· José Antonio Portero Molina, “Contribución al debate sobre la reforma del Senado”, Revista de Estudios Políticos, n.º 87 (1995), págs. 81-105.

· Javier Ruipérez, La protección constitucional de la autonomía, Tecnos, Madrid, 1993

. Javier Ruipérez, Constitución y Autodeterminación, Tecnos, Madrid, 1995

. Javier Ruipérez, El constitucionalismo democrático en los tiempos de la globalización, UNAM, México, 2005

· Santiago Roura Gómez, Federalismo y Justicia Constitucional. El Tribunal Constitucional y las Comunidades Autónomas, Biblioteca Nueva, Madrid, 2003

Santiago Roura y Javier Tajadura (Dir.), La reforma constitucional, Bilioteca Nueva, Madrid, 2005.

· Sonia Garcìa Vàzquez, La controvertida reforma de la Ley Orgànica del Tribunal Constitucional, Andavira, A Coruña, 2009.

· Francisco Tomás y Valiente, El reparto competencial en la jurisprudencia del Tribunal Constitucional, Tecnos, Madrid, 1998.

Recursos web:

http://constitucion.rediris.es/PortadaDERECONS.html

http://www.aecpa.es/

http://www.aelpa.org/

http://www.cepc.es/

http://www.constitution.org/

http://www.findlaw.com/casecode/supreme.html

http://www.law.umkc.edu/faculty/projects/ftrials/conlaw/home.html

http://www.law.upenn.edu/conlaw/

http://www.map.es

http:/www.congreso.es

http://www.senado.es

http://www.tribunalconstitucional.es

Resultados de aprendizaxe	Competencias do título
Coñecemento das estruturas xurídico-políticas de ámbito nacional e internacional	A1 A7	B8 B11 B2 B3	C6 C7
Coñecer a función do Dereito como sistema regulador das relacións sociais.	A2 A5
Coñecemento dos principios e valores constitucionais.	A5
Percepción do carácter sistemático do ordenamento xurídico.	A3
Coñecementos básicos de argumentación xurídica.	A8
Capacidade de interpretar e analizar críticamente o ordenamento xurídico.	A10
Capacidade de comprender e de redactar documentos xurídicos	A11
Capacidade para o manexo de fontes xurídicas (legais, xurisprudenciais e doutrinais).	A9
Resolver problemas de forma efectiva, valorando a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.		B7
Traballar de forma colaborativa		B10
Capacidade para utilizar a rede informática (internet) na obtención de información e na comunicación de datos e, en xeral, capacidade para empregar as ferramentas básicas das TIC necesarias para o exercicio da súa profesión.		B13
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.			C4

Temas	Subtemas
TEMA 1: A DIVISIÓN DE PODER NUN ESTADO DE DEREITO. 1) Formulación e significado actual. TEMA 2: A COROA. 1) A forma política do Estado: a monarquía parlamentaria. 2) A figura e posición do Rei como Xefe do Estado. Estatuto persoal: inviolabilidade e irresponsabilidade. 3) Importancia que outorga a Constitución española á institución monárquica. Lexitimación da monarquía. 4) A sucesión na Coroa. A figura da Princesa herdeira. A Rexencia. 5) As facultades e funcións do Rei. 6) O referendo dos actos do Rei. TEMA 3: O PODER LEXISLATIVO. CORTES XERAIS I. 1) A orixe histórica do Parlamento e a súa organización: sistemas monocamerais e bicamerais. 2) O bicameralismo imperfecto. Sistemas electorais. A composición das Cámaras parlamentarias en España: Congreso dos Deputados e Senado. TEMA 4: O PODER LEXISLATIVO. CORTES XERAIS II. 1) A organización interna do Parlamento. 2) O estatuto xurídico dos parlamentarios. 2a) O mandato parlamentario. 2 b) Incompatibilidades. 2 c) Prerrogativas dos parlamentarios: inviolabilidade, inmunidade e foro especial. TEMA 5: O PODER LEXISLATIVO. CORTES XERAIS III. 1) Funcións do Parlamento: 1a) A función representativa: o Parlamento como órgano de representación política. 1 b) A función financeira e orzamentaria. 1 c) A función de impulso e dirección política. 1d) A función de control: as relacións entre o Parlamento e o Goberno: a) Preguntas, interpelacións e comparecencias. b) Comisións parlamentarias de investigación. c) A cuestión de confianza. d) A moción de censura. e) A disolución das Cámaras. 2) Os órganos auxiliares do Parlamento: Tribunal de Contas e Defensor del Pobo. TEMA 6: O PODER EXECUTIVO. O GOBERNO E A ADMINISTRACIÓN. 1) Composición do Goberno e estrutura orgánica. 2) A Presidencia do Goberno e o procedemento de investidura. 3) O estatuto xurídico dos membros do Goberno. 4) As funcións do Goberno. 5) O Goberno en funcións. 6) Responsabilidade política do Goberno e a facultade de disolución parlamentaria. 7) O Goberno e a Administración Pública: principios organizativos e de funcionamento. TEMA 7: DEFENSA DA CONSITUCIÓN E TRIBUNAL CONSTITUCIONAL: XURISDICIÓN CONSTITUCIONAL CONCENTRADA VS. CONTROL DIFUSO . 1) Os distintos modelos de defensa da Constitución: defensa política e defensa xurídica da Constitución. 2) Os modelos difuso e concentrado de defensa xurisdicional da Constitución. TEMA 8 O TRIBUNAL CONSTITUCIONAL ESPAÑOL: 1) Natureza. 2) Composición e organización. TEMA 9 FUNCIÓNS DO TRIBUNAL CONSTITUCIONAL. ESPAÑOL: 1) O recurso de inconstitucionalidade. 2) A cuestión de inconstitucionalidade 3) A Declaración sobre a constitucionalidade dos Tratados Internacionais 4) O conflito en defensa da autonomía local 5) O conflito positivo de competencias 6) Os conflitos negativos de competencias 7) As impugnacións do Título V da Lei Orgánica do Tribunal Constitucional 8) Os conflitos entre órganos constitucionais do Estado. TEMA 10 As RESOLUCIÓNS DO TRIBUNAL CONSTITUCIONAL: 1) As peculiaridades do Dereito procesual constitucional. 2) Tipoloxía da resolucións do Tribunal constitucional 3) A estrutura, tipoloxía e efectos da sentenzas do Tribunal Constitucional TEMA 11 A ORGANIZACIÓN TERRITORIAL DO ESTADO. 1) O marco constitucional da organización territorial na tipoloxía das formas de Estado. 2) A autonomía de nacionalidades e rexións. 3) O proceso de formación das Comunidades Autónomas.. 4) A distribución de competencias entre o Estado e as Comunidades Autónomas. 5) A evolución do modelo territorial español e os seus límites. 6) A autonomía local na Constitución. TEMA 12 O FINANCIAMENTO AUTONÓMICO E LOCAL. 1) Sistema de financiamento de Comunidades Autónomas de Réxime Común 2) Sistema de financiamento de Comunidades Autónomas de Réxime Especial. 3) Sistema de financiamento das entidades locais.	TEMA 1: A DIVISIÓN DE PODER NUN ESTADO DE DEREITO. 1) Formulación e significado actual. TEMA 2: A COROA. 1) A forma política do Estado: a monarquía parlamentaria. 2) A figura e posición do Rei como Xefe do Estado. Estatuto persoal: inviolabilidade e irresponsabilidade. 3) Importancia que outorga a Constitución española á institución monárquica. Lexitimación da monarquía. 4) A sucesión na Coroa. A figura da Princesa herdeira. A Rexencia. 5) As facultades e funcións do Rei. 6) O referendo dos actos do Rei. TEMA 3: O PODER LEXISLATIVO. CORTES XERAIS I. 1) A orixe histórica do Parlamento e a súa organización: sistemas monocamerais e bicamerais. 2) O bicameralismo imperfecto. Sistemas electorais. A composición das Cámaras parlamentarias en España: Congreso dos Deputados e Senado. TEMA 4: O PODER LEXISLATIVO. CORTES XERAIS II. 1) A organización interna do Parlamento. 2) O estatuto xurídico dos parlamentarios. 2a) O mandato parlamentario. 2 b) Incompatibilidades. 2 c) Prerrogativas dos parlamentarios: inviolabilidade, inmunidade e foro especial. TEMA 5: O PODER LEXISLATIVO. CORTES XERAIS III. 1) Funcións do Parlamento: 1a) A función representativa: o Parlamento como órgano de representación política. 1 b) A función financeira e orzamentaria. 1 c) A función de impulso e dirección política. 1d) A función de control: as relacións entre o Parlamento e o Goberno: a) Preguntas, interpelacións e comparecencias. b) Comisións parlamentarias de investigación. c) A cuestión de confianza. d) A moción de censura. e) A disolución das Cámaras. 2) Os órganos auxiliares do Parlamento: Tribunal de Contas e Defensor del Pobo. TEMA 6: O PODER EXECUTIVO. O GOBERNO E A ADMINISTRACIÓN. 1) Composición do Goberno e estrutura orgánica. 2) A Presidencia do Goberno e o procedemento de investidura. 3) O estatuto xurídico dos membros do Goberno. 4) As funcións do Goberno. 5) O Goberno en funcións. 6) Responsabilidade política do Goberno e a facultade de disolución parlamentaria. 7) O Goberno e a Administración Pública: principios organizativos e de funcionamento. TEMA 7: DEFENSA DA CONSITUCIÓN E TRIBUNAL CONSTITUCIONAL: XURISDICIÓN CONSTITUCIONAL CONCENTRADA VS. CONTROL DIFUSO . 1) Os distintos modelos de defensa da Constitución: defensa política e defensa xurídica da Constitución. 2) Os modelos difuso e concentrado de defensa xurisdicional da Constitución. TEMA 8 O TRIBUNAL CONSTITUCIONAL ESPAÑOL: 1) Natureza. 2) Composición e organización. TEMA 9 FUNCIÓNS DO TRIBUNAL CONSTITUCIONAL. ESPAÑOL: 1) O recurso de inconstitucionalidade. 2) A cuestión de inconstitucionalidade 3) A Declaración sobre a constitucionalidade dos Tratados Internacionais 4) O conflito en defensa da autonomía local 5) O conflito positivo de competencias 6) Os conflitos negativos de competencias 7) As impugnacións do Título V da Lei Orgánica do Tribunal Constitucional 8) Os conflitos entre órganos constitucionais do Estado. TEMA 10 As RESOLUCIÓNS DO TRIBUNAL CONSTITUCIONAL: 1) As peculiaridades do Dereito procesual constitucional. 2) Tipoloxía da resolucións do Tribunal constitucional 3) A estrutura, tipoloxía e efectos da sentenzas do Tribunal Constitucional TEMA 11 A ORGANIZACIÓN TERRITORIAL DO ESTADO. 1) O marco constitucional da organización territorial na tipoloxía das formas de Estado. 2) A autonomía de nacionalidades e rexións. 3) O proceso de formación das Comunidades Autónomas.. 4) A distribución de competencias entre o Estado e as Comunidades Autónomas. 5) A evolución do modelo territorial español e os seus límites. 6) A autonomía local na Constitución. TEMA 12 O FINANCIAMENTO AUTONÓMICO E LOCAL. 1) Sistema de financiamento de Comunidades Autónomas de Réxime Común 2) Sistema de financiamento de Comunidades Autónomas de Réxime Especial. 3) Sistema de financiamento das entidades locais.

Metodoloxías / probas	Competencias	Horas presenciais	Horas non presenciais / traballo autónomo	Horas totais
Actividades iniciais	A1 A2 A3 A5 A7 A8 A9 A10 A11 B7 B8 B10 B11 B13 B2 B3 C4 C6 C7	1	1	2
Sesión maxistral	A1 A2 A3 A5 A7 A8	19	38	57
Seminario	B7 B8 B10	11	22	33
Estudo de casos	B7 B8 B10 B2 B3	10	10	20
Análise de fontes documentais	A9 A10 A11	3	6	9
Discusión dirixida	A11 B7 B2 B3	3	3	6
Lecturas	A1 A2 A3 A5 A7	3	0	3
Proba obxectiva	B2 B3	1	0	1
Proba oral	B7 B8 B3	1	0	1
Traballos tutelados	A9 A11 B7 B3	7	7	14

Atención personalizada		4	0	4

*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías	Descrición
Actividades iniciais	O primeiro día de clase, cada un dos profesores responsables dos diferentes grupos procederá a explicar aos seus alumnos/ as a estrutura da guía docente personalizada, así como as materias concretas obxecto de estudo, a distribución aproximada do cronograma e as fontes documentais máis útiles para seguir o curso académico.
Sesión maxistral	As sesións maxistrais constituirán a base teórica que facilite os coñecementos esenciais ao alumno sobre a materia
Seminario	Os seminarios son sesións de traballo cun perfil teórico-práctico especializadas nun tema concreto.
Estudo de casos	Estudo de casos prácticos, análises de textos xurídicos ou de xurisprudencia que os docentes expoñan aos alumnos/ as. Esta actividade poderá ser presencial ou non presencial.
Análise de fontes documentais	Estudar ou comentar documentos xurídicos, documentos doctrinales ou xurisprudencia do Tribunal Constitucional, Tribunal Europeo de Dereitos Humanos, etc...
Discusión dirixida	Esta actividade será realizada de modo presencial e consistirá na posta en común de opinións sobre unha materia, ou ben, na resolución común de problemas actuais que estean directamente relacionados co obxecto de estudo
Lecturas	Lecturas en sesións presenciais ou non presenciais
Proba obxectiva	Exame final e, no seu caso, exame parcial (se así o establece o profesor encargado dese grupo). Durante a primeira semana lectiva do cuadrimestre, o profesor responsable do grupo tamén poñerá de manifesto os mecanismos concretos de avaliación que serán empregados durante o cuadrimestre.
Proba oral	Posibilidade de proba final ou parcial oral (establecerase por cada profesor)
Traballos tutelados	Os profesores das diferentes materias integradas no Módulo poderán suxerir o desenvolvemento de traballos individuais ou por grupos sobre un tema concreto. Devanditos traballos poderán influír positivamente, no seu caso, na avaliación global do cuadrimestre.

Metodoloxías	Competencias	Descrición	Cualificación
Análise de fontes documentais	A9 A10 A11	Lecturas / Estudo de Casos / Discusión dirixida / Traballos prácticos individuais ou colectivos	20
Proba obxectiva	B2 B3	Prueba obxetiva: oral, escrita ou tipo test	80

Observacións avaliación
- O profesorado poderá establecer unha porcentaxe de 30 para avaliación das clases prácticas (análise de fontes documentais) e 70 para a proba obxectiva, sempre que o informe o primeiro día de clase e os alumnos/as se mostren de acordo. - Os alumnos con dispensa poderán obter o 100% da puntuación coa realización da proba obxectiva.

Observacións