Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Podoloxía xeral Código 750G02110
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
 Primeiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Saúde
Coordinación
Lopez Lopez, Luis
 Correo electrónico
luis.lopezl@udc.es
Profesorado
Lopez Lopez, Luis
 Correo electrónico
luis.lopezl@udc.es
Web
Descrición xeral

Competencias do título
Código Competencias do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer o proceso para realizar a historia clínica Podolóxica e rexistrar a información obtida na anamnesis e exploración podolóxica. A87
A88
A89
A90
 B23
B24
B25
B26
B27
B28
B30
B33
B37
B39
 C9
C10
C11
C12
C13
C14
C15
C16
C17
Describir as técnicas xerais e a actuación podolóxica no ámbito sanitario. Coñecer os principios da ergonomía no desenrolo das técnicas podolóxicas A87
A90
 B25
B27
B28
B33
B37
B39
 C16
Iniciar o alumno nas capacidades de elaborar e utilizar a historia clínica e emitir e interpretar informes clínicos. A87
A89
A90
 B27
B30
B33
 C9
C11
C12
Coñecer o procedimento para mantener e utilizar os registros con información do paciente para a sua posterior análisis preservando a confidenclidade dos datos. A87
 B25
B28
B33
 C11
Adquirir a capacidade de desenrrolla as técnicas de exploración clínica e física, identificando os parámetros clínicos normales do aparato locomotor en decúbito, bipedestación, estática e dinámica. A41
A45
 B30
B33
 C9
C15
Coñecer o marco conceptual e histórico da profesión podolóxica e os fundamentos da podoloxia. A87
A89
A90
 B25
B26
 C9
C15
C17
Coñecer o marco profesional, os dereitos e obligacions profesionales. A87
 B33
B37
B39
 C9
C11
Coñecer os dereitos do paciente, o concepto de responsabilidade civil e sanitaria A59
 B25
B26
B27
B28
B30
 C8
C9
C11

Contidos
Temas Subtemas
BLOQUE TEMÁTICO 1

FILOGENIA DO APARELLO LOCOMOTOR
ESTRUTURA, MORFOLOXÍA E FUNCIÓNS DO PÉ
 Tema 1: Filogenia do pé.

1.1. A orixe da vida.
1.2. O limiar da evolución humana. Perspectivas.
1.3. O pé ata os primates.
1.4. Pé primate.
1.5. Cambios evolutivos do pé derivados da bipedestación.
1.6. O pé a través da historia.

Tema 2: Orientación espacial da extremidade inferior.

2.1. Planos de movemento.
2.2. Eixos de movemento.
2.3. Anatomía funcional.
2.4. Interacción das forzas na extremidade inferior.
2.5. Terminoloxía xeral.


Tema 3: Estrutura e funcións do pé.

3.1. Concepto e definición do Pé. Gramatical. Anatómica. Funcional. Biónica.
3.2. Deseño estrutural e estático do pé.
3.3. Concepto de arco plantar. Concepto de bóveda. Arcos lonxitudinais e transversais.
3.4. Fórmula metatarsal. Fórmula dixital.
3.5. Funcións do pé. Pé estático. Triángulo de sustentación. Pé Dinámico. Triángulo de propulsión.
3.6. Consideracións xerais das novas correntes emerxentes en biomecánica do pé. Achegas ao concepto diagnóstico e terapéutico.
3.7. Nomenclatura técnica empregada en ciencias da saúde.
BLOQUE TEMÁTICO 2

EXPLORACIÓN CLÍNICA DO PÉ
 Tema 4: Sala de exploración clínica.

4.1. Distribución e organización ergonómica.
4.2. Áreas de traballo.
4.3. Descrición do mobiliario.
4.4. Material e instrumental podológico.
4.5. Nomenclatura técnica empregada en ciencias da saúde I.

Tema 5: Inspección e palpación do pé.

5.1. Anatomía palpatoria do pé.
5.2. Coloración. Temperatura. Pulsos.
5.3. Edemas. Dermatopatías. Queratopatías. Onicopatías.
5.4. Alteracións da sudoración.
5.5. Fórmula dixital. Fórmula metatarsal.
5.6. Técnicas de palpación e a súa interpretación semiológica.
5.7. Nomenclatura técnica empregada en ciencias da saúde II.


Tema 6: Exploración articular do pé.

6.1 . Valoración do percorrido articular das articulacións: Morno- peroneo- astragalina. Subastragalina. Chopart. Lisfranc. Metatarsofalángica. Interfalángica.
6.2. Normas e secuencia exploratoria.
6.3. Balance articular normal.
6.4. Nomenclatura técnica empregada en ciencias da saúde.

Tema 7: Somatometría e antropometría.

7.1. Medidas do pé.
7.2. Goniometría. Proxeccións máis comúns no diagnóstico podológico. Radiogonometría. Teoría e técnica da medición das principais angulaciones e liñas de referencia nas principais proxeccións radiológicas do pé.
7.3. Cronoloxía da osificación no pé.

Tema 8: Exploración muscular.

8.1. Musculatura extrínseca. Esquema de Ombredanne.
8.2. Musculatura intrínseca.
8.3. Sistemática exploratoria. Rexión dorsal. Rexión plantar interna. Rexión plantar externa. Rexión plantar media.
8.4. Balance muscular.
8.5. Músculos agonistas, antagonistas e sinergistas.

Tema 9: Exploración neurológica en podoloxía.

9.1. Arcos reflexos. Reflexos osteo- tendinosos ( patelar, aquíleo). Reflexo cutáneo-plantar.
9.2. Dermatomas. Descrición topográfica. Sensibilidade táctil, térmica.
9.3. O miotoma como unidade funcional. Técnicas de exploración. Probas de estabilidade bípeda e coordinación motora.
9.4. Coordinación neuromotora e propiocepción.
BLOQUE TEMÁTICO 3

EXPLORACIÓN CLÍNICA DA PELVIS, CADEIRA E XEONLLO
 Tema 10: Exploración articular e muscular do xeonllo.

10.1. Inspección. Palpación. Exploración articular. Parámetros de normalidade. Técnicas específicas ( Lachman test, McMurray, Cabot, Apley).
10.2. Exploración muscular. Parámetros de normalidade. Probas para a súa valoración.
10.3. Valores normais ángulos fémoro- tibiales. Trastornos da aliñación fémoro- tibial, genu- varum, genu- valgus, genu- flexus, genu- recurvatum.

Tema 11: Exploración física da cadeira.

11.1. Inspección. Exploración articular. Parámetros de normalidade. Probas específicas ( Ortolani, Barlow, Telescopio). Exploración muscular de cadeira. Parámetros de normalidade. Probas para a súa valoración.

Tema 12: Exploración física da pelvis.

12.1. Inspección: basculación pélvica, anteversión e retroversión pélvica.
12.2. Dismetría real e funcional da extremidade inferior.
Repercusións a nivel da columna vertebral.
BLOQUE TEMÁTICO 4

PEGADA PLANTAR
CARACTERÍSTICAS
OBTENCIÓN, INTERPRETACIÓN E VALORACIÓN
 Tema 13: A pegada plantar.

13.1. Características. O pé humano preandante, durante a infancia e durante a idade adulta.
13.2. Interpretación evolutiva da pegada.
13.3. Valoración: Índice de Chippaux- Smirak; Índice de Staheli; Índice de vallo; Ángulo de Clarke.
Tema 14: Técnicas de captación e almacenamento da imaxe da pegada plantar.

14.1. Podograma graxo.
14.2. Podograma de tinta.
14.3. Fotopodograma.
14.4. Radiofotopodograma.
14.5. Podoscopio e pedigrafías estático-dinámicas.
BLOQUE TEMÁTICO 5

A HISTORIA CLÍNICA EN PODOLOXÍA
 Tema 15: Historia clínica en podoloxía.

15.1. Concepto de Historia Clínica. Gramatical. Concepto
Médico. Concepto Legal.
15.2. Natureza e propiedade da Historia Clínica.
15.3. A Historia Clínica no dereito español. Regulación
Legal. Estrutura.
15.4. Modelo de historia clínica en podoloxía.
15.5. Entrevista clínica. Filiación. Anamnesis. Enfermidade
actual. Antecedentes persoais. Antecedentes familiares.
19.6. Exploración clínica en decúbito, sedestación e
bipedestación estático-dinámica.
15.7. Prognóstico. Diagnóstico. Tratamento. Curso clínico.
15.8. O consentimento informado e a receita en podoloxía.
BLOQUE TEMÁTICO 6

HISTORIA DA PROFESIÓN E MARCO CONCEPTUAL.
CONCEPTO DE PROFESIÓN.
 Tema 16: A podoloxía pasado, presente e futuro.

16.1. Evolución histórica da podoloxía.
16.2. A profesión de podoloxía.
16.3. Marco lexislativo de podoloxía.
16.4. O podólogo no equipo multidisciplinar.
16.5. Estudo das técnicas e forma de actuación podológica no ámbito sanitario.


PRÁCTICAS DE LABORATORIO
 AS PRÁCTICAS DE LABORATORIO DARÁN COMIENZO EN FEBREIRO.
A DISTRIBUCIÓN DOS GRUPOS REALIZARASE O DÍA DA PRESENTACIÓN DA MATERIA

PRÁCTICA 1: Sala de realización: Aula.

PRESENTACIÓN.
INTRODUCCIÓN NO MANEXO E UTILIZACIÓN DO EQUIPAMENTO EXPLORATORIO.
VISITA GUIADA O LABORATORIO.


PRÁCTICA 2: Sala de realización: Aula.

SOMATOMETRÍA PODAL.
CENTROS DE GRAVIDADE.
PROYECCIONS SOBRE A BASE DE SUSTENTACIÓN.


PRÁCTICA 3: Sala de realización: Laboratorio.

LOCALIZACIÓN, PALPACIÓN E EXPLORACIÓN DA
MUSCULATURA EXTRÍNSECA DO PIE.
BALANCE MUSCULAR.


PRÁCTICA 4: Sala de realización: Laboratorio.


LOCALIZACIÓN, PALPACIÓN E EXPLORACIÓN DA
MUSCULATURA INTRÍNSECA DO PIE.
BALANCE MUSCULAR.


PRÁCTICA 5: Sala de realización: Laboratorio.

REPASO DAS PRÁCTICAS 3 E 4.


PRÁCTICA 6: Sala de realización: Aula.

GONIOMETRÍA DOS PRINCIPAIS PARÁMETROS
RADIOLÓXICOS DO PE.
RADIOGONOMETRÍA.
INTERPRETACIÓN RADIOGRÁFICA.
PROYECCIONS.


PRÁCTICA 7: Sala de realización: Laboratorio.

INSPECCIÓN E PALPACIÓN DO PE.
EXPLORACIÓN ARTICULAR.
GONIOMETRÍA DO RECORRIDO ARTICULAR.
CALIDADE DO RECORRIDO.


PRÁCTICA 8: Sala de realización: Laboratorio.

EXPLORACIÓN NEUROLÓXICA.
REFLEXOS SENSITIVOS.
DERMATOMAS Y MIOTOMAS.
PROCESOS DE EXPLORACIÓN EN PACIENTES CON ALTERACIONES DA SENSIBILIDADE.
PROCESO DE EXPLORACIÓN DO CONTROL MOTOR.
PRUEBAS DE COORDINACIÓN MOTORA E DE ESTABILIDADE.


PRÁCTICA 9: Sala de realización: Laboratorio.

EXPLORACIÓN MUSCULAR DA PERNA.
EXPLORACIÓN ARTICULAR E MUSCULAR DA RODILLA.
MEDICIÓN, GONIOMETRÍA DO RECORRIDO ARTICULAR.
CALIDADE DO RECORRIDO.


PRÁCTICA 10: Sala de realización: Laboratorio.

EXPLORACIÓN ARTICULAR E MUSCULAR DA CADEIRA E A PELVIS.
MEDICIÓN, GONIOMETRÍA DO RECORRIDO ARTICULAR.
CALIDADE DO RECORRIDO.


PRÁCTICA 11: Sala de realización: Laboratorio.

TÉCNICAS DE CAPTACIÓN DA HUELLA PLANTAR
• PEDIGRAFÍAS GRASAS.
• PEDIGRAFÍA DE TINTA TAMPÓN ESTÁTICA.
• PEDIGRAFÍA DE TINTA TAMPÓN DINÁMICA.


PRÁCTICA 12: Sala de realización: Laboratorio.

PODOSCOPIO E BANCO DE MARCHA.
ANÁLISIS ESTÁTICO DINÁMICO DA HUELLA PLANTAR.
VALORACIÓN DA MARCHA.


PRÁCTICA 13: Sala de realización: Aula.

ESTUDIO CINEMÁTICO OBSERVACIONAL DO PE.


PRÁCTICA 14: Sala de realización: Aula.

CONFECCIÓN DUNHA HISTORIA CLÍNICA NOS SEOS DIFERENTES APARTADOS.
ESTRUCTURA DA HISTORIA CLÍNICA.
ENTREVISTA CLÍNICA EN NENOS, ADULTOS E ANCIANS.


PRÁCTICA 15:Sala de realización: Aula.

EXPOSICIÓN DOS TRABALLOS.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A87 A88 A89 A90 B23 B24 B25 B26 B27 B28 B30 B33 B37 B39 21 63 84
Prácticas de laboratorio C9 C10 C11 C12 C13 C14 C15 C16 C17 18 18 36
Lecturas A87 A88 A89 B25 7 0 7
Actividades iniciais C15 4 0 4
Proba de ensaio C11 C9 2 0 2
Proba mixta C9 C11 2 0 2
Traballos tutelados C13 C15 C17 5 0 5
 
Atención personalizada 10 0 10
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral A maior parte dos contidos desta materia desenvolveranse mediante leccións maxistrais participativas con apoio importante de imaxes e vídeo
Prácticas de laboratorio Realización de prácticas de todos aqueles coñecementos, manobras e probas adquiridos na sesión maxistral e que requiran dunha escenificación por parte do profesor con participación activa do alumno.
Lecturas Lecturas dirixidas en relación dos contidos da materia.
Actividades iniciais Simulación de situacións cotiás do podólogo no ámbito da entrevista clínica e a exploración.
Proba de ensaio Simulación en el laboratorio de pruebas especificas
Proba mixta Teórico/prácticas

Debate aberto
Traballos tutelados Traballo de documentación bibliográfica como complemento aos contidos da materia.
Realizaranse en grupos e pola orde establecida polo profesor

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Prácticas de laboratorio
Lecturas
Actividades iniciais
Traballos tutelados
Descrición
A atención personalizada que se describe en relación a estas metodoloxías concíbese
como momentos de traballo presencial co profesor, polo que implican unha participación obrigatoria para o alumnado.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Sesión maxistral A87 A88 A89 A90 B23 B24 B25 B26 B27 B28 B30 B33 B37 B39 Desenvolvemento dos contidos do programa da materia en sesión maxistral, nos horarios establecidos pola facultade. 4
Prácticas de laboratorio C9 C10 C11 C12 C13 C14 C15 C16 C17 Realizaranse prácticas daqueles contidos que así o requiran, como se especifica no programa da materia.
Traballásese de forma individualizada, en parella e grupos as diversas probas exploratorias propias dos contidos da materia. 		10
Lecturas A87 A88 A89 B25 Referencias Bibliograficas 5
Actividades iniciais C15 Simulacións de probas 1
Proba de ensaio C11 C9 Simulación en el laboratorio de los procedimientos propios de los contenidos de la asignatura. 5
Proba mixta C9 C11 Teórico/práctica 60
Traballos tutelados C13 C15 C17 Os alumnos deberán elaborar un traballo o longo do curso cun contenido relacionado coa materia. 15
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica
  1. ALEXANDER, IAN J. El Pie. Exploración y diagnóstico. Barcelona: Editorial Jims; 1.992.
  2. BOUCHET, A. ; CUILLERET, J. Anatomía descriptiva, topográfica y funcional: miembros inferiores. Buenos Aires: Panamericana; 1.987.
  3. CARLSON, B. M. Embriología humana y biología del desarrollo. Segunda edición. Madrid: Harcourt ; 2.000.
  4. CUTTER, N.; KEVORKIAN, C.G. Manual de valoración muscular. Madrid: McGraw-Hill- Interamericana de España, S.A.U; 2.000.
  5. DANIELS L. Pruebas funcionales musculares. Madrid: McGraw-Hill- Interamericana de España;1.991.
  6. DAZA LESMES, J. Test de movilidad articular y examen muscular de las extremidades. Editorial Medica Panamericana; 1.996.
  7. GREENSPAN, A. Radiología en Ortopedia. Madrid: Marban Libros; 2.000.
  8. KAPANDJI, I. A.Fisiología articular. Volumen II. Miembro inferior. Madrid: Panamericana; 1.999.
  9. KENDAL, F.P.; KENDAL MC CREARY, E.. Músculos pruebas y funciones. Barcelona. Jims; 1.985.
  10. LLANOS ALCÁZAR, L. ; ACEBES CACHAFEIRO, J. El pie.Barcelona: Masson; 1.997.
  11. LELIVRE, JEAN; LELIVRE, JEAN-FRANCOIS. Patología del Pie. 4ª edición. Barcelona: Masson; 1.987.
  12. LOUDON, J.; BELL, S.; JHONSTON, J. Guía de la valoración ortopédica clínica. Barcelona: Editor Service, S.L.; 2.001
  13. MCRAE, R. Exploración Clínica Ortopédica. Madrid: Harcourt Brace; 1.998.
  14. T. MICHAUD. Foot orthoses (and other forms of conservative foot care). Williams & Wilkins, 1997.
  15. MONTAGNE, J; CHEVROT, A.; GALMICHE, J.-M. Atlas de radiología del Pie. Barcelona: Masson; 1.984.
  16. NÚÑEZ-SAMPER, M.; LLANOS ALCAZAR, L. F. Biomecánica, Medicina y Cirugía del Pie.Barcelona:Masson; 1.997.
  17. ROCA BURNIOL, J.; CÁCERES PALAU, E. Esquemas clínico-visuales en Ortopedia. Barcelona: Doyma; 1.993.
  18. SÁNCHEZ LACUESTA, J. J.; PRAT PASTOR; J. M.; HOYOS FUENTES, J. V.; VIOSCA HERRERO, E.; SOLER GARCÍA, C.; COMÍN CLAVIJO, M.; LAFUENTE JORGE, R.; CORTÉS I FABREGAT, A.; VERA LUNA, P. M. Biomecánica de la marcha humana normal y patológica. Valencia: Instituto Biomecánico de Valencia; 1.999.
  19. TIXA, S. Atlas de Anatomía Palpatoria de la extremidad inferior.Barcelona: Masson; 1.999.
  20. VILADOT PERICÉ, A. Quince lecciones sobre de Patología del Pie. Barcelona: Springer-verlag ibérica; 2.000.
  21. VILADOT PERICÉ, A. Patología del Antepié.Barcelona: Springer-verlag ibérica; 2.000.
  22. YVES BLANC, G. A.; CASILLAS, J.; ESNAULT, M. La marcha humana la carrera y el salto. Biomecánica, exploraciones, normas y alteraciones. Barcelona: Masson; 2.000.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Anatomía xeral/750G02103

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Anatomía específica do membro inferior/750G02002

Materias que continúan o temario

Observacións
  • Recoméndase a asitencia continuada ás clases teóricas, así como o repaso continuado dos contidos para dese modo dotar ás prácticas dun maior dinamismo e fluidez. 
  • Doutra banda será fundamental superar a materia neste primeiro curso por tratarse dunha materia básica para a adquisición de coñecementos en materias que se cursarán posteriormente en 2º,3º e 4º de Grao.
  • Os alumnos con matrícula parcial: Para superar a materia é necesario obter unha media de 6 na cualificación do examen.
  • A cualificación de non presentado: outorgarase a aqueles alumnos que non se presentan ao examen.
  • Para a matrícula de honra a calificación obtida será de 10 sobre 10 puntos.

Documentos Green Campus UDC


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías