Datos Identificativos 2018/19
Asignatura (*) Literatura e Xénero (Ámbito Hispánico) Código 613584111
Titulación
Mestrado Universitario en Literatura, Cultura e Diversidade (plan 2016)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Optativa 3
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Letras
Coordinación
Lopez Criado, Fidel
Correo electrónico
fidel.lopez.criado@udc.es
Profesorado
Lopez Criado, Fidel
Correo electrónico
fidel.lopez.criado@udc.es
Web http://cileccongresos.com
Descrición xeral Esta asignatura se centrará na consideración histórico-social da muller na literatura española contemporánea.

Competencias do título
Código Competencias do título
A2 Ampliar o concepto de literatura, a través da súa relación coas TICS, os medios de comunicación, o cine, as artes, no marco da diversidade cultural
A3 Ser capaz de realizar aportacións creativas e orixinais no estudo comparatista dos textos literarios, dos productos artísticos e das realidades culturais
A4 Aplicar as técnicas de análise cultural en contextos diversos
A7 Coñecer as principais correntes teóricas que integraron e integran a reflexión sobre a literatura e a cultura, así como os seus antecedentes
A8 Comprender os procesos históricos dos estudos literarios e culturais e os seus cambios de paradigma
A9 Aplicar as técnicas de análise cultural respetando os fundamentos ideolóxicos presentes en contextos diversos
A10 Analizar e interpretar textos, aplicando diferentes modelos teóricos e xenéricos
A12 Ser capaz de desenvolver un enfoque orixinal e creativo na investigación avanzada no ámbito dos estudos literarios e culturais
A14 Adquirir a capacidade de xestionar ferramentas e recursos de investigación aplicados no ámbito dos estudos literarios e culturais
B1 Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades
B3 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro
B4 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións(TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da vida
B5 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común
B6 Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñibles para resolver problemas cos que deben enfrontarse
B7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe
B8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade
B10 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
B12 Posuír e comprender coñecementos que aporten unha base e oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
B14 Que os estudiantes sexan capaces de integrar coñecementos que aporten unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
C1 Adquirir capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva
C2 Traballar de maneira interdisciplinar en entornos diversos
C3 Demostrar un compromiso ético coas desigualdades
C4 Promover o entendemento intercultural desde a comprensión da diversidade
C5 Integrar coñecementos de campos de estudos diversos
C6 Aplicar coñecementos e habilidades na resolución de problemas en entornos novos o non familiares en contextos interdisciplinares
C7 Desenvolver habilidades cognitivas avanzadas (capacidade de síntesise, análise e pensamento crítico) relacionadas co desenvolvemento e a creación dun perfil investigador

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer a categoría de xénero e a súa relevancia no estudo das creacións culturais, artísticas e literarias, tendo en conta o contexto histórico no que se producen e os cambios que a adoción desa perspectiva conlevou. AM2
AM3
AM4
AM7
AM8
AM9
AP1
AI1
AI3
BM1
BM3
BP1
BP2
BP3
BP4
BP5
BP7
BI1
BI3
CM1
CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CI1

Contidos
Temas Subtemas
1. Contextos histórico-literarios.

2. O papel da muller na literatura recente.

3. Case -studies: Linares Rivas, Lauro Omo e Clara Sánchez.
1.1. A muller na historia.
2.1. caracterización e circunstancia.
3.1. plantexamento igualitario.
3.2. participación literaria.
3.3 participación sociopolítica

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais B10 1 0 1
Sesión maxistral A2 A3 A4 A7 A8 A9 A12 B6 B7 B14 B1 B12 B10 C5 C6 11 0 11
Lecturas A2 A14 A7 A10 A8 A9 A12 B4 B5 B6 B10 B3 C1 C2 C7 C5 C6 0 15 15
Obradoiro A2 A14 A10 A8 A9 A12 B4 B5 B6 B7 B8 B10 C1 C2 C3 C4 C7 C5 C6 2 9 11
Estudo de casos A3 A4 A7 A10 A8 A9 A12 B5 B7 B1 C2 C3 C4 2 9 11
Traballos tutelados A2 A14 A7 A10 A9 A12 B4 B5 B6 B7 B8 B10 C1 C2 C3 C4 C7 C5 C6 0 25 25
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Identificación dos coñecementos previos do alumno relacionados coa materia obxeto de estudio, así como os seus intereses, morivación... Preténdese obter información para artellar unha docencia que favoreza a aprendizaxe significativa.
Sesión maxistral O profesor explicará os contidos teórico-críticos pertinentes.
Lecturas O alumno preparará as lecturas asignadas polo profesor
Obradoiro Mediante a combinación de diversas metodoloxías (discusión dirixida, debate, exercicios, etc.) oalumno levará a cabo distintas actividades sobre diferentes aspectos do programa baixo a supervisión do profesor.
Estudo de casos Debate libre sobre aspectos de xénero no ámbito de creación, mediación e edición relacionados coas lecturas obrigatorias..
Traballos tutelados O alumno levará a cabo un traballo, previamente consensuado co profesor, sobre calquer consideración histórico-social e literaria pertinente ao obxeto de estudio desta materia.

Atención personalizada
Metodoloxías
Lecturas
Obradoiro
Traballos tutelados
Descrición
O alumno acudirá a tutorías para informar ao profesor do seu progreso na elaboración do traballo e /ou para consultar ou aclarar cualquer dubida a este respecto.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Estudo de casos A3 A4 A7 A10 A8 A9 A12 B5 B7 B1 C2 C3 C4 Se valorará a orixinalidade na correlacióntextual (consideración hermenéutica do texto) e contextual (histórico-social:recepción crítica, bibliografía específica, canon, etc.). 25
Obradoiro A2 A14 A10 A8 A9 A12 B4 B5 B6 B7 B8 B10 C1 C2 C3 C4 C7 C5 C6 Se valorará a comprensión e capacidade crítica do alumno mediante Presentacións breves individuais, sobor temas pertinentes ás lecturas de: a) as obras literarias obligatorias; e b) as lecturas bibliográficas indicadas polo profesor. 25
Traballos tutelados A2 A14 A7 A10 A9 A12 B4 B5 B6 B7 B8 B10 C1 C2 C3 C4 C7 C5 C6 Valorarase a capacidade de investigación literaria do alumno en función da análise crítica do tema obxecto de estudo, o razoamento ordenado da exposición e as referencias pertinentes á bibliografía. Fecha de entrega: último día de clase.

50
 
Observacións avaliación

Recibirán a cualificación de "Non Presentado" aqueles alumnos que non
entreguen o traballo tutelado.

Na segunda oportunidade, gardaranse as notas de todolas actividades
superadas. Para os estudantes con dedicación a tempo parcial ou de
modalidades específicas de aprendizaxe e apoio a diversidade, o
profesorado responsable poderá adoptar as medidas que considere
oportunas para non perxudicar ao alumno. Todolos traballos tutelados
serán sometidos a control de "Turnitin", para revisar porcións de
texto procedentes doutros textos e sinalar a súa procedencia. Esta
ferramenta pode
recoñecer traballos previamente presentados, nesta ou noutras
universidades,
incluso do mesmo estudante. Se esta
circunstancia acontecese entenderase como contraria á honestidade
académica e aplicarase
a Normativa académica de evaluacions.


Fontes de información
Bibliografía básica

Lectura Obligatoria:

A) LITERARIA:

1. Linares Rivas, M. Aire de fuera. La Coruña: Diputación, 1999

2. Olmo, Lauro. La señorita Elvira. Madrid: AUT, 2004.

3. Sánchez, Clara. El cielo ha vuelto. Madrid: Destino, 2012.

B) BIBLIOGRÁFICA:

4. Rico,F. (1982). Historia y crítica de la literatura española. Barcelona: Crítica --  volúmenes 6, 6/1, 7, 7/1, 8, 8/1, 9 y 9/1, relacionadas cos movimentos, autores e obras abarcados na asignatura.

5. http://bibliotecafeminista.com/

6.Francisco Gutiérrez Carbajo (2014). "Bibliografía" en Dramaturgas del siglo XXI. Madrid: Cátedra .

Bibliografía contextual:

Prats i Cuevas, España: Siglo XX (1898-1931) . Madrid, Anaya 1988.

Paniagua,Javier. Espana: Siglo XX (1931-39) . Madrid. Anaya, 1988.

Castelló,J.E. Espana: Siglo XX (1939-78) . Madrid, Anaya, 1988.

Bibliografía complementaria

Lecturas de ampliación bibliográfica :

Álvarez Junco, José.  La ideología política del anarquismo español (1868-1910).  Madrid: Siglo XXI, 1976.

Brenan, G.  El laberinto español.  Barcelona: Plaza y Janés, 1985.

Carr, Raymond.  España, 1808-1936.  Barcelona: Ariel, 1979.

Castellanos, Jordi.  "Aspectes de les relacions entre intellectuals i anarquistes a Catalunya al segle XIX.  Els Marges, 6 (1976), 7-28.

Castillo, J.J.  El sindicalismo amarillo en España.  Madrid: Cuadernos para el diálogo, 1977.

Cuadrat, X. , et al. La Semana Trágica.  Madrid: Cuadernos de Historia 16, nº132, 1988.

Espadas Burgos, M., et al.  La España de Alfonso XIII.  Madrid: Cuadernos de Historia 16, nº 98, 1985.

Fusi, J.P.  Política obrera en el País Vasco.  Madrid: Turner, 1975.

García Delgado, J.L., ed.  La crisis de la Restauración: España entre la I Guerra Mundial y la II República. Madrid: Siglo XXI, 1986.

Garrabu, R., ed.  La crisis agraria de finales del siglo XIX.  Barcelona: Crítica, 1988.

Litvak, Lily.  "La sociología criminal y su influencia en los escritores españoles de fin de siglo".  Revue de Litérature Comparée, 48 (1975), 12-33.

Mainer, José Carlos.  "Algunas consideraciones sobre lectura obrera en España (1890-1910)".  Teoría y práctica del movimiento obrero en España.  Valencia, 1977; 175-239.

Malefakis, E.  Reforma agraria y revolución campesina en la España del siglo XX.  Barcelona: Ariel, 1976.

Maura, M.  Así cayo Alfonso XIII.  Barcelona: Ariel, 1968.

Maurice, J., C. Serrano y Joaquín Costa.  Crisis de la restauración y populismo (1875-1911).  Madrid: Siglo XXI, 1977.

Paniagua, Javier.   España: Siglo XX (1898-1931).  Madrid: Anaya, 1987.

----------.   La sociedad libertaria.  Barcelona: Crítica, 1982.

Pérez Ledesma, M.  El obrero consciente.  Madrid: Alianza, 1987.

Rama, C.M.  La crisis española del siglo XX.  Madrid: Fondo de Cultura Económica, 1976.

Ruiz Manjón, O.  El Partido Republicano Radical, 1908-1936.  Madrid: Giner, 1976.

 Seco Serrano, C.  Alfonso XIII y la crisis de la Restauración.  Madrid: Ariel, 1987.

Shlomo Ben Ami.  La dictadura de Primo de Rivera, 1923-1930.  Madrid: Planeta, 1984.

Tussel, J. y J. Avilés.  La derecha española contemporánea.  Sus orígenes: el maurismo.  Madrid: Espasa Calpe, 1986.

Magnien, B. et al. Ideología y texto en El Cuento Semanal. Madrid: La Torre, 1986.

Bibliografía específica

TEATRO:

*  Álvaro, Francisco.  El espectador y la crítica.  Anuario, vols 1-34. Valladolid: El autor, 1957-1991.

*  Garcia Lorenzo, Luciano, y María Francisca Vilches de Frutos.  "El teatro español del siglo XX:  Estado de la  investigación y últimas tendencias".  Siglo, 2 (1984-85), 1-14.

*  Halsey, Martha T.  "La generación realista:  A Selected Bibliography".  Estreno, III (1977),  8-13.

*  Podol, Peter L, et al.  "El drama español del siglo XX:  Estado de la cuestión bibliográfica".  Estreno: 13 (1987), 32-36; 14 (1988), 59-63;  15 (1989), 29-39.

*  Romera Castillo, José.  "Bibliografía", en "Texto y representación desde la perspectiva semiótica: un estado de la cuestión", en Simposio "O Teatro e o seu Ensino".  Coruña: Universidade da Coruña, 1993.

 Abellán, Manuel.  "Apuntes sobre la censura teatral durante la II República".  Ojáncano, 1 (1988), 14-22.

Anderson, Andrew.  "Los dramaturgos españoles  y el surrealismo francés"  Ínsula, 515 (1989), 23-25.

Aragonés, Juan Emilio.  "El teatro de los poetas del 27".  Estafeta Literaria, 618-619 (1977), 58-62.

Asyk, Ursula.  "El teatro español frente a las vanguardias del siglo XX".  Actas del Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas, I.  Madrid: Istmo, 1986; 175-183.

Aznar Soler, Manuel.  Max Aub y la vanguardia teatral (escritos sobre teatro 1928-1936).  Valencia: Universidad de valencia, 1993.

----------.  Valle Inclán, Rivas Cherif y la renovación teatral española (1907-1936).  Sant Cougat del Vallés: C. Idees, 1993.

Beardsley, Theodore.  "El sacramento desautorizado: El hombre deshabitado de Alberti y los autos sacramentales de Calderón". Studia Ibérica, Francke Verlag und Munchen, 1973.

Beyre, J.  "Presence de Galdós et Lorca dans le théatre d'Alberti.  Don Benito et la generation de 1927".  Caravelle, 17 (1971), 133-151.

Berenguer, Angel.  El teatro en el siglo XX (hasta 1939).  Madrid: Taurus, 1988.

----------.  Teoría y crítica del teatro.  Estudios sobre teoría y crítica teatral.  Alcalá de Henares: Universidad de Alcalá de Henares, 1991.

----------.  "El teatro y la comunicación teatral".  Teatro.  Revista de Estudios Teatrales, 1 (1992), 155-179.

Bilbatúa, M.  Teatro de agitación política, 1933-1939.  Madrid: Gredos, 1976.

Cardwell, Richard.  "Rafael Alberti's El hombre deshabitado".  Ibero-romanía, 2 (1970), 122-133.

Castellón, Antonio.  "Proyecto de reforma del teatro español, 1920-1939".  Primer Acto, 176 (1975), 4-13.

Dougherty, Dru, y M. F. Vilches, eds.  El teatro en España: entre la tradición y la vanguardia (1918-1939).  Madrid: Tabapress, 1992.

Dougherty, Dru, y María Francisca Vilches de Frutos.  "Un lustro de teatro en Madrid: 1919-1924".  Siglo, 5 (1987-88), 1-11.

Fàbregas, Xavier.  Aproximació a la història del teatre catalá modern.  Barcelona: Curial, 1972.

Fernández Cambria, Elisa.  Teatro español del siglo XX para la infancia y la juventud:  Desde Benavente hasta Alonso de Santos.  Madrid: Escuela Española, 1987.

Franco, Andrés.  El teatro de Unamuno.  Madrid: Ínsula, 1971.

García Lorenzo, Luciano.  "Introducción" a J. Grau, Teatro selecto. Madrid: Escelicer, 1971; 7-109.

Gabriele, John P., ed.  De lo particular a lo universal.  El teatro español en el siglo XX y su contexto.  Frankfurt: Vervuert, 1994.

García Pavón, Francisco.  Teatro social en España (1895-1962).  Madrid Taurus, 1962.

González López, Emilio.  El arte dramático de Valle Inclán.  New York: Torres, 1976.

Guerrero Zamora, Juan.  Historia del teatro contemporáneo.  4 vols.  Barcelona: Juan Flors, 1962.

Helman, Edith.  "Verdad y fantasía en el teatro de Pedro Salinas".  A. Debicki, Pedro Salinas.  Madrid: Taurus, 1976; 207-212.

Holloway, Vance R.  La crítica teatral en ABC: 1918-1936.  New York: P. Lang, 1992.

----------.  "Actualidad y renovación del teatro madrileño(1927-1936)".  Siglo XX  (1990), 1-6.

Kronic, John W.  La farsa y el teatro español de preguerra.  Madrid: Castalia, 1970.

Lavaud, Jean-Marie.  El teatro en prosa de valle Inclán (1899-1914).  Barcelona: PPU, 1992.

Mainer, José Carlos.  "Consideraciones sobre Benavente, los intelectuales y la política".  Literatura y  pequeña burguesía en España.  Notas (1890-1950).  Madrid: Edicusa, 1972; 121-140.

Marrast, Robert. El teatre durant la guerra civil espanyola.  Barcelona: Institut de Teatre, 1978.

Monleón, José.  El teatro del 98 frente a la sociedad española.  Madrid: Aguilar, 1975.

Moraleda García, Pilar, ed.  "Introducción".  Pedro Salinas, Teatro Completo.  Sevilla: Alfar, 1992.

Morris, C.B.  This Loving Darkness:  The Cinema and Spanish Writers, 1920-1936.  New York:  Oxford University Press/University of Hull, 1980.

Newberry, Wilma.  "Pirandellism in the Plays of Pedro Salinas".  Symposium, XXV (1971), 59-69.

Nieva de la Paz, Pilar.  Autoras dramáticas españolas entre 1918-1936: texto y representación.  Madrid: CSIC, 1993.

Oliva, C. y F. Torres Monreal.  Historia básica del arte escénico.  Madrid: Cátedra, 1990.

Pavis, P.  Diccionario del teatro.  Dramaturgia, estética y semiología.  Barcelona Paidós, 1983.

----------.  "La recepción del texto dramático y espectacular: los procesos de ficcionalización y de ideologización".  Discurso 1 (1987), 27-54.

----------.  "Del texto a la escena: un parto dificil".  Semiosis, 19 (1987), 173-190.

----------.  "Del texto a la puesta en escena: la travesía histórica".  Dispositio, 33-35 (1988) 29-50.

Rubio Jiménez, Jesús.  El teatro poético en España: del modernismo a las vanguardias.  Murcia: Universidad de Murcia, 1993.

----------.  Ideología y teatro en España: 189-1900.  Zaragoza: Pórtico, 1982.

----------.  "Modernismo y teatro de ensueño".  Anales de Literatura Española Contemporánea, 14 (1989), 199-222.

----------.  "El 'Teatro del Arte' (1908-1911):  Un eslabón necesario entre el modernismo y las vanguardias".  Siglo, 5 (1987-1988), 25-33.

Romera Castillo, José  Semiótica literaria y teatral en España.  Kassel: Reichemberger, 1988.

Ríos Carratalá, José Antonio, ed.  Estudios sobre Arniches.  Alicante: Instituto de Cultura Juan Gil-Albert, 1994.

Ruiz Ramón, Francico.  Historia del teatro español.  Siglo XX.   Madrid: Cátedra, 1986.

Sáenz de la Calzada, Luis. La Barraca: Teatro universitario.  Madrid: Revista de Occidente, 1976.

Salvat, Ricard.  El teatro como texto, como espectáculo.  Barcelona: Montesinos, 1983.

 Soria Olmedo, Andrés. "De la lírica al teatro: El hombre deshabitado de Rafael Alberti en su entorno". Estudios de literatura y arte dedicados al profesor Emilio Orozco Díaz.  Granada: Universidad de Granada, 1979. 

Torres Nebrera, Gregorio.  El teatro de Rafael Alberti.  Madrid: SGEL, 1982.

Villegas, Juan.  "Revisión crítica de la historia del teatro español del siglo XX".  Torre, 3 (1989), 381-390.

NOVELA:

Bertrand de Muñoz, Maryse.  La Guerra Civil española en la novela.  Los años de la democracia.  (Bibliografía comentada), vol III.   Madrid: Porrúa Turanzas, 1987.

    ----------.  "Bibliografía de la creación literaria sobre la guerra civil española".  Anales de la Literatura Española Contemporánea, 12 (1987); 369-417.

*  Fernández Santander, Carlos.  Bibliografía de la novela (1936-1986). La Coruña: Librería Arenas, 1986.

*  Garrido Gallardo, Miguel Angel.  "La teoría de la literatura española en el último lustro: Ensayo bibliográfico", en Varia Bibliográfica:  Homenaje a José Simón Díaz.  Kassel: Reichenberger, 1988.

*  González de Mendoza, Pilar.  Catálogo bibliográfico de la novela española, 1960-1980;  3 vols. Madrid: Universidad Complutense de Madrid, 1988.

*  Martínez Cachero, José María.  "Bibliografía crítica sobre la novela española entre 1936 y 1980", en La novela española entre 1936 y 1980.  Madrid: Castalia, 1985; 481-589.  [Bibliografía comentada].

Abellán, Manuel L. Censura y creación literaria en España (1939-1976).  Barcelona: Península, 1980.

Alborg, Concha.  Cinco figuras en torno a la novela de posguerra.  Madrid: Ediciones Libertarias, 1993.

Álvarez Palacios, Fernando.  Novela y cultura española de posguerra.  Madrid: Cuadernos para el Diálogo, 1975.

Alonso, S.  La novela en la transición (1976-1981).  Madrid: Distribuciones Dante, 1983.

Asís Garrote, María Dolores.  Ultima hora de la novela en España.  Madrid: Ediciones de la Universidad Complutense, 1990.

Basanta, Angel.  La novela española de nuestra época.  Madrid: Anaya, 1990.

----------.  Literatura de la posguerra: La narrativa.  Madrid: Cincel, 1981.

----------.  40 años de novela española, 2 vols.  Madrid: Cincel-Kapelusz, 1979.

Beneyto, Antonio.  Censura y política en los escritortes españoles.  Barcelona: Euros, 1975.

Se recomendarán/distribuirán en clase otras lecturas pertinentes.

El profesor asesorará al alumno sobre bibliografía específica (personalizada).


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Entendese que o alumno dispón dunha competencia lingüística acorde ao nivel universitario dunha titulación de posgrao; de calquer xeito recoméndase a aqueles estudantes que teñan problemas na expresión (sexan ortográficas, sintácticas ou doutro tipo) que as subsanen.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías