Datos Identificativos 2023/24
Asignatura (*) Técnicas de Mostraxe e Recoñecemento de Organismos e Comunidades Mariñas Código 610485010
Titulación
Mestrado Universitario en Bioloxía Mariña
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Bioloxía
Departamento profesorado máster
Coordinación
Peña Freire, Viviana
Correo electrónico
v.pena@udc.es
Profesorado
Parapar Vegas, Julio
Peña Freire, Viviana
Correo electrónico
julio.parapar@udc.es
v.pena@udc.es
Web http://secretaria.uvigo.gal/docnet-nuevo/guia_docent/?centre=302&ensenyament=V02M098V01&assignatura=V02M098V01201
Descrición xeral Enlace a la web oficial del Máster Interuniversitario en Biología Marina, donde se puede encontrar la guía docente correspondiente a esta materia:

https://secretaria.uvigo.gal/docnet-nuevo/guia_docent/?centre=302&ensenyament=V02M098V01&assignatura=V02M098V01108
http://masterbiologiamarina.uvigo.es/gl/informacion/plan-de-estudos/

Descripción:
Métodos de muestreo para la obtención de plancton, bentos y necton. Separación, fijación y conservación de las muestras. Observación in vivo de las especies intermareales y infralitorales más relevantes de la flora y fauna marinas de Galicia. Principales caracteres taxonómicos de la flora y fauna marinas de Galicia. Identificación de especies. Reconocimiento, análisis estadístico e interpretación de comunidades.


Competencias do título
Código Competencias do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título

Contidos
Temas Subtemas
Métodos de mostraxe para a obtención de plancto, bentos e necton. Separación, fixación e conservación das mostras. Observación in vivo das especies intermareais e infralitorais máis relevantes da flora e a fauna mariñas de Galicia. Principais caracteres taxonómicos da flora e fauna mariñas de Galicia. Identificación das especies. Recoñecemento e interpretación das comunidades.

FLORA E FAUNA INTERMAREAL (ROCHEDOS E SEDIMENTO). Explicación in situ da zonación e estrutura das comunidades intermareais de substrato rochoso e sedimentario. Recollida de material: revisión dos diferentes métodos, directos e indirectos, empregados para a recollida da fauna e flora de rocha, area e lodo. Recollida a pé na zona intermareal. Tratamento, separación e preparación das mostras: o remonte. Observación in vivo e estudo no laboratorio da flora e fauna obtidas, con especial dedicación ás algas.

FLORA E FAUNA SUBLITORAL (ROCHEDOS E SEDIMENTO). Explicación in situ, a bordo do barco Polybius, da metodoloxía de recolección con
escafandro autónomo: técnicas e materiais. Recollida mediante mergullo con escafandro autónomo de fauna e flora intermareal de rocha.- Explicación in situ, a bordo do barco Polybius e da planadora Adamsia, da metodoloxía de recolección mediante métodos indirectos: dragas de actuación horizontal e vertical, dragas cualitativas e cuantitativas. Recollida de sedimento coa draga da actuación horizontal Rectangular de Naturalista e coa draga de actuación vertical van Veen. Recollida de epifauna sedimentaria mediante a draga Agassiz trawl. Peneirado, separación e preparación das mostras.- Demostración no laboratorio da metodoloxía de estudo da meiofauna. Separación e observación in vivo de fauna intersticial.

FLORA E FAUNA PLANCTÓNICAS. Recollida de material mediante mangas de plancto. Observación in vivo e estudo no laboratorio do fitoplancto e zooplancto obtidos.

TRATAMENTO DA INFORMACIÓN. Recoñecemento e interpretación das comunidades. Organización dos datos obtidos para a súa elaboración
posterior.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Presentación oral 10 30 40
Saídas de campo 31 62 93
Seminario 3 0 3
Portafolios do alumno 1 3 4
Sesión maxistral 3 7 10
 
Atención personalizada 0 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Presentación oral Presentación preliminar de los datos de campo obtenidos en campaña.
Saídas de campo Misión de muestreo en embarcación de la estación marina
Seminario Resolución de dudas y planteamiento de las tareas a realizar por el alumno de modo autónomo fuera de las horas presenciales.
Portafolios do alumno Informe de prácticas, prácticum y prácticas externas
Sesión maxistral Introducción de conceptos básicos y asesoramiento personal

Atención personalizada
Metodoloxías
Saídas de campo
Seminario
Sesión maxistral
Presentación oral
Descrición
El alumno dispondrá de la orientación necesaria para la elaboración del trabajo.
Atención particular a las lagunas personales de conocimiento del medio y taxonomía marina.
Atención a la forma de presentación de los datos para su comprensión, almacenamiento y transmisión.
Orientación tecnológica in situ sobre procesos, medidas de seguridad, herramientas, etc.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Saídas de campo Evaluación continua de la asistencia,
actitud, participación activa y trabajo del alumno durante las sesiones en él aula, él laboratorio, las salidas de campo, los
seminarios y las tutorías
20
Seminario 0
Portafolios do alumno A lo largo de la semana de duración de esta materia, el alumno irá rellenando un cuaderno de prácticas, que se le entregará al inicio, con todas las actividades docentes realizadas y que deberá entregar al final de la semana, para ser evaluado por los profesores de la materia: 40%.

Cada alumno deberá elaborar un trabajo de resultados con los datos obtenidos y con su discusión correspondiente. Se dará especial relevancia a la calidad y presentación de este trabajo: 40%.
80
Sesión maxistral 0
 
Observacións avaliación

Avaliación continua da actividade desenvolvida (presencial e autónoma) durante a semana de estadía na Estación de Bioloxía Mariña da Graña, dando especial relevancia á participación e actitude manifestadas polo alumno: 20%.

Ao longo da semana de duración desta materia, o alumno irá reenchendo un caderno de prácticas, que se lle entregará ao inicio, con tódalas actividades docentes realizadas: 40%.

Cada alumno deberá elaborar un traballo de resultados cos datos obtidos e coa súa discusión correspondente. Darase especial relevancia á calidade e presentación deste traballo: 40%.

O caderno de prácticas, escaneado, e o traballo, en pdf, serán remitidos a/ao coordinador/a da materia nas dúas semanas seguintes ao remate da docencia. Para cada curso académico establecerase a data concreta da entrega.

En la segunda oportunidad, la evaluación de los alumnos se realizará con
la misma metodología que en la primera oportunidad (20% - 40% - 40%).


Fontes de información
Bibliografía básica

BARNES, R.D. (1989). Zoología de los invertebrados, McGraw Hill-Interamericana, Mexico (traducción de la 5ª ed. americana de 1987).
BARNES, R.S.K., P. CALLOW, P.J.W. OLIVE, D.W. GOLDING & J.I. SPICER. (2001). The Invertebrates: A synthesis. 3.ª ed., Blackwell Science, Oxford.
BAYER, F.M. & H.B. OWRE. (1968). The free-living lower Invertebrates. MacMillan Company, New York.
BOTOSANEANU, L. (1986). Stygofauna Mundi. A faunistic, distributional and ecological syntesis of the world fauna inhabiting subterranean waters
(including the marine interstitial). Brill & Backhuys, Leiden, 810 pp.
BRAUNE, W. & M.D. GUIRY (2011) Seaweeds: A colour guide to common benthic green, brown and red algae of the world’s oceans. Gantner Verlag.
BRUSCA R.C. & G.J. BRUSCA. (1990). Invertebrates. Sinauer Ass. Inc., Sunderland, Massachusetts.
BUNKER, BRODIE, MAGGS & BUNKER (2010) Seasearch guide to seaweeds of Britain and Ireland. Marine Conservation Society, UK
CABIOCH, J., J. FLOC'H, A. TOQUIN, C.F. LE, CH.-F. BOUDURESQUE, A. MEINESZ & M. VERLAQUE (2006) Guía de las algas del Atlántico y del
Mediterráneo. Omega, Madrid.
CAMPBELL, A.C. (1983). Guía de campo de la flora y fauna de las costas de España y de Europa. Omega, Barcelona.
CASTRO, P. & HUBER, M.E. (2007). Biología marina, McGraw Hill-Interamericana, Mexico (traducción de la 6ª ed. en inglés de 2007).
COGNETTI, G., M. SARÁ & G. MAGAZZÚ. (2001). Biología marina, Ariel Ciencia, Barcelona.
DAWES, C.J. (1997) Marine Botany. John Wiley & Sons, Inc., New York.
DÍAZ, J.A. & SANTOS, T. (1998). Zoología: aproximación evolutiva a la diversidad y organización de los animales., , Madrid: Síntesis.
ELEFTHERIOU, A. & A. MCINTHYRE. (2005). Methods for the study of marine benthos. Blakwell, Oxford, 418 pp.
FALCIAI, L. & R. MINERVINI. (1995). Guía de los Crustáceos Decápodos de Europa. Omega, Barcelona, pp..
FRETTER, V. & A. GRAHAM. (1976). A functional anatomy of Invertebrates. Academic Press, London.
FUENTE, J.A. de la, (1982). Artrópodos. I: características generales. Salamanca: Universidad.
GARDINER, M.S. (1978). Biología de los Invertebrados. Omega, Barcelona.
GIERE, O. (2009). Meiobenthology: The microscopic fauna in aquatic sediments. Springer-Verlang, Berlin, 328 pp.
HAYWARD, P.J. & J.S. RYLAND. (1975). Handbook of the Marine Fauna of North-West Europe. Oxford University Press, Oxford.
HAYWARD, P.J. & J.S. RYLAND. (1990a). The Marine Fauna of the British Isles and North-West Europe, vol 1: Introduction and Protozoans to
Arthropods. Oxford Science Publications, Clarendon Press, Oxford.
HAYWARD, P.J. & J.S. RYLAND. (1990b). The Marine Fauna of the British Isles and North-West Europe, vol 2: Molluscs to Chordates. Oxford Science
Publications, Clarendon Press, Oxford.
HAYWARD, P.J., T. NELSON-SMITH & C. SHIELDS. (1998). Guía de identificación de la flora y fauna de las costas de España y Europa. Omega,
Barcelona.
HICKMAN, C.P., L.S. ROBERTS & A. LARSON. (2002). Zoología. Principios integrales. McGraw-Hill Interamericana, Madrid.
HIGGINS, R.P. & H. THIEL, H. (1988). Introduction to the study of meiofauna. Smithsonian Institution Press, Washington, 488 pp.
HONDT, J.L.d', (1999). Les invertebrés marins méconnus, , París: Institut Océanographique
HORNER, R.A. (2002) A taxonomic guide to some common marine phytoplankton. Biopress.
KAESTNER, A. (1970). Invertebrate Zoology, vol III. Interscience Publishers, New York.
KAESTNER, A.. (1967). Invertebrate Zoology, vol I. Interscience Publishers, New York.
KERMACK, D.M. & R.S.K. BARNES (Eds). (1970-2009). Synopses of the British fauna. Bill & Backhuys, Leinden. Vols. 1-58.
MADER, S.S. (2008). Biología. McGraw Hill-Interamericana, Mexico (traducción de la 9ª ed. en inglés de 2007).
MCINTYRE, A.D. (1969). Ecology of marine meiobenthos. Biological Revue, 44: 245-290.
RAMOS, M.A.et al. (Ed.) (1992-2015). Fauna Ibérica. Museo Nacional de Ciencias Naturales, Madrid. Vol. 2, 4, 21, 25, 27, 29, 33, 34, 36, 38, 39, 41.
RIEDL, R. (2000). Fauna y flora del Mar Mediterráneo. Omega. Barcelona, 858 pp.
RUPPERT, E.E. & BARNES, R.D. (1996). Zoología de los invertebrados. McGraw Hill-Interamericana, Mexico (traducción de la 6ª ed. americana de
1995).
SWEDMARK, B. (1964). The interstitial fauna of marine sand. Biological Revue, 39: 1-42.

TOMAS, C.R. (ed.) (1997) Identifying Marine Phytoplankton. Academic Press, Inc., San Diego.
VARIOS AUTORES. (2002). Galicia. Natureza. Zooloxía. Tomo XXXVII: Zooloxía I; Tomo XXXVIII: Zooloxía II; Tomo XXXIX: Zooloxía III; Tomo XL:
Zooloxía IV. Hércules Edicións. A Coruña:
VARIOS AUTORES. Serie Inventarios. Seminario de Estudos Galegos. O Castro, Sada, A Coruña. Vols.
WARNER, G.F. 1984. Diving and Marine Biology. Cambridge Univ. Press, Cambridge, 210 pp.
YOUNG, J.Z. (1971). La vida de los Vertebrados. Omega, Barcelona.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
O Medio Mariño: Oceanografía Física/610485001
Botánica Mariña/610485002
Zooloxía Mariña/610485003

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías