Datos Identificativos 2017/18
Asignatura (*) Química Médica Código 610G01040
Titulación
Grao en Química
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Cuarto Optativa 4.5
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Química
Coordinación
García Romero, Marcos Daniel
Correo electrónico
marcos.garcia1@udc.es
Profesorado
García Romero, Marcos Daniel
Riveiros Santiago, Ricardo
Correo electrónico
marcos.garcia1@udc.es
ricardo.riveiros@udc.es
Web
Descrición xeral Nesta materia ofértase un curso introductorio de Química Médica no que se abordan conceptos básicos relacionados coa estrutura e actividade de fármacos, mecanismos de acción, metabolismo, así como as principais estratexias no deseño e síntese.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Utilizar a terminoloxía química, nomenclatura, convenios e unidades.
A9 Coñecer os rasgos estruturais dos compostos químicos, incluíndo a estereoquímica, así como as principais técnicas de investigación estrutural.
A10 Coñecer a cinética do cambio químico, incluíndo a catálise e os mecanismos de reacción.
A13 Comprender a Química dos principais procesos biolóxicos.
A14 Demostrar o coñecemento e comprensión de conceptos, principios e teorías relacionadas coa Química.
A15 Recoñecer e analizar novos problemas e planear estratexias para solucionalos.
A16 Adquirir, avaliar e utilizar os datos e información bibliográfica e técnica relacionada coa Química.
A17 Traballar no laboratorio Químico con seguridade (manexo de materiais e eliminación de residuos).
A18 Valorar os riscos no uso de sustancias químicas e procedementos de laboratorio.
A19 Levar a cabo procedementos estándares e manexar a instrumentación científica.
A20 Interpretar os datos procedentes de observacións e medidas no laboratorio.
A21 Comprender os aspectos cualitativos e cuantitativos dos problemas químicos.
A22 Planificar, deseñar e desenvolver proxectos e experimentos.
A23 Desenvolver unha actitude crítica de perfeccionamento na labor experimental.
A24 Explicar, de xeito comprensible, fenómenos e procesos relacionados coa Química.
A25 Relacionar a Química con outras disciplinas e recoñecer e valorar os procesos químicos na vida diaria.
A26 Levar a cabo procedementos estándares de laboratorios implicados en traballos analíticos e sintéticos, en relación con sistemas orgánicos e inorgánicos.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B6 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B7 Comunicarse de maneira efectiva nun entorno de traballo.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer os fármacos desde o punto de vista químico e a súa interacción coas correspondentes dianas biolóxicas/farmacológicas. Comprender os principais procesos metabólicos nos fármacos A1
A9
A13
A14
A15
A16
A21
A24
A25
B1
B2
B3
B4
B6
B7
C1
C2
C3
C4
C6
C7
C8
Coñecer o impacto dos fármacos e a industria farmaceútica no actual marco social e económico. A13
A14
A16
A24
A25
B1
B3
B4
B6
B7
C1
C3
C4
C6
C7
C8
Coñecer os principios básicos utilizados no deseño de fármacos e a súa aplicación ao deseño e preparación de novas substancias de interese farmacológico. A1
A9
A10
A13
A14
A15
A16
A21
A24
A25
B1
B2
B3
B4
B6
B7
C1
C3
C4
C6
C7
C8
Coñecer o modo de traballo desenvolvido nos laboratorios das empresas farmacéuticas A17
A18
A19
A20
A22
A23
A26

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. Principios básicos da Química Médica 1.1 Química Médica: definición e conceptos básicos
1.2 Perspectiva histórica.
1.3 Farmacocinética e farmacodinámica
1.4 Descubrimento de fármacos
1.5 Fármacos: nomenclatura e clasificación
Tema 2. Bases moleculares na acción dos fármacos: farmacodinámica 2.1 Interaccións fármaco-receptor. Topoloxía molecular e actividade biolóxica
2.2 Proteínas: estrutura e función. Interaccións con proteínas
2.3 Encimas: catálise enzimática. Ecuación de Michaelis-Menten. Inhibición enzimática: tipos
2.5 Receptores celulares: estrutura e clasificación.
2.6 Ácidos nucleicos. Estrutura e funcións. Interaccións de fármacos con ácidos nucleicos
2.7 Interaccións de con lípidos e carbohidratos
Tema 3. Farmacocinética 3.1 Procesos ADME.
3.2 Absorción de fármacos. Modos de administración. Propiedades fisicoquímicas dos fármacos: regras de Lipinsky. Biodisponibilidad.
3.3 Distribución de fármacos. O sangue: composición e propiedades. Velocidade de eliminación. Vida media. Volume de distribución
3.4 Metabolismo de fármacos: metabolismo en fase I e fase II
3.5 Eliminación de fármacos.
Tema 4. Descubrimento de fármacos. 4.1 Etapas no desenvolvemento de fármacos. Aproximación fenotípica vs diana biolóxica. Diversidade estrutural. Espazo químico. Enerxía de enlace ao fármaco. High Throughput Screening (HTS)
Librarías químicas: química combinatoria, síntese paralela, síntese en fase sólida
4.2 Estrategías no descubrimento de fármacos (lead discovery). Modos de cribado. Métodos de selección de fármacos. Deseño de fármacos
4.3 Optimización de fármacos (lead optimization). Relacións estrutura-actividadIdentificación do farmacóforo. Farmacomodulación: modificación de grupos funcionais. Optimización de enlace ao receptor e farmacocinética.
Tema 5. Deseño e síntese de fármacos Exemplos do deseño e síntese de fármacos comerciais actuais.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 A9 A10 A13 A14 A15 A16 A21 A24 A25 B1 B2 B3 B4 B6 B7 C1 C2 C3 C4 C6 C7 C8 16 16 32
Seminario A1 A9 A10 A13 A14 A15 A16 A21 A24 A25 B1 B2 B3 B4 B6 B7 C1 C3 C4 C6 C7 C8 7 28 35
Saídas de campo A17 A18 A19 A20 A21 A22 A23 A26 6 0 6
Prácticas de laboratorio A17 A18 A19 A20 A21 A22 A23 B6 C2 C6 C7 3 3 6
Proba mixta A1 A13 B2 B3 B4 B6 C1 C2 4 28.5 32.5
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Realizarase as exposición de contidos. Durante as exposicións o profesor poderá proporcionar material suplementario á bibliografía co obxectivo de que as explicacións poidan seguirse de xeito efectivo. Tamén se desenvolverá a capacidade de elaborar apuntamentos e a busca de información
Seminario Os contidos de cada tema discutiranse en seminarios mediante resolución de exercicios e análises de supostos prácticos. Os alumnos dispoñerán con suficiente antelación dos boletines de problemas a través da plataforma Moodle. Poderase solicitar a entrega de exercicios resoltos.
Saídas de campo Como actividade práctica proponse a organización de visitas a centros de investigación e/ou empresas relacionadas coa Química Médica. A asistencia a estas actividades é obligatoria e será necesario a elaboración dun informe individual de actividades.
Prácticas de laboratorio Proponse a realización de prácticas relacionadas coa materia como a utilización de programas e bases de datos de bioloxía molecular e/ou experimentos relacionados coa síntese de fármacos.
Proba mixta Realizarase unha exame escrito no que valorarán os coñecementos adquiridos

Atención personalizada
Metodoloxías
Seminario
Prácticas de laboratorio
Sesión maxistral
Descrición
Esta actividade estará dirixida á asistencia individual para aclaracións, dúbidas, así como á resolución dos exercicios.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Seminario A1 A9 A10 A13 A14 A15 A16 A21 A24 A25 B1 B2 B3 B4 B6 B7 C1 C3 C4 C6 C7 C8 Valorarase a participación activa do alumno na resolución dos problemas dos boletines, así como os exercicios entregados. 20
Saídas de campo A17 A18 A19 A20 A21 A22 A23 A26 Valorarase a asistencia así como o informe final de actividade. 5
Prácticas de laboratorio A17 A18 A19 A20 A21 A22 A23 B6 C2 C6 C7 valorarase a asistencia así como o informe final da actividade 5
Sesión maxistral A1 A9 A10 A13 A14 A15 A16 A21 A24 A25 B1 B2 B3 B4 B6 B7 C1 C2 C3 C4 C6 C7 C8 Valorarase a asistencia e participación nas clases de exposición de contidos 10
Proba mixta A1 A13 B2 B3 B4 B6 C1 C2 Valoraranse as respostas aportadas no exame escrito.
60
 
Observacións avaliación

A asistencia ás saídas de campo e ás prácticas é obrigatoria excepto para os alumnos con matrícula a tempo parcial ou exención académica, que poderán substituír estas actividades por tarefas relacionadas non presenciais.

Para que un alumno poida obter a cualificación de "Non presentado" non poderá realizar actividades cun cómputo superior ao 50% na avaliación ou non presentarse á proba mixta. O alumno disporá de dúas oportunidades, e os alumnos que non superen a materia na primeira oportunidade conservarán a cualificación obtida no traballo de seminario, saída de campo e exposición oral, e realizarán unha segunda proba mixta nas datas determinadas polo calendario fixado pola Xunta de Facultade. Os alumnos que sexan avaliados na segunda oportunidade só poderán optar á matrícula de honra se estas non foron cubertas na primeira oportunidade.

O proceso de ensino-aprendizaxe, incluída a avaliación, refírese a un curso académico e por tanto volve comezar cun novo curso académico, incluíndo todas as actividades e procedementos de avaliación que se programen para devandito curso.


Fontes de información
Bibliografía básica Patrick, G. L (2013). An Introduction to Medicinal Chemistry. 5th ed.. New York: Oxford University Press
Avendaño, C (2001). Introducción a la Química Farmacéutica. Madrid: McGraw-Hill
Delgado, A.; Minguillón, C.; Joglar, J. (2003). Introducción a la Química Terapéutica. Madrid: Díaz de Santos
Delgado, A.; Minguillón, C.; Joglar, J. (2002). Introducción a la síntesis de fármacos. Madrid: Síntesis
Stevens, E. (2014). Medicinal Chemistry, an Introduction.. Pearson Education. New York.
Thomas, Gareth (2007). Medicinal Chemistry: An introduction. Wiley

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Química Orgánica 1/610G01026
Química Orgánica 2/610G01027
Ampliación de Química Orgánica/610G01028
Química Orgánica Avanzada/610G01030

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Traballo de fin de Grao/610G01043

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías