Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Biotecnoloxía aplicada ao desenvolvemento sostible Código 610475305
Titulación
Mestrado Universitario en Biotecnoloxía Avanzada
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Optativa 3
Idioma
Castelán
Galego
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Bioloxía
Departamento profesorado máster
Química
Coordinación
Veiga Barbazan, Maria del Carmen
Correo electrónico
m.carmen.veiga@udc.es
Profesorado
Becerra Fernandez, Manuel
Gonzalez Siso, Maria Isabel
Pazos Curras, Marta María
Sanroman Braga, Maria Angeles
Sieiro Vazquez, Maria del Carmen
Veiga Barbazan, Maria del Carmen
Correo electrónico
manuel.becerra@udc.es
isabel.gsiso@udc.es
m.carmen.veiga@udc.es
Web http://masterbiotecnologiaavanzada.com/
Descrición xeral IMPORTANTE: As plataformas de guías docentes das dúas universidades, aínda sendo similares, teñen lixeiras diferenzas. En caso de que exista algunha discrepancia entre as guías, terase en conta a publicada na páxina web do máster.
EN LA DOCENCIA DE ESTA MATERIA PARTICIPAN TAMBIÉN LOS SIGUIENTES PROFESORES DE LA UVIGO:
Marta María Pazos Currás (e-mail: mcurras@uvigo.es)
Mª Ángeles Sanromán Braga (e-mail: sanroman@uvigo.es)
Mª Carmen Sieiro Vázquez (e-mail: mcsieiro@uvigo.es)

Desarrollo sostenible se define como el manejo y conservación de la base de recursos naturales y la orientación del cambio tecnológico e institucional, de tal manera que asegure la continua satisfacción de las necesidades humanas para las generaciones presentes y futuras. Teniendo en cuenta esta definición, es claro que los nuevos sectores de la biotecnología representan una de las áreas de mayor importancia para una estrategia de desarrollo sostenible y este será el objetivo a desarrollar en esta materia.

Competencias do título
Código Competencias do título
A22 Coñecer, saber deseñar e controlar os procesos de produción nas industrias alimentarias e agropecuarias.
A26 Coñecer as aplicacións da biotecnoloxía ao desenvolvemento sostible.
B1 Capacidade de análise e síntese (localización de problemas e identificación das causas e a súa tipoloxía).
B2 Capacidade de organización e planificación de todos os recursos (humanos, materiais, información e infraestruturas).
B3 Capacidade de xestión da información (con apoio de tecnoloxías da información e as comunicacións).
B4 Capacidade de planificación e elaboración de estudos técnicos en biotecnoloxía microbiana, vexetal e animal.
B5 Capacidade de identificar problemas, buscar solucións e aplicalas nun contexto biotecnolóxico profesional ou de investigación.
B6 Capacidade de comunicación oral e escrita dos plans e decisións tomadas.
B7 Capacidade para formular xuízos sobre a problemática ética e social, actual e futura, que propón a Biotecnoloxía.
B8 Capacidade de comunicación eficazmente coa comunidade científica, profesional e académica, así como con outros sectores e medios de comunicación.
B9 Capacidade de Traballo en equipo multidepartamental dentro da empresa.
B10 Capacidade de Traballo nun contexto de sostibilidade, caracterizado por: sensibilidade polo medio ambiente e polos diferentes organismos que o integran así como concienciación polo desenvolvemento sostible.
B11 Racionamento crítico e respecto profundo pola ética e a integridade intelectual.
B12 Adaptación a novas situacións legais, ou novidades tecnolóxicas así como a excepcionalidades asociadas a situacións de urxencia.
B13 Aprendizaxe autónoma.
B14 Liderazgo e capacidade de coordinación.
B15 Sensibilización cara á calidade, o respecto medioambiental e o consumo responsable de recursos e a recuperación de residuos.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía respectuosa coa cultura democrática, os dereitos humanos e a perspectiva de xénero.
C7 Desenvolver a capacidade de traballar en equipos interdisciplinares ou transdisciplinares, para ofrecer propostas que contribúan a un desenvolvemento sostible ambiental, económico, político e social.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Identificar las distintas aplicaciones que los recursos microbianos, vegetales y animales tienen en la biotecnología, en el ámbito alimentario y agropecuario AM22
BM1
BM2
BM3
BM4
BM5
BM6
BM7
BM8
BM9
BM10
BM11
BM12
BM13
BM14
BM15
CM4
CM7
Identificar y aplicar los avances biotecnológicos al desarrollo sostenible AM26
BM1
BM2
BM3
BM4
BM5
BM6
BM7
BM8
BM9
BM10
BM11
BM12
BM13
BM14
BM15
CM4
CM7

Contidos
Temas Subtemas
1.- Introducción Presentación de la materia. Cronograma de actividades
2.- Revalorización de residuos Materiales residuales como sustratos en biotecnología. El lactosuero como
caso paradigmático
3.- Biocompost O proceso de compostaxe, Parámetros de control do proceso, Tecnoloxías de compostaxe, Calidade do compost. Exemplos.
4.- Biocombustibles Introducción. Biodiésel: Definiciones; Reacciones de producción de Biodiésel; Procesos en la producción industrial de Biodiésel; Aplicaciones; Ventajas e inconvenientes. Bioetanol: Definición; Producción de Bioetanol; Bioetanol como combustible. Normativa y otros aspectos
5.- Biotecnología Industrial aplicada a la
producción química: Aditivos, Biopolímeros,
Nanofibras, Biopesticidas, biofertilizantes,
fitoestimulantes.
Introduccion. Tipos de polímeros. Biopolímeros: tipos, aplicaciones. Polihidroxialcanoatos.
Control biológico de plagas. Problemática de los pesticidas convencionales. Tipos de biopesticidas. Biopesticidas microbios.
Introducción a los biofertilizantes y fitofortificantes/fitoestimulantes:
Definición, legislación, tipos, composición, producción, mecanismos de acción, formas de aplicación. Rizobios y micorrizas. Resistencia inducida.
Interacciones con otros productos.
6.- Diseño sostenible: diseño integral de procesos Integración de los conceptos adquiridos para la obtención de un producto de interés

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A22 A26 B1 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B11 B14 16 8 24
Saídas de campo B3 B6 B8 B9 B13 4 0 4
Prácticas de laboratorio A22 A26 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B15 C4 C7 2 0 2
Proba de resposta breve A22 A26 B1 B2 B3 B11 B12 B13 B15 2 24 26
Portafolios do alumno B8 B9 B10 B11 B14 0 3 3
Aprendizaxe servizo A22 A26 B2 B3 B4 B5 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B15 C4 C7 1 4 5
Estudo de casos B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B13 B14 B15 C4 C7 1 9.5 10.5
 
Atención personalizada 0.5 0 0.5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición por parte do profesor dos contidos sobre a materia obxecto de estudo, bases teóricas e/ou directrices dun traballo, exercicio ou proxecto a desenvolver polo estudante.
Saídas de campo Os estudantes farán unha visita-práctica a unha das industrias da contorna, na que terán a
posibilidade de estudar todo o proceso de produción.
Prácticas de laboratorio El alumno podrá desarrollar una práctica de laboratorio en la que se analizará alguno de los ejemplos de producción sostenible.
Proba de resposta breve Proba obxectiva dirixida a provocar o recordo dunha aprendizaxe presentada.
Portafolios do alumno Informe/memoria das prácticas realizadas
Aprendizaxe servizo Os alumnos/as traballaran, en grupos e dirixidos polo profesorado, determinados aspectos teóricos
do programa mediante a procura de información e a resolución de casos e cuestións. O traballo
versará sobre algún tema innovador relacionado coa Biotecnoloxía Aplicada ao desenvolvemento
sustentable. Os resultados dos traballos deberán reflectirse nunha presentación na que terán que
utilizar ferramentas de creación de vídeos.
Estudo de casos Los alumnos/as en grupos y dirigidos por el profesorado, abordarán determinados aspectos
teóricos del programa mediante la búsqueda de información. El trabajo versará sobre algún tema
innovador relacionado con la Biotecnología Aplicada al desarrollo sostenible. Los resultados de los
trabajos deberán reflejarse en una presentación en la que tendrán que utilizar herramientas de
creación de videos.
Esta metodología será alternativa para los alumnos/as que no se decanten por el proyecto ApS

Atención personalizada
Metodoloxías
Saídas de campo
Estudo de casos
Portafolios do alumno
Aprendizaxe servizo
Descrición
Los Profesores exponen los contenidos de la Materia en continua interacción con
los alumnos, para conocer la asimilación de los conceptos de mayor alcance, animar al contraste de ideas y al debate o clarificar los asuntos que merezcan un especial detenimiento.
Portafolios del alumno y trabajos tutelados: Los Profesores supervisan el trabajo de cada
estudiante en el desarrollo de ambas actividades. Finalizada las practicas, la atención personalizada continúa durante el tratamiento de los resultados y la interpretación de los resultados que se obtengan (el portafolios/memoria de prácticas entregada).
Las dificultades surgidas durante el desarrollo de la Materia podrán abordarse personalmente en tutorías con los profesores durante las fechas de impartición de la Materia o en otras previamente pactadas con los alumnos. Asimismo, se les brinda la oportunidad de despachar vía e-mail con los profesores para atender cualquier dificultad planteada o cualquier aclaración sobre los contenidos teóricos o prácticos de la Materia, o sobre la elaboración de las tareas y trabajos encomendados.
Para el alumnado con reconocimiento de dedicación a tiempo parcial y dispensa académica de exención de asistencia, el profesor adoptará las medidas que considere oportunas para no perjudicar su calificación.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Estudo de casos B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B13 B14 B15 C4 C7 Como el proyecto ApS es voluntario y el Estudio de casos es
alternativo a esta metodología. En caso de decantarse por el estudio de
casos la valoracion será del 30% y en caso de ApS la valoración del
trabajo desarrollado también será el 30%
30
Proba de resposta breve A22 A26 B1 B2 B3 B11 B12 B13 B15 Prueba de respuesta corta o tipo test que permitirá evaluar los conocimientos adquiridos por el alumno durante las clases. 55
Portafolios do alumno B8 B9 B10 B11 B14 Se valorará el comportamiento del alumno durante las sesiones prácticas y su implicación (5%) así como la memoria de prácticas (10%) 15
 
Observacións avaliación

La prueba objetiva de la primera oportunidad se realizará a la finalización de la impartición de la materia .
La segunda oportunidad para superar la materia se realizará en el mes de Julio .
Tendrán prioridad para optar a Matrícula de Honra aquellos alumnos que se presenten en la primera oportunidad


Fontes de información
Bibliografía básica

Glazer,Alexander N., Microbial Biotechnology: fundamentals of applied microbiology,2007, Cambridge University P

DeLiñán, C., Vademécum de productos fitosanitarios y nutricionales, 2011,Ediciones Agrotécnicas

GonzalezSiso, M.I., La Biotecnología en el tratamiento de residuos industriales, 1999,Servicio de Publicacións Universidade da Coruña

JosepJacas, Primitivo Caballero, Jesús Avilla , El Control biológico de plagas yenfermedades : la sostenibilidad de la agricultura mediterránea , 2005,Publicacions de la Universitat Jaume I

Kannaiyan,S., Biotechnology of biofertilizers, 2002, Kluwer Academic Publishers

Knothe, G., Jon Van Gerpen , and JurgenKrahl , The Biodiesel Handbook, 2005, AOCS Publishing

Mahendra, R. , Handbook of microbialbiofertilizers, 2006, Food Products Press

Martin AM, Bioconversion of wastematerials to industrial products, 1998, London: Blackie Academic Professional

Morenoy Moral (Ed.), Compostaje, 2008, Mundi-Prensa, Madrid

Rai,M.K. Handbook of microbial biofertilizers, 2006, Food Products Press

Walters,D. Disease control in crops: Biological and environmentally friendlyapproaches, 2009, Wiley-Blackwell

Walters, D. Newton, A. & Lyon, G., Induced resistance for plant defence: A sustainable approach to cropprotection, 2007, Blackwell Publishing

Van Driesche, R.; Mark Hoddle, andTed Center, Control of pests and weeds by natural enemies: an introduction tobiological control, 2008, Blackwell Publishing

M. Soto e A. de Vega. 2001. Tratamento de residuos sólidos urbanos (cap. 9 e 10). Universidade da Coruña

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
PROXECTO FIN DE MÁSTER/610475006
PRÁCTICAS EXTERNAS/610475007

Observacións
Se recomienda conocimientos de inglés, a nivel de comprensión de fuentes de información científica (libros y documentos) escritas para el correcto aprendizaje de las competencias de la materia


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías