tamaño, peso, graxa, ósos e músculos, sobre o proceso de iniciación (Alta Idade) 1.4.1.¿Cómo un neno medra? exercicio 1.4.2.¿El influencia o "brote de crecemento" de adolescentes; é dicir, na súa maduración somática (PHV)? máis 1.4.3.¿Crece neno facer deporte? 1.4.4.¿Cómo un neno a practicar un deporte pode deixar de crecer? 1.4.5.¿Es neno máis fino facer deporte? 1.4.6.¿Cómo óso maduro dun neno? 1.4.7.El exercer influencia maduración ósea dun neno? 1.4.8.¿El muscular dun neno / adolescente que adestra regularmente encaixa como un adulto? 1.4.9.¿Se pode cambiar o tipo de músculo en un neno tras unha formación específica (aeróbic, velocidade ...)? 1.5.Madurez Biolóxica e rendemento físico 1.5.1.¿Cómo maduración sexual dun neno é valorada? influencias exercicio 1.5.2.¿El maduración sexual? neno 1.5.3.¿Un cunha vantaxe inicial, cando a madurez competencia ten outro fillo con caducidade atrasado? 1.5.4.¿Esta vantaxe "biolóxica" é igual para nenos e para nenas? 1.5.5.¿Cómo a forza máxima desenvolve no neno? 1.5.6.¿Cómo potencia aeróbica máxima (VO2max) desenvólvese no neno? El 1.5.7.Siguiendo con traballo aeróbico, como limiar anaeróbico desenvolve no neno? 1.5.8.¿Cómo a capacidade de traballo anaeróbico desenvolve no neno? 1.6.El Neno e do Deporte Competición 1.6.1.¿Dónde é a fronteira entre o exercicio saudable e exercicio físico saudable? 1.6.2.¿Es aconsellable para un neno ou adolescente adestrada forza? 1.6.3.¿En este adestramento de forza idade tamén pode axudar a previr varias enfermidades? 1.7.Aspectos Unha nota sobre a iniciación deportiva en nenos: 1.7.1.El neno non é un adulto en miniatura
2.- Individuo e motricidade
2.1. Esquema corporal
2.1.1. Exes
2.1.2. Planos
2.2. Evolución motriz
2.2.1. Habilidades
2.2.1.1 Rudimentarias
2.2.1.2. Básicas
2.2.1.3. Especificas
2.2.2. Automatismos
2.2.3. Destrezas
4.- Proceso da iniciación deportiva
4.1.La Iniciación
4.1.1.Elementos sobre os que hay que actuar pra que a acción
sexa educativa
4.1.2.Características a desenrrolar
4.1.3.Contidos
4.2.El Desenrrolo
4.2.1.Contidos
4.3.El Perfeccionamiento
4.3.1.Obxetivos principais
4.3.2.Características
4.3.3.Contidos
4.4.Riscos Da Excesiva Práctica Deportiva
4.4.1.Trastornos óseos y musculares
4.4.2.Trastornos clínicos
4.4.3.Trastornos psicológicos
4.4.4.Efectos do sobreentrenamiento
3.- Evolución e desenrrolo da motricidade por medio do deporte. Tratamento didáctico do deporte no proceso de iniciación.
3.1.Introducción
3.2.Aspectos Cognitivos do Deporte
3.3.Comprensión e Toma De Decisions
3.4.Aprendizaxe Motor Dos xogos Deportivos
3.5.Los xogos Modificados
3.6.Modelos De Enseñanza Dos xogos Deportivos
3.6.1.Modelos verticaiss
(Horst Wein. 1993. En España Usero y Rubio. 1993)
3.6.2.Modelos horizontais
3.7.O deporte no ámbito escolar
3.8.Deporte escolar pra todos o a presión de gañar un partido
3.9.Características básicas do deporte no ámbito escolar
3.9.1.Introducción
3.9.2.Orientaciones do deporte
3.9.3.Características básicas do deporte no ámbito deportivo
3.9.4.Conclusions
3.10. ¿Qué se faien nunha escola deportiva? ¿Pode uno divertirse y aprender o mesmo tempo?
3.10.1.Introducción
3.10.2.¿Qué finalidade persigue nosa escola deportiva?
3.10.3.¿Qué elementos configuran a metodoloxía?
3.10.4.Factores que condicionan a programación e, por tanto, as intervencions didácticas
3.10.5.¿Qué modelo de ensino podemos emplear nas nosas sesions?
3.10.6.Características dos diferentes elementos metodolóxicos relacionados co deporte
3.10.7.Aspectos positivos das diferentes metodoloxías
3.10.8.A organización como recurso metodolóxico e a sua relación ca seguridade
3.10.9.Recomendacions para pais y técnicos
3.11. A educación en valores e o deporte federativo a nivel infantil
5.- Desenrrolo e posta en practica do proceso da iniciación: Obxetivos 5.1.- Plantexamentos metodolóxicos
5.1.1.- Os métodos tradicionais
5.1.2.- Os métodos activos
5.1.3.- Principios esenciais no ensino dos deportes nos métodos activos
5.2.- Premisas didácticas pra o ensino dos deportes
5.2.1.O método utilizado teñe que comprometer o alumno
pra realizar unha actividade práctica
5.2.2.O tempo asignado a tarefa deberá ser suficente
pra que o alumno a aprenda
5.2.3.A presentación dos exercicios debe estar acorde
ca sua complexidade
5.2.4.As diferentes formas de coñecemento dos resultados
deberán emplearse ca asiduidade e profundidade
5.3.Criterios Pra a Elaboración DUn Programa
De Iniciación Deportiva
5.4.Principais Diferencias Entre Enfoques De Iniciación
5.5.Os Modelos Alternativos De ensino
na Iniciación Deportiva
5.5.1.Introducción
5.5.2.Clasificacions dos modelos de iniciación deportiva
6.-Situación da materia no marco global da educación e particularmente da educación física (ámbito básico) 6.1.Introducción
6.2.Os Obxetivos Da Área Da Educación Física
6.2.1.Obxetivos xerais
6.3.Los Contidos Da Educación Física
6.3.1.O corpo: imaxen e percepción
6.3.2.O corpo: habilidades e destrezas
6.3.3.O corpo: expresión e comunicación
6.3.4.Salud corporal
6.3.5.Os xogos
6.4.Criterios De Evaluación
7.- Aspectos a ter en conta no proceso de iniciacion deportiva 7.1.Introducción
7.2.Características, Maduración eDesarrollo
do Individuo Que Aprende.
7.3.Estructura Da Actividade A Ensinar
7.3.1.A técnica o modelos de execución
7.3.2.O regulamento do xogo
7.3.3.O espacio de xogo
7.3.4.O espacio/tempo deportivo
7.3.5.A comunicación motriz
7.3.6.A estrategia motriz
7.4.Coñecer e Comprender Un Deporte
7.5.Diferentes maneiras De Clasificación Dos Deportes
7.5.1.Clasificación en función da tarefa motriz (Castejón. 1995)
7.5.2.Clasificación en función de la relación entre odeportista
e o móvil (Fitts. 1986)
7.5.3.Clasificación en función de la experiencia vivida (Bouet. 1968)
7.5.4.Clasificación en función del obxetivo (Dudley. 1986)
7.5.5.Clasificación en función da habilidade requerida
(Mauldon y Redfern. 1990)
7.5.6.Clasificaciones en función do espacio
(Ellis. 1990 y Thorpe, Bunker y Almond. 1990)
7.5.7.Clasificación en función da orientación pedagóxica
(Durand, G. 1969)
7.5.8.Clasificación en función do tipo de esforzo requerido
(L.P. Matveyev. 1983)
7.5.9.Clasificación en función da información recibida
e da la decisión a tomar (Marteniuk. 1976)
7.5.10.Clasificación en función do grado de dificultade de execución
(Fitts, P.M. 1965)
7.5.11.Clasificación en función do tipo de exercicios
que se desenrrolan cara a competición (Matveiev, L. 1976)
7.5.12.Clasificación en función da continuidade o aumento
da complexidade estructural da tarefa deportiva (Kanap, B. 1979)
7.5.13.Clasificación en función da maior ou menor complexidade
da actividade e do dominio corporal necesario (Tessie, J. 1971)
7.5.14.Clasificación en función da formación (Read, B. y Devís, J. 1990)
7.5.15.Clasificación baixo un criterio xeral (Manno, R. 1991)
7.5.16.Clasificación desde una perspectiva fisiolóxica (Dal Monte 1977)
7.5.17.Novas tendencias de clasificación
7.6.Deportes Individuais, De Adversario e Coletivos: Clasificación
7.6.1.Clasificación dos deportes individuais
según Enric María Sebastiani i Obrador (1995)
7.6.2.Clasificación dos deportes de adversario
según M. Blázquez (1997)
7.6.3.Clasificación dos deportes de equipo
según D. Blázquez y J. Hernández-Moreno (1984)
7.7.Secuenciación no Aprendizaxe
7.7.1.FASE 1: Desenrrolo das habilidades perceptivas a
través das tarefas motrices habituais
7.7.2.FASE 2: Desenrrolo das habilidades e destrezas básicas
7.7.3.FASE 3: Iniciación as tarefas motrices específicas
7.7.4.FASE IV: Desenrrolo das tarefas motrices específicas y desenrrolo da condición xeeral
8.- A contribución educativa ao proceso de iniciacion 8.1.Introducción
8.2.Outros Aspectos A desenrrolar Ademais Do Perceptivo e Motor
8.2.1.Actitudes
8.2.2.Valores
8.2.3.Normas
8.3.Orientacions na Práctica
8.3.1.de actitudes
8.3.2.Desenrrolo arrollo de valores
8.3.3.Desenrrolo de normas
8.4.Deporte e Calidade De Vida
8.4.1.Educación para o ocio e o tempo libre
8.5.As Actividades Deportivas Extraescolares
8.5.1.A evaluación do programa
8.6.¿Es o deporte un contido formativo no ámbito escolar?
8.6.1.Introducción
8.6.2.El deporte como contenido formativo
8.6.3.Qué no podo facer
8.6.4.Quén determina o deporte
8.6.5.Cómo se fai
8.6.6.Qué deportes, uns sí e outros non
8.6.7.O deporte no proceso do ensino aprendizaxe
8.6.8.Reglas e coñecementos previos
8.6.9.Táctica e técnica deportiva. o movemento intelixente
8.6.10.Os deportes modificados como base pra o ensino e o aprendizaxe deportivo

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Recensión bilbiográfica A3 A4 A7 A8 A14 A16 A18 A23 A25 A26 A27 A29 A31 A32 A33 B1 B2 B15 B16 B19 B20 C1 C4 C7 C8 3 6 9
Sesión maxistral A3 A14 A16 A18 A23 A32 A34 A35 A36 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B12 B13 B14 B15 B17 B18 B19 B20 C1 C4 C5 C6 C7 C8 22 37 59
Proba mixta A2 A4 A7 A8 A9 A23 A25 A26 A27 A29 A31 A32 A34 A35 A36 B1 B2 B3 B5 B6 B11 B12 B14 B15 B17 B18 B19 B20 C1 C2 C3 C4 C7 C8 3 6 9
Estudo de casos A31 B1 B2 B3 B4 B7 B8 B9 B10 B11 B13 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8 14 56 70
 
Atención personalizada 3 0 3
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Recensión bilbiográfica O alumno deberá de coller de maneira particular un Mapa conceptual o final do cuatrimestre que sintetice a totalidade dos contidos presentados durante curso, ou ben esquematizar un dos temas específicos cos que se traballe durante o mesmo.
Sesión maxistral Impartirase por parte do docente de maneira teórica e con o obxectivo dual de exposición e orientación sobre os contidos da disciplina.
Proba mixta Realizarase na data determinada polo Departamento e constará de duas partes diferenciadas: unha de rendimento teórico e a outra de sesolución dun caso práctico.
Estudo de casos Farase ca presentación y realización dos 14 Casos prácticos feitos durante o cuatrimestre. E obligatoria a asua presentación y asistencia a cada un deles respetando as datas sinaladas para tal fin.

Atención personalizada
Metodoloxías
Recensión bilbiográfica
Estudo de casos
Descrición
Asimismo os grupos de traballo deberán de pasar periódicamente para revisar a evolución de suas revisions y continidos e obter o visto bo para continuar ca elaboración do mesmo. O alumno deberá de asistir a tutoría para determinar o contido y temática do mapa conceptual, así como as revisións periódicas sinaladas polo docente. Do mesmo xeito o alumno poderá acceder a debatir, suxerir, e intercambiar calquera aportación o dubida que se lle plantexe no transcurso do desenrrolo do curso, xa sexa previa cita solicitada así como nas tutorías sinaladas para tal finalidade.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba mixta A2 A4 A7 A8 A9 A23 A25 A26 A27 A29 A31 A32 A34 A35 A36 B1 B2 B3 B5 B6 B11 B12 B14 B15 B17 B18 B19 B20 C1 C2 C3 C4 C7 C8 Constará de duas partes:
1º enquisas de carácter teórico - valor 30%
2º resolución dun caso práctico - valor 40%
Haberá de ser superado co o 50% da nota para poder optar a media entre elas y cada unha do resto de las metodoloxías da avaliación.
70
Recensión bilbiográfica A3 A4 A7 A8 A14 A16 A18 A23 A25 A26 A27 A29 A31 A32 A33 B1 B2 B15 B16 B19 B20 C1 C4 C7 C8 Presentarase na mema data da celebración da proba mixta sinalada polo Deparatamento. Non e obrigatoria a sua presentación para poder optar a media do resto das calificacións.
Asignarase un tema dos contidos da materia e o alumno deberá de presentar un resumo bibliográfico de po lo menos 10 artigos actualizados , debidamente fundamentados.
10
Estudo de casos A31 B1 B2 B3 B4 B7 B8 B9 B10 B11 B13 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8 Constará ca entrega dos 14 casos prácticos que se desenvolverán durante o cuatrimestre e entregaránse nas datas a determinar . E obrigatoria sua presentación para poder optar a media final. Si se da o caso da sua no presentacia, na segunda oportunidade se calificará soamente sobre as notas obtidas na proba mixta. 20
 
Observacións avaliación

No caso de reprobar a disciplina na oportunidade de Xuño (1º oportunidade) o alumno deberase soamente presentar a o exame da 2ª oportunidade (Xullo) daquelas partes donde no alcanzase o aprobado. Nas seguintes convocatorias voltará a ter que presentarse a totalidade do exame teórico (proba mixta). reservándose a calificacions da recensión bibliográfica e dos casos casos prácticos na memoria de o seu expediente para as seguintes convocatorias.

Para a realización da proba mixta deberase de comunicar o  responsable
da asignatura a necesidade de facer dita proba en idioma galego a semana
anterior a la data sinalada para tal fin. No caso de non ser comunicado
se realizará no idioma castelán.

Na circunstacia da matricula parcial do alumno, este tera que cumprimentar os requisitos establecidos no mesmo xeito co resto do alumnado o de necesitalo comunicarllo ao responsable da materia quen o adaptará en base as posibilidades.


Fontes de información
Bibliografía básica Hernández Moreno (1994). Análisis de las estructuras del juego deportivo. Barcelona. INDE
Vázquez Lazo, J.C. (1988). Análisis estructural del hockey. A Coruña. CTP-UDC
Moreno, J.A. y Rodríguez, P.L. (1996). Aprendizaje deportivo. Murcia. UDMurcia
Vázquez Lazo, J.C. (1898). Evolución y carácterísticas del análisis funcional sociomotriz en relación al rugby. A Coruña. CTP-UDC
Castejón, J. (1995). Fundamentos de iniciación deportiva y actividades físicas organizadas. Madrid. Dyckinson
Vázquez Lazo, J.C. (2004). Iniciación al rugby. Madrid. Gymnos
Bayer, C. (1986). La enseñanza de los juegos deportivos colectivos. Madrid. Paidotribo
Blázquez, D. (1999). La Iniciación Deportiva y el Deporte escolar. Barcelona. INDE

DURAN, M. (1988): El niño y el deporte. Barcelona. Paidós.

GALLAHUE, D. L. y OZMUN, J. C. (2005): Compreendendo o Desenvolvemento Motor. Bebês, criancas,adolescentes e adultos. Sao Paulo. Phorte.

KAIL, R. V. y CAVANAUGH, J. C. (2006): Desarrollo Humano. Una perspectiva del ciclo vital.Madrid. Paraninfo Thomson Learning.

MARCHESI, A. y otros (1985): Psicología evolutiva. Madrid. Alianza Editorial.

PAPALIA, D. E. y WENDKOS, S. (1992): Desarrollo humano. Colombia. Panamericana.

RUÍZ, L. M. (1987): Desarrollo motor y actividades físicas. Madrid. Gymnos.

WICKSTROM, R. (1990): Patrones motores básicos. Madrid. Alianza Editorial.

HAYWOOD (1993): Life span motor development. Champaign, Illinois. Human Kinetics.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Esta asignatura relacionase de xeito directo con todas aquelas disciplinas vinculadas a o  proceso de iniciación deportiva. Da mesma maneira presenta unha base sólida para a progresión y establecemento en relación os diferentes ámbitos de traballo, xa sexa iniciación específica o entrenamento-competición.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías