Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Ecoloxía I: Individuos e ecosistemas Código 610G02039
Titulación
Grao en Bioloxía
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Terceiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Bioloxía
Coordinación
Martínez Abraín, Alejandro
Correo electrónico
a.abrain@udc.es
Profesorado
Martínez Abraín, Alejandro
Piñeiro Corbeira, Cristina
Ruiz De la Rosa, Jose Miguel
Correo electrónico
a.abrain@udc.es
c.pcorbeira@udc.es
jose.miguel.ruiz.delarosa@udc.es
Web
Descrición xeral Patróns de distribución: o individuo e o medio. O ecosistema.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Recoñecer distintos niveis de organización nos sistemas vivos.
A17 Realizar bioensaios e diagnósticos biolóxicos.
A20 Muestrear, caracterizar e manexar poboacións e comunidades.
A21 Deseñar modelos de procesos biolóxicos.
A24 Xestionar, conservar e restaurar poboacións e ecosistemas.
A26 Deseñar experimentos, obter información e interpretar os resultados.
A30 Manexar adecuadamente instrumentación científica.
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B6 Organizar e planificar o traballo.
B7 Comunicarse de maneira efectiva nunha contorna de traballo.
B8 Sintetizar a información.
B12 Adaptarse a novas situacións.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Describir conceptos ecolóxicos a nivel de individuo, poboación, comunidade e ecosistema. A1
A24
Discutir conceptos ecolóxicos valorando criticamente as evidencias que os apoian. B8
Enfrontarse con certo éxito á literatura especializada. A30
Usar algunhas técnicas básicas da ampla metodoloxía ecolóxica. A17
A20
A21
A26
A30
B4
B6
B7
B12

Contidos
Temas Subtemas
Sección 1. Ecoloxía e evolución (2h) Unidade 1: Unha introdución á ecoloxía e a evolución
Sección 2. O individuo e o ambiente (10h) Unidade 2: Xeneralidades sobre a relación individuo-ambiente
Unidade 3: Respostas e adaptacións ao medio abiótico (temperatura)
Unidade 4: Respostas e adaptacións ao medio abiótico (luz)
Unidade 5: Respostas e adaptacións ao medio abiótico (auga).
Unidade 6: Nutrición en animais e plantas
Unidade 7: O compoñente biótico da medio
Unidade 8: Dispersión en animais e plantas
Sección 3. O ecosistema (12h) Unidade 9: Unha introdución ao ecosistema e o seu funcionamento
Unidade 10: Produción en ecosistemas
Unidade 11: A enerxía flúe pero a materia cicla nos ecosistemas
Unidade 12: Ciclos biogeoquímicos

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 A17 A20 A21 A24 A26 A30 B4 B6 B7 B8 B12 28 56 84
Prácticas de laboratorio A1 A17 A20 A21 A24 A26 A30 B4 B6 B7 B8 B12 15 15 30
Seminario A1 A17 A20 A21 A24 A26 A30 B4 B6 B7 B8 B12 8 8 16
Proba de ensaio A1 A17 A20 A21 A24 A26 A30 B4 B6 B7 B8 B12 0 1 1
Estudo de casos A1 A17 A20 A21 A24 A26 A30 0 14 14
Proba obxectiva A1 A17 A20 A21 A24 A26 A30 B4 B6 B7 B8 B12 3 0 3
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral para transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe. A maior parte do apoio gráfico destas sesións estará dispoñible no campus virtual (Moodle).
Prácticas de laboratorio Para que os estudantes aprendan efectivamente a través da realización de actividades de carácter práctico no campo e/ou laboratorio.
Seminario Presentación e estudo de modelos numéricos para unha mellor comprensión e resolución de problemas ecolóxicos. A maioría destes modelos traballaranse con PCs da Facultade se os alumnos non dispoñen de portátiles.
Proba de ensaio Exame parcial da materia. Durante o curso levarán a cabo un o dous. Non serán eliminatorios, de modo que ao exame final irase con toda a materia, pero contarán en conxunto o 30% da nota final. Os examenes parciais serán presenciais e con preguntas de desenvolvemento. Os parciais con preguntas de resposta múltiple vía Moodle reservaranse para casos excepcionais como a pandemia COVID-19. Nos exames finais de primeira oportunidade cargarase en torno ao 80% das preguntas na materia non cuberta polos exames parciais.
Estudo de casos Informes das actividades desenvolvidas en Seminarios e Prácticas.
Proba obxectiva Exame escrito de toda a materia: teoría, prácticas e seminarios.

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba obxectiva
Prácticas de laboratorio
Seminario
Proba de ensaio
Estudo de casos
Descrición
Preparación, explicación e revisión de exames

Resolución de dúbidas que poidan xurdir segundo se explica a materia

Orientación e tutela para un aproveitamento óptimo das prácticas

Orientación e tutela para un aproveitamento óptimo das seminarios

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba obxectiva A1 A17 A20 A21 A24 A26 A30 B4 B6 B7 B8 B12 Exame escrito final de toda a materia: teoría, prácticas e seminarios (ver observacións abaixo pra máis detalles). 50%

50
Proba de ensaio A1 A17 A20 A21 A24 A26 A30 B4 B6 B7 B8 B12 Exame/s parcial/is da materia desenvolvidos ao longo do curso. Non eliminan materia (ver observacións). 30% 30
Estudo de casos A1 A17 A20 A21 A24 A26 A30 Informes das actividades desenvolvidas en Seminarios e Prácticas (ver observacións). 20%

20
 
Observacións avaliación

A cualificación final será consecuencia dos resultados globais obtidos en todas as actividades de avaliación, que incluirán as tres partes da materia Teoría, Seminarios e Prácticas cunha contribución á cualificación final proporcional á súa contribución na planificación horaria: 60% Teoría, 20% Seminarios e 20% Prácticas. Todos os estudantes terán dúas oportunidades para aprobar o curso. 

No caso da primeira oportunidade realizarase unha avaliación continua incluíndo entregables, probas parciais e exame final (en data marcada por Xunta de Facultade), coa seguinte ponderación:

60% Teoría (30% de probas parciais + 30% exame final)

20% Seminarios (10% entregables + 10% exame final)

20% Prácticas (10% entregables + 10% exame final)

No caso da segunda oportunidade realizarase un único exame final (en data marcada pola Xunta de Facultade) incluirá preguntas sobre as tres partes da materia coa seguinte ponderación: 

60% Teoría

20% Seminarios

20% Prácticas

Tanto en primeira como en segunda oportunidade para superar a materia é necesario superar simultaneamente todas e cada unha das tres partes (Teoría, Seminarios e Prácticas); unha parte suspensa poderá ser compensada con outras se a súa cualificación é polo menos 4/10. A nota media para aprobar a materia debe ser un 5.0 sobre 10.

 
Aqueles alumnos que entreguen e/ou se presenten a algunha das actividades da avaliación continua serán considerados como presentados, recibindo a cualificación correspondente aos traballos entregados e/ou probas realizadas segundo a súa ponderación. Os alumnos recibirán unha cualificación de cero naquelas traballos e/ou probas nos que non se presentou. En caso de non entregar ningunha das tarefas e non presentarse a ningunha das probas convocadas será considerado como non presentado.
A asistencia a Seminarios e Prácticas non é obrigatoria, mais quedará rexistrada.
Os elementos entregables de Seminarios e Prácticas consistirán nun exercicio das actividades desenvolvidas en Seminarios e Prácticas. Devanditos exercicios realizaranse e entregarán seguindo as indicacións dadas polo profesor (formato, contidos, prazos, etc.) e a súa cualificación será susceptible de exame oral individual, de ser necesario.
Estes exercicios deben realizarse de maneira que recollan o traballo e a interpretación de cada estudante. Os exercicios de seminarios e prácticas serán corrixidos e devoltos aos alumnos antes das correspondentes probas finais de avaliación.
A consecución da matrícula de honra requirirá un nota final de polo menos un 9.0 e a entrega de todos os elementos entregables do curso.
Para os alumnos que poidan acollerse á convocatoria adiantada de decembro a avaliación consistirá nunha única proba global con valor do 100%, similar ao descrito anteriormente para a segunda oportunidade.
Os estudantes con dispensa académica oficialmente recoñecida poderán realizar as actividades propostas ou equivalentes telemáticamente e apoiados mediante titorías (presenciais ou telemáticas)

A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso "0" na materia na oportunidade correspondente. 

Nos examenes finais de primeira oportunidade cargarase en torno ao 80% das preguntas na materia non cuberta polos examenes parciais. Nos examenes finais de segunda oportunidade as preguntas cubrirán toda a materia por igual xa que non existe exame parcial.






Fontes de información
Bibliografía básica Alstad DN (2001). Basic Populus models of ecology. New Jersey: Prentice-Hall
Smith TM & Smith RL (2007). Ecología. Madrid: Pearson
Rodríguez J (2010). Ecología. Pirámide
Piñol J & Martínez-Vilalta J (2006). Ecología con números. Barcelona: Lynx
Begon M, Harper JL & Townsend CR (1999). Ecología: individuos, poblaciones y comunidades. Barcelona: Omega
Ricklefs RE (1998). Invitación a la ecología: la economía de la naturaleza. Madrid: Panamericana
Alstad DN (). www.cbs.umn.edu/populus.
Piñol J & Martínez-Vilalta J (). www.ecologiaconnumeros.uab.es.

Unha das referencias básicas para os seminarios é a de Piñol & Martínez-Vilalta (EC-650). Os modelos que inclúe o libro están dispoñibles na web (https://ddd.uab.cat/record/225887/. Do enlace de Alstad pódese descargar libremente o programa "Populus", con modelos de bioloxía xeral e para algúns seminarios en particular. Inclúe PopulusHelp.pdf (parcialmente en castelán) que foi editado como libro en 2001 (EC-505). Pode haber edicións mais recentes das demais referencias básicas. A descarga de Populus pode resultar problemática para os usuarios de Mac e Windows 10 e 11 polo que se recomenda facelo contempo para atopar solucións. 

Bibliografía complementaria Gotelli NJ (1995). A primer of ecology. Sinauer
Margalef R (1974). Ecología. Barcelona: Omega
Molles M (2006). Ecología: Conceptos y Aplicaciones. McGraw Hill
Krebs CJ (1986). Ecología: el análisis experimental de la distribución y la abundancia. Pirámide
Odum EP, Barret GW (2006). Fundamentos de ecología. Mexico: Thomson

Pode haber edicións mais recentes destas referencias complementarias.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Química/610G02001
Matemáticas/610G02003
Estatística/610G02005

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Fisioloxía vexetal aplicada/610G02029
Fisioloxía Animal I/610G02035

Materias que continúan o temario
Ecoloxía II: Poboacions e comunidades/610G02040
Ecoloxía humana/610G02041
Ecotoxicoloxía/610G02042
Análise de datos en Bioloxía/610G02044

Observacións
Prímase a comprensión sobre a memorización.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías