Datos Identificativos 2023/24
Asignatura (*) Literatura e Xénero (Ámbito Hispánico) Código 613584111
Titulación
Mestrado Universitario en Literatura, Cultura e Diversidade (plan 2016)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Optativa 3
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Letras
Coordinación
Mascato Rey, Rosario
Correo electrónico
rosario.mascato@udc.es
Profesorado
Mascato Rey, Rosario
Correo electrónico
rosario.mascato@udc.es
Web http://https://pdi.udc.es/es/File/Pdi/2F2UL
Descrición xeral Estudo avanzado de textos literarios priorizando o xénero como categoría de análise. Achegamento a distintas producions literarias significativas desde esta perspectiva.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Integrar os estudos literarios nun contexto cultural mais extenso que trascenda os límites dunha soa lingua e/ou nación, atendendo á diversidade cultural
A2 Ampliar o concepto de literatura, a través da súa relación coas TICS, os medios de comunicación, o cine, as artes, no marco da diversidade cultural
A6 Coñecer e valorar a diversidade cultural, con especial atención aos ámbitos hispánico e galego-portugués
A7 Coñecer as principais correntes teóricas que integraron e integran a reflexión sobre a literatura e a cultura, así como os seus antecedentes
A8 Comprender os procesos históricos dos estudos literarios e culturais e os seus cambios de paradigma
A9 Aplicar as técnicas de análise cultural respetando os fundamentos ideolóxicos presentes en contextos diversos
A10 Analizar e interpretar textos, aplicando diferentes modelos teóricos e xenéricos
A12 Ser capaz de desenvolver un enfoque orixinal e creativo na investigación avanzada no ámbito dos estudos literarios e culturais
A14 Adquirir a capacidade de xestionar ferramentas e recursos de investigación aplicados no ámbito dos estudos literarios e culturais
B3 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro
B4 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións(TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da vida
B5 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común
B6 Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñibles para resolver problemas cos que deben enfrontarse
B7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe
B8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade
B10 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
C1 Adquirir capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva
C2 Traballar de maneira interdisciplinar en entornos diversos
C3 Demostrar un compromiso ético coas desigualdades
C4 Promover o entendemento intercultural desde a comprensión da diversidade
C5 Integrar coñecementos de campos de estudos diversos
C6 Aplicar coñecementos e habilidades na resolución de problemas en entornos novos o non familiares en contextos interdisciplinares
C7 Desenvolver habilidades cognitivas avanzadas (capacidade de síntesise, análise e pensamento crítico) relacionadas co desenvolvemento e a creación dun perfil investigador

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Saber analizar a historia da literatura e da cultura desde unha perspectiva contextual, considerando as condicións históricas e sociais particulares que condicionaron as posibilidades de acceder á literatura no caso dos homes e das mulleres. AM1
AM6
AM7
AM8
AM9
AP1
AI3
BM3
BP1
BP2
BP3
BP4
BP7
CM1
CM3
CM4
CM5
CM6
CI1
Coñecer a categoría de xénero e a súa relevancia no estudo das creacións culturais, artísticas e literarias, tendo en conta o contexto histórico en que se producen e os cambios que trouxo a adopción desa perspectiva. AM1
AM6
AM7
AM8
AM9
BP2
BP4
CM2
CM3
CM4
CM5
Ser capaz de aplicar a perspectiva de xénero a algunhas producións significativas da literatura española atendendo aos distintos aspectos implicados AM1
AM6
AM7
AM8
AM9
AI1
BM3
BP2
BP4
BP5
BP7
CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
Ser quen de producir textos escritos, debidamente elaborados e organizados, en que se apliquen os coñecementos adquiridos, se ofreza unha síntese, se contrapoñan puntos de vista ou teorías..., sempre cunha visión crítica e reflexiva. AM1
AM2
AM6
AM7
AM8
AM9
AP1
AI1
AI3
BM3
BP1
BP2
BP3
BP4
BP5
BP7
CM1
CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CI1

Contidos
Temas Subtemas
1. Introdución.
A institución literaria e as mulleres.
2. A muller na literatura: da Idade Media á actualidade Muller, cánone e historiografía literaria.
3. Axencia feminina e campo literario Os outros roles: do mecenato á tradución.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Seminario A1 A6 A7 A8 B6 B7 B10 B3 C2 C5 12 22 34
Eventos científicos e/ou divulgativos B5 B7 B10 C7 C5 1 0 1
Traballos tutelados A1 A2 A6 C4 C7 C5 0 22 22
Proba oral A1 A6 A14 A7 A10 A8 A9 A12 B4 B5 B6 B7 B8 B10 C1 C3 C4 C7 C5 C6 2 14 16
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Seminario Sesións expositivas e dinámicas do profesor e traballo participativo do alumnado na análise e comentario dos textos.
Eventos científicos e/ou divulgativos Asistencia a conferencias ou actividades culturais programadas como complemento da materia.
Traballos tutelados O alumnado preparará un traballo de investigación sobre algún aspecto relacionado coa materia dunha extensión aproximada de 10 páxinas. Valorarase a capacidade de análise, a organización das ideas, a orixinalidade, a fundamentación científica..., etc. Tamén serán tidas en conta as cuestións formais (presentación, expresión, sistema de citas, referencias bibliográficas...).
Proba oral O traballo deberá ser defendido oralmente na aula e sometido a un breve debate co profesorado e o alumnado.

Atención personalizada
Metodoloxías
Seminario
Traballos tutelados
Eventos científicos e/ou divulgativos
Descrición
O estudantado poderá, sempre que for preciso, requerir atención personalizada da docente, especialmente para establecer as orientacións sobre o traballo.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba oral A1 A6 A14 A7 A10 A8 A9 A12 B4 B5 B6 B7 B8 B10 C1 C3 C4 C7 C5 C6 O traballo deberá ser defendido oralmente nas aulas e sometido a un breve debate co profesorado e estudantado.


40
Seminario A1 A6 A7 A8 B6 B7 B10 B3 C2 C5 A asistencia regular ás aulas valorarase positivamente. 10
Traballos tutelados A1 A2 A6 C4 C7 C5 O alumnado preparará un traballo de investigación sobre algún aspecto relacionado coa materia dunha extensión aproximada de 10 páxinas. Valorarase a capacidade de análise, a organización das ideas, a orixinalidade, a fundamentación científica..., etc. Tamén serán tidas en conta as cuestións formais (presentación, expresión, sistema de citas, referencias bibliográficas...). 50
 
Observacións avaliación

1. En todas as actividades escritas (traballos, exercicios, comentarios...), será valorado o uso correcto e axeitado da lingua española, especialmente para fins académicos. 

2. Non será admitida a entrega de traballos fóra de prazo. 

3. En caso de detectarse plaxio ou deshonestidade académica por parte do estudantado, este será cualificado cun suspenso (nota numérica de 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta se produce na primeira oportunidade como se for na segunda. Para cumprir coa normativa vixente da UDC, poderase modificar a acta da súa cualificación na primeira oportunidade de ser necesario.


4. Obterá a calificación de NP (non presentado) o alumnado que non realice o traballo tutelado, aínda que teña feitas as restantes actividades. Será preciso obter un mínimo de 4 puntos (sobre 10) en cada unha das metodoloxías de avaliación para poder superar a materia.

5. O alumnado que teña que avaliarse da materia en segunda oportunidade recuperará tan só as actividades que tiver suspensas. Nese caso, o profesorado facilitará as indicacións oportunas a propósito das características do traballo e tarefas por medio da plataforma Moodle, indicando as datas e procedementos de entrega, para que o alumnado poida organizarse con tempo suficiente.

6. A materia poderá ser adaptada ao estudantado que precise da adopción de medidas encamiñadas ao apoio á diversidade (física, visual, auditiva, cognitiva, de aprendizaxe ou relacionada coa saúde mental). De ser o caso, deberán contactar cos servizos disponíbeis na UDC/no Centro: nos prazos oficiais estipulados de maneira previa a cada cuatrimestre académico, coa Unidade de Atención á Diversidade (https://www.udc.es/es/cufie/ADI/apoioalumnado/); no seu defecto, coa Titora ADI da Facultade de Filoloxía (no seguinte enderezo electrónico: pat.filoloxia@udc.gal). 

7. O nivel mínimo de competencia lingüística recomendado para cursar esta materia, no caso do estudantado Erasmus e de convenios internacionais, é un B2 dacordo co Marco Europeo para o Ensino e Aprendizaxe de Linguas.

8. Con acordo ao recollido nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria, esta materia incorporará a perspectiva de xénero nos seus contidos e organización. Neste sentido, traballarase para identificar e correxir prexuizos e actitudes sexistas, en pro dos valores de respeto e igualdade.

Alumnado con dispensa académica de exención de asistencia

Os procedimentos e porcentaxes de avaliación serán os mesmos que para o restante alumnado. O profesorado porá ao dispor deste estudantado tanto as instrucións para a realización como os procedimentos e datas de entrega a través da plataforma Moodle. 

As titorías concertaranse por correo electrónico e terán lugar en horario axeitado tanto para o alumnado como para o profesorado.

Oportunidade extraordinaria de decembro

O alumnado en disposición de optar a examinarse da materia na convocatoria extraordinaria en decembro será avaliado a través da realización dun exame que suporá o 100% da calificación. 


Fontes de información
Bibliografía básica ZAVALA, Iris M. (1995). Breve historia feminista de la literatura española (en lengua castellana). Madrid: Anthropos
LOCANE, Jorge J. (2022). De Carmen Balcells a indent literary agency. Para un mapeo y caracterización del agente literario de la literatura lationoamericana. Revista Chilena De Literatura, (105), pp. 151–175..
BUTLER, Judith (2007). El Género en disputa. Feminismo y la subversión de la identidad. Barcelona: Paidós
SEGARRA, M. y A. CARABI, eds. (2000). Feminismo y crítica literaria. Barcelona: Icaria
DUBY, G. & PERROT, M. (1991-1993). Historia de las mujeres. Madrid: Taurus
VÉLEZ-SAINZ, Julio (2015). La defensa de la mujer en la literatura hispánica. Siglos XV-XVII. Madrid: Cátedra
VILLARREAL, J. P. M. (2019). La edición femenina decimonónica. Patrocinio de Biedma: entre el asociacionismo y las redes de colaboración editorial. Lectora, 25, pp. 105-117.
FERNÁNDEZ, Pura (2008). La mujer de letras o la letraherida: discursos y representaciones sobre la mujer escritora en el siglo XIX. Madrid: CSIC
ARCHER, Robert (2001). Misoginia y defensa de las mujeres. Antología de textos medievales. Madrid: Cátedra
AGUILAR SALINAS, M. (2021). Redes y escritoras ibéricas en la esfera cultural de la primera Edad Moderna. Madrid: Editorial Iberoamericana - Vervuert
ROMERO LÓPEZ, Dolores (ed.) (2016). Retratos de traductoras en la Edad de Plata. Madrid: Escolar y Mayo Eds.
JOHNSON, Roberta (ed.). (2021). Una nueva historia de los feminismos ibéricos. Tirant lo Blanch

A docente proporcionará bibliografía específica e textos de lectura obrigatoria a través da plataforma do Campus Virtual.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías