Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Enxeñaría xenética e transxénese Código 610475101
Titulación
Mestrado Universitario en Biotecnoloxía Avanzada
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 4.5
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Bioloxía
Departamento profesorado máster
Coordinación
Rodriguez Belmonte, Esther
Correo electrónico
esther.belmonte@udc.es
Profesorado
Rodriguez Belmonte, Esther
Correo electrónico
esther.belmonte@udc.es
Web http://masterbiotecnologiaavanzada.com/
Descrición xeral IMPORTANTE: As plataformas de guías docentes das dúas universidades, aínda sendo similares, teñen lixeiras diferenzas. En caso de que exista algunha discrepancia entre as guías, terase en conta a publicada na páxina web do máster.

EN LA DOCENCIA DE LA MATERIA PARTICIPA TAMBIÉN EL SIGUIENTE PROFESOR DE LA UVIGO:
Alejandro Leonides De Carlos Villamarín (adcarlos@uvigo.es)

Esta materia pretende dar una cobertura amplia pero concisa a las técnicas de DNA recombinante. Está
pensada para Licenciados, graduados, investigadores de otros ámbitos que desean introducirse en estos
procedimientos y profesionales del sector biotecnológico. La materia comienza con una introducción de los
principios bioquímicos básicos en los que se fundamenta esta tecnología. Se describen a continuación la
reacción en cadena de la polimerasa y la clonación molecular utilizando a la bacteria E. coli como
hospedador y describiendo sus plásmidos, fagos y vectores híbridos asociados. Seguidamente se aborda la
construcción y rastreo de genotecas y cómo modificar, inactivar o expresar secuencias clonadas. Finalmente,
se discute la manipulación genética en otros organismos incluyendo otras bacterias, hongos, algas y plantas,
insectos y mamíferos. Además, se realizan unas sesiones prácticas en las que se llevan a cabo distintos
procedimientos de clonación y expresión de genes que permiten a los alumnos contrastar sus conocimientos
y ser evaluados de manera más completa.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos
No están previstas modificaciones.

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen
Las metodologías docentes se mantienen tal y como están planificadas.

*Metodoloxías docentes que se modifican
Ninguna. En caso de necesidad se emplearán medios virtuales.

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
De ser necesario se emplearán despachos virtuales.

4. Modificacións na avaliación
De ser necesario la evaluación se llevará a cabo por medios telemáticos mediante herramientas del campus virtual.

*Observacións de avaliación:
No hay.

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía
De ser necesario se proporcionaran los recursos adecuados.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Saber buscar e analizar a biodiversidade de microorganismos, plantas e animais así como seleccionar os de maior interese biotecnolóxico (aplicado).
A2 Ter unha visión integrada do metabolismo e do control da expresión xénica para poder abordar a súa manipulación.
A3 Coñecer as aplicacións biotecnolóxicas dos microorganismos, plantas e animais e saber manipulalos de cara á súa aplicación biotecnolóxica.
A4 Coñecer e saber usar as técnicas de cultivo e a enxeñaría celular.
A5 Coñecer os principios da xenómica e a proteómica.
B1 Capacidade de análise e síntese (localización de problemas e identificación das causas e a súa tipoloxía).
B2 Capacidade de organización e planificación de todos os recursos (humanos, materiais, información e infraestruturas).
B3 Capacidade de xestión da información (con apoio de tecnoloxías da información e as comunicacións).
B4 Capacidade de planificación e elaboración de estudos técnicos en biotecnoloxía microbiana, vexetal e animal.
B5 Capacidade de identificar problemas, buscar solucións e aplicalas nun contexto biotecnolóxico profesional ou de investigación.
B10 Capacidade de Traballo nun contexto de sostibilidade, caracterizado por: sensibilidade polo medio ambiente e polos diferentes organismos que o integran así como concienciación polo desenvolvemento sostible.
B11 Racionamento crítico e respecto profundo pola ética e a integridade intelectual.
B13 Aprendizaxe autónoma.
B15 Sensibilización cara á calidade, o respecto medioambiental e o consumo responsable de recursos e a recuperación de residuos.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Entender o interese, as vantaxes e a necesidade de traballar en equipos multidisciplinais, organizando e planificando adecuadamente os recursos, dentro do ámbito biotecnolóxico e promover dito traballo. BM2
Promover, dentro da industria biotecnolóxica, o traballo respetuoso co medio ambiente e cos organismos que o integran. BM10
BM11
Promover a capacidade de aprendizaxe autónoma, de liderazgo, a adaptación a novas situacións, así como a sensibilidade pola calidade e o respecto polo medio ambiente no ámbito da Biotecnoloxía. BM13
BM15
Promover a capacidade de xestión da información relacionada coa Biotecnoloxía e a transmisión e comunicación eficaz da mesma. BM1
BM3
Promover a capacidade para identificar problemas e buscar solucións así como para planificar e elaborar estudios técnicos dentro do ámbito da Biotecnoloxía. BM4
BM5
Conocer el funcionamiento y saber utilizar las enzimas que se emplean para manipular el DNA. AM1
AM2
AM5
Conocer el funcionamiento y saber utilizar la reacción en cadena de la polimerasa (PCR). AM1
AM2
AM3
AM5
Conocer el funcionamiento y saber utilizar los distintos vectores de clonación y expresión. AM1
AM2
AM3
AM4
AM5
Conocer el funcionamiento y saber utilizar las técnicas de mutagénesis del DNA. AM1
AM2
AM3
AM4
AM5

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. Bases de la genética molecular y de la ingeniería genética.
Tema 2. Herramientas de la ingeniería genética y técnicas básicas para el análisis de los genes a nivel molecular.
Tema 3. La reacción en cadena de la polimerasa (PCR) y sus aplicaciones.
Tema 4. Clonación y construcción de genotecas.
Tema 5. Expresión de genes en células procariotas y eucariotas.
Tema 6. Modificación génica de animales: animales transgénicos y clónicos.
Tema 7. Plantas transgénicas: obtención y aplicaciones.
Tema 8. Ingeniería de proteínas. Evolución dirigida de proteínas.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Prácticas de laboratorio A3 A4 B5 B10 B11 B15 12 12 24
Sesión maxistral A1 A2 A3 A4 A5 B1 B2 B3 B4 B5 B11 22 44 66
Proba obxectiva A1 A2 A3 A4 A5 B1 B2 B3 B4 B5 B11 B13 2 8 10
Lecturas B13 0 1 1
Estudo de casos B1 B2 B13 B15 0 9.5 9.5
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Prácticas de laboratorio El alumno llevará a cabo la aplificación, por PCR, de un ORF codificante de un marcador molecular. A continuación, realizará la integración de dicho marcador en el genoma de una levadura. El alumno tendrá que realizar el diseño de los cebadores para la integración del marcador y deleción de un gen concreto de la levadura, que se especificará previamente. Tendrá que realizar un diseño experimental que le permita determinar la correcta integración del marcador molecular. Una vez realizado el diseño, realizará el experimento de integración en el laboratorio, así como las comprobaciones.
Finalmente, se realizara una valoración de los resultados obtenidos.
Sesión maxistral Se explicarán los conceptos fundamentales de los contenidos de la materia. Se formularán, discutirán y resolverán cuestiones, ejercicios o problemas relativos a la materia.
Proba obxectiva Prueba escrita utilizada para la evaluación del aprendizaje, cuyo trazo distintivo es la posibilidad de determinar si las respuestas dadas son o no correctas. Constituye un instrumento de medida, elaborado rigurosamente, que permite evaluar conocimientos, capacidades, destrezas, rendimiento, aptitudes, actitudes, etc.
La prueba objetiva puede combinar distintos tipos de preguntas: preguntas de respuesta múltiple, de ordenación, de respuesta breve, de discriminación, de completar y/o de asociación. También se puede construir con un solo tipo de alguna de estas preguntas.
Lecturas Se recomendarán lecturas de artículos científicos de revisión y/o de investigación como material complementario a las sesiones magistrales.
Estudo de casos Se planteará un caso práctico para que los alumnos resuelvan de modo teórico y presenten un informe. El caso práctico estará relacionado con los experimentos que más tarde tendrá que realizar en laboratorio, como caso real.

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Prácticas de laboratorio
Lecturas
Estudo de casos
Descrición
Se intentará que toda la actividad docente sea participativa. Durante las sesiones prácticas se procurará que cada alumno reciba una atención individualizada.

Posibilidad de realizar una tutoría personalizada con anterioridad a la celebración de cada examen.
Para el alumnado con reconocimiento de dedicación a tiempo parcial y dispensa académica de exención de asistencia, el profesor adoptará las medidas que considere oportunas para no perjudicar su calificación.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Prácticas de laboratorio A3 A4 B5 B10 B11 B15 Presentación de una memoria de prácticas. 30
Proba obxectiva A1 A2 A3 A4 A5 B1 B2 B3 B4 B5 B11 B13 Una prueba objetiva al finalizar las dos semanas de docencia. 50
Estudo de casos B1 B2 B13 B15 Presentación de un informe de un caso práctico. 20
 
Observacións avaliación

Al igual que el resto de las materias del Máster, la evaluación se realizará de manera continua durante las semanas asignadas a la docencia presencial.


Fontes de información
Bibliografía básica Perera J, Tormo A, García JL (2002). Ingeniería genética, vols I y II. Pirámide
Nicholl DST (2008). An introduction to genetic engineering, 3ed. Cambridge UP
Watson JD, Baker TA, Bell SP, Gann A, Levine M, Losick R (2005). Biología molecular del gen, 5ª Ed. Médica Panamericana
Smith JE (2009). Biotechnology, 5ed. Cambridge UP
Renneberg R (2008). Biotecnología para principiantes. Reverté
Izquierdo Rojo M, (2014). Curso de genética molecular e ingeniería genética. Pirámide
Brown TA (2010). Gene cloning and DNA analysis. Blackwell

Bibliografía complementaria

Se recomienda la lectura de la obra "Biotecnología para principiantes" de Reinhard Renneberg (Ed. Reverté, 2008) como complemento al programa de la materia.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Enxeñaria Celular e Tisular/610475102
Xenómica e Proteómica/610475103
Bioinformática/610475104
Biotecnoloxía Industrial/610475105
Procesos e Produtos biotecnolóxicos/610475106
Técnicas de aplicación en biotecnoloxía/610475107

Materias que continúan o temario
Organización e xestión: xestión empresarial e xestión eficaz do laboratorio/610475201
Auditoría de empresas biotecnolóxicas/610475202
Aspectos legais e éticos en Biotecnoloxía/610475203

Observacións

Es aconsejable que los alumnos tengan conocimiento de inglés a nivel de compresión de textos, ya que parte de las fuentes de información que consultarán están publicadas en esta lengua.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías