Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Citoxenética Código 610G02022
Titulación
Grao en Bioloxía
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Optativa 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Bioloxía
Coordinación
Mendez Felpeto, Josefina
Correo electrónico
josefina.mendez@udc.es
Profesorado
Martinez Martinez, M. Luisa
Mendez Felpeto, Josefina
Correo electrónico
m.l.martinez@udc.es
josefina.mendez@udc.es
Web http://www.udc.es/grupos/xenomar
Descrición xeral Tratase dunha materia optativa centrada no estudo do cromosoma eucariota dende o punto de vista estructural, funcional e da evolución . Esta materia pretende mellorar os coñecementos adquiridos nas materias previas de Xenética e Xenética Molecular. Farase especial énfasis na organización do material xenético así como as suas implicacions na evolución dos xenomas, sua variación e manipulación.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Recoñecer distintos niveis de organización nos sistemas vivos.
A2 Identificar organismos.
A11 Identificar e analizar material de orixe biolóxica e as súas anomalías.
A16 Realizar cultivos celulares e de tecidos.
A26 Deseñar experimentos, obter información e interpretar os resultados.
A29 Impartir coñecementos de Bioloxía.
A30 Manexar adecuadamente instrumentación científica.
A31 Desenvolverse con seguridade nun laboratorio.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B5 Traballar en colaboración.
B6 Organizar e planificar o traballo.
B8 Sintetizar a información.
B9 Formarse unha opinión propia.
B10 Exercer a crítica científica.
B11 Debater en público.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Profundizar no coñecemento da organización dos cromosomas, a súa función, variación e a evolución A1
A16
A26
A30
A31
B1
B2
B3
B5
B6
B8
B9
B10
B11
Familiarizarse coas metodoloxías empregadas para o estudo dos cromosomas A1
A2
A11
A16
A30
A31
B1
B2
B3
B5
B6
B11
Búsqueda e utilización das diferentes fontes bibliográficas e bases de datos que permitan levar a cabo o plantexamento científico dun tema relacionado cos cromosomas, a súa organización, función e a evolución. A29
B3
B8
B9
B10

Contidos
Temas Subtemas
Bloque 1.- Estructura e organización do material hereditario 1.-Organización dos xenomas dende virus a eucariotas. Aspectos evolutivos.
2.-Os cromosomas son cromatina
3.-Niveis de organización
4.- Estructura dos cromosomas metafásicos
5.-Estructura inducida dos cromosomas: Bandas vs isocoras.
6.- Ligamento e Cartografiado
Bloque 2.- Os cromosomas na división e á función xénica 1.-Control do ciclo celular. Alteraciones do ciclo
2.- Evolución do mecanismo mitótico
3.-A replicación e as rexions cromosómicas
4.-Evolución da meiosis e as súas consecuencias xenéticas. Significado da reproducción sexual.
5.- Diferentes Cariotipos.
6.-Os cromosomas e á función xénica
Bloque 3.- As variacions cromosómicas e a súa implicación evolutiva. Os cromosomas en plantas e animais, aspectos evolutivos 1.-Reordenaciones cromosómicas e importancia na evolución.
2.-Consecuencias xenéticas das variaciones númericas e as estructurais
3.-Polimorfismos cromosómicos

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Aprendizaxe colaborativa A1 A2 A11 A16 A30 A31 B1 B2 B3 B5 B6 B11 28 56 84
Presentación oral B5 B6 B8 B9 B10 B11 12 0 12
Proba obxectiva A1 A16 B3 B8 B9 B10 2 25 27
Sesión maxistral A26 A29 B1 B8 B11 8 0 8
Prácticas de laboratorio A11 A16 A26 A29 A30 A31 B1 B5 15 0 15
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Aprendizaxe colaborativa Trátase dunha materia de traballo colaborativo. O traballo en grupo se valorará de xeito especial.
Os alumnos organizaranse en grupos de 2, 3 o más, e traballarán en colaboración para resolver de forma efectiva o tema-seminario elexido de cada bloque con la tutorización continua da profesora.
Ademáis deberán aprender a distribuir e organizar o traballo entre eles.
Realizarán á procura bibliográfica adecuada ao tema obxeto de estudo.
Presentación oral Os traballos en colaboración realizaranse polo grupo, presentaranse oralmente a final de cada Bloque. Durante o curso haberá alomenos tres presentacions orales de cada alumno. Consistirá na transmisión a os compañeiros o seminario-dossier elaborado polo grupo (2 o más alumnos) de forma conxunta.
Cada membro do equipo presentará unha parte do seminario, intentando encadrarlo de forma coordinada cos seus compañeiros.
Proba obxectiva Realizaráse a o final do curso e consistirá en varias preguntas curtas e de carácter básico relacionada cos novos coñecementos adquiridos dende a perspectiva do cromosoma eucariota.
Esta proba e individual e non debe ser realizada en grupo. A detección de plaxio o redacción similar a calquer texto, páxina, apuntes, etc suporá una calificación de Cero.
Sesión maxistral O profesor transmitirá a cada grupo los conceptos básicos da materia según os obxetivos de cada bloque temático. O profesor presentará os contidos xerais, amosando os coñecementos adquiridos noutros cursos e fixando atención nos novos coñecementos que deberán desenvolver os alumnos nos seminarios propostos.
A asistencia a estas sesiones expositivas e interactivas será positivamente evaluada.
Prácticas de laboratorio Desarrollaranse prácticas no laboratorio relacionadas cos cromosomas e a elaboración de cariotipos.
O programa incluirá os coñecemento dos principios e fundamentos da Citoxenética. Tratase de coñecer os cultivos celulares, o cariotipo e algún método de bandeo cromosómico.

Atención personalizada
Metodoloxías
Prácticas de laboratorio
Aprendizaxe colaborativa
Descrición
A o longo do curso, o profesor estará disponible nas horas de clase interactivas, tutorías conxuntas de grupo e personais para solucionar dudas, orientar no densenrolo dos traballos/seminarios e todas as cuestions relacionadas có bon discurrir da organización da materia.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Sesión maxistral A26 A29 B1 B8 B11 O profesor presentará os contenidos xerales facendo hincapié nos coñecementos adquiridos previamente nas diferentes materias dos cursos anteriores e fixando a atención naqueles coñecementos novedosos que deberán desenrrolar nos seminarios correspondentes.
A asistencia a estas sesiones de clases expositivas xunto coas clases interactivas serán valoradas.
10
Proba obxectiva A1 A16 B3 B8 B9 B10 A proba final da materia realizarase o día marcado pola Facultade. Consistirá unhas preguntas curtas relacionadas coas aportacions propias aprendidas no curso.
Valorarase muy positivamente a concreción nas respostas, as opinions científicas persoales e a bibliografía concreta que responde as preguntas plantexadas.

40
Presentación oral B5 B6 B8 B9 B10 B11 Valorarase a sua claridade e concreción na presentación dos seminarios. Contidos adecuados e actuáis. Capacidade de síntese. Motivación e Debate.
20
Prácticas de laboratorio A11 A16 A26 A29 A30 A31 B1 B5 Se terá en conta o interese por aprender técnicas dos cromosomas, a destreza no laboratorio, a capacidae para resolver experimentos e a actitude e aptitude no laboratorio.
10
Aprendizaxe colaborativa A1 A2 A11 A16 A30 A31 B1 B2 B3 B5 B6 B11 Os alumnos formarán grupos de traballo, valorándose a forma de traballar no qrupo. O modo de resolver problemas plantexados, a estratexia de búsqueda da bibliografía para resolver o prseminario, ademáis valorarase a sua capacidade para incorporar novos coñecementos . Seran valoradas a sua aptitude e actitude
Os traballos en grupo e a sua coordinación son fundamentais nesta materia

20
 
Observacións avaliación
A evaluación será continua durante o curso, polo que a asistencia será muy necesaria.
As calificacions de cada actividade se gardarán si son positivas para a segunda oportunidade.

No caso de que algún alumno no poida asistir, deberá comunicárselo a o profesor no comenzó do curso que arbitrará a maneira de adxudicarle os trabajos de tipo colaborativo.

A proba final,e imprescindible para ser evaluado.
As clases prácticas son obligatorias para ser evaluados nas dúas oportunidades.
A cualificación NON presentado corresponde a aqueles alumnos que non han participado en ninguha actividade

No caso de situacións excepcionais debidamente justificadas poderán adoptarse medidas adicionais para que o estudante poida superar a materia tales como flexibilidade no prazo de entrega de traballos tutelados, flexibilidade no horario de prácticas ou realización dunha proba global de avaliación dos resultados da aprendizaxe

Fontes de información
Bibliografía básica

- Brown T.A. Genetics: A molecular approach (third edition). Chapman & Hall 1998

-Brown, T.A. Genomas (Tercera edición). Editorial Médica Panamericana S.A. 2008

-The evolution of te genomes. Edited by T.Ryan Gregory. Elsevier Academic Press. 2005

-Lacadena, J.R. Citogenética Editorial Complutense S.A. 1996

- Lewin, B. Genes IX. McGrawHill Education 2008

-Lima de Faria, A. One hundred years of chromosome research and what remains to be learned. Kluwer Academic Publishers 2003

- Lynch M. The origins of genome architecture Sinauer Associates, Inc Publishers. 2007

-Macgregor, H.C. An Introduction to Animal Cytogenetics. Chapman & Hall 1993

-Macgregor, H. & Varley, J. Working with Animal Chromosomes (second edition) John Wiley & Sons. Toronto 1988

-Wagner R.P.; Maguire M.P. & Stalling R.L. Editorial Wiley-Liss 1993

Bibliografía complementaria

En primer lugar, los alumnos consultarán los libros recomendados en las materias de Genética y Genética Molecular para recordar los contenidos y conocimientos adquiridos previamente.

A continuación realizarán una búsqueda bibliográfica específica en libros, artículos de revisión, publicaciones específicas que permitan incrementar el aprendizaje de la materia, teniendo como eje fundamental el cromosoma mitótico.

La realización de una buena búsqueda bibliográfica estará presente en todas las valoraciones de las actividades propuestas.

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Citoloxía/610G02007
Xenética/610G02019
Xenética molecular/610G02020

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías