Datos Identificativos 2018/19
Asignatura (*) Estudos do Libro e Edición Código 613584105
Titulación
Mestrado Universitario en Literatura, Cultura e Diversidade (plan 2016)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
 Primeiro Obrigatoria 3
Idioma
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Filoloxía Española e Latina
Letras
Coordinación
Valcarcel Lopez, Maria Eva
 Correo electrónico
eva.valcarcel@udc.es
Profesorado
Valcarcel Lopez, Maria Eva
 Correo electrónico
eva.valcarcel@udc.es
Web
Descrición xeral Estudo avanzado orientado o coñecemento da historia do libro e da edición. Análise da orixe e a materialidade do libro e da transmisión textual manuscrita e impresa desde a sua orixe ata a actualidade.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Integrar os estudos literarios nun contexto cultural mais extenso que trascenda os límites dunha soa lingua e/ou nación, atendendo á diversidade cultural
A5 Adquirir as habilidades necesarias para analizar e investigar os mecanismos dos procesos de comunicación
A6 Coñecer e valorar a diversidade cultural, con especial atención aos ámbitos hispánico e galego-portugués
A7 Coñecer as principais correntes teóricas que integraron e integran a reflexión sobre a literatura e a cultura, así como os seus antecedentes
A9 Aplicar as técnicas de análise cultural respetando os fundamentos ideolóxicos presentes en contextos diversos
A14 Adquirir a capacidade de xestionar ferramentas e recursos de investigación aplicados no ámbito dos estudos literarios e culturais
B1 Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades
B4 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións(TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da vida
B5 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común
B6 Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñibles para resolver problemas cos que deben enfrontarse
B7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe
B10 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
C1 Adquirir capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva
C2 Traballar de maneira interdisciplinar en entornos diversos
C3 Demostrar un compromiso ético coas desigualdades
C4 Promover o entendemento intercultural desde a comprensión da diversidade
C5 Integrar coñecementos de campos de estudos diversos
C6 Aplicar coñecementos e habilidades na resolución de problemas en entornos novos o non familiares en contextos interdisciplinares
C7 Desenvolver habilidades cognitivas avanzadas (capacidade de síntesise, análise e pensamento crítico) relacionadas co desenvolvemento e a creación dun perfil investigador
C8 Adquirir a capacidade de concebir e deseñar proxectos de investigación con rigor académico
C9 Desenvolver habilidades de xestión da información para propósitos académicos e de investigación

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Saber relacionar o libro, a lectura e a edición no contexto histórico AM1
AM5
AM7
AM9
 BP1
BP2
BP3
BP7
 CM1
CM2
CM3
Ser capaz de desenvolver unha na investigación avanzada no ámbito dos estudos literarios e culturales AM5
AM7
AM9
AI3
 BP1
BP2
BP3
BP7
 CM1
CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CI1
CI2
CI3
Realizar ensaios teóricos que poidan explicar os modelos sociales e culturais dentro do ámbito de estudio. AM5
AM6
AM7
AI3
 BP1
BP2
 CM3
Poder opinar críticamente sobre a sociedade actual e relacionala ca producción artística. AM5
AM6
AM7
AM9
AI3
 BM1
BP1
BP2
BP3
BP7
 CM1
CM2
CM3
Poder establecer nexos entre periodos temporales e culturas diversas BP1
BP2
BP3
BP4

Contidos
Temas Subtemas
Historia do libro e da lectura Orixen da escritura
Sistemas de escritura
O libro e as bibliotecas na Antiguedade Mesopotamia
Egipto
Grecia
Roma
O libro na época da imprenta manual Edad Media
Renacimiento
Bibliotecas barrocas
América Virreinal
A época moderna e a contemporaneidade
 A imprenta mecánica
O libro electrónico
A edición: historia, tipos e métodos
 Anotada
Crítica
Artística
Genética
Paleográfica
Práctica textual Estudio e edición de fragmentos seleccionados

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais A1 A5 A6 A14 A7 B4 B5 B6 B1 B10 C1 C2 C3 1 3 4
Sesión maxistral A5 A6 A14 A7 B4 B5 B6 B1 B10 C1 C2 C3 5 17 22
Investigación (Proxecto de investigación) A5 A6 A14 A7 A9 B4 B5 B6 B1 B10 C1 C2 C3 C4 C7 C5 C6 C8 C9 2 21 23
Obradoiro A1 A5 A14 A9 B4 B5 B6 B7 B1 B10 C1 C2 C3 7 19 26
 
Atención personalizada 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Presentación do contido e avaliación dos coñecementos previos do alumnado, así como avaliación da sua disposición fronte a materia. Valoración das necesidades específicas do alumnado.
Sesión maxistral Nestas sesións daránse as claves teóricas e describiránse conceptos básicos para fixar as nocións fundamentais que se precisan para o desenvolvimento do resto das metodoloxías de aprendizaxe.
Investigación (Proxecto de investigación) Orientado á aprendizaxe do alumnado mediante a realización de actividades de carácter práctico a través das que se propoñen situacións que requiren ao estudante identificar un problema obxecto de estudo, formulalo con precisión, desenvolver os procedementos pertinentes, interpretar os resultados e sacar as conclusións oportunas do traballo realizado.
No proxecto de investigación amósanse as habilidades logradas no obradoiro e as outras metodoloxías utilizadas e ponse de manifesto a autonomía fronte a aprendizaxe.
Obradoiro O obradoiro consta dunha serie de exercicios prácticos diversos nos que se persigue o dominio da disciplina mediante a práctica e a metodoloxía. Os alumnos farán comentarios, manipularán textos, farán exposicións e articulacións de ideas conrecreación intelectual dos contextos históricos e situacións comunicativas,agás da reflexión estética e a contextualización socio-histórica.

Atención personalizada
Metodoloxías
Investigación (Proxecto de investigación)
Descrición
O deseño e a posta en marcha do proxecto de investigación precisa a relación individual co aluno, o que hai que escoitar e facilitar os medios teóricos e técnicos para que poida deseñar un proxecto de interés.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Investigación (Proxecto de investigación) A5 A6 A14 A7 A9 B4 B5 B6 B1 B10 C1 C2 C3 C4 C7 C5 C6 C8 C9 Valorarase a orixinalidade e a efectividade da proposta de traballo de investigación. Tamén a seu modo de plantexamento e a realización final. Será importante a redacción e/ou exposición claras e cunha linguaxe axeitada a un ejercicio avanzado. 40
Sesión maxistral A5 A6 A14 A7 B4 B5 B6 B1 B10 C1 C2 C3 Valorarase a participación activa nas sesións. 10
Obradoiro A1 A5 A14 A9 B4 B5 B6 B7 B1 B10 C1 C2 C3 Valorarase a participación e o desenvolvemento satisfactorio das actividades propostas na aula e do mesmo xeito as tarefas encargadas para fora da mesma. 50
 
Observacións avaliación

No obradoiro valoraráse a eficacia e  na resolución de problemas propostos e a orixinalidade para plantexar outros novos para resolver en grupo.; teráse en conta a vontade de ambición nas respostas e nas propostas.

Valoraráse tamén a  correcta exposición oral e escrita dos traballos que se propoñan.
Na sesión maxistral esíxese unha resposta activa, participando nos coloquios e debates que se propoñan  nas mesmas.

Teráse en conta a situación particular dos alumnos con dispensa académica nas dúas convocatorias, dando un tratamento particularizado a cada caso.

A evaluación da segunda convocatoria faráse mediante unha proba escrita que pode incluir un traballo de investigación.

A orixinalidade da investigación considérase sustancial e poderá ser contrastada mediante o programa de detección de plaxios que suscribiu a UDC.

Fontes de información
Bibliografía básica
BÁEZ, Fernando. Historia universal de la destrucción de los libros: de las tablillas sumerias a la guerra de Irak. Buenos Aires: Sudamericana, 2005. 
BARBIER, Fredéric. Historia del libro. Madrid: Alianza, 2005. 
BURKE, Peter. Historia social del conocimiento: de Gutenberg a Diderot. Buenos Aires: Paidós, 2002. 
CAVALLO, Guglielmo y CHARTIER, Roger (dir.) Historia de la lectura en el mundo occidental. Buenos Aires: Taurus, 2011. 
DAHL, Svend. Historia del libro. Madrid: Alianza, 1999.
ESCOLAR, Hipólito. Historia del libro. Madrid: Fundación Germán Sanchez Ruipérez, 1986. 
ESCOLAR, Hipólito. Historia de las bibliotecas. Madrid: Fundación Germán Sanchez Ruipérez, 1987. 
LERNER, Fred. Historia de las bibliotecas del mundo: desde la invención de la escritura hasta la era de la computación. Buenos Aires: Troquel, 1999. 
LYONS, Martyn. Historia de la lectura y de la escritura en el mundo occidental. Buenos Aires: Ed. del Calderón, 2012.
MANGUEL,Alberto. Una historia de la lectura, Madrid, Fundación Sánchez Ruipérez-Alianza Editorial,1996.
MARTINEZ DE SOUSA, José. Pequeña historia del libro. Barcelona: Labor, 1992. 
MARTINEZ DE SOUSA, José. Diccionario de bibliología y ciencias afines. Gijón: Trea, 2004.
PARADA, Alejandro E. El dédalo y su ovillo: ensayos sobre la palpitante cultura impresa en la Argentina Buenos Aires: INIBI/UBA, 2012.
PÉREZ PRIEGO, Miguel Ángel, La edición de textos, Madrid, Síntesis,2011.
POLASTRON, Lucien X. Libros en llamas: historia de la interminable destrucción de las bibliotecas. México, Fondo de Cultura Económica, 2007. 
PEDRAZA, Manuel J. CLEMENTE, Yolanda y DE LOS REYES, Fermín. El libro antiguo. Madrid: Síntesis, 2003. 
TAGLE, Matilde. Historia del libro. Texto e imágenes. Buenos Aires: Alfagrama, 2007.
VANDENDORPE, Christian. Del papiro al hipertexto: ensayo sobre las mutaciones del texto y la lectura. Buenos Aires: Fondo de Cultura Económica, 2003.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías