Datos Identificativos 2023/24
Asignatura (*) Fundamentos de Dereito Financeiro Código 612G01018
Titulación
Grao en Dereito
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
1º e 2º Ciclo 2º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Dereito Público
Coordinación
Calderon Carrero, Jose Manuel
Correo electrónico
jose.calderon@udc.es
Profesorado
Alvarez Barbeito, Pilar
Calderon Carrero, Jose Manuel
Quintas Seara, Alberto
Correo electrónico
pilar.alvarez@udc.es
jose.calderon@udc.es
alberto.quintas@udc.es
Web
Descrición xeral A materia céntrase na análise dos aspectos troncales do Dereito Financeiro e Tributario, examinando fundamentalmente os elementos esenciais dos tributos, así como os procedementos de aplicación dos mesmos.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Coñecemento das principais institucións xurídicas.
A4 Percepción do carácter interdisciplinar dos problemas xurídicos.
A6 Comprensión das distintas manifestacións do dereito na súa evolución histórica e na súa realidade actual.
A7 Coñecemento das estruturas xurídico-políticas de ámbito nacional e internacional.
A8 Coñecementos básicos de argumentación xurídica.
A9 Capacidade para o manexo de fontes xurídicas (legais, xurisprudenciais e doutrinais).
A10 Capacidade de interpretar e analizar críticamente o ordenamento xurídico.
A11 Capacidade de comprender e de redactar documentos xurídicos.
B2 Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo
B3 Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
B4 Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado
B6 Aprender a aprender.
B7 Resolver problemas de forma efectiva, valorando a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
B9 Traballar de forma autónoma con iniciativa tendo en conta a importancia da aprendizaxe ao longo de toda a vida.
B10 Traballar de forma colaborativa.
B13 Capacidade para utilizar a rede informática (internet) na obtención de información e na comunicación de datos e, en xeral, capacidade para empregar as ferramentas básicas das TIC necesarias para o exercicio da súa profesión.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
-Coñecemento do sistema tributario español A1
A6
-Análise dos elementos esenciais do tributo. A1
A7
A10
-Estudo e aplicación dos procedementos tributarios. A4
A8
B6
B7
B9
C5
C7
-Aplicación práctica dos coñecementos adquiridos. A8
A9
A10
A11
B7
B9
B10
B13
B2
B3
B4
C3
C6
C8

Contidos
Temas Subtemas
I. INTRODUCIÓN.

LECCIÓN 1.
O Dereito Financeiro: concepto e contido.

II.- TEORÍA DO GASTO PÚBLICO (DEREITO ORZAMENTARIO).

LECCION 2:
Contido e estrutura dos Orzamentos Xerais do Estado. O problema da natureza xurídica da Lei de Orzamentos. O ciclo orzamentario.- Principios que rexen a formación do Orzamento. Execución e control do Orzamento.

LECCION 3
Orzamentos dos Organismos autónomos. Os Orzamentos dos CC.AA e das entidades locais.


III.- Os INGRESOS PUBLICOS.

LECCION 4
Estrutura do poder tributario no Estado español. Os principios constitucionais. Os principios de xeneralidade, capacidade contributiva, igualdade, progresividad e non confiscatoriedad.

LECCION 5
Os ingresos públicos. Concepto e clases. Ingresos de Dereito privado. Os ingresos de Dereito público. O tributo. Concepto e clases. Impostos, taxas e contribucións especiais. Distinción entre taxas e prezos públicos. A parafiscalidad.

LECCION 6
As fontes do Dereito Financeiro. Nocións xerais.A Constitución. A Lei. O principio de legalidade tributaria. O Decreto-Lei. A delegación lexislativa e a deslegalización. O regulamento. Os convenios internacionais en materia tributaria. O Dereito da Unión Europea. Outras fontes.

LECCION 7
Eficacia das normas tributarias no espazo e no tempo.

LECCION 8
A aplicación da norma tributaria. A interpretación da norma tributaria. O %ou201Cconflicto%ou201D na aplicación da norma.

LECCION 9
A relación xurídica tributaria e a obrigación tributaria. O feito impoñible. A exención tributaria.

LECCION 10
Suxeitos da obrigación tributaria. Suxeitos pasivos (contribuíntes e substitutos), responsables e sucesores nas débedas tributarias.
Capacidade de obrar tributaria. Representación. Domicilio fiscal.

LECCION 11
A base impoñible. Métodos e réximes de determinación da base impoñible. A base liquidable. Tipo de gravame. A cota tributaria. A débeda tributaria en sentido amplo.

LECCION 12
Extinción da obrigación tributaria. Pago. Adiamento e fraccionamiento do pago. Prescrición. Compensación.

LECCION 13
Os procedementos tributarios: consideracións xerais e normas comúns. Os deberes de colaboración do suxeito pasivo e de terceiros. O deber da Administración de informar e asistir ao contribuínte no cumprimento das obrigacións tributarias. As consultas á Administración. Proba. Notificacións. Entrada no domicilio dos obrigados tributarios.

LECCIÓN 14
Os procedementos de xestión tributaria. Declaración tributaria e declaración-liquidación. A liquidación tributaria.

LECCION 15
A comprobación no ámbito da xestión tributaria.
A Inspección tributaria. Organización, funcións e procedemento. Documentación da actuación inspectora.

LECCION 16
A recadación da débeda tributaria en período voluntario. O ingreso extemporáneo voluntario. Procedemento de prema. Oposición á execución, tercerías e suspensión da execución.

LECCION 17
A revisión de actos en vía administrativa. Procedemento de declaración de nulidade. Revogación e revisión de actos tributarios. Declaración de lesividad. Procedemento de devolución de ingresos indebidos. O recurso de reposición previo ao económico-administrativo. As reclamacións económico-administrativas.

LECCION 18
Infraccións tributarias: natureza e clases. Elementos: acción, tipicidad, antijuridicidad, culpabilidade.
As sancións tributarias. Clases. O procedemento para a aplicación das sancións tributarias. Os delitos contra a Facenda Pública.

LECCION 19
O sistema tributario español. Concepto e caracteres. Estrutura.
I. INTRODUCIÓN.

LECCIÓN 1.
O Dereito Financeiro: concepto e contido.

II.- TEORÍA DO GASTO PÚBLICO (DEREITO ORZAMENTARIO).

LECCION 2:
Contido e estrutura dos Orzamentos Xerais do Estado. O problema da natureza xurídica da Lei de Orzamentos. O ciclo orzamentario.- Principios que rexen a formación do Orzamento. Execución e control do Orzamento.

LECCION 3
Orzamentos dos Organismos autónomos. Os Orzamentos dos CC.AA e das entidades locais.


III.- Os INGRESOS PUBLICOS.

LECCION 4
Estrutura do poder tributario no Estado español. Os principios constitucionais. Os principios de xeneralidade, capacidade contributiva, igualdade, progresividad e non confiscatoriedad.

LECCION 5
Os ingresos públicos. Concepto e clases. Ingresos de Dereito privado. Os ingresos de Dereito público. O tributo. Concepto e clases. Impostos, taxas e contribucións especiais. Distinción entre taxas e prezos públicos. A parafiscalidad.

LECCION 6
As fontes do Dereito Financeiro. Nocións xerais.A Constitución. A Lei. O principio de legalidade tributaria. O Decreto-Lei. A delegación lexislativa e a deslegalización. O regulamento. Os convenios internacionais en materia tributaria. O Dereito da Unión Europea. Outras fontes.

LECCION 7
Eficacia das normas tributarias no espazo e no tempo.

LECCION 8
A aplicación da norma tributaria. A interpretación da norma tributaria. O %ou201Cconflicto%ou201D na aplicación da norma.

LECCION 9
A relación xurídica tributaria e a obrigación tributaria. O feito impoñible. A exención tributaria.

LECCION 10
Suxeitos da obrigación tributaria. Suxeitos pasivos (contribuíntes e substitutos), responsables e sucesores nas débedas tributarias.
Capacidade de obrar tributaria. Representación. Domicilio fiscal.

LECCION 11
A base impoñible. Métodos e réximes de determinación da base impoñible. A base liquidable. Tipo de gravame. A cota tributaria. A débeda tributaria en sentido amplo.

LECCION 12
Extinción da obrigación tributaria. Pago. Adiamento e fraccionamiento do pago. Prescrición. Compensación.

LECCION 13
Os procedementos tributarios: consideracións xerais e normas comúns. Os deberes de colaboración do suxeito pasivo e de terceiros. O deber da Administración de informar e asistir ao contribuínte no cumprimento das obrigacións tributarias. As consultas á Administración. Proba. Notificacións. Entrada no domicilio dos obrigados tributarios.

LECCIÓN 14
Os procedementos de xestión tributaria. Declaración tributaria e declaración-liquidación. A liquidación tributaria.

LECCION 15
A comprobación no ámbito da xestión tributaria.
A Inspección tributaria. Organización, funcións e procedemento. Documentación da actuación inspectora.

LECCION 16
A recadación da débeda tributaria en período voluntario. O ingreso extemporáneo voluntario. Procedemento de prema. Oposición á execución, tercerías e suspensión da execución.

LECCION 17
A revisión de actos en vía administrativa. Procedemento de declaración de nulidade. Revogación e revisión de actos tributarios. Declaración de lesividad. Procedemento de devolución de ingresos indebidos. O recurso de reposición previo ao económico-administrativo. As reclamacións económico-administrativas.

LECCION 18
Infraccións tributarias: natureza e clases. Elementos: acción, tipicidad, antijuridicidad, culpabilidade.
As sancións tributarias. Clases. O procedemento para a aplicación das sancións tributarias. Os delitos contra a Facenda Pública.

LECCION 19
O sistema tributario español. Concepto e caracteres. Estrutura.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 A4 A7 30 0 30
Análise de fontes documentais A6 A9 12 12 24
Estudo de casos A11 B6 B7 B9 B10 B13 B2 B3 B4 C3 C5 C6 C7 C8 12 12 24
Proba obxectiva A1 A8 A10 B3 B4 C6 4 8 12
 
Atención personalizada 60 0 60
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Análise de fontes documentais Técnica metodolóxica que supón a utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, textos lexislativos, etc.) relevantes para a temática da materia con actividades especificamente deseñadas para a análise dos mesmos. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de aplicación do estudo de casos, para a explicación de procesos que non se poden observar directamente, para a presentación de situacións complexas ou como síntese de contidos de carácter teórico ou práctico.
Estudo de casos Metodoloxía onde o suxeito se enfronta ante a descrición dunha situación específica que suscita un problema que ten que ser comprendido, valorado e resolto por un grupo de persoas, a través dun proceso de discusión. O alumno sitúase ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real da vida profesional, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo.
Proba obxectiva Proba na que se combinan preguntas curtas, de resposta múltiple e supostos prácticos, valorando a capacidade de razoamento (argumentar, relacionar, etc.), creatividade e espíritu crítico. Permite medir as habilidades como a capacidade de crítica, de síntese, de comparación, de elaboración y de orixinalidade do estudante, polo que implica un estudo ampllio e profundo dos contidos, sen perder de vista o conxunto das ideas e das súas relacións.

Atención personalizada
Metodoloxías
Análise de fontes documentais
Estudo de casos
Descrición
O módulo de atención personalizada está pensado para:

-Atender persoalmente as dúbidas que poidan suscitarse ao fío das leccións maxistrais.
-Resolver cuestións expostas ao fío dos supostos prácticos entregados aos alumnos
-Axudar a atopar o material que os alumnos precisan para realizar os traballos que se lles asignen


As medidas anteriormente sinaladas resultarán especialmente importantes en relación co alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia. Asimesmo, para os estudantes que se atopen nesta situación establecerase ao inicio do curso académico un plan personalizado de entrega de traballos (preferentemente a través de medios electrónicos), tutorización, e seguimento do aprendizaxe que permita garantir a adquisición dos coñecementos e competencias propias da asignatura.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Análise de fontes documentais A6 A9 Técnica metodolóxica que supón a utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, textos lexislativos, etc.) relevantes para a temática da materia con actividades especificamente deseñadas para a análise dos mesmos. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de aplicación do estudo de casos, para a explicación de procesos que non se poden observar directamente, para a presentación de situacións complexas ou como síntese de contidos de carácter teórico ou práctico. 10
Estudo de casos A11 B6 B7 B9 B10 B13 B2 B3 B4 C3 C5 C6 C7 C8 Metodoloxía onde o suxeito se enfronta ante a descrición dunha situación específica que suscita un problema que ten que ser comprendido, valorado e resolto por un grupo de persoas, a través dun proceso de discusión. O alumno sitúase ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real da vida profesional, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo.
A puntuación correspondente aos apartados "Análise de fontes documentais" e "Estudo de casos", computará conxuntamente con un máximo, para os dous apartados, do 20% da puntuación global da asignatura.
Esta puntuación únicamente poderá obterse mediante a participación activa nas sesións prácticas e a entrega escrita dos supostos requeridos deste feito polo profesor.
A puntuación obtida nestos apartados en primeira oportunidade, gardarase tamén para a segunda oportunidade.
10
Proba obxectiva A1 A8 A10 B3 B4 C6 Proba na que se busca responder a preguntas curtas, de resposta múltiple e supostos prácticos, valorando a capacidade de razoamento (argumentar, relacionar, etc.), creatividade e espírito crítico. Permite medir habilidades como a capacidade de crítica, de síntese, de comparación, de elaboración e de orixinalidade do estudante; polo que implica un estudo amplo e profundo dos contidos, sen perder de vista o conxunto das ideas e as súas relacións.

A proba obxectiva terá un peso dun 80% na calificación da asignatura
80
 
Observacións avaliación

Respecto ao alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial con dispensa académica de asistencia a clase, manterase a mesma podenderación enriba descrita respecto aos instrumentos de avaliación. Desa maneira:

-A entrega dos traballos correspontes aos apartados "Análise de fontes documentais" e "Estudo de casos", que se fará a través dos medios acordados cos profesores ao inicio do curso, terán un peso do 20% na cualifación final da asignatura. 

En segunda oportunidade gardaránse as cualificacións obtidas en primeira oportunidade neste apartado.

-Respecto ao sinalado no apartado de "Proba obxectiva", manterase tamén a porcentaxe do 80% na cualificación final da asignatura, tanto en primeira como en segunda oportunidade.

A realizacion fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificacion de suspenso na convocatoria en que se cometa: o/a estudante será cualificado con "suspenso" (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta se produce na primeira oportunidade como na segunda. Para isto, procederase a modificar a súa cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario. 

Fontes de información
Bibliografía básica

Bibliografía recomendada básica:   

  • Derecho Financiero y Tributario. Parte General, Isaac Merino Jara (dir.), Manuel Lucas Durán (coord..), 10ª Edición, Tecnos, 2021 (ou edición posterior, de publicarse)
  • Curso de Derecho Financiero y Tributario, Juan Martín Queralt, Carmelo Lozano Serrano, José Manuel Tejerizo López, Gabriel Casado Ollero, Germán Orón Moratal, 32ª Edición, Tecnos, 2021.  (ou edición posterior, de publicarse)
  • Derecho Financiero y Tributario. Parte General, Fernando Pérez Royo, Francisco Carrasco González, 31ª Edición, Civitas, 2021. (ou edición posterior, de publicarse)
Bibliografía complementaria

Bibliografía recomendada complementaria:   

  • Derecho y Práctica Tributaria, Miguel A.Caamaño Anido y otros, Colegio Economistas-REAF, 2018. 
  • La Constitución fiscal de España, Álvaro Rodríguez Bereijo, Estudios Constitucionales, Madrid,2015. 
  • Estudios de Derecho Constitucional Tributario, Carlos Palao, Thomson Reuters, Madrid, 2018. 
  • Derecho Financiero y Tributario. Parte General. Lecciones de Cátedra, Alejandro Menéndez Moreno, 22ª Edición, Civitas, 2021.  
  • Curso de Derecho Financiero, Rafael Calvo Ortega, Juan Calvo Vérgez, 26ª Edición, Civitas, 2022  
  • Manual del Sistema Tributario español, Jaime García Añoveros y otros, 8ª Edición, Civitas, 2000.  
  • Derecho Tributario, Juan Martín Queralt, Carmelo Lozano Serrano, José Manuel Tejerizo López, 25ª Edición, Aranzadi, 2020  
  • Derecho Financiero y Tributario, Carlos Palao Taboada, Cólex, 1987.  
  • Manual de Derecho Presupuestario, Miguel Ángel Martínez Lago, Cólex, 1992.  

RECURSOS WEB:

-Página oficial del Ministerio de Hacienda conteniendo: a) Legislación tributaria actualizada; b) proyectos normativos; c) doctrina administrativa Dirección General de Tributos y TEAC: www.meh.es

-Página oficial de la Agencia Estatal de administración tributaria conteniendo: a) Legislación tributaria actualizada; b) guias para la liquidación de impuestos; c) consultas más frecuentes; y d) links o enlances con otras Administraciones tributarias y entes dotados de poder tributario: www.aeat.es

-Página oficial de la OCDE donde se recogen: a) importantes materiales que son fuente indirecta de Derecho tributario; y b) enlaces con otras administraciones tributarias: www.oecd.org

-Página oficial de la Comisión de la UE donde se recogen: a) novedades sobre normativa y jurisprudencia comunitaria en materia tributaria; b) enlaces referidos a páginas oficiales de la UE donde se recoge la legislación comunitaria-tributaria y financiera; c) informes, códigos de conducta, recomendaciones, y decisiones de instituciones comunitarias en materia financiera y tributaria: http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/taxation/index_en.htm

-Página web UDC: WestLaw, Westlaw International

Códigos de leyes financieras y tributarias recomendados

Tanto los manuales como los códigos de leyes serán manejados, siempre, en su última edición publicada.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías