Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) A Literatura e o seu Contorno Sociocultural Código 613584112
Titulación
Mestrado Universitario en Literatura, Cultura e Diversidade (plan 2016)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
 Primeiro Optativa 3
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Letras
Coordinación
Valcarcel Lopez, Maria Eva
 Correo electrónico
eva.valcarcel@udc.es
Profesorado
Valcarcel Lopez, Maria Eva
 Correo electrónico
eva.valcarcel@udc.es
Web http://cileccongresos.com
Descrición xeral Estudo da literatura en relación co contexto histórico no que se produce, impulsando unha reflexión en torno a historia e a ficción literaria e a sua interconexión en diferentes momentos da historia.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos

Non se realizarán cambios

2. Metodoloxías

*Metodoloxías docentes que se manteñen

–Sesión maxistral (telemática síncrona ou asíncrona)
–Traballos tutelados
–Atención personalizada

*Metodoloxías docentes que se modifican:

Sustitúense as discusións dirixidas por atendimento de carácter grupal a través de Teams (por vía síncrona ou asíncrona) para a resolución de dúbidas respecto das lecturas obrigatorias.

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado

–Correo electrónico
–Moodle
–Teams (con sesións síncronas ou asíncronas en virtude das necesidades e posibilidades do alumnado e profesorado).

4. Modificacións na avaliación

Traballos tutelados (100%)

En relación cos traballos tutelados valorarase:

– A adecuación metodolóxica das propostas de traballo.
– A orixinalidade e profundidade do contido.
– O dominio das aplicacións utilizadas na elaboración das propostas socioeducativas.
– O tratamento dunha linguaxe propia do contexto disciplinar.
– A utilización de fontes documentais (bibliografía básica) e complementarias/actuais.
– A presentación e a claridade da exposición

*Observacións de avaliación:

- Mantéñense as mesmas que figuran na guía docente.

- O alumnado que tivese dificultades para o seguimento da materia durante a aplicación deste plano de continxencia por motivos de saúde, de conciliación (coidado de menores ou maiores dependentes) ou de carencia de recursos técnicos, de espazo ou materiais, deberá porse en contacto co profesorado para arbitrar as condicións de flexibilización necesarias a fin de minimizar o impacto destas circunstancias no seu desempeño académico.

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía

Non se realizarán cambios. Todos os materiais de traballo estarán ao dispor en acceso dixital a través de Moodle o correo electrónico.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Integrar os estudos literarios nun contexto cultural mais extenso que trascenda os límites dunha soa lingua e/ou nación, atendendo á diversidade cultural
A4 Aplicar as técnicas de análise cultural en contextos diversos
A8 Comprender os procesos históricos dos estudos literarios e culturais e os seus cambios de paradigma
A9 Aplicar as técnicas de análise cultural respetando os fundamentos ideolóxicos presentes en contextos diversos
A10 Analizar e interpretar textos, aplicando diferentes modelos teóricos e xenéricos
A12 Ser capaz de desenvolver un enfoque orixinal e creativo na investigación avanzada no ámbito dos estudos literarios e culturais
A13 Aplicar unha perspectiva comparatista de carácter transnacional e plurilingüístico aos estudos literarios, artísticos e culturais
A14 Adquirir a capacidade de xestionar ferramentas e recursos de investigación aplicados no ámbito dos estudos literarios e culturais
B3 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro
B4 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións(TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da vida
B6 Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñibles para resolver problemas cos que deben enfrontarse
B7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe
B8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade
B10 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
C2 Traballar de maneira interdisciplinar en entornos diversos
C3 Demostrar un compromiso ético coas desigualdades
C4 Promover o entendemento intercultural desde a comprensión da diversidade
C5 Integrar coñecementos de campos de estudos diversos
C6 Aplicar coñecementos e habilidades na resolución de problemas en entornos novos o non familiares en contextos interdisciplinares
C8 Adquirir a capacidade de concebir e deseñar proxectos de investigación con rigor académico
C9 Desenvolver habilidades de xestión da información para propósitos académicos e de investigación

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Integrar los estudios literarios en un contexto cultural más extenso que trascienda los límites de una sola lengua y /o nación, atendiendo a la diversidad cultural AM1
AM4
AM8
AM9
AP1
AI1
AI2
AI3
 BM3
BP1
BP3
BP4
BP5
BP7
 CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CI2
CI3
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común AM1
AM4
AM8
AM9
AP1
AI1
AI2
AI3
 BM3
BP1
BP3
BP4
BP5
BP7
 CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CI2
CI3
Que os estudiantes sexan capaces de integrar coñecementos que aporten unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación AM1
AM4
AM8
AM9
AP1
AI1
AI2
AI3
 BM3
BP1
BP3
BP4
BP5
BP7
 CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CI2
CI3
Desenvolver habilidades cognitivas avanzadas (capacidade de síntesise, análise e pensamento crítico) relacionadas co desenvolvemento e a creación dun perfil investigador AM1
AM4
AM8
AM9
AP1
AI1
AI2
AI3
 BM3
BP1
BP3
BP4
BP5
BP7
 CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CI2
CI3

Contidos
Temas Subtemas
1. Introducción. Literatura e historia. Interpretación e creación da orde da historia a través da ficción. 1.1. A literatura como instrumento do poder.
1.2. Contextos histórico-literarios.
1.3. Prospección bibliográfica.
1.4. Consideracions críticas e historiográficas.
2. Obradoiro: estudo de casos.
La obra de Jorge Edwards (Chile 1931): novelista, memorialista e cronista.
 1. Persona non grata.(1973)
2. Adiós Poeta.(1990)
3. Los convidados de piedra.(1978)
3. Esclavos de la consigna (2018)
4. Los círculos morados (2012)
5. La última hermana (2016)
6. Oh Maligna ( 2019)

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 B6 B7 B14 B8 C7 10 0 10
Obradoiro A1 B5 B14 C7 10 21 31
Traballos tutelados A13 A4 A14 A10 A8 A9 A12 B4 B10 B3 C2 C3 C4 C5 C6 C8 C9 0 33 33
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral O profesor presentará contidos teórico-criticos pertinentes da materia obxecto de estudo.
Obradoiro Mediante a combinación de diversas metodoloxías (discusión dirixida, ensaios críticos, resúmenes, etc.) oalumno levará a cabo distintas actividades relacionadas coa materia obxeto de estudio
Traballos tutelados O/a alumno/a fará un traballo tutelado (previamente concertado co profesor) sobre algún aspecto hermenéutico pertinente á materia obxecto de estudo. Se valorará a orixinalidade, o pensamento crítico autónomo e o dominio do idioma castelá.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
O alumno acudirá periódicamente a tutorías (presenciais, cando fose posible, ou telemáticas, en caso de confinamento por covid19) para aclarar dúbidas sobre a temática obxeto de estudo.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A13 A4 A14 A10 A8 A9 A12 B4 B10 B3 C2 C3 C4 C5 C6 C8 C9 Valorarase a capacidade de comprensión e reflexión crítica do alumno en función dunha análise hermenéutica e histórico-social sobre un tema obxeto de estudo da asignatura, o razoamento ordenado da exposición, as referencias pertinentes á bibliografía e o uso correcto do idioma castelán. 50
Obradoiro A1 B5 B14 C7 Os alumnos levarán a cabo os seguintes exercicios prácticos:
1. Reflexións críticas sobre temas pertinentes á lectura.
2. Análise de textos e contextos: interpretación crítica de diversas lecturas obxecto de estudo.
Valorarase a capacidade de comprensión, a orixinalidade do plantexamento crítico, o rigor da análise, a claridade da exposición e o dominio do idioma castelán. 		50
 
Observacións avaliación

En calquera das metodoloxías avaliables, é necesario obter unha cualificación mínima de catro sobre dez para superar a materia.Recibirán a cualificación de "Non Presentado" aqueles estudantes que non presenten en tempo e forma o traballo tutelado.

Na segunda oportunidade (convocatoria de Xullo), gardaranse as notas de todas as actividades superadas e proporánse actividades alternativas ás que se fixeron nos obradoiros e non se superaron.

Os traballos e actividades entregaranse en tempo e forma e deberán cumprir as esixencias de corrección lingüística propias destes textos (ortografía, puntuación, precisión léxica, rexistro formal, discurso coherente e cohesionado, etc).

O estudantado con dispensa académica de asistencia a clases entregará o traballo tutelado e realizará actividades alternativas ás que se fagan nos obradoiros. Poderánse adoptar as adaptacións oportunas para o estudantado con necesidades específicas de aprendizaxe.

Na convocatoria adiantada de decembro, o sistema de avaliación será o mesmo que para as persoas con dispensa académica. O/A estudante deberá pórse en contacto co profesor no mes de outubro.

Será necesario polo menos un nivel de competencia lingüística en español B1 para cursar esta materia.

Se, no curso da avaliación, o profesorado tiver algunha dúbida razoable a propósito da autoría do traballo tutelado, poderá entrevistar ao alumnado durante a revisión de notas para verificar a mesma. Neste caso, a entrevista será grabada e servirá para revisar a nota.

Fontes de información
Bibliografía básica

1. Lecturas obligatorias: 

Será de obrigada lectura unha selección de fragmentos das obras do programa, aportada polo profesor. En canto a bibliografía secundaria, o profesor asesorará ao alumno sobre bibliografía específica e personalizada acorde coas suas necesidades.
Bibliografía complementaria
  • Obras de Jorge Edwards:
  • Persona non grata, Barral Editores, Barcelona, 1973.
  • Adiós poeta: Pablo Neruda y su tiempo, Tusquets,1990.
  • Los círculos morados, Lumen, 2012.
  • Esclavos de la consigna, Lumen, 2018
  • Los convidados de piedra, Seix Barral, Barcelona, 1978.
  • La última hermana, Acantilado, Barcelona, 2016
  • Oh, maligna, Acantilado, Barcelona, 2019.
Bibliografía secundaria y recursos web:

http://blogs.lasegunda.com/redaccion/columnistas-permanentes/edwards-jorge/
http://www.memoriachilena.gob.cl/602/w3-article-3471.html
https://www.march.es/conferencias/anteriores/voz.aspx?p1=22967&l=1
http://www.cervantesvirtual.com/obras-autor/edwards-jorge--0/0
http://www.cervantesvirtual.com/obras-autor/edwards-jorge--0/0BIBLIOGRAFÍA

Barthes, Roland  et  al. Lo verosímil. Buenos Aires: Editorial Tiempo Contemporáneo, 1970.

Collingwood, Robin George. Idea de la Historia. México:  FCE, 2004.

Cruz, Nicolás. (Reseña) Viu, Antonia. Imaginar el pasado, decir el presente. La novela chilena (1985-2003) en Historia, núm. 42, vol.1, enero-junio 2009, pp.293-296.

Domínguez Michael, Christopher. "Jorge Edwards o el arte de la casi novela" en Letras libres. México: Editorial Vuelta, 2012.

Edwards, Jorge. Mito, historia y novela. Santiago de Chile: Biblioteca Nacional de la Academia Chilena de la Lengua, 1980.

Edwards, Jorge. "Héroes desconocidos" en El País, 19 de agosto de 2010.

Gallagher, David. "Edwards, Montaigne y los géneros híbridos" en Estudios Públicos. Santiago de Chile: CEP, 2012, pp.192-212.

González Echevarría, Roberto. Mito y archivo. Una teoría de la novela latinoamericana. México: FCE, 2000.

Matamoro, Blas, ed. Jorge Edwards. Madrid: Ediciones de Cultura Hispánica, 1988.

Menton, Seymur. La nueva novela histórica de América Latina. México: FCE, 1993.

Valcárcel, Eva, "La ficción de la historia. Teoría y práctica de la novela en Jorge Edwards", América sin nombre, 24, 2020, pp.111-122.

Viu, Antonia. Imaginar el pasado, decir el presente. La novela chilena (1985-2003). Santiago de Chile. Ril Editores, 2007.

 

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías