Datos Identificativos 2021/22
Asignatura (*) Ciencias e Técnicas Historiográficas Código 710G04019
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
 Terceiro Optativa 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Humanidades
Coordinación
Ruiz Astiz, Javier
 Correo electrónico
j.ruiz.astiz@udc.es
Profesorado
Ruiz Astiz, Javier
 Correo electrónico
j.ruiz.astiz@udc.es
Web
Descrición xeral Coñecer as principais Ciencias e Técnicas Historiográficas e os seus obxectos de estudo: Paleografía, Diplomática, Iconografía, Sixilografía, Cronoloxía, Numismática ou Codicoloxía-Bibliografía.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos

Trataranse os mesmos temas, aínda que algúns de xeito máis simplificado.

2. Metodoloxías

*Metodoloxías docentes que se modifican:

- Proba mixta presencial: Substitúese por unha avaliación síncrona on line, utilizándose para tal fin Moodle e coordinación a través de vídeo-conferencia a través de Microsoft Teams. Os alumnos e alumnas que non podan realizar a proba a través dos medios previstos, deben comunicar ao docente da materia tal circunstancia ofrecendo unha motivación con suficiente antelación. Para causas debidamente xustificadas, poderá, eventualmente, organizarse un sistema de avaliación alternativo.

- Sesión maxistral (presenciais): substituída por docencia non presencial síncrona e asíncrona, reforzo das comunicacións a través do foro de novas de moodle, reatroalimentación das actividades en moodle e dispoñibilidade on line para consultas e seguimento do alumnado.

- Traballos tutelados: A exposición oral prevista pasará a realizarse a través dunha video-conferencia en Teams.

- Portafolios: Incorpórase a posibilidade de realizar dentro desta metodoloxía test en moodle ou Google Forms para controlar o seguimento do temario.

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado:

- Ferramentas: Correo electrónico, Microsof Teams. Moodle (retroalimentación formativa das actividades).

- Temporalización: Aténdese ao alumnado diariamente, de luns a venres. Rógase que, en primeira instancia, a comunicación establézase a través do correo electrónico ou do chat de Teams. Será posibel concertar citas para videoconferencias a través de Teams.

4. Modificacións na avaliación;

- Portafolios, lecturas e traballos tutelados: non hai cambios nos criterios de valoración.

- Proba mixta (on line): Peso na cualificación 40%. Pasará a realizarse a través de medios telemáticos. En canto aos criterios de valoración non hai cambios.

*Observacións de avaliación:

As mesmas que no caso de non ser necesaria a aplicación deste plan de continxencia.

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía:

O material preciso para preparar a materia (apuntes, gravacións das clases e/ou referencias web aos textos que son imprescindíbeis) se colgarán na plataforma moodle ou darase acceso a eles a través de enlaces de Internet.
Polo demais, non hai cambios en relación coas fontes empregadas.

Competencias do título
Código Competencias do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer as principais Ciencias e Técnicas historiográficas e os seus obxectos de estudo: Paleografía, Diplomática, Iconografía, Sixilografía, Numismática e Codicoloxía-Bibliografía. A1
A2
A3
A20
 B1
B2
 C1
C2
C3
Coñecer as escrituras occidentais europeas dende a Antigüedade até 1600. Coñecer a evolución da escritura latina e a súa producción documental dende a Idade Media até a actualidade. A1
A2
A3
A4
A5
A6
 B3
B4
 C1
C2
Traballar (lectura e análise) de maneira asidua e exhaustiva cos documentos manuscritos dos séculos XVI ao XVIII. Analizar as principais características gráficas das letras do devandito período. A1
A2
A4
A5
A6
 B5
B6
B7
B8
B11
 C4
C8
Acadar as destrezas teóricas e metodolóxicas que permitan ao alumnado un perfecto coñecemento dos documentos que integran o universo histórico e das súas características. A1
A2
A6
 B9
B10
 C5
C6
C7

Contidos
Temas Subtemas
1. Ciencias e Técnicas Historiográficas 1.1. Que son?
1.2. Características básicas
1.3. Novas realidades dixitais (recursos e ferramentas)
2. Paleografía 2.1. Fundamentos básicos
2.2. Evolución da escritura dende a Antigüedade até a Idade Media
2.3. Evolución da escritura ao longo da Idade Moderna
3. Diplomática 3.1. O documento e as súas características
3.2. Evolución da Diplomática
4. Iconografía 4.1. Aspectos básicos
4.2. Elementos iconográficos nas fontes documentais
5. Outras técnicas historiográficas 5.1. Cronoloxía
5.2. Sixilografía
5.3. Numismática
5.4. Codicoloxía-Bibliografía

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 A2 A3 C3 C6 C7 21 0 21
Proba mixta A2 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B11 C1 C2 C4 C5 2 20 22
Traballos tutelados B2 B3 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C8 8 30 38
Lecturas A1 A2 A3 A4 B8 B9 B11 C1 C2 2 14 16
Portafolios do alumno A4 A5 A6 A20 B1 21 30 51
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Tanto a parte teórica como a práctica serán explicadas en clase.
Proba mixta Proba que pode combinar preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación sobre os contidos teóricos e prácticos da materia para a avaliación dos coñecementos adquiridos.
Traballos tutelados Presentarase un traballo relacionado cun dos temas da materia.

O traballo terá como data límite de entrega 20 días antes do exame final.
Lecturas Efectuaranse diversas lecturas para que o alumnado faga un resumo, comentario e análise crítico do asunto exposto.
Portafolios do alumno Cartafol de traballo do alumnado que deberán entregar periodicamente e no prazo estipulado ao profesor coas distintas actividades expostas nas aulas: exercicios prácticos para o seguimento dos coñecementos adquiridos.

Atención personalizada
Metodoloxías
Lecturas
Portafolios do alumno
Traballos tutelados
Descrición
Haberá atención personalizada para todas as metodoloxías descritas: prácticas, clases teóricas e traballo tutelado. En ocasións está atención será no gabinete, en clase, via e-mail e via moodle.

Nota para estudantes con "dispensa académica de exención de asistencia":
De maneira específica, as medidas de adicación para el “Alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia” son as que seguen:

-Os/as alumnos/as deben poñerse de acordo co profesor para fixar varias tutorías coa fin de seguir a materia con efectividade.
-Deben asistir a clase o mínimo de horas fixadas no regulamento.
-Deben realizar un examen teórico e práctico así como entregar as lecturas e o traballo.
-As datas de entregas oficiales fixadas para os/as alumnos/as que asisten a clase non aplican para estos/as alumnos/as quienes entregarán todo o que teñan que entregar como muy tarde 20 días antes do examen oficial definitivo.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Lecturas A1 A2 A3 A4 B8 B9 B11 C1 C2 Efectuaranse 1-2 lecturas sobre os temas expostos nas aulas. 10
Portafolios do alumno A4 A5 A6 A20 B1 Valorarase a adecuación do portafolios presentado aos temas propostos para cada actividade, o contido, a coherencia da súa estrutura, a redacción e a presentación.

Entregarase cada actividade na data indicada polo profesor.

Non se avaliarán as actividades presentadas fóra de prazo, con faltas de ortografía ou aquelas que incumpran as indicacións prescritas para a súa elaboración. 		30
Proba mixta A2 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B11 C1 C2 C4 C5 Avaliaranse os contidos das respostas, a adecuación das mesmas ás preguntas realizadas, a capacidade de argumentación, o emprego da terminoloxía, a expresión escrita, a capacidade de razoamento (argumentar, relacionar, etc.), a creatividade e o espírito crítico.

Non se corrixirán aquelas respostas que conteñan faltas de ortografía ou non contesten ó tema exposto.
 40
Traballos tutelados B2 B3 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C8 Computaránse os traballos tutelados individuales que se encomenden. 20
 
Observacións avaliación

É requisito imprescindíbel para aprobar presentar as lecturas, prácticas de clase (portafolios do alumno) e o traballo tanto oralmente como de forma escrita. 

Para aprobar o estudante debe conseguir un mínimo de 5/10 no traballo e tamén nas lecturas e prácticas. Si este non é o caso o alumno está suspenso. Ademais, na proba mixta o discendente ten que aprobar o exame para superar a materia.

Non hai diferencia na evaluación entre a primeira e a segunda oportunidade.

Nota para estudantes con "dispensa académica de exención de asistencia":

De maneira específica, as medidas de adicación para o “Alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia” son as que seguen: 

-Os/as alumnos/as deben poñerse de acordo co profesor para fixar varias tutorías coa fin de seguir a materia con efectividade. 

-Deben asistir a clase o mínimo de horas fixadas no regulamento. 

-Deben realizar tanto o examen como as prácticas, as lecturas e o traballo. 

-As datas de entregas oficiales fixadas para os/as alumnos/as que asisten a clase non aplican para estos/as alumnos/as quienes entregarán todo o que teñan que entregar como muy tarde 20 días antes do examen oficial. 

a. Para a primeira oportunidade os criterios e as actividades de evaluación para este alumnado son: prácticas, teoría, lecturas e traballo de fin de curso. O peso que tendrán na avaliación é o arriba indicado.

b. Para a segunda oportunidade os criterios e as actividades de evaluación para este alumando son os mesmos que en a.

Plaxio: 

A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación implicará directamente a cualificación de suspenso '0' na materia na convocatoria correspondente, invalidando así calquera cualificación obtida en todas as actividades de avaliación de cara á convocatoria extraordinaria.

Fontes de información
Bibliografía básica

Canellas López, Ángel. Exempla scripturarum latinarum : in usum scholarum / Ang. Canellas Caesaraugustae [Zaragoza] : Librería General, 1974.


Canellas López, Ángel. Exempla scripturarum latinarum : in usum scholarum / Ang. Canellas Caesaraugustae [Zaragoza] : Librería General, 1974.

Carmona de los Santos, M. Manual de sigilografía. Subdirección General de los Archivos Estatales. Madrid, 1996.

Carmona de los Santos, M. De sellos y blasones: sigiloheráldica para archiveros. S & C Ediciones. Carmona, 1996.

Gil Farrés, O. Introducción a la numismática. Asociación Numismática Española. Museo Casa de la Moneda. Madrid, 1993.

Introducción a la Paleografía y la Diplomática general / Editor, Ángel Riesco Terrero ; [Coautores, Ana Belen Sánchez Prieto et al.] . Madrid : Síntesis, D.L. 1999.

Millares Carlo, Agustín. Tratado de paleografía española / Agustín Millares Carlo ; con la colaboración de José Manuel Ruiz Asencio . - 3a. ed. Madrid : Espasa-Calpe, 1983.

Núñez Contreras, Luis. Manual de paleografía: fundamentos e historia de la escritura latina hasta el siglo VIII/ Luis Núñez Contreras; bibliografía de María del Carmen Lozano Sánchez; prólogo de Josefina Mateu Ibars Madrid : Cátedra, D.L. 1994.

Paleografía y escritura hispánica / Juan Carlos Galende Díaz, Susana Cabezas Fontanilla, Nicolás Ávila Seoane (coords.) . Madrid : Síntesis, D.L. 2016.

Riesco Terrero, A. Introducción a la sigilografía. Consejo Superior de Investigaciones Científicas. Madrid, 1978.


Riesco Terrero, A.; Arnall Juan, Mª A. Introducción a la paleografía y la diplomática general. Síntesis (colecc. Letras universitarias, 21). Madrid, 1999.

Romero Tallafigo, Manuel. Arte de leer escrituras antiguas : paleografía de lectura / Manuel Romero Tallafigo, Laureano Rodríguez Liáñez, Antonio Sánchez González . - 3ª ed. amp. Huelva : Universidad de Huelva, 2003.


Tamayo, A. Archivística, diplomática y sigilografía. Cátedra. Madrid, 1996.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías