Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Resolución de problemas en matemática Código 652G02030
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
 Terceiro Optativa 4.5
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Coordinación
Santamaría Recio, María Celina
 Correo electrónico
celina.santamaria@udc.es
Profesorado
Santamaría Recio, María Celina
 Correo electrónico
celina.santamaria@udc.es
Web
Descrición xeral Os estudantes terán ocasión de analizar as diferentes propostas de investigadores e docentes para resolver problemas. Estarán en condicións de mellorar a súa habilidade para regular, supervisar e controlar os procesos de resolución de problemas, así como para acomenteren eles mesmos a súa resolución. A materia ten un enfoque eminentemente práctico.

Competencias do título
Código Competencias do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Potenciar e desenvolver o coñecemento de conceptos matemáticos básicos. A38
 B1
B2
B3
B4
B5
B8
B9
B10
B15
B18
B19
B24
 C1
C3
C4
C6
C7
C8
Pode interpretarse a resolución de problemas coma un proceso no que o alumno estima, establece conxecturas e suxire explicacións. Analizaranse as dificultades que xorden á hora de resolver problemas matemáticos e o xeito de atallalas. A39
 B1
B2
B3
B4
B5
B8
B9
B10
B15
B18
B19
B21
B22
B23
 C1
C3
C4
C6
C7
C8
Co gallo de que os estudantes experimenten a utilidade das matemáticas na súa realidade cotiá, resolveranse problemas matemáticos e non matemáticos. A40
 B1
B2
B3
B4
B5
B8
B9
B10
B15
B18
B19
 C1
C3
C4
C6
C7
C8
O progreso científico, en todas as súas ramas, require unha estreita e forte interación coa matemática; de aquí a necesidade de valorar a forte e longa relación entre a matemática e a ciencia. A41
 B1
B2
B3
B4
B5
B8
B9
B10
B15
B18
B19
B23
B24
B25
 C1
C3
C4
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
O papel da resolución de problemas na educación. O papel e as aportacións da resolución de problemas no ensino dunha materia, en particular das matemáticas.
Estratexias na resolución de problemas. Procura aleatoria
Ensaio e erro
División en subproblemas
Procura cara atrás
Analoxías
Matrices lóxicas
Redución
Recursos para a resolución de problemas. Adquisición da información
Interpretación da información
Análise da información e inferencias.
Comprensión e organización conceptual da información
Comunicación da información
Dificultades na resolución de problemas. Dificultades que
xorden no proceso de resolución dun problema e métodos para solucionalas.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Solución de problemas A38 A39 A40 A41 B1 B2 B3 B4 B5 B8 B9 B15 B19 C1 C3 C4 C6 C7 C8 12 36 48
Sesión maxistral A38 A39 A41 B1 B10 B15 B18 B25 C4 C6 C7 C8 9 14.4 23.4
Aprendizaxe colaborativa A38 A39 A40 A41 B1 B2 B3 B5 B8 B9 B10 B15 B18 B19 B21 B22 B23 B24 C1 C3 C4 C6 C7 C8 6 12.6 18.6
Presentación oral B8 B9 B10 B15 C3 2 2 4
Actividades iniciais A40 A41 B1 C8 1 1 2
Proba mixta A38 A39 A40 B2 B3 B4 B8 B9 C1 2 11.5 13.5
 
Atención personalizada 3 0 3
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Solución de problemas Ao longo do curso resolveranse unha serie de problemas: enunciados durante as clases maxistrais ou ben expostos polo alumnado. Tamén se realizarán actividades na aula tanto individuais como colaborativas.
Sesión maxistral Presentaranse os contidos da materia ilustrados con exemplos prácticos que os motiven.
A sesión apoiarase na participación do alumnado e co apoio de recursos TIC.
Aprendizaxe colaborativa Resolución de problemas en grupos, coa discusión dos distintos xeitos de abordar a solución ou a proposición de problemas diversos.

Realización de proxectos en grupos.

Compararanse tamén as achegas aportadas por distintos grupos
Presentación oral O alumnado expoñerá oralmente, distribuído por equipos de traballo, a resolución de problemas propostos e os proxectos realizados.
Actividades iniciais Na primeira sesión presentarase a materia e indicarase o sistema de traballo a seguir ao longo do curso.
Proba mixta Realizarase, só se cómpre, un exame final consistente nunha proba teórico - práctica

Atención personalizada
Metodoloxías
Solución de problemas
Sesión maxistral
Aprendizaxe colaborativa
Actividades iniciais
Presentación oral
Descrición
A atención personalizada descríbese como momentos de traballo presencial coa profesora, polo que se require unha participación obrigatoria do alumnado.
A forma e o momento en que se desenvolven indicaranse en relación a cada actividade ao longo do curso segundo o plan de traballo da materia.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Solución de problemas A38 A39 A40 A41 B1 B2 B3 B4 B5 B8 B9 B15 B19 C1 C3 C4 C6 C7 C8 Resolución, presentación e discusión de problemas empregando diferentes estratexias de contido heurístico. 30
Aprendizaxe colaborativa A38 A39 A40 A41 B1 B2 B3 B5 B8 B9 B10 B15 B18 B19 B21 B22 B23 B24 C1 C3 C4 C6 C7 C8 Proposición e resolución de problemas en grupo e realización de proxectos tanto dentro como fóra da aula. 30
Proba mixta A38 A39 A40 B2 B3 B4 B8 B9 C1 Dependendo do tipo de avaliación:
No caso de estudantes asistentes, a proba mixta integrarase na avaliación das restantes metodoloxías, repartíndose proporcionalmente ao peso respectivo de cada unha delas.

No caso de estudantes non presenciais realizarán unha proba escrita que suporá o 100% da nota final. 		25
Presentación oral B8 B9 B10 B15 C3 Exposición en grupo na aula 15
 
Observacións avaliación

Haberá en todo caso dous tipos de avaliación:

Opción A: alumnos que asistan regularmente e participen na aula.

Opción B: alumnos que non asistan a clase, en cuxo caso serán avaliados exclusivamente mediante a realización dun exame final escrito de carácter teórico-práctico.

Fontes de información
Bibliografía básica

ABRANTES, P. – BARBA, C. – SEGARRA, Ll. y otros (2001) “La resolución de Problemas en Matemáticas”. (Graó. Barcelona)

BALBUENA, L. - COBA, M.D. de la (1992) "La matemática recreativa vista por los alumnos" (Proyecto Sur:Granada)

BOLT, B. (1988) "Actividades matemáticas" (Labor:Barcelona) y otros títulos del mismo autor

BRANSFORD, J.D. - STEIN, B.S. (1988) "Solución IDEAL de problemas" (Labor:Barcelona)

BROWN, S.; WALTER, M.; (1993) Problem posing: reflections and applications, (Lawrence Erlbaun Associates, Hilsdale, New Jersey)

BROWN, S.; WALTER, M.; (1990), the art of problem posing, (Lawrence Erlbaun Associates, Hilsdale, New Jersey)

BURGER E., STARBIRED, M.; (2000) The heart of mathematics, an invitation to effective thinking, (Key College Publishing, California)

CALLEJO DE LA VEGA, M.L. (1990) "La resolución de problemas en un club matemático" (Narcea:Madrid)

CALLEJO DE LA VEGA, M.L. (2000) "Educación Matemática y Ciudadanía: Propuestas desde los Derechos Humanos" (Centro Poveda. Santo Domingo, República Dominicana) (http://www.centropoveda.org/publicaciones/series/socyedu/edmatciud.htm)

CHAMOSO, JOSÉ; RAWSON, WILLIAM (2003 ) Matemáticas en una tarde de paseo ( Nivola: Madrid)

COCKCROFT, W.H. (1985) "Las matemáticas sí cuentan" (M.E.C.: Madrid)

COMAP (1999 ) Las matemáticas en la vida cotidiana ( Addison-Wesley: Madrid)

CORBALÁN, F. (2002) "La matemática aplicada a la vida cotidiana" (Graó:Barcelona)

FERNÁNDEZ BRAVIO, J.A.; (2000) Técnicas cerativas para la resolución de problemas matemáticos, (CISSPRAXIS, Barcelona)

GALLEGO LÁZARO, CARLOS... [et al.] (2005) Repensar el aprendizaje de las matemáticas. Matemáticas para convivir comprendiendo el mundo ( Graó: Barcelona)

GARDNER, M. (1992) "Inspiración ¡Ajá!" (Labor:Barcelona) y otros títulos

GIMÉNEZ, J. – SANTOS, L. – DA PONTE, J.P. (2004) “La actividad matemática en el aula” (Graó:Barcelona)

GUZMÁN, M.de (1991) "Para pensar mejor" (Labor:Barcelona) y otros títulos

HONSBERGER, R. (1994) "El ingenio en las matemáticas" (Euler:Madrid)

MASON, J. ? BURTON. L. ? STACEY, K. (1988) "Pensar matemáticamente" (Labor / MEC:Barcelona)

MATAIX, M. (1991) "Ludopatía matemática" (Alianza:Madrid) y otros títulos

NICKERSON, R.S. ? PERKINS, D.N. ? SMITH, E.E. (1990) "Enseñar a pensar" (Paidós M.E.C.:Bar­celona)

POLYA, G. (1965) "Cómo plantear y resolver problemas" (Dunod, Paris)

POLYA, G. (1967) "La découberte des mathématiques" (Trillas:México)

POZO MUNICIO, J.I. y otros (1994) "La solución de problemas" (Santillana:Madrid)

SABATÉ, D. y otros (1990) "Resolver problemas" (Alhambra: Madrid)

SEGARRA, Ll. (2000) "Problemates" (Graó : Barcelona)

SHELL CENTRE FOR MATHEMATICAL EDUCATION (1993) "Problemas con pautas y números" (Univ. del País Vasco:Bilbao)

SMULLYAN, R. (1991) "Alicia en el País de las Adivinanzas" (Cátedra:Madrid) y otros títulos

STACEY, K. - GROVES, S. (1999) "Resolver problemas: Estrategias" (Narcea: Madrid)

VILA, ANTONI –CALLEJO, Mª LUZ (2004) “Matemáticas para aprender a pensar. El papel de las creencias en la resolución de problemas”. Ed. Narcea. Madrid

WOOD, L.E. (1987) "Estrategias de pensamiento" (Labor:Barcelona)

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Educación matemática I/652G02008
Educación matemática II/652G02018

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías