Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) Espazo de liberdade. seguridade e xustiza Código 612847208
Titulación
Mestrado Universitario en Dereito: Estudos da Unión Europea (plan 2012)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Optativa 10
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Dereito Privado
Dereito Público
Coordinación
Camara Ruiz, Juan
Correo electrónico
juan.camara@udc.es
Profesorado
Camara Ruiz, Juan
Faraldo Cabana, Patricia
Gayan Rodriguez, Eloy Miguel
Paz Lamela, Ramón Santiago
Roma Valdés, Antonio
Seoane Spiegelberg, José Luís
Correo electrónico
juan.camara@udc.es
patricia.faraldo@udc.es
e.gayan@udc.es
santiago.paz.lamela@udc.es
antonio.roma@udc.es
jose.seoane2@udc.es
Web
Descrición xeral A docencia que se imparte nesta materia persigue principalmente a adquisición polo estudante dun grao axeitado de coñecementos sobre a materia do Espazo de liberdade, seguridade e xustiza, que integra:
A) Dereito Procesual Penal e Civil: Adquirir os coñecementos básicos sobre a cooperación xudicial en materia civil e penal no marco da Unión Europea.
B) Dereito Penal: Adquirir os coñecementos básicos sobre os procedementos e mecanismos mediante os cales está a xurdir un emerxente sistema penal da Unión Europea, así como os primeiros resultados normativos deste novedoso ius puniendi da Unión.
C) Dereito Internacional Privado: Adquirir os coñecementos básicos sobre multiculturalidade, uniformidade e orden público no espazo de xustiza e seguridade.

Asemade, coas aulas prácticas desta materia preténdese que os coñecementos teóricos podan ser aplicados polos estudantes para a resolución de casos prácticos, o que lles servirá non só como exercicio para o afianzamento dos coñecementos adquiridos, senón tamén para acadar unha serie de destrezas que poderán aplicar no exercicio profesional.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 CE 1 Resolución de problemas derivados da unión económica e monetaria
A2 CE 2 Claves da libre circulación de persoas, servizos y capitais
A3 CE 3 Coñecemento dos distintos estatutos xurídicos persoais fundados na nacionalidade
A4 CE4 Resolución de problemas derivados dos usos e aproveitamentos dos mares e dos recursos pesqueiros.
A5 CE5 Coñecemento dos ámbitos materiais nos que existe unha primacía do Dereito da Unión Europea: consumo; Dereito industrial; Dereito da competencia; Dereito de sociedades; Dereito das telecomunicacións; espazo de liberdade, seguridade e xustiza.
A6 CE 6 Coñecemento dos sistemas de recursos e procedementos xudiciais comunitarios
A7 CE 7 Manexo solvente dos sistemas de captación e xestión de recursos comunitarios
A8 CE 8 Coñecemento das políticas de xénero da Unión Europea
A9 CE 9 Capacidade para ponderar o valor atribuído ao recoñecemento dos dereitos sociais no ámbito do proceso de integración supranacional.
A10 CE 10 Coñecemento dos dereitos e deberes das rexións no marco comunitario, así como o carácter evolutivo do proxecto comunitario
A11 CE 11 Coñecemento das vías de participación, nacionais e comunitarias, dos entes subestatais en asuntos comunitarios, con especial atención ao modelo autonómico español
A12 CE 12 Coñecer a regulación da liberdade de pensamento, conciencia e relixión no ámbito comunitario, así como la xurisprudencia do Tribunal Europeo de Dereitos Humanos (TEDH) nestes ámbitos.
B1 CG1 Coñecemento das institucións da Unión Europea e das vías de acceso ante elas dos ciudadáns e das persoas xurídicas
B2 CG2 Coñecemento das áreas xeográficas e dos aspectos materiais nos que se desenvolve a acción exterior da Unión Europea
B3 CG3 Manexo solvente da información sobre a UE e dos portais xurídicos e de información da Unión Europea
B4 CG4 Comprensión do pasado xurídico común europeo
B5 CB6 - Posuír e comprender coñecementos que aporten unha base ou oportunidade de ser originais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
B6 CB7 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidas dentro de contextos máis amplas (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
B7 CB8 - Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partires dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vencelladas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos
B8 CB9 - Que os estudantes saiban comunicar as suas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun xeito claro e sin ambigüidades
B9 CB10 - Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en grande medida autodirixido ou autónomo.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Que o alumno sexa capaz de resolver as complexas cuestións que se derivan da existencia dunha unión económica e monetaria. Capacidade para resolver os problemas que se derivan dos usos e aproveitamentos de mares e océanos en clave internacional e comunitaria. Dominio do sistema de captación e xestión dos recursos comunitarios. Manexo solvente do portal xurídico comunitario en Internet, incluso dende a casa, ós efectos de poder localizar todo tipo de documentación xurídica da Unión Europea, normativa ou non normativa. Manexo solvente dos portaies xurídicos dos países comparativamente máis significativos, incluso dende a casa, utilizando como fío conductor os dereitos, libertades e principios fundamentalmente do Dereito do Traballo e da Seguridade Social. Capacidade crítica para analizar as distintas problemáticas derivadas dos aspectos xurídicos, institucionais, xeográficos e materiais que integran a dimensión exterior da Unión Europea. Capacidade para explicar o presente das fontes e institucions europeas atendendo a súa evolución histórica. Manexo das fontes xurídicas en lengua vernácula (inglés, francés, alemán, italiano e portugués), sin necesidade de ningunha formación especial previa en idiomas extranxeiros. AI1
AI7
AI8
AI11
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
CI1
CI2
CI3
CI4
AI2
AI3
AI4
AI5
AI6
AI8
AI9
AI10
AI12
CI5
CI6
CI7
CI8

Contidos
Temas Subtemas
Bloque 1º.- DEREITO PENAL
Lección 1ª.- Os presupostos dun Dereito Penal da UE: Evolución histórica e situación actual
Lección 2ª.- Europeización do Dereito e sistemas penais dos Estados membros
Lección 3ª.- O Corpus Iuris como modelo operativo. Perspectivas do Dereito Penal da UE
Lección 4ª.- Dereito Penal Económico da UE: libre competencia, branqueo de capitais, tutela dos intereses financeiros da UE
Lección 5ª.- Políticas penais da UE en materia de delincuencia organizada transnacional: terrorismo, migracións ilegais, tráfico de drogas
Lección 6ª.- Dereito Penal ambiental e delitos contra a Administración pública
Bloque 2º-A.- DEREITO PROCESUAL – Cooperación xudicial en materia civil Lección 7ª.- A cooperación xudicial civil no proceso de construcción da UE
Lección 8ª.- A asistencia xudicial civil entre os Estados membros da UE
Lección 9ª.- Os procesos europeos
Bloque 2º-B.- DEREITO PROCESUAL – Cooperación xudicial en materia penal Lección 10ª.- Eurojust e os equipos conxuntos de investigación na Unión Europea
Lección 11.- A orde de detención e entrega europea
Lección 12ª.- O recoñecemento mutuo de resolucións e de probas en materia penal
Bloque 3º.- DEREITO INTERNACIONAL PRIVADO Lección 13ª.- Diálogo cultural versus multiculturalidade no espazo de xustiza e seguridade
Lección 14ª.- A aproximación do Dereito Civil europeo: uniformidade versus seguridade
Lección 15ª.- A importancia da delimitación dun concepto de orde pública europea

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Discusión dirixida A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8 4 16 20
Presentación oral A1 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 B1 B2 B4 B3 B5 B6 B8 C2 C3 6 60 66
Proba mixta A1 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 B1 B2 B4 B5 C2 8 54 62
Sesión maxistral A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 B1 B2 B4 B3 B5 40 60 100
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Discusión dirixida A discusión dirixida é una ferramenta que propicia a intervención do alumnado en clase a partir dun tema proposto sobre as materias que se están a impartir e, normalmente, de actualidade. Así mesmo provoca que o alumnado busque solucións de xeito rápida a partir do coñecemento adquirido nas sesions anteriores
Presentación oral A presentación oral é unha técnica habitualmente utilizada nos Mestrados para a exposición oral dos traballos preparados polo alumnado. Unhas veces tratarase dun traballo de investigación, outras da presentación de casos resoltos, etc.
Proba mixta Para a evaliación do alumnado ademais do que supón a avaliación continua durante o desenvolvemento do modulo tense en conta o resultado dunha proba mixta que, se ben pode variar dun curso a outro, basicamente está composta de preguntas tipo test, preguntas curtas, algunha pregunta a desenrolar e a resolución de casos prácticos.
Sesión maxistral As clases presenciais desenrólanse a partir dunhas sesións teóricas baseadas na lección maxistral. Despois utilízanse outras técnicas como as discusións dirixidas ou as presentacións orais

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba mixta
Presentación oral
Descrición
Normalmente, para a preparación da presentación oral dos traballos de investigación ou dos casos resoltos é aconsellable a participación do profesorado para a supervisión, a resolución de dúbidas, a corrección dos borradores, etc.
Así mesmo en vistas á preparación da proba mixta é moi conveniente a consulta e o asesoramento do profesorado, o cal require unha atención personalizada.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Sesión maxistral A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 B1 B2 B4 B3 B5 A valoración da sesión maxistral consistirá na asistencia habitual ás clases presenciais e na participación nos debates dirixidos e na resposta ás cuestións formuladas 11
Proba mixta A1 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 B1 B2 B4 B5 C2 Tal e como se expuxo no apartado das metodoloxías a proba conxunta pode estar constituída por varios capítulos: preguntas tipo test, curtas, a desenrolar, caso práctico, etc. Dependendo da configuración do exame concreto farase unha ponderación dos resultados de todas as cuestións 65
Presentación oral A1 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 B1 B2 B4 B3 B5 B6 B8 C2 C3 Para a cualificación da presentación oral valorarase, principalmente, a calidade do traballo presentado ou a do caso resolto. Así mesmo, terase en conta a claridade na exposición e a corrección na argumentación e nas respostas ás cuestións formuladas 20
Discusión dirixida A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8 A valoración da discusión dirixida consistirá na asistencia habitual as clases presenciais e na participación dos mesmos 4
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica

Bibliografía básica:

ARMENTA DEU, T., GASCON INCHAUSTI, F. y CEDEÑO HERNAN, M. (Coordinadores) con AAVV. El Derecho procesal penal en la Unión Europea. Madrid, 2006.

AA.VV.: El tercer pilar de la Unión Europea. La cooperación en asuntos de Justicia e interior. Madrid, 1997.

AA.VV.: El espacio europeo de libertad, seguridad y Justicia, Madrid, 2000.

Fonseca Morillo, F.: El espacio de libertad, justicia y seguridad. Barcelona, 2002.

Peers, S.: EU justice and home affairs law. London, 2000.

Bibliografía complementaria

Bibliografía complementaria:

MUSACCHIO, V., Diritto penale dell’Unione Europea. Cedam, Padova, 2005.

AA.VV., Harmonization of Criminal Law in Europe, Intersentia. Antwerp, 2005.

DANNECKER, G., Evolución del derecho penal y sancionador comunitario europeo. Marcial Pons, Madrid, 2001.

CARNEVALI RODRÍGUEZ, R., Derecho penal y derecho sancionador de la Unión Europea. Comares, Granada, 2001.

Gascón Inchausti, F.: El titulo ejecutivo europeo para créditos no impugnados, Navarra, 2005.

Herrera Petrus, C.: La obtención internacional de pruebas. Asistencia jurisdiccional en Europa, Bolonia, 2005.

Diago Diago, M.P.: La obtención de pruebas en la Unión Europea, Navarra, 2003.

Walter, G.; Baumgartner, S.P.: Recognition and enforcement of foreing judgements outside the scope of the Brussels and Lugano convenions, The Hague, 2000.

Werlauff, E.: Common European procedural law: European law requirements imposed on national administration of justice, Copenhagen, 1999.

Recursos web:

BIBLIOTECA UDC: http://www.udc.es/biblioteca/

BOE: http://www.boe.es/

DOGA: http://www.xunta.es/dog/

BASE DE DATOS ARANZADI: http://www.westlaw.es/westlaw/ (só pode consultarse a través da UDC)

PORTAL DE DERECHO IUSTEL: http://www.iustel.com/ (só pode consultarse a través da UDC)

UNIÓN EUROPEA: http://europa.eu/

EUROPOL: http://www.europol.europa.eu/

EUROJUST: http://www.eurojust.europa.eu/

RED JUDICIAL EUROPEA EN MATERIA CIVIL Y MERCANTIL: http://ec.europa.eu/civiljustice/

ATLAS JUDICIAL EUROPEO: http://ec.europa.eu/justice_home/judicialatlascivil/html/index_es.htm

RED JUDICIAL EUROPEA EN MATERIA PENAL: http://www.ejn-crimjust.eu.int/


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Sistema xurisdiccional da Unión Europea/612447009

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías