Datos Identificativos 2018/19
Asignatura (*) Podoloxía Deportiva Código 750G02025
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Saúde
Coordinación
Alonso Tajes, Francisco
Correo electrónico
francisco.alonso.tajes@udc.es
Profesorado
Alonso Tajes, Francisco
Correo electrónico
francisco.alonso.tajes@udc.es
Web http://moodle.udc.es/
Descrición xeral O obxectivo xeral da materia é a formación do futuro profesional da podoloxía na aplicación da ciencia podológica ao campo da medicina/podoloxía deportiva, a través do estudo tanto das características xerais da práctica do deporte e o perfil dos e das deportistas, como dos principais factores de risco asociados á realización de exercicio físico e/ou a práctica de deporte, e a súa relación coa aparición de afeccións agudas ou crónicas do membro inferior, especialmente no complexo anatómico nocello-pé. A materia abordará tamén a adaptación e aplicación dos tratamentos dos diferentes campos terapéuticos podolóxicos ás devanditas afeccións, abordando de forma integral tanto o seu tratamento como a súa prevención.

Para iso, os principais contidos que se desenvolverán na materia son: Fundamentos de podoloxía deportiva. Exercicio físico e deporte. Superficies. Epidemioloxía das lesións deportivas do membro inferior. Análise podolóxico. Lesións do membro inferior asociadas á práctica deportiva (óseas, músculo-tendinosas, ligamentosas, neurológicas e dérmicas). Prevención das lesións asociadas á práctica deportiva. Estudo podolóxico do calzado deportivo.

Competencias do título
Código Competencias do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
O alumno/a é capaz de valorar a biomecánica e patomecánica do pé presente nas diferentes técnicas deportivas, de realizar os tratamentos necesarios para tratar e/ou mellorar a funcionalidade do pé na práctica deportiva. Será capaz de explicar os fundamentos básicos fisiológicos do exercicio físico e o deporte, e a súa relación coas afeccións podolóxicas, así como analizar a contorna no que se desenvolven as actividades deportivas e a súa influencia nas afeccións podolóxicas. A19
A20
B1
B9
B12
C1
C3
O alumno/a é capaz de identificar e tratar as lesións podolóxicas máis frecuentes asociadas ao exercicio físico e ao deporte A19
A20
B9
B12
B19
C1
C3
O alumno/a coñece e aplica os métodos físicos, eléctricos e manuais na terapéutica das distintas patoloxías do pé. O alumnno/a adapta e aplicar os tratamentos físicos, cirúrxicos e farmacolóxicos, ás lesións podológicas máis frecuentes asociadas ao exercicio físico e ao deporte A22
A23
B9
B18
B19
C1
C3
O alumno/a coñece e aplica terapia da dor e inflamación do pé mediante o deseño e a aplicación protocolos para o tratamento e a prevención das lesións podolóxicas máis frecuentes asociadas ao exercicio físico e ao deporte A22
A23
B9
B19
C1
C3
O alumno/a coñece, deseña e aplica ortesiología plantar e dixital ás lesións podolóxicas máis frecuentes asociadas ao exercicio físico e ao deporte A22
B3
B14
B19
C1
C3
O alumno/a coñece e realiza estudos do calzado, calzadoterapia, mediante a análise das características xerais e particulares do calzado deportivo, a súa función e criterios de selección para o exercicio físico e o deporte A22
B3
B9
B19
C1
C3

Contidos
Temas Subtemas
FUNDAMENTOS DE PODOLOXÍA DEPORTIVA EXERCICIO FÍSICO E DEPORTE SUPERFICIES ANÁLISES PODOLÓXICO TEMA 1:
Introdución: Conceptos básicos de podoloxía deportiva. O papel da podoloxía no medicamento deportivo.
TEMA 2:
Exercicio físico e deporte: definicións e características. Influencia das superficies na práctica deportiva.
TEMA 3:
A análise podolóxico na práctica deportiva: Protocolo de exploración do paciente deportista
EPIDEMIOLOXÍA DAS LESIÓNS DEPORTIVAS DO MEMBRO INFERIOR. LESIÓNS DO MEMBRO INFERIOR ASOCIADAS Á PRÁCTICA DEPORTIVA: ÓSEAS, MÚSCULO-TENDINOSAS, LIGAMENTOSAS, NEUROLÓXICAS E DÉRMICAS. TEMA 4: Epidemioloxía xeral das lesións do membro inferior asociadas á práctica deportiva
TEMA 5:
Lesións óseas
TEMA 6:
Lesións de ligamentos e aponeurosis
TEMA 7:
Lesións musculares e tendinosas
TEMA 8:
Lesións neurolóxicas
TEMA 9:
Outras lesións frecuentes na práctica deportiva (dérmicas, infecto-contaxiosas)
PREVENCIÓN DAS LESIÓNS ASOCIADAS Á PRÁCTICA DEPORTIVA. ESTUDO PODOLÓXICO DO CALZADO DEPORTIVO TEMA 10:
Prevención das afeccións podolóxicas asociadas á práctica deportiva
TEMA 11:
Os tratamentos ortopodolóxicos, físicos e farmacolóxicos no proceso de atención ao deportista
TEMA 12:
Características xerais do calzado deportivo e criterios de selección do calzado deportivo

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A19 A20 A22 A23 B1 B9 C3 18 36 54
Prácticas clínicas A22 A23 B3 B14 B18 B19 C1 9 13.5 22.5
Seminario A19 A20 B3 B9 B12 C1 17 25.5 42.5
Proba mixta A19 A20 A22 A23 B12 2 20 22
 
Atención personalizada 9 0 9
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral As sesións maxistrais consisten en clases expositivas-participativas dos contidos básicos da materia, con apoio de imaxes, vídeo, etc. As sesións maxistrais centraranse na exposición e debate dos contidos principais do temario. Facilitarase ao alumnado o temario cos contidos teóricos básicos da materia, así como material para traballar na aula ou fóra dela. Todo o material estará accesible para o alumnado na facultade virtual da UDC.
Prácticas clínicas Estas prácticas teñen carácter clínico e realizaranse na Clínica Universitaria de Podoloxía. Nelas desenvolveranse os protocolos de exploración e tratamento do paciente deportista, de ser posible, con pacientes reais, e incidirase na aplicación de técnicas de exploración e análise biomecánico do xesto deportivo, probas de diagnóstico e aplicación de tratamentos adaptados ao paciente deportista
Seminario Os seminarios consistirán no estudo de temas concretos relacionados cos contidos da materia, nos que se traballarán tanto competencias específicas como transversais (procura bibliográfica, fomento dun segundo idioma, entre elas), mediante a planificación de diferentes actividades de traballo fundamentalmente en grupo, as cales incluirán actividades como a resolución de casos clínicos relacionados coa actividade física e o deporte, utilizando metodoloxías de traballo colaborativo. Os seminarios tamén poden incluír outras actividades como debates e mesas redondas (de poder ser, estarán vinculadas á asistencia a unha conferencia específica sobre a fisioloxía ou epidemioloxía no deporte, de asistencia obrigatoria para o alumnado matriculado a tempo completo) ou traballo práctico clínico de contidos relacionados coa exploración, diagnóstico ou tratamento podolóxico dos e das deportistas.
Proba mixta Proba mixta que consistirá nunha combinación de preguntas de resposta obxectiva (test) e preguntas de resposta aberta sobre cuestións específicas da materia, entre as cales se poderá incluír resolución de casos clínicos. Esta proba está orientada á demostración por parte do alumnado da adquisición dos coñecementos teóricos básicos expostos e debatidos nas sesións maxistrais e os seminarios, e que compoñen os contidos do temario.

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba mixta
Descrición
A atención personalizada desenvolverase mediante concertación de cita previa co alumnado, quedando esta supeditada á dispoñibilidade dos horarios tanto do alumnado (aspecto este prioritario) como do profesor. Por tanto, de forma programada, a atención personalizada poderá desenvolverse de forma presencial, de ser requirida e/ou pertinente, na localización indicada e os horarios de atención ao alumnado que se recollen na plataforma da UDC para a indicación de "As miñas titorías", ou de forma virtual, sendo atendidas as titorías por correo electrónico ou a través doutros medios telemáticos que permita a plataforma virtual, como as mensaxes de Moodle, ou outras vías como a telefónica ou a videoconferencia.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Seminario A19 A20 B3 B9 B12 C1 Nos seminarios desenvolveranse actividades que elaborará o alumnado de maneira individual ou en grupo e que terá que entregar en tempo en forma tal e como estará descrito para cada actividade no apartado correspondente da materia na facultade virtual da UDC. En cada actividade especificarase o obxectivo da mesma, os requisitos de formato e a súa puntuación correspondente.
Para que as actividades sexan cualificadas e computen na cualificación final o alumnado deberá asistir e participar nas actividades planificadas nos seminarios, excepto os alumnos/as matriculados a tempo parcial
20
Prácticas clínicas A22 A23 B3 B14 B18 B19 C1 Asistencia obrigatoria ao 100% das prácticas para todo o alumnado en calquera modalidade de matrícula. Na cualificación das prácticas clínicas terase en conta a aplicación dos coñecementos á práctica, especialmente os relacionados coa exploración e análise podolóxico do deportista, así como o diagnóstico, planificación de tratamentos e seguimento dos pacientes tratados. 10
Proba mixta A19 A20 A22 A23 B12 Proba escrita na que se combinarán preguntas de resposta obxectiva tipo resposta múltiple, ordenación ou relación de contidos, con preguntas de resposta aberta orientadas estas últimas á resolución de cuestións relacionadas con aspectos clínicos (diagnóstico, tratamento, etc.) de afeccións podolóxicas asociadas á práctica deportiva.

A puntuación das preguntas desta proba especificarase na normativa que se adxunta ao exame. De maneira xeral, do 70% da cualificación final que lle corresponde a esta proba sobre o 100% da cualificación final, entre un 20% e un 30% corresponderá á parte obxectiva, entre un 30% e un 40% a preguntas de resposta aberta, e de incluírse, entre un 10% e un 20%, ao caso clínico (entre as 3 porcentaxes deben de sumar o 70% correspondente)

Para superar a materia, á marxe das cualificacións obtidas noutras metodoloxías, é necesario obter un 50% da puntuación total desta proba (3.5 puntos sobre os 7 que ten en total a proba).
70
 
Observacións avaliación
  1. Para superar a materia é obrigatorio asistir ás prácticas clínicas e superar o exame (50% do seu valor total).
  2. As cualificacións das prácticas clínicas e os seminarios só computarán na cualificación final se se supera o 50% da cualificación da proba mixta. No caso de non presentarse ou non superar a proba mixta na primeira oportunidade, as  cualificacións das prácticas clínicas e os seminarios computarán na segunda oportunidade se se supera nesa oportunidade o 50% da cualificación da proba mixta. A cualificación que figurará no acta en caso de non superar a proba mixta, será a cualificación do exame calculada sobre o 100% da avaliación. 
  3. En segunda e sucesivas matrículas non computarán as cualificacións dos cursos anteriores
  4. A cualificación de Non Presentado outorgarase no caso de que non se presente á proba mixta ou non realice o 100% das prácticas clínicas.
  5. A cualificación de matrícula de honra, dado o seu carácter graciable, concederase automaticamente ao alumnado que obteña un 10 na cualificación media da materia. De darse o caso de que haxa máis alumnos/as con esa cualificación que matrículas se poidan outorgar pola cota oficial establecida, convocarase a todos os alumnos/as para a realización dunha proba específica de desempate, proba que consistirá en novo exame de características similares ás da proba mixta, exame que se fixará en data e hora de acordo cos interesados/as. En caso de non existir ningún alumno/a con cualificación de 10, todo o alumnado que obteña unha cualificación media igual ou superior a 9.5, poderán optar á matrícula de honra previa solicitude ao profesor e mediante a superación da proba anteriormente descrita. No caso de que non existan solicitudes expresas de opción a matrícula, o profesor se reserva a potestade de outorgalas naqueles casos que, cumprindo o requisito de cualificación media, puidesen ser merecedores de matrícula pola aptitude e a actitude demostradas durante o desenvolvemento da materia
  6. Alumnado en matrícula parcial: O alumnado en matrícula parcial debe de comunicalo obrigatoriamente ao profesor responsable da materia ao comezo do curso. Para este alumnado é obrigatorio ao 100% a realización das práctica clínicas. A cualificación dos seminarios pode obterse mediante a realización de traballos dirixidos que o alumno/para realizará de forma autónoma.
  7. Oportunidade adiantada de avaliación: O alumnado que se atope nos supostos recolleitos na normativa de xestión académica da UDC dispoñerá desta opción para superar a materia mediante unha proba escrita de características similares á recollida no proceso de avaliación que terá neste caso un peso do 100% da cualificación final 
  8. Na realización dos traballos da materia, o plaxio e a utilización de material non orixinal, incluído aquel obtido a través da internet, sen indicación expresa da súa procedencia e, se é o caso, o permiso do seu autor/a, será cualificado con suspenso (0,0) na actividade. Todo iso sen prexuízo das responsabilidades disciplinarias ás que puidese haber lugar tras o correspondente procedemento.


Fontes de información
Bibliografía básica

Fuentes bibliográficas en la que se fundamenta el temario elaborado para la materia:

Berquist TH. Radiología de Pie y Tobillo. 1ª ed. Philadelphia: Marbán: 2002

Buckup K. Pruebas clínicas para patología ósea, articular y muscular. 3ª ed. Barcelona: Elsevier; 2007

Espinás Boquet J, Vilaseca Canals J. coordinadores. Guía Terapéutica en Atención Primaria (Basada en la selección razonada de medicamentos). 6ª ed. Barcelona: Sociedad Española de Medicina de Familia y Comunitaria; 2016

Dockery GL. Cutaneous Disorders of the lower extremity. 1ª ed. Philadelphia: Saunders; 1997

Izquierdo M. Biomecánica y Bases Neuromusculares de la Actividad física y el Deporte. 1ª Ed. Madrid: Editorial Médica Panamericana; 2008

Kirby KA. Biomecánica del pie y la extremidad inferior III: Artículos de Precision Intricast, 2002-2008. Arizona (USA): PrecisionIntricast, Inc; 2009

Kirby KA. Biomecánica del pie y la extremidad inferior IV: Artículos de Precision Intricast, 2009-20013. Arizona (USA): PrecisionIntricast, Inc; 2015

Mandracchia V. Consulting Editor. Heel Pain. New York: Clinics in Podiatric Medicine and Surgery; 2005

McNabb JW. Infiltraciones. 1ª ed. Madrid: Marbán; 2006

Moreno de la Fuente JL. Podología Deportiva. 1ª Ed. Barcelona: Masson; 2005

Mulero J, Pérz AJ. Coordinadores. El deporte y la actividad física en el aparato locomotor (Tomo I). Barcelona: Masson; 2002

Muñoz Calvo B et al, comité editorial. Cliniguía, actualización de diagnóstico y terapéutica. 4ª ed. España: Eviescience; 2009

Porter DA, Schon LC. Baxter’s The foot and ankle in sport. 2ª Ed.Philadelphia: Mosby Elsevier; 2008

Philbin TM. Sports Injuries of the foot. 1ª Ed. New York: Ed. Springer; 2014

Ribes R, Ros P. Inglés Médico. 1ª ed. Madrid: Panamericana; 2010

Straus SE, Scoot Richardson W, Glasziou P, Haynes RB. Medicina Basada en la Evidencia. 6ª ed. Madrid: Elsevier; 2017

Tixa S. Atlas de anatomía palpatoria: tomo 2 miembro inferior. 2ª ed. Barcelona: Masson; 2006

Villa LF. Coordinación. Medimecum, guía de terapia farmacológica. 23ª ed. España: Luis F Villa Alcazar; 2018

Viel E. Coordinador. La marcha humana, la carrera y el salto: Biomecánica, exploraciones, normas y alteraciones. 1ª Ed. Barcelona: Masson; 2002

Werd MB, Knight EL. Editors. Athletic Footwear and Orthoses in Sports Medicine. 1ª ed Lakeland FL (USA): Springer; 2010

Ylinen J. Estiramientos Terapéuticos (en el deporte y en las terapias manulaes).1ªed.Barcelona: Elsevier Masson; 2009

Yates B. Editor. Merriman’s. Assessment of the lower limb. 3ª ed. Croydon (UK): Churchill Livingstone; 2012

Bibliografía complementaria

Principais publicacións periódicas de actualización e información adicional ao temario da materia:

American Journal of Sports Science

British Journal of Sport Medicine

Sports Medicine

Medicine and Science in Sport and Exercise

Journal of Science and Medicine in Sport

Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports

Journal of Orthopaedic and Sports Physical Therapy

International Journal of Sports Medicine

Gait and Posture

Journal of Biomechanics

Journal of Sports Sciences

European Journal of Sport Science

Journal of Sports Science and Medicine

Clinical Journal of Sport Medicine

Clinical Biomechanics

Sport Biomechanics


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Anatomía específica do membro inferior/750G02002
Psicoloxía/750G02006
Farmacoloxía/750G02009
Sistemas de Información e Comunicación en Ciencias da Saude/750G02010
Método científico e Saude Pública/750G02011
Biomecánica do membro inferior/750G02013
Radiodiagnóstico e Radioprotección/750G02014
Podoloxía Preventiva/750G02015
Ortopodoloxía 1/750G02017
Ortopodoloxía 2/750G02018
Ortopodoloxía 3/750G02019
Ortesioloxía dixital e calzadoterapia/750G02020
Dermatoloxía/750G02026
Quiropodoloxía 1/750G02027
Quiropodoloxía 2/750G02028
Cirugía Podolóxica 1/750G02029
Cirugía Podolóxica 2/750G02030
Prácticum 1/750G02033

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Terapéutica farmacolóxica/750G02024
Prácticum 2/750G02034

Materias que continúan o temario
Prácticum 3/750G02035

Observacións

O primeiro día do curso académico coincidente co horario da materia terá lugar unha sesión de presentación da materia, da guía docente e da organización da asignatura, que incluirá a organización dos grupos tanto de seminarios como de prácticas, así como a presentación do calendario do rotatorio. Dita organización (grupos de prácticas) tratará de acordarse, de ser posible, tendo en conta circunstancias específicas do alumnado. Todo o alumnado que non asista á devandita sesión será incluído automaticamente nos grupos nos que por necesidade de equilibrio de composición dos mesmos sexa preciso. Fixaranse unhas datas límite para opción de cambios de grupo.

Para asistir ás prácticas clínicas utilizarase a indumentaria asistencial e identificación obrigatoria da Clínica Universitaria de Podoloxía.

Recomendacións Sostenibilidade Medio Ambiente, Persoa e Igualdade de Xénero

  1. Os traballos documentais dos seminarios da materia solicitaranse en formato informático
  2. Toda a información da organización da materia así como o temario estará disponible en Moodle en formato PDF para ser descargada ou consultada en liña sen necesidade de realizar a impresión de esta. No caso de ter que imprimila recoméndase: 
    1. Impresións a dobre cara
    2. Empregar papel reciclado
  3. Como parte dos valores da materia traballaráse para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas, e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade, así como facilitarase a plena integración do alumnado que por razón físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso axeitado, igualitario e proveitoso á vida universitaria
  4. É recomendable facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural (por exemplo, evitar mercar botellas de auga de plástico ou empregar unha para encher de auga da fonte da facultade ou da clínica universitaria)


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías