Datos Identificativos 2023/24
Asignatura (*) Nanotecnoloxía en Medicina Código 610G04037
Titulación
Grao en Nanociencia e Nanotecnoloxía
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Optativa 4.5
Idioma
Castelán
Galego
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Bioloxía
Coordinación
Fafián Labora, Juan Antonio
Correo electrónico
juan.labora@udc.es
Profesorado
Becerra Fernandez, Manuel
Fafián Labora, Juan Antonio
Gómez Pérez, Jennifer
Gonzalez Siso, Maria Isabel
Correo electrónico
manuel.becerra@udc.es
juan.labora@udc.es
i.jennifer.gomez@udc.es
isabel.gsiso@udc.es
Web
Descrición xeral Preténdese que o alumnado teña unha perspectiva de que materiais, moléculas, biomoléculas e tecnoloxías utilízanse na nanotecnoloxía con aplicación directa á medicina, ademais dos protocolos de preparación e cales son as principais ferramentas de caracterización que se utilizan. Así mesmo, consideraranse as estratexias de modificación para realizar estes nanomateriales biocompatibles, vectorializar o seu transporte e, en caso necesario, controlar o seu internalización nas células, e a súa biodistribución en modelos animais para o seu emprego en nanotecnoloxía tisular. Tamén consideraremos posibles problemas de toxicidade e algúns exemplos das aplicacións biolóxicas destes materiais. Ademais de coñecer os aspectos éticos e legais do emprego da nanotecnoloxía no ámbito da medicina.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 CE1 - Comprender los conceptos, principios, teorías y hechos fundamentales relacionados con la Nanociencia y Nanotecnología.
A2 CE2 - Aplicar los conceptos, principios, teorías y hechos fundamentales relacionados con la Nanociencia y Nanotecnología a la resolución de problemas de naturaleza cuantitativa o cualitativa.
A9 CE9 - Evaluar correctamente los riesgos sanitarios y de impacto ambiental asociados a la Nanociencia y la Nanotecnología.
A10 CE10 - Comprender la legislación en el ámbito del conocimiento y la aplicación de la Nanociencia y Nanotecnología. Aplicar principios éticos en este marco.
B3 CB3 - Que los estudiantes tengan la capacidad de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro de su área de estudio) para emitir juicios que incluyan una reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica o ética
B4 CB4 - Que los estudiantes puedan transmitir información, ideas, problemas y soluciones a un público tanto especializado como no especializado
B8 CG3 - Aplicar un pensamiento crítico, lógico y creativo.
B11 CG6 - Comportarse con ética y responsabilidad social como ciudadano/a y como profesional.
B12 CG7 - Comunicarse de manera efectiva en un entorno de trabajo.
C4 CT4 - Desarrollarse para el ejercicio de una ciudadanía respetuosa con la cultura democrática, los derechos humanos y la perspectiva de género
C5 CT5 - Entender la importancia de la cultura emprendedora y conocer los medios al alcance de las personas emprendedoras
C6 CT6 - Adquirir habilidades para la vida y hábitos, rutinas y estilos de vida saludables
C7 CT7 - Desarrollar la capacidad de trabajar en equipos interdisciplinares o transdisciplinares, para ofrecer propuestas que contribuyan a un desarrollo sostenible ambiental, económico, político y social.
C8 CT8 - Valorar la importancia que tiene la investigación, la innovación y el desarrollo tecnológico en el avance socioeconómico y cultural de la sociedad

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Sintetizar, preparar e caracterizar biomateriales para o seu uso en nanomedicina A1
A2
A9
B3
B4
B8
B12
C5
C7
C8
Coñecer as características estruturais dos materiais e principais técnicas para a súa identificación e caracterización A1
A2
A9
B3
B4
B12
C5
C7
C8
Manexar a instrumentación e equipo de laboratorio para experimentos químicos, físicos e biolóxicos en nanoescala A1
A2
A9
B3
B4
B8
B12
C5
C7
C8
Interpretar os datos obtidos a partir dos datos experimentais mediante ferramentas software específicas A1
A2
A9
B3
B4
B8
B12
C5
C7
C8
Comprender e avaliar a lexislación no ámbito do coñecemento e a aplicación da Nanociencia e Nanotecnoloxía en medicina. Aplicar principios éticos neste marco. A1
A2
A9
A10
B3
B4
B11
B12
C4
C5
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. Concepto de nanomedicina Nanopartículas en ambientes biolóxicas, biocompatibilidad, estabilidade e agregación. Funcionalización de nanomateriales e a súa aplicación á nanomedicina. Roteiros de administración de nanomateriales, avances e inconvenientes e obstáculos a superar. Tráfico celular. Barreiras biolóxicas. Nanomateriales intelixentes: aplicacións en terapia e diagnóstico.. Nanomateriales e resposta inmune.
Tema 2. Nanodiagnóstico in vitro: nanosensores e dispositivos integrados Nanodiagnóstico: Introdución ao diagnóstico médico. Biosensores e dispositivos integrados de interese médico. Biosensores: definición, características e aplicacións. Bioreceptores e nanodispositivos analíticos. Biomarcadores. Técnicas de diagnóstico baseadas en inmunoensayo (Dot blot, Western blot, ELISA, citometría de fluxo, fluxo laminar). Técnica de diagnóstico baseado en sensores plasmónicos (SERS, SEF, FRET). Técnicas de diagnóstico baseadas en plataformas de microfluídica (lab on a chip).
Tema 3. Nanodiagnóstico in vivo: diagnóstico por imaxe Nanociencia e nanotecnoloxía en técnicas médicas de imaxe. Fundamentos básicos das diferentes técnicas de imaxe médica: Ultrasón, Resonancia Magnética de Imaxe, Tomografía Computerizada. Tomografía por Emisión de Positrones, Axentes de Contraste. Comparativa das diferentes modalidades de imaxe.
Tema 4. Nanotecnoloxía tisular Nanofabricación e caracterización de estadas. Xeles e sistemas autoensamblados. Composites. Fluídos supercríticos e aerogeles. Electrospinning e bioimpresión. Enxeñería de tecidos. Introdución á medicina regenerativa: procesos de rexeneración, fibrose, estadas vs. implante. Modulación celular a través da biomecánica, adhesión celular, rugosidade e nanoestructura. Sistemas de liberación de substancias activas con aplicación en medicina regenerativa: sistemas de liberación de fármacos convencionais, liberación sostida de proteínas, terapias xénicas.
Tema 5. Nanociruxía Nanotecnoloxía para a hemostasia durante a ciruxía. Catéteres con biosensores para cirurxía minimamente invasiva. Cirurxía a nanoescala. Nanorobótica para ciruxía.
Tema 6. Nanotoxicoloxía Toxicidade das nanopartículas. Compatibilidade sanguínea. Vías de exposición. Acumulación e depósitos de nanopartículas en tecidos. Medidas para reducir a toxicidade das nanopartículas. Efectos ambientais das nanopartículas. Regulación da FDA para os produtos nanobiotecnológicos
Tema 7. Aspectos éticos e legais Aspectos éticos e legais da nanotecnoloxía en medicina

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Prácticas de laboratorio A9 B3 B4 B8 B11 B12 C7 10 20 30
Traballos tutelados A2 A10 B3 B4 B8 B11 B12 C4 C7 7 14 21
Proba mixta A1 A2 A9 A10 B3 B8 C8 5.5 0 5.5
Sesión maxistral A1 A2 A9 A10 C5 C6 C8 18 36 54
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Prácticas de laboratorio Desenvolvemento de técnicas de uso actual na investigación de nanociencia en medicina, que complementan os coñecementos impartidos na sesión maxistral
Traballos tutelados Actividade final que reflicta o dominio teórico e metodolóxico da materia
Proba mixta Proba mixta utilizada para a avaliación da aprendizaxe
Sesión maxistral Os temas da materia serán impartidos polos profesores coa axuda de medios audiovisuais. A documentación pertinente poñerase á disposición dos alumnos no Campus Virtual

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Prácticas de laboratorio
Descrición
Prácticas de laboratorio. Para o alumnado realizaranse titorías personalizadas centradas na orientación para a realización de problemas, resolución de dúbidas e aclaracións. Esta atención personalizada levará a cabo ao longo do curso e previa solicitude do alumnado.
Traballo tutelado. O alumnado tamén poderá solicitar titorías personalizadas directas e/o virtuais e resolver dúbidas concretas por correo electrónico.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba mixta A1 A2 A9 A10 B3 B8 C8 Proba que pode integrar preguntas tipo de probas de ensaio e preguntas tipo de probas obxectivas.
En canto a preguntas de ensaio, recolle preguntas abertas de desenvolvemento. Ademais, en canto preguntas obxectivas, pode combinar preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/o de asociación. múltiple.
60
Traballos tutelados A2 A10 B3 B4 B8 B11 B12 C4 C7 O alumnado levará a cabo un traballo en grupos ou individualmente e presentación oral relacionados con algún tema da materia. 25
Prácticas de laboratorio A9 B3 B4 B8 B11 B12 C7 As prácticas de laboratorio considéranse unha actividade de asistencia obrigatoria para superar a materia. A avaliación dos coñecementos adquiridos avaliarase por unha memoria de prácticas desenvolvida polo alumnado. 15
 
Observacións avaliación
 
 
2694/10000
As PRÁCTICAS DE LABORATORIO son obrigatorias. A ausencia a prácticas debe estar debidamente xustificada para superar a materia.
Primeira e segunda oportunidade: Para superar a materia debe alcanzarse un 5 na proba mixta. Se a cualificación resultante da suma de todas as actividades avaliables fose igual ou superior a 5, pero non se reunise o requisito indicado, a cualificación sería 4,0 (suspenso).
A proba mixta pode estar composta por calquera das seguintes modalidades e/o unha combinación de varias: Preguntas de ensaio: preguntas abertas de desenvolvemento, preguntas de resposta múltiple (podendo ser verdadeiras unha ou varias das respostas), preguntas de ordenación, preguntas de resposta breve, preguntas de discriminación, preguntas de completar, preguntas de asociación.
Considérase Non Presentado (NP) cando o alumno non se presente á proba do período oficial de avaliación.
Na realización dos traballos da materia, o plaxio e a utilización de material non orixinal, incluído aquel obtido a través de internet, sen indicación expresa da súa orixe e, se é o caso, o permiso do seu autor/a, será cualificado con suspenso (0,0) na actividade. Se durante a realización dun exame algún/a estudante copia, isto implicará a obtención dun suspenso (0,0) na materia na convocatoria correspondente.
Sistemas de cualificación: Numérico desde o 0 ao 10, sendo 10 a máxima cualificación e 5 o aprobado. O sistema de cualificacións expresarase mediante cualificación numérica de acordo co establecido no art. 5 do Real Decreto 1125/2003 do 5 de setembro (BOE 18 de setembro), polo que se establece o sistema europeo de créditos e o sistema de cualificacións nas titulacións universitarias de carácter oficial e validez en todo o territorio nacional. Sistema de cualificacións: 0-4.9=Suspenso, 5-6.9=Aprobado, 7-8.9=Notable, 9-10=Sobresaliente, 9-10 Matrícula de Honra (Graciable).
As matrículas de honra concederanse preferentemente entre os alumnos que alcancen a cualificación igual ou superior a 9 na primeira oportunidade da convocatoria (xaneiro).
En caso do alumnado con dedicación a tempo parcial e dispensa de exención de asistencia, poderán adoptarse medidas adicionais para que poida superar a materia tales como flexibilidade no prazo de entrega de traballos, flexibilidade no horario de prácticas ou a realización dunha proba global de avaliación dos resultados da aprendizaxe.
A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso "0" na materia na oportunidade correspondente.

Fontes de información
Bibliografía básica Alexandru Mihai Grumezescu (2017). Nano- and Microscale Drug Delivery Systems. "Design and Fabrication". Elsevier
Yi Ge, Songjun Li, Shenqi Wang, Richard Moore (2014). Nanomedicine: Principles and Perspectives "Nanostructure Science and Technology". Springer
A Villaverde (2011). Nanoparticles in translational science and medicine. "Progress in Molecular Biology and Translational Science". Elsevier
Dimitrios P. Nikolelis and Georgia-Paraskevi Nikoleli (2018). Nanotechnology and biosensors. Elsevier

Bibliografía complementaria (). Center for Cancer Nanotechnology Excellence and Translation, Stanford University. http://nano.cancer.gov/action/programs/stanford/
(). Links to the European Technology Platform for Nanomedicine. http://www.etp-nanomedicine.eu/public.
(). The International Association of Nanotechnology . http://www.ianano.org


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Técnicas de Caracterización de Nanomateriais 2/610G04030
Técnicas de Caracterización de Nanomateriais 1/610G04025
Síntese e Preparación de Nanomateriais/610G04020
Bioquímica Molecular e Metabólica/610G04023
Bioloxía Celular/610G04003
Laboratorio Básico Integrado/610G04004

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Máquinas Moleculares/610G04036

Materias que continúan o temario
Nanotecnoloxía en Farmacia/610G04043
Nanofabricación/610G04040

Observacións

Recomendacións Sustentabilidade Medio Ambiente, Persoa e Igualdade de Xénero. Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sostible e cumprir co obxectivo da acción número 5: “Docencia e investigación saudable e sostible ambiental e social” do "Plan de Acción Green Campus da Facultade de Ciencias". 1.- A entrega dos traballos documentais que se realicen nesta materia realizarase a través de Moodle, en formato dixital sen necesidade de imprimilos. 2.- Débese ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sustentabilidade nos comportamentos persoais e profesionais. 3. Facilitarase a plena integración do alumnado que, por razóns físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso idóneo, igualitario e proveitoso á vida universitaria 4. Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas, e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade. Así mesmo, se se identificasen situacións adversas por razón de xénero, tomaranse medidas para corrixilas. 5. Enténdese que o alumnado universitario debe ter asumidas as capacidades lingüísticas en relación coa expresión oral e escrita. Por tanto, será primordial e levará a cabo obrigatoriamente a corrección ortográfica (ortografía, acentuación e puntuación), gramatical e léxica nos traballos e exames realizados como condición imprescindible para superar a materia.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías