Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Laboratorio Básico Integrado Código 610G04004
Titulación
Grao en Nanociencia e Nanotecnoloxía
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Física e Ciencias da Terra
Química
Coordinación
Cabeza Gras, Oscar
Correo electrónico
oscar.cabeza@udc.es
Profesorado
Arias Ferreiro, Goretti
Cabeza Gras, Oscar
Ligero Martínez - Risco, Pablo
Ruiz Bolaños, Isabel
Valdiglesias García, Vanessa
Correo electrónico
goretti.arias@udc.es
oscar.cabeza@udc.es
pablo.ligero@udc.es
isabel.ruiz@udc.es
vanessa.valdiglesias@udc.es
Web
Descrición xeral Nesta materia eminentemente práctica o estudante comprenderá conceptos e metodoloxías fundamentais do traballo no laboratorio. Familiarizarase coas técnicas básicas de laboratorio de química, física e bioloxía. Aprenderá o manexo do material básico dos distintos laboratorios, así como medidas de seguridade e prevención de riscos nos laboratorios químicos, físicos, e biolóxicos. Por último aprenderá a analizar e presentar datos experimentais.
Plan de continxencia 1. Modificaciones en los contenidos
Non está prevista
2. Metodologías
*Metodologías docentes que se mantienen
Aquelas non presenciais
*Metodologías docentes que se modifican
As presenciales. Tratarase de impartir os mesmos contidos pero a través de Teams e con apoio de vídeos e prácticas virtuais.
3. Mecanismos de atención personalizada al alumnado
A través de Teams, Moodle e Correo Electrónico.
4. Modificacions na evaluación
Non habería modificacions nas porcentaxes contempladas. Simplemente as sesións serían por Teams, así como o exame dos distintos módulos da materia.
5. Modificaciones de la bibliografía o webgrafía
Non hai modificacione, aínda que se poderían incluir páxinas web para realizar prácticas virtuais.

Competencias do título
Código Competencias do título
A2 CE2 - Aplicar los conceptos, principios, teorías y hechos fundamentales relacionados con la Nanociencia y Nanotecnología a la resolución de problemas de naturaleza cuantitativa o cualitativa.
A4 CE4 - Desarrollar trabajos de síntesis y preparación, caracterización y estudio de las propiedades de materiales en la nanoescala.
A6 CE6 - Manipular instrumentación y material propios de laboratorios para ensayos físicos, químicos y biológicos en el estudio y análisis de fenómenos en la nanoescala.
A7 CE7 - Interpretar los datos obtenidos mediante medidas experimentales y simulaciones, incluyendo el uso de herramientas informáticas, identificar su significado y relacionarlos con las teorías químicas, físicas o biológicas apropiadas.
A8 CE8 - Aplicar las normas generales de seguridad y funcionamiento de un laboratorio y las normativas específicas para la manipulación de la instrumentación y de los productos y nanomateriales.
B2 CB2 - Que los estudiantes sepan aplicar sus conocimientos a su trabajo o vocación de una forma profesional y posean las competencias que suelen demostrarse por medio de la elaboración y defensa de argumentos y la resolución de problemas dentro de su área de estudio
B3 CB3 - Que los estudiantes tengan la capacidad de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro de su área de estudio) para emitir juicios que incluyan una reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica o ética
B4 CB4 - Que los estudiantes puedan transmitir información, ideas, problemas y soluciones a un público tanto especializado como no especializado
B5 CB5 - Que los estudiantes hayan desarrollado aquellas habilidades de aprendizaje necesarias para emprender estudios posteriores con un alto grado de autonomía
B7 CG2 - Resolver problemas de forma efectiva.
B8 CG3 - Aplicar un pensamiento crítico, lógico y creativo.
B9 CG4 - Trabajar de forma autónoma con iniciativa.
B10 CG5 - Trabajar de forma colaborativa.
B12 CG7 - Comunicarse de manera efectiva en un entorno de trabajo.
C6 CT6 - Adquirir habilidades para la vida y hábitos, rutinas y estilos de vida saludables
C7 CT7 - Desarrollar la capacidad de trabajar en equipos interdisciplinares o transdisciplinares, para ofrecer propuestas que contribuyan a un desarrollo sostenible ambiental, económico, político y social.
C8 CT8 - Valorar la importancia que tiene la investigación, la innovación y el desarrollo tecnológico en el avance socioeconómico y cultural de la sociedad
C9 CT9 - Tener la capacidad de gestionar tiempos y recursos: desarrollar planes, priorizar actividades, identificar las críticas, establecer plazos y cumplirlos

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Aplicar habilidades para utilizar, baixo condicións de seguridade, técnicas experimentais en laboratorios físicos, químicos e biolóxicos, ao mismo tempo que se vai collendo destreza para desenvolver outras habilidades máis complexas. A4
A6
A8
B2
B3
B7
B10
B12
C6
C7
Demostrar coñecementos e habilidades experimentais suficientes para utilizar de maneira correcta e segura os produtos, o material e o instrumental máis habitual en laboratorios físicos, químicos e biolóxicos, sendo consciente de sus características máis importantes, incluindo o perigo e os posibles riscos. A2
A4
A8
B2
B4
B5
B8
B12
C6
C8
Interpretar e presentar datos experimentais a través dun portafolio persoal. A7
B2
B5
B7
B9
B12
C9

Contidos
Temas Subtemas
Módulo 1. Técnicas Básicas nun laboratorio de física. - Cálculo de incertezas experimentais directas e indirectas.
- Expresión correcta das magnitudes físicas experimentais.
- Análisis e Representación gráfica dos resultados experimentais.
- Medida da densidade có método do picnómetro.
- Medida da viscosidade con viscosímetro de Ostwald.
- Medida da tensión superficial co método da gota.
- Medida da conductividade iónica en electrolitos en función da concentración.
- Calibrado de 4 termómetros diferentes (de resistencia, termopares, de columna e termistores).
- Determinación do equivalente eléctrico do calor mediante calorimetría.
- Medida do índice de refracción mediante o banco óptico.
Módulo 2. Técnicas Básicas nun laboratorio de química. - Seguridade no laboratorio de Química. Clasificación, envasado e etiquetado de produtos químicos. Fichas de seguridade. Calidade dos reactivos. Xestión de residuos no laboratorio. Utilización de equipos de protección.
- Material xeral nun laboratorio químico. Material gravimétrico e volumétrico.
- Rexistro e comunicación do traballo de laboratorio. O caderno de laboratorio.
- Preparación de disolucións e repaso das unidades de concentración.
- Separación de líquidos. Destilación. Extracción líquido-líquido.
- Separación de sólidos. Filtración.
- Calorimetría. Determinación de calores de reacción en calorímetro.
Modulo 3. Introducción al laboratorio biolóxico. - Normas básicas de traballo seguro no laboratorio biolóxico.
- Uso correcto de material de laboratorio biolóxico.
- Preparación de disolucións tampón biolóxicas.
- Dilucións seriadas e rectas patrón.
- Cultivo de microorganismos.
- Cultivo celular.
- Funcionamiento e manexo básico de lupas binoculares e microscopios.
- Fraccionamiento celular.
- Extracción de macromoléculas.
- Búsqueda de información bibliográfica, citas e referencias. Bases de datos e recursos informáticos de interese en bioloxía.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais C6 C7 C8 1 0 1
Prácticas de laboratorio A4 A6 A8 B2 B4 B5 B8 60 48 108
Portafolios do alumno A7 B7 B9 0 18 18
Proba práctica A2 B3 B10 B12 C9 2 18 20
 
Atención personalizada 3 0 3
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Presentaranse os distintos módulos da materia, incluindo os obxetivos da mesma, a forma na que se desenvolverá, así como o calendario e demáis información de interese.
Prácticas de laboratorio Sesións nos laboratorios respectivos, onde se manexará material específico para as distintas prácticas, que cubren un amplo abano de técnicas básicas Físicas, Químicas e Biolóxicas. O alumnado disporá en Moodle do guión da práctica concreta que se realizará nesa sesión, onde se lle indicarán os obxectivos da mesma, o material dispoñible e as recomendacións de saúde e seguridade pertinentes.
Portafolios do alumno Refírese á coñecida como libreta ou caderno de laboratorio. O alumno debe apuntar nela o desenvolvemento da práctica e os datos u observacións pedidos. Ademáis farase a análise e representación dos datos se así fose solicitado. Dito portafolio entregarase ao profesor de cada módulo da materia para a súa avaliación e cualificación.
Proba práctica Unha vez finalizadas as sesións de prácticas, farase un exame das mesmas no formato que determine o profesor responsable de cada módulo.

Atención personalizada
Metodoloxías
Prácticas de laboratorio
Portafolios do alumno
Descrición
As titorías do profesorado, preferentemente virtuais, serán un recurso imprescindible para que os alumnos podan consultar todas as dúbidas que se lle presenten, o cal redundará na calidade dos seus portafolios de laboratorio. É por iso que teñen unha importancia capital na materia.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Prácticas de laboratorio A4 A6 A8 B2 B4 B5 B8 Actitude e aptitude do alumno nas sesions de laboratorio. Seguimento das recomendacions, limpeza e na execución... 10
Portafolios do alumno A7 B7 B9 Avaliación dos resultados obtidos, tratamento dos datos, e expresión dos mesmos... 50
Proba práctica A2 B3 B10 B12 C9 Exame sobre o feito en cada un dos módulos, que pode constar de preguntas tipo test, preguntas curtas, preguntas teóricas, pequenos problemas ou realización de prácticas. 40
 
Observacións avaliación
A asistencia ás sesións de prácticas programadas é obrigatoria. Máis de tres faltas sen xustificar (unha por módulo) implicará a non superación da materia. As faltas deberán xustificarse e poderán recuperarse se é posible. É preciso obter un mínimo de 4/10 na avaliación de cada módulo para poder superar a materia. A cualificación dos módulos aprobados manterase na 2ª oportunidade. Para superar os suspensos poderán solicitarse actividades específicas.

ALUMNOS MATRICULADOS CON DISPENSA
ACADÉMICA:


A evaluación dos alumnos que se matriculen
con dispensa académica se desglosará da siguiente forma:

A calificación chamada “prácticas de
laboratorio” desaparece e súmase ao “portafolio do alumno” representan un valor
máximo do 60 % da nota. As prácticas son de carácter obligatorio pudindo
realizarse dentro do calendario oficial en cualquera turno. No caso de falta
non xustificada, aplicaránse os mesmos criterios que se describiron con
anterioridade para os alumnos de matrícula ordinaria. 

ALUMNOS CON ADAPTACIÓNS
ACADÉMICAS:


No caso de alumnos con necesidades
específicas de aprendizaxe e dacordo coas indicacions da Unidade Universitaria
de Atención á Diversidade (ADI), o profesorado adaptará as actividades de
evaluación continua e obrigatorias para que o alumno poda optar a superar a
materia.
 

Fontes de información
Bibliografía básica Karp, G. (2011). Biología Celular y Molecular. Conceptos y experimentos. . McGraw-Hill Interamericana Eds.
Cerdán Villanueva, M. E., Freire Picos, M. A., González Siso, M. I. & Rodríguez Torres, A. M. (1997). Biología Molecular. Avances y Técnicas generales. . A Coruña. Universidade da Coruña
Tortora, A, G.J., Funke, B. R. & Case, C.L (2017). Introducción a la Microbiología . McGraw-Hill Interamericana Eds. 12 ed.
Insausti, M.J., Redondo, P., Charro E. (1999). Manual de Experimentación Básica en Química. Valladolid, Universidad de Valladolid
Torrecilla, M.I. (1994). Prácticas de Física General.. Zaragoza. Prensas Universitarias de Zaragoza.
Ortega Girón, M.R. (1980). Prácticas de laboratorio de física general.. Barcelona
Petrucci, R. H.; Harwood, W. S.; Herring, F. G (2003). Química General. . Madrid, 8ªEd, Pearson Educación

Bibliografía complementaria H. Kennet (2014). Cambridge IGCSE physics. Laboratory practical book.. Hodder Educational. Londres.
Singer (2001). Experiments in Applied Microbiology. . Academic Pres.
Ninfa, A. J. (2010). Fundamental laboratory approaches for biochemistry and biotechnology.. Hoboken: John Wiley and Sons
Varios (2007). Manual de Seguranza e Saúde no Laboratorio. . Universidade da Coruña
J.D. Wilson (2015). Physics laboratory experiments.. Boston, MA : Cengage Learning.
Loyola-Vargas, V.M. y Vázquez-Flota F. (2006). Plant cell culture protocols. . Humana Press. 2nd Edition.
A. Amengual Colom (2003). Prácticas virtuales de física básica.. Palma de Mallorca. Universitat de les Illes Balears.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Bioloxía Celular/610G04003
Química: Enlace e Estrutura/610G04005
Mecánica e Ondas/610G04002

Materias que continúan o temario
Técnicas de Caracterización de Nanomateriais 1/610G04025
Cinética e Catálise/610G04026
Termodinámica: Equilibrio e Fases/610G04018
Bioquímica Estrutural/610G04019
Bioquímica Molecular e Metabólica/610G04023
Electricidade e Magnetismo/610G04007
Química dos Elementos/610G04011
Química: Equilibrio e Cambio/610G04008

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías