Datos Identificativos 2017/18
Asignatura (*) Iniciación en deportes VI (Natación sincronizada) Código 620G01414
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Optativa 6
Idioma
Castelán
Galego
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Educación Física e Deportiva
Coordinación
Castillo Obeso, Maria del
Correo electrónico
maria.castillo@udc.es
Profesorado
Castillo Obeso, Maria del
Correo electrónico
maria.castillo@udc.es
Web
Descrición xeral A materia de Natación Sincronizada ofrécese dentro da oferta de optativas do Grao en CC do Deporte e a Educación Física, tras varios anos de ser un Seminario e coa experiencia de formar parte da Oferta Xeral de Libre Elección da UDC durante 4 cursos. Coa experiencia de cursos anteriores comprobouse o interese para os estudantes e a súa viabilidade.
A presenza nos diferentes plans de estudos da licenciatura e do grao en CC da Actividade Física e o Deporte da UDC de materias relacionadas co medio acuático é unha característica que diferencia a nosa facultade desde hai anos. A materia de Natación Sincronizada vén completar dita oferta cunha modalidade deportiva acuática moi diferente ás xa existentes.
A Natación Sincronizada é un deporte que forma parte do programa dos J.J.Ou.Ou. e cuxo obxectivo final é espertar a emoción do público e os xuíces mediante a realización dunha coreografía acuática en diferentes modalidades (só, dúo, equipo, combinada, high lixeiro ou dúo mixto). Para iso require do dominio absoluto do corpo na auga, de forma que a expresividade dos movementos dos nadadores poida crear beleza. Nesta materia o estudante vai descubrir outro uso do medio acuático como recurso educativo, que desenvolve contidos en todos os ámbitos do comportamento e que ofrece unha alternativa de práctica deportiva inicialmente orientada á muller, pero na que xa poden competir os homes.

Competencias do título
Código Competencias do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer a modalidade de Natación Sincronizada e a súa relación con outros deportes acuáticos (dentro e fóra da Federación de Natación). A2
A25
A26
A36
B1
B7
B9
B10
B12
B14
B15
C2
C3
C5
C6
Adquirir unhas nocións básicas sobre o regulamento. A25
A26
B1
B7
B12
B14
C2
Identificar os elementos básicos (posicions, movementos, figuras e rutinas). A25
A26
A33
B1
B7
B12
C3
C6
Describir as técnicas básicas de mantenimiento do equilibrio e a propulsión. A25
A26
A33
B1
B2
B3
B8
B9
B10
B13
C1
C2
C3
C6
Coñecer as estructuras federativas e o proceso de creación dunha escola o clube de Natación Sincronizada. A10
B1
B2
B3
B6
B7
B11
B12
B14
B17
C4
C5
C6
Interpretar o regulamento, en particular o sistema de puntuación. A12
A16
A19
A21
A27
B3
B7
B9
B14
B19
C4
C7
Executar a un nivel elemental as técnicas básicas de mantemento do equilibrio e a propulsión (posicions e movementos básicos, remadas e patadas). A21
A26
A27
A33
B2
B3
B4
B8
B9
B10
B11
B20
C3
C6
C7
C8
Deseñar e executar unha rutina básica que inclúa elementos fundamentais de Natación Sincronizada. A16
A19
A21
A27
A33
B2
B3
B4
B6
B8
B10
B11
B15
B16
C1
C2
C3
C5
Aprender a dirixir a un equipo de nadadores/as A5
A13
A15
A19
A21
A33
B1
B2
B3
B4
B6
B7
B8
B11
B15
B16
C1
C2
C4
C5
Despertar o interés por outras modalidades deportivas acuáticas. A16
A21
A25
A27
B11
B15
B17
C4
C5
Desenvolver o gusto pola expresividade, a creatividade e a estética a través do movemento do corpo na auga. A5
A7
A16
A21
B3
B4
B8
B11
B15
B16
C1
C2
C4
C5

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1: Introducción 1.1 Evolución histórica
1.2 Estructura federativa
1.3 Regulamentación:
1.3.1 Internacional
1.3.2 Nacional (Control de Niveis)
1.3.3 Autonómica
Tema 2: Habilidades fundamentáis para a Natación Sincronizada
2.1 Control del cuerpo en el agua
2.1.1 Extensión
2.1.2 Tensión
2.1.3 Equilibrio
2.2 Técnicas específicas de propulsión
2.2.1 Patadas
2.2.2 Remadas
2.2.3 Adaptación e combinación dos estilos convencionáis
2.2.4 Estilos propios: kick-pull, kick-over
Tema 3: Elementos que compoñen a Natación Sincronizada 3.1 Posicions básicas: horizontáis, verticáis e arqueadas
3.2 Movementos básicos: de colocación, despliegue, rotación, xiro e delfins.
3.3 Figuras: grupos de figuras e figuras dos grupos de idade (obligatorias e opcionáis).
Tema 4: O uso do tempo 4.1 Cos compañeiros: sincronización e cadencia
4.2 Coa música (como "picar")
Tema 5: O espazo: a “escena” acuática 5.1 Distribución do espazo (subacuático, superficie e aéreo)
5.2 Ocupación do espazo (formacións, estrelas e percorrido)
Tema 6: Os compañeiros 6.1 Accións por parellas
6.2 Accións en pequeno grupo
6.3 Accións en gran grupo (plataformas, saltos, etc)
Tema 7: O producto final: a rutina 7.1 Tipos de rutina: Técnica e libre
7.2 Modalidades de rutina: solo, dúo, dúo mixto, equipo, combinada e highlinght.
Tema 8: Natación Sincronizada e enseñanza 8.1 A Escola
8.2 O Clube
8.3 A Natación Sincronizada como recurso metodolóxico en programas de Actividades Acuáticas
Tema 9: Equipamento básico 9.1 Necesidades da instalación: profundidade e equipo de son
9.2 Equipamento persoal común: bañador, gorro, lentes
9.3 Específico: as pinzas e o arranxo do pelo
Tema 10: Recursos metodolóxicos para a aprendizaxe 10.1 Materiais convencionais de actividades acuáticas (táboas, manguitos, etc.)
10.2 Materiais alternativos (botellas, vasiños, espello, plomada, etc.)
10.3 Traballo "en seco": pasar a rutina e preparación física

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Aprendizaxe colaborativa A5 A7 A15 A16 A19 A21 A25 A26 A27 A33 A36 B1 B2 B4 B6 B8 B10 B11 C1 C2 C3 10 30 40
Estudo de casos A12 A13 A15 A25 A26 A27 A33 A36 B7 B10 B12 B15 B16 B19 C6 C7 0 20 20
Proba de resposta breve A10 B14 0 5 5
Proba de ensaio A16 A21 A25 A27 A33 B2 B3 B11 B17 B20 C5 C8 6 12 18
Prácticas clínicas A5 A7 A12 A16 A19 A21 A25 A26 A27 B3 B4 B6 B10 B11 B16 B20 C1 C3 C4 5 0 5
Práctica de actividade física A5 A7 A16 A19 A21 A25 A26 A27 A33 A36 B1 B2 B4 B7 B8 B10 B11 B13 B15 B16 B20 C1 C3 C6 C8 18 18 36
Traballos tutelados A12 A19 A21 A25 A26 A27 A33 A36 B2 B10 B11 B13 C1 C3 C6 C8 3 9 12
Análise de fontes documentais A2 A10 B9 C2 0 12 12
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Aprendizaxe colaborativa Cooperar nos procesos de aprendizaxe cos compañeiros para facilitar as progresións de aprendizaxe e a elaboración dos traballos (prácticos e teóricos)
Estudo de casos Análise de documentos audiovisuais e/ou escritos sobre rutinas, metodoloxía de ensino e adestramento.
Proba de resposta breve Proba escrita utilizada para a avaliación da comprensión do regulamento.
Proba de ensaio Elaboración en grupo dunha rutina de equipo ou combinada, deseñando a coreografía.
Prácticas clínicas Análise do nivel de execución dos diferentes elementos técnicos para comprender a corrección e a metodoloxía de ensino.
Práctica de actividade física Práctica de todo tipo de exercicios e técnicas específicas relacionadas cos contidos da materia para a súa vivencia e dominio, incluindo a execución en seco e en auga da rutina deseñada.
Traballos tutelados Elaboración individual dun documento escrito coa memoria da rutina deseñada: descrición dos elementos técnicos en relación co acompañamento musical, o percorrido pola piscina, as formacións, etc.
Análise de fontes documentais Procura, consulta e comprensión de fontes documentais diversas de carácter técnico e /ou científico.

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba de ensaio
Traballos tutelados
Aprendizaxe colaborativa
Descrición
A atención personalizada prestarase tanto nas clases presenciais a pé de piscina como no horario de tutorías asignado para ese efecto nos horarios oficiais. Neste horario os alumnos, individualmente ou en pequeno grupo, poderán facer consultas ou recibir o asesoramento oportuno por parte do profesor.
Tamén se utilizará o correo electrónico como vía eficaz de comunicación entre profesor e alumnos.
Para os alumnos con matrícula parcial aplicaranse os mesmos criterios, puidendo adaptar os horarios de tutorias de acordo coa profesora.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba de resposta breve A10 B14 Proba escrita utilizada para a avaliación da lectura e comprensión do regulamento. 10
Proba de ensaio A16 A21 A25 A27 A33 B2 B3 B11 B17 B20 C5 C8 Elaboración en grupo dunha rutina de equipo ou combinada, deseñando a coreografía. 40
Prácticas clínicas A5 A7 A12 A16 A19 A21 A25 A26 A27 B3 B4 B6 B10 B11 B16 B20 C1 C3 C4 Análise do nivel de execución dos diferentes elementos técnicos para comprender a corrección e a metodoloxía de ensino. 30
Traballos tutelados A12 A19 A21 A25 A26 A27 A33 A36 B2 B10 B11 B13 C1 C3 C6 C8 Elaboración individual dun documento escrito coa memoria da rutina deseñada en grupo: conteo da música, descrición dos elementos técnicos en relación co acompañamento musical, o percorrido pola piscina, as formacións, etc. 20
 
Observacións avaliación

A asistencia e participación é obrigatoria, sendo necesario cumprir un mínimo do 70% para optar á calificación final. 

En caso de lesión que incapacite a realización de práctica, o alumno ha de colaborar na elaboración da rutina e dirixir os adestramentos dos seus compañeiros, demostrando que coñece os elementos técnicos aínda que non poida demostrar a súa execución.

Para os alumnos con matrícula parcial, no caso de que non podan
cumplir o 70% da asistencia ofreceráse como alternativa realizar
observación e análise de entrenamentos en clubes de Natación
Sincronizada da súa zona de residencia.

Os traballos deben ser presentados correctamente redactados e sen faltas de ortografía para poder ser avaliados. Ademais, deben respectar os aspectos formais e de estrutura indicados nos guións entregados pola profesora. Pódense realizar en castelan e/ou galego.

A proba de
resposta breve estará no idioma de impartición da asignatura, si se desea en outro idioma se solicitará unha semana antes da data de realización.

Tanto os traballos como a proba de resposta breve poden ser
entregados impresos en papel como a través do correo electrónico en
formato PDF.

Todos os apartados deben ser aprobados para que poidan terse en conta na cualificación final.

O resultado da cualificación final será a suma de cada apartado na súa porcentaxe correspondente.

Para todos os alumnos, os apartados da avaliación que fosen aprobados non será necesario repetilos na oportunidade seguinte (xullo), pero si no caso de nova matriculación en anos posteriores.

Se recomienda, cuando sea posible, asistir a competiciones o pruebas de nivel así como a entrenamientos de clubes que compitan a nivel gallego y/o nacional.


Fontes de información
Bibliografía básica

Barraud, N y Solari, L. (2004): "Natation Synchronisée. Proposition de contenus d´enseignement au lycée", EPS, nº 310, noviembre diciembre, 36-38.

Bissieres-Cottereau, N. (1988): “Vers la natation synchronisée”, EPS, nº 36,enero-febrero, 11.13.

Braun Trueba, J. (2015): Asómate a la sincro. Julio Braun Trueba. Santander.

Charles, M. C. y Charles, Y. (1977): Ballets nautiques et natation synchronisée.Ed. S. Malgogne. Angers.

Chu, D.A. (1991): “Athletic training issues in Synchronised Swimming”, CLINICS IN SPORTRS MEDICINE, vol. 18, nº 2,abril, 437-445.

Clemente, J.A.J.; Zaragoza, J.; Genercio, E. y López Lorda, N. (2007): "¿Bailar en el agua? Estructura de una unidad didáctica de natación sincronizada mediante un proyecto de acción", Tándem. Didáctica de la Educación Fisica. Nº 23, enero, 98-112.

Elkington, H. y Chamberlain,J. (1986): Synchronised Swimming. David & Charles Inc. USA.

del Castillo, M. (2008): “Recursos metodológicos para la enseñanza/aprendizaje de la NataciónSincronizada” en Touriño, C.F. Libro de Actas del I SeminarioWaterpolo y Natación Sincronizada. Universidad de Vigo. (pag.125-136).

del Castillo, M. (2010): “La Natación Sincronizada en laUniversidad de A Coruña (UDC)”. RevistaEspañola de Educación Física y Deportes. Consejo General de Colegios Oficialesde Licenciados en Educación Física y en Ciencias de la Actividad Física y delDeporte. Nº 391 Octubre-Diciembre, 79-92.

del Castillo, M. (2009): “Bailando juntos en el agua”. Móvete Revista profesional da ActividadeFísica e o Deporte, nº 3, diciembre, 16-21.

del Castillo, M. (2008): “La Natación Sincronizada en laUniversidad de A Coruña (UDC)”. NSW , vol. XXIX, nº 2 abril-junio, 23-28.

del Castillo, M.; Asensio, D. y Méndez, E. Mª. (2002): “La Natación Sincronizada desdeuna perspectiva educativa”. AGUA GESTION (SEAE-INFO) 3ªépoca, nº 58, abril-junio,12-18.

FINA: Synchronised Swimming Manual for Judges, Coaches and Referees (2013-2017). http://www.fina.org/H2O/docs/rules/2015/disciplines/FINAsyrules_20151702_color.pdf

FINA (2013): Synchronised Swimming Worldwide Seminar. St. Petesburgo. Russia.

Gundling, B.O. y White,J.E. (1988): Creative Synchronised Swimming. Leisure Press. Champaing, Illinois

Jones,F. y Lindeman,J. (1975): Components of synchronised swimming. Prentice-Hall. Englewood Cliffs, N. J.

López Contreras, G. (2006): "El valor artístico en gimnasia acrobática y natación sincronizada. Análisis de similitudes y diferencias. NSW, vol. XXVIII; nº 2, abril-junio, 13-18.

Maeyer,J. (1989): “Natation Synchronisée en milieu scolaire”, EPS, nº 216, marzo-abril, 45-48.

Mountjoy,m: (1999): “The basics of Synchronised Swimming and its injuries”, CLINICS IN SPORTS MEDICINE, vol. 18, nº 2, abril, 321-336.

RFEN: Reglamento de Natación Sincronizada (2013-2017). http://www.rfen.es/publicacion/2SC_Sincronizada/65SS_Normativas.asp

RFEN: Guías de orientación 1-4. http://www.rfen.es/publicacion/2SC_Sincronizada/65SS_Normativas.asp

RFEN: Reglamento de Niveles de natación sincronizada. http://www.rfen.es/publicacion/2SC_Sincronizada/65SS_Normativas.asp

Swan Forbes, M. (1984): Coaching Synchronised Swimming Effectively. LeisurePress. Champaing, Illinois.

Torres, L.; Solé, J. y Planas, A. (2005): "Estudio de la dificultad perceptivo motriz en la natación sincronizada" http://www.efdeportes.com/ Revista digital. Buenos Aires. Año 10. Nº 85. Junio.

Varios (1989): “Dossier technique et pédagogique. Natation Synchronisée”, EPS, nº 220, noviembre-diciembre, 41-53.

Bibliografía complementaria (). .

Domergue, A. M. (1995): “Vers la danse aquatique”, EPS, nº 256, noviembre-diciembre,15-18.

Gosalvez, M. y Joven, A. (1997): Natación y sus especialidades deportivas. MEC, CSD y RFEN. Colección “La actividad física y deportiva extraescolar en los centros de educación”

Guerrero Luque, R. (1995): Guía de las actividades acuáticas. Paidotribo. Barcelona.

Lewin, G. (1983): Natación. Augusto Pila Teleña. Madrid.

Michel, V. y Schaus, I. (1995): “Approche de la natation synchronisée pour une application dans lemilieu scolaire”. REVUE DE L´EDUCATION PHYSIQUE, Liege, 35 (1), 3-13.

Palmer, M. L. (1985): Science de l´enseignement de la natation. Ed.Vigot.Colección Sport + Enseignement.Paris.

Quintana, A. (1997): Ritmo y Educación Física. Ed. Gymnos. Madrid.

Touriño, C.F. (2006): “La Natación Sincronizada: análisis técnico y artístico”. Tesis Doctoral sin publicar.

Dpto. de Didácticas Especiales de la Universidad de Vigo.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Habilidades acuáticas e a súa didáctica/620G01007
Habilidades ximnásticas e a súa didáctica/620G01009
Expresión corporal e danza/620G01028
Iniciación en deportes II (Natación) (optativa)/620G01313

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

O tratarse dunha materia optativa o alumno que non poda cumplir co requisito de asistencia e participación é mellor que faga modificación da matrícula. É imprescindible a participación activa nas prácticas para poder comprender e asimilar os contidos da materia. Cada estudante debe ter o seu equipamiento básico: bañador, gorro, gafas e pinzas para o nariz. Hai diferentes tipos de prácticas e non todos implican meterse dentro da auga en todas as sesións.

O traballo en equipo é fundamental para poder abordar unha das partes da avaliación con maior peso (elaboración dunha rutina). Para a formación dos equipos déixase liberdade (mínimo 4 e máximo 10 compoñentes).

O seguimento diario da materia facilita a súa asimilación de maneira que o exame final só é un complemento para garantir a lectura e comprensión dalgúns conceptos básicos do regulamento.

O idioma das clases presenciais utilizado habitualmente pola profesora será o castelán, pero os alumnos poderán utilizar o galego cando o desexen. A lingua inglesa será utilizada nas consultas dalgunhas fontes bibliográficas.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías