Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) Socioloxía Código 611G01003
Titulación
Grao en Economía
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencia Política da Administración
Coordinación
Castro Noya, Maria Luisa Fernanda
Correo electrónico
luisa.fernanda.castro.noya@udc.es
Profesorado
Castro Noya, Maria Luisa Fernanda
Correo electrónico
luisa.fernanda.castro.noya@udc.es
Web
Descrición xeral A Socioloxía aborda o estudo dos fenómenos sociais, políticos e económicos a través dos referentes teóricos, modelos e variables explicativas propias de la socioloxía. Neste curso introductorio o obxetivo consiste , por un lado, en comprender os fundamentos epistemolóxicos e teóricos de esta disciplina social; por outro, en promover o criterio científico,a facultade crítica e a experiencia práctica en temas teóricos, ca finalidade de capacitar aos estudantes no análisis especializado de la materia.

Competencias do título
Código Competencias do título
A11 CE11Leer e comunicarse no ámbito profesional en máis dun idioma, en especial en inglés.
A13 CE13-Comunicarse con fluidez no seu contorno e traballar en equipo.
B1 CB1 - Que os estudantes demostren posuir e comprender coñecementos nun área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e que soe encontrar nun nivel que, ainda que se apoia en libros de texto avanzados, inclue tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
B2 CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ó seu traballo ou vocación dun xeito profesional e posúan as competencias que se demostran por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da su entorna de traballo.
B3 CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da su área de estudo) para emitir xuizos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
B4 CB4 - Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado
B5 CB5 - Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía
B6 CG1- Que os estudantes formados se convertan en profesionais capaces de analizar, reflexionar e intervir sobre os diferentes elementos que constitúen un sistema económico
B7 CG2 - Que os estudantes coñezan o funcionamento e as consecuencias dos sistemas económicos, as distintas alternativas de asignación de recursos, acumulación de riqueza e distribución da renda e estean en condicións de contribuír ao seu bo funcionamento e mellora
B8 CG3 -Que os estudantes sexan capaces de identificar e anticipar os problemas económicos relevantes, identificar alternativas de resolución, seleccionar as máis axeitadas e avaliar os resultados aos que conduce.
B9 CG4 -Que os estudantes respecten os dereitos fundamentais e de igualdade de oportunidades, non discriminación e accesibilidade universal das persoas con minusvalidez.
C1 CT1-Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C6 CT4-Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 CT5-Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 CT6-Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Leer en máis dun idioma Comunicarse con fluidez. Traballar en equipo. A11
A13
B1
Recordar e memorizar os coñocementos adquiridos. Entender a información aprendida. Distinguir e separar a información aprendida. Utilizar os coñocementos e habilidades adquiridas na resolución de problemas. Distinguir, separar e interrelacionar as distintas partes e elementos da información adquirida. Identificar situaciones ou fenómenos sociais relevantes. Reunir e interpretar a información pertinente, así como utilizar principios, ideas e conceptos, para a resolución dun problema social. Identificar as posibles alternativas de resolución, valorando os resultados. Diseñar, planificar e desarrollar traballos, de forma individual e en equipo, mediante a utilización dos coñocementos e habilidades adquiridas, ca finalidade de crear algo novo. O anterior significa que o estudante pode realizar o análisis dun tema ou dun fenómeno social dende unha perspectiva sociolóxica, utilizando as teorías e técnicas cualitativas y cuantitativas pertinentes. Demostrar ante o público, especializado ou non, a capacidade acerca da resolución de problemas, ou ben da elaboración do estudo realizado, mediante a exposición e defensa de argumentos. Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. Emitir xuicios mediante a comparación, o análisis crítico constructivo, ou ben a defensa das decisiones adoptadas, entre outras posibilidades. Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade e, en particular, a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
C1
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
1. Sociedade e Economía 1. Elementos conceptuais. Metodoloxía: Técnicas cualitativas e cuantitativas.

2. Teorías económicas e teorías sociales. 2. Aportaciones teóricas socioeconómicas.
Economía Política, Crítica de la Economía Política, Neoliberalismo y Globalización
3. Os axentes sociais e as relacións laborais. A negociación colectiva e outros acordos sociais. 3. Democracia e participación representativa. Sindicatos e Organizaciónas Empresariais. Diálogo social, concertación e corporatismo. Outros actores sociales.

4. Economías basadas no coñocemento ou a sociedade da información. 4. Novas tecnoloxías. Innovación tecnolóxica. Redes sociais. Aprendizaxe permanente.

5. Sociedade, Economía e Estado. Políticas Públicas. 5. Estado de benestar: Política Económica e Política Social. Desigualdade, pobreza, exclusión e inserción social. Políticas de igualdad y de integración de género. A Sociedade do benestar.
6. Población e actividade económica. O traballo no século XXI. 6. Estructura demográfica. Mercado de traballo. Políticas relacionadas co mercado de traballo. Políticas de empleo. Educación e formación. Políticas sanitarias. Sistema de pensions. Políticas para la tercera edad. Movimientos migratorios. Xenofobia, racismo e integración.

7. A empresa como organización humana.
7. Técnicas de investigación social para a empresa. Operatividade da cultura da empresa. Adaptación das organizacións a su entorno. O modelo de desenrolo sostible. Políticas medioambientales

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Discusión dirixida A13 B2 B1 B4 B8 B9 C1 C8 3 0 3
Actividades iniciais B7 1 1 2
Estudo de casos B6 C7 7 0 7
Eventos científicos e/ou divulgativos B3 B8 C6 C7 C8 1 1 2
Lecturas A11 B6 B7 C6 3 16 19
Proba obxectiva B1 B5 2 40 42
Traballos tutelados A13 B2 B3 B4 B5 B6 B8 C1 C6 C8 7 39 46
Sesión maxistral B3 B6 B8 B9 C6 C7 17 5 22
Solución de problemas B2 B3 B4 B5 B7 B8 C1 C7 3 0 3
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Discusión dirixida En base as lecturas recomendadas e,se procede, sobre as exposicións orais realizadas polos alumnos -tuteladas por la profesora-, valorándose a participación activa do alumnado.
Actividades iniciais Sesión dedicada á planificación da materia e as diversas actividades a realizar, así como a unha explicación dos contidos da guía docente.
Estudo de casos Estudio, análisis y debate de casos concretos da realidad social.

Eventos científicos e/ou divulgativos A Socioloxía está estreitamente conectada ao devenir social, polo que é importante cos estudantes participen en conferencias, seminarios u otros eventos.
Lecturas As lecturas recomendadas sirven de base ao estudante para a compresión e reforzo das sesións maxistrales; de igual modo, son necesarias para desenrolar o razoamento crítico nas discusóns ou debates, e incrementan a capacidade de análisis. Polo que se valora a dedicación dos alumnos as mesmas.

Por outra parte, as lecturas sirven á profesora como soporte para realizar exposicións orais relativas á materia.
Proba obxectiva Exámenes e controles dos contidos do programa.
Traballos tutelados Os alumnos realizaran traballos teóricos dirixidos pola profesora. Ao menos un deles será realizado en equipo. Os traballos realizados serán expostos na clase polos alumnos que os realizaron.
Sesión maxistral Exposición oral da profesora complementada con uso de medios audiovisuais.
Solución de problemas A partire dos coñocementos e habilidades adquiridas, resolver situaciós relevantes que poden ter mais de unha posible solución.

Atención personalizada
Metodoloxías
Solución de problemas
Traballos tutelados
Estudo de casos
Descrición
Os traballosos tutelados precisan a mayor parte de la atención personalizada (tutorías) tanto en su formulación, como no seu desenrolo e preparación para exposición na clase.

Outra parte da atención personalizada é necesaria paraol asesoramento de lecturas, os casos a analizar e outras consultas referentes á materia. A atención será realizada na clase, no despacho da profesora ou a través do correo electrónico, lisa@udc.es .

As tutorías en grupo reducido terán por obxeto explicar e debatir en profundidade aspectos específicos da materia.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba obxectiva B1 B5 Examen teórico de preguntas cortas sobre os contidos da guía docente, que se celebrará en las fechas oficiales.
Valorase a información aprendida, a súa comprensión e a aplicación das habilidaes e coñocementos adquiridos.

40
Sesión maxistral B3 B6 B8 B9 C6 C7 As sesións tratan de transmitir as ideas e os conceptos básicos, así como explicar as diferentes teorías e os métodos de análisis relativos ao análisis dos distintos temas e procesos sociales. Valórase, por tanto, a asistencia a clase, a atención, o coñocemento e a participación do alumno. 10
Traballos tutelados A13 B2 B3 B4 B5 B6 B8 C1 C6 C8 Os traballos realizados conforman unha parte relevante da calificación final del alumno que asiste y participa en clase regularmente. Nesta proba valorase tanto os coñocementos e habilidades adquiridas, como o esforzo e dedicación personal de cada estudante.
O traballo de búsqueda e crítica de difentes fontes fundamentales e estadísticas, debe realizarse en tiempo y forma, tal como se acorde ca profesora da materia. Por tanto, la tutela, los plazos y el modo de entrega de los mismos serán de obligado cumplimiento y no se admitirán excepciones.

Nesta actividae se valora a búsqueda e ol manexo de fontes documentis, o coñocemento e interpretación, a profundidad do análisis, así como as conclusións e as referencias bibliográficas.
Na presentación oral, de dichos trabajos, valórase o interés, dominio e síntesis expositiva del trabajo. Se terá en conta a defensa ou argumentación realizada.





35
Discusión dirixida A13 B2 B1 B4 B8 B9 C1 C8 Valorase a participación do estudante na clase, mediante as aportaciones u opiniones y demás actividades pertinentes. 4
Eventos científicos e/ou divulgativos B3 B8 C6 C7 C8 Se pondera a curiosidade e o interés por entender o desenrolo presente e futuro da sociedad. 3
Lecturas A11 B6 B7 C6 Se valora o desexo de aprender, a comprensión, o razoamento crítico, e a capacidade de síntesis. 8
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica

BOURDIEU, P., Las estructuras sociales de la economía, Barcelona, Anagrama, 2003.

BRUNET, I. Y PASTOR, I., Ciencia, Sociedad y Economía. Ed. Fundamentos, Madrid, 2003.

CASTELLS, M, La era de la información. Economía, Sociedad y Cultura. Vols. 1 y 2. Madrid, Alianza Editorial, 1999.

ENGUITA, M. F., “Redes económicas y modos de producción”, Sociológica 2, 1997.

Economía y Sociología. Para un análisis sociológico de la realidad económica. Madrid, CIS, 1998.

GARCIA FERRANDO et al., Análisis de la realidad social: Métodos y técnicas, Madrid, Alianza, 1989.

PEREZ ADÁN, J., Socioeconomía, Trotta, Madrid, 1997.

REQUENA SANTOS, F., Análisis delas redes sociales, CIS, Madrid, 2003.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bibliografía complementaria

ALMARCHA, A. et al, “Envejecimiento, natalidad y empleo: Cambios demográficos del nuevo milenio”, en Cuadernos de trabajo social, nº 14 (ejemplar dedicado a la vejez), 2001.

 –“Exclusión social y educación”, en Bordón: Revista de orientación pedagógica, Vol. 56, nº 1, 2004.

ALMARCHA, A.; ANDUJAR, M.; “Formación y Profesiones para la nueva sociedad”, en MONREAL, J. (Director): Formación y cultura empresarial en la empresa española, Civitas, Madrid, 2004.

ALMARCHA, A.; CASTRO, L.; CRISTOBAL, P.; “Migración y 11-M, en Sociedad y Utopía. Revista de Ciencias Sociales, nº 26, 2005.

ADELANTADO, J. (Coordinador):

Cambios en el Estado de bienestar: políticas sociales y desigualdades en España, Icaria, Barcelona, 2000.

_Estado de Bienestar y Comunidades Autónomas. La descentralización de la Política Social en España. Universidad Pompeu Fabra, Tecnos, 2003.

AGUILAR, S.; FONT, N.; SUBIRATS, J., Política Ambiental en España. Subsidiariedad y desarrollo sostenible, Tirant lo Blanch, Valencia, 1999.

AGULLÓ TOMÁS. M. S., Mujeres, cuidados y bienestar social: el apoyo informal a la infancia y a la vejez, Instituto de la Mujer, Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales, Madrid, 2001.

ALONSO BENITO, L. E.: Trabajo y ciudadanía, Madrid: Trotta, 1999.

Trabajo y postmodernidad: el empleo débil. Madrid: Fundamentos, 2000.

CHAVES, R. y MONZÓN, J. L., La Economía Social en la Unión Europea, CIRIEC,Facultad de Economía, Universidad de Valencia, 2008.

COMISIÓN EUROPEA:

Libro Verde Sobre política social Europea, Bruselas, 1993.

Libro Blanco sobre la Política Social Europea, Bruselas, 1994

_Página Web Internet, documentos relativos a “Desarrollo Sostenido”.

CONFEDERACIÓN SINDICAL DE COMISIONES OBRERAS: Las políticas de Bienestar Social en España. Evolución y comparación con la UE, Madrid, 2003.

CONSEJO ECONÓMICO Y SOCIAL. Informes anuales sobre la situación socioeconómica y laboral en España, CES, Madrid.

ESPING ANDERSEN, G. Los tres mundos del Estado de Bienestar.                                                        Valencia: Alfons el Magnani, 1993.

–Fundamentos sociales de las economías postindustriales, Ariel, Barcelona, 2000.

DEL RIO COBIAN, E., El trabajo en el siglo XXI. ¿Cómo afecta la Tecnología al empleo?, AENOR, Madrid, 2003.

GOMÁ, R., SUBIRATS, J., Políticas Públicas en España. Contenidos, redes de actores y niveles de gobierno, Ariel, Barcelona, 1998.

GÓMEZ BENITO, C., NOYA, F. J., PANIAGUA, A., Opiniones y actitudes. Actitudes y comportamientos hacia el medioambiente en España, CIS, Madrid, 1999.

GRANOVETTER, M. S., “Acción Económica y Estructura Social” (1985), en REQUENA SANTOS, F., Análisis de  las redes sociales, CIS, Madrid, 2003 .

IZQUIERDO ESCRIBANO, A., La inmigración inesperada”, Trotta, Madrid, 1996.

JIMÉNEZ HERRERO, L. M., Desarrollo sostenible y Economía ecológica”, Síntesis, Madrid,1997

LINDBLOM, CH. E., El Sistema de Mercado, Alianza, Madrid, 2002.


 MARTÍNEZ GONZÁLEZ-TABLAS, A., La economía política de la globalización, Ariel,Madrid,2000.

MINGIONE, E., Las sociedades fragmentadas. Una sociología de la vida económica más allá del paradigma del mercado, Madrid, MTSS, 1994.

MINISTERIO DE SANIDAD Y CONSUMO, Encuesta Nacional de Salud de España.. Información y Estadísticas Sanitarias, Secretaría General Técnica, Centro de Publicaciones, Madrid.

MORENO, L., Pobreza y exclusión: la malla de seguridad en España. CSIC, Instituto de Estudios Sociales

PIORE, M. J. Y SABEL, C. F., La segunda ruptura industrial, Madrid, Alianza 1990.

POLANYI, K., (1944),  La gran transformación. Crítica del liberalismo económico. Madrid, Ed. La Piqueta, 1989.

POLANYI, K., ARENSBERG C. M., y PEARSON H. W., Comercio y mercado en los imperios antiguos. Barcelona, Labor, 1976.

RIFKIN, J., El final del trabajo. Barcelona, Paidós, 1996.

SANTOS RUESGA, M (director), Economía del trabajo y política laboral, Pirámide, Madrid, 2002.

SCHUMPETER, J. A. (1942): Capitalismo, socialismo y democracia. Madrid, Aguilar, 1968.

 

SOLANS LATE, M. A., concertación Social y Otras formas de neocorporatismo en España y en la Comunidad Europea, Tecnos, Madrid, 1995.

STIGLITZ, J E., El malestar en la globalización. Taurus, Madrid, 2002.

SUAREZ, A., Nueva economía y nueva sociedad. Los grandes desafíos del siglo XXI, Pearson educación, Madrid, 2001.

TEZANOS, J. F., Tendencias de estratificación y desigualdad social en España, 1997, Grupo de Estudio sobre Tendencias Sociales, Fundación Sistema, 1997.

TOMMASSI, M. y IERULLI, K., (eds.), Economía y sociedad. Cambridge University Press, Madrid, 2000.

TORTOSA, J. M., Sociología del sistema mundial. Madrid, Tecnos. 1992

VICENTE GIMÉNEZ, T. (coordinadora), Justicia ecológica y protección del medio ambiente. Trotta, Madrid, 2002.

VV  AA,  Sociología y economía. Monográfico en Política y Sociedad, 21, 1996

VV AA, "El consumo. Perspectivas económicas y sociales", Revista de Occidente, nº monográfico, 1994, p.162.

VV AA, "Sociología del consumo", Política y Sociedad, número 16, monográfico, 1996.

WALLERSTEIN, I.,  El moderno sistema mundial. Vol. I y Vol. II, Madrid, Siglo XXI, 1979 y 1984.

WEBER, M., Economía y sociedad. México, FCE, 1979.

WILLIAMSON, O. E. (1989): Las instituciones económicas del capitalismo, México, FCE

Complementar las fuentes de información con recursos de la biblioteca de la UDC y con materiales electrónicos en la red. Esto es, consultar las páginas Web de diversas entidades, entre otras, Unión Europea, Comisión Europea, Consejo Económico y Social, CIS, CIES, páginas Web de revistas sociológicas, diversos Observatorios (Ocupacional, racismo, etc.), diversas asociaciones, OIT, CINTERFOR, IGE, INE.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías