Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Tendencias da Literatura Actual Código 613584116
Titulación
Mestrado Universitario en Literatura, Cultura e Diversidade (plan 2016)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Optativa 3
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Letras
Coordinación
Valcarcel Lopez, Maria Eva
Correo electrónico
eva.valcarcel@udc.es
Profesorado
Valcarcel Lopez, Maria Eva
Correo electrónico
eva.valcarcel@udc.es
Web
Descrición xeral Estudo avanzado orientado o coñecemento de obras significativas da literatura hispanoamericana desde unha perspectiva de análisis crítico de textos e contextos. Estudio crítico dun tema ou línea de investigación específicos relacionados ca literatura hispanoamericana. Análisis de perspectivas de ulterior investigación sobre o tema.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Integrar os estudos literarios nun contexto cultural mais extenso que trascenda os límites dunha soa lingua e/ou nación, atendendo á diversidade cultural
A2 Ampliar o concepto de literatura, a través da súa relación coas TICS, os medios de comunicación, o cine, as artes, no marco da diversidade cultural
A5 Adquirir as habilidades necesarias para analizar e investigar os mecanismos dos procesos de comunicación
A6 Coñecer e valorar a diversidade cultural, con especial atención aos ámbitos hispánico e galego-portugués
A7 Coñecer as principais correntes teóricas que integraron e integran a reflexión sobre a literatura e a cultura, así como os seus antecedentes
A8 Comprender os procesos históricos dos estudos literarios e culturais e os seus cambios de paradigma
A9 Aplicar as técnicas de análise cultural respetando os fundamentos ideolóxicos presentes en contextos diversos
A10 Analizar e interpretar textos, aplicando diferentes modelos teóricos e xenéricos
B4 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións(TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da vida
B6 Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñibles para resolver problemas cos que deben enfrontarse
B7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe
B8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade
B9 Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser, en grande medida, autodirixido ou autónomo
B10 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
B11 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras
C1 Adquirir capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva
C2 Traballar de maneira interdisciplinar en entornos diversos
C3 Demostrar un compromiso ético coas desigualdades
C4 Promover o entendemento intercultural desde a comprensión da diversidade
C7 Desenvolver habilidades cognitivas avanzadas (capacidade de síntesise, análise e pensamento crítico) relacionadas co desenvolvemento e a creación dun perfil investigador
C8 Adquirir a capacidade de concebir e deseñar proxectos de investigación con rigor académico
C9 Desenvolver habilidades de xestión da información para propósitos académicos e de investigación

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Saber reconstruir os contextos sociales que propician o novo modelo de literatura e recoñecer a nova transgresión da cultura pop. AM1
AM2
AM5
AM7
AM9
AP1
BP3
BP6
BP8
Identificar as novas identidades fráxiles que aparecen analizadas nestas obras: migrante, muller, homoxesual,LGTB. AM1
AM5
AM9
AP1
BP3
Saber relacionar a escrita co mundo global no que vivimos hoxe. AM1
AM2
AM5
AM6
AM7
AM9
AP1
BP3
BP4
BP5
BP7
CM1
CM2
Poder opinar críticamente sobre a sociedad actual e relacionala ca producción artística. AM1
AM2
AM5
AM6
AM8
AM9
AP1
BP1
BP3
BP5
BP7
CM1
CM2
CI1
CI2
CI3
Realizar ensayos teóricos correctamente documentados y originales que puedan explicar los modelos sociales y culturales dentro del ámbito de estudio. AM2
AM5
AM9
BP1
BP5
BP7
CM1
CM2
CI2
CI3
Saber reconocer el nuevo mapa literario y saber reconstruir la historia de las ideas artísticas en la América Latina del siglo XXI. AM1
AM2
AM5
AM6
AM7
AM8
AM9
BP5
CM1
CM2
CM3
CM4
CI1
CI2
CI3
Saber reconstruir la evolución das ideas artísticas na América Latina do seculo XXI. AM1
AM2
AM6
AM8
BP3
CM4
CI1

Contidos
Temas Subtemas
A nova literatura latinoamericana entre 1996 e 2016.
Introducción e contextos.
Literatura y política.
De Macondo a Mac Ondo.
Liberalismo y globalización.
A redefinición da figura dol autor.
Cambio de voz: do nos o eu.
Do público o privado
A relación co canon.
Hibridación textual.
Os diversos centros da literatura urbana.
De París a New York?
A ficción migrante.
O novo imaxinario emerxente.

As identidades sexuais e a sua fraxilidade social.


Práctica textual. Análise de textos seleccionados.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais A8 2 2 4
Sesión maxistral A5 A7 A8 5 11 16
Investigación (Proxecto de investigación) B6 B7 B8 B10 C3 C8 C9 1 33 34
Obradoiro A1 A2 A5 A6 A7 A10 A9 B4 B9 B11 C1 C2 C4 C7 C8 7 14 21
 
Atención personalizada 0 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Presentación do contido e avaliación dos coñecementos previos do alumnado, así como avaliación da sua disposición fronte a materia. Valoración das necesidades específicas do alumnado.
Sesión maxistral Nestas sesións daránse as claves teóricas e describiránse conceptos básicos para fixar as nocións fundamentais que se precisan para o desenvolvimento do resto das metodoloxías de aprendizaxe.
Investigación (Proxecto de investigación) Orientado á aprendizaxe do alumnado mediante a realización de actividades de carácter práctico a través das que se propoñen situacións que requiren ao estudante identificar un problema obxecto de estudo, formulalo con precisión, desenvolver os procedementos pertinentes, interpretar os resultados e sacar as conclusións oportunas do traballo realizado.
No proxecto de investigación amósanse as habilidades logradas no obradoiro e as outras metodoloxías utilizadas e ponse de manifesto a autonomía fronte a aprendizaxe.
Obradoiro O obradoiro consta dunha serie de exercicios prácticos diversos nos que se persigue o dominio da disciplina mediante a práctica e a metodoloxía. Os alumnos farán comentarios, manipularán textos, farán exposicións e articulacións de ideas conrecreación intelectual dos contextos históricos e situacións comunicativas,agás da reflexión estética e a contextualización socio-histórica.

Atención personalizada
Metodoloxías
Investigación (Proxecto de investigación)
Descrición
O deseño e a posta en marcha do proxecto de investigación precisa a relación individual co aluno, o que hai que escoitar e facilitar os medios teóricos e técnicos para que poida deseñar un proxecto de interés.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Obradoiro A1 A2 A5 A6 A7 A10 A9 B4 B9 B11 C1 C2 C4 C7 C8 Valorarase a participación e o desenvolvemento satisfactorio das actividades propostas na aula e do mesmo xeito as tarefas encargadas para fora da mesma. 50
Sesión maxistral A5 A7 A8 Valorarase a participación activa nas sesións. 10
Investigación (Proxecto de investigación) B6 B7 B8 B10 C3 C8 C9 Valorarase a orixinalidade e a efectividade da proposta de traballo de investigación. Tamén a seu modo de plantexamento e a realización final. Será importante a redacción e/ou exposición claras e cunha linguaxe axeitada a un ejercicio avanzado. 40
 
Observacións avaliación

No obradoiro valoraráse a eficacia e  na resolución de problemas propostos e a orixinalidade para plantexar outros novos para resolver en grupo.; teráse en conta a vontade de ambición nas respostas e nas propostas.

Valoraráse tamén a  correcta exposición oral e escrita dos traballos que se propoñan.
Na sesión maxistral esíxese unha resposta activa, participando nos coloquios e debates que se propoñan  nas mesmas.

Teráse en conta a situación particular dos alumnos con dispensa académica nas dúas convocatorias, dando un tratamento particularizado a cada caso no momento en que sexa presentado, para o que é preciso que o  alumno se presente o seu caso ante o profesor antes do incio da docencia. A avaliación incluirá, a lo menos, unha proba mixta.

A evaluación da segunda convocatoria faráse mediante unha proba mixta que pode incluir un traballo de investigación.
Do mesmo xeito se procederá na convocatoria de decembro.
Se un alumno non presenta o traballo de avaliación ou non se presenta o examen na convocatoria extraordinaria recibirá a calificación de non presentado. 



Fontes de información
Bibliografía básica
  • Barrera Enderle, Víctor. “Entradas y salidas del fenómeno literario actual o la ‘alfaguarización’ de la literatura hispanoamericana”. Ensayos sobre literatura y cultura latinoamericanas. Santiago de Chile: LOM Ediciones, 2002, pp. 91-111.
  • Becerra, Eduardo (edic., sel. y pról.). Líneas aéreas. Madrid: Ediciones Lengua de Trapo, 1999.
  • Bolaño, Roberto. Los detectives salvajes. Barcelona: Anagrama, 1998.
  • Fresán, Rodrigo. “Conocido por una amplia minoría pero no suficiente”. Tomado de http://www.clubcultura.com/nuevotalento/rodrigofresan.htm
  • _Fuguet, Alberto y Sergio Gómez (comp. y pról.). Cuentos con walkman. Santiago: Planeta, 1993.
  • _____. (comp. y pról.). McOndo. Barcelona: Grijalbo Mondadori, 1996.
  • Gamboa, Santiago. Los impostores. Barcelona: Seix Barral, 2002.
  • Guerrero, Gustavo. “La novela hispanoamericana en los años noventa: apuntes para un paisaje inacabado”. Cuadernos Hispanoamericanos 599 (2000): 71-88.
  •  “Manifiesto Crack”. lateral. Revista de Cultura 70 (2000). Tomado de http://www.lateral-ed.es/revista/articulos/manifiestocrack70.html
  • Margolis, Mac. “Is magical realism dead?” Newsweek International. 6 may. 2002. Tomado de http://www.fuguet.com/fuguet/bio/prensa/otros/newsweek.html
  • Mignolo, Walter D. “Posoccidentalismo: las epistemologías fronterizas y el dilema de los estudios (latinoamericanos) de área”. Revista Iberoamericana 200 (2002): 847-864.
  • Palaversich, Diana. “Rebeldes sin causa. Realismo mágico vs. realismo virtual”. Hispamérica 86 (2000): 55-70.
  • Paz Soldán, Edmundo. “Escritura y cultura audiovisual en Por favor, rebobinar de Alberto Fuguet”.Latin America Literary Review 30:59 (2002): 43-54.
  • Paz Soldán, Edmundo y Alberto Fuguet (sel. y pról.). Se habla español. Voces latinas en USA. Miami: Alfaguara, 2000.
  • Piglia, Ricardo y Juan José Saer. Por un relato futuro; diálogo Ricardo Piglia-Juan José Saer. Santa Fe: Universidad Nacional del Litoral, 1990.
  • Subercaseaux, Bernardo. “La integración intelectual y cultural en América Latina”. Revista Universum1997. Tomado de http://www.fuguet.com/fuguet/libros/mcondo/prensa/ universum.htm
  • Volpi, Jorge, “El fin de la narrativa latinoamericana”. Revista de Crítica Literaria Latinoamericana 59 (2004): 33-42.G arcía-Corales, Guillermo (2009). «Dieciséis entrevistas con autores chilenos contemporáneos: La emergencia de una nueva narrativa». The Edwin Mellen Press. Retrieved 20 March 2010.
  • Mateo del Pino, Ángeles, Ángeles maraqueros. Trazos Neobarroc-s-ch–os en las poéticas latinoamericanas. Editorial Katatay, Buenos Aires, 2013, 464 páginas. I.S.B.N.: 978-987-29565-0-9. http://www.edicioneskatatay.com.ar
  • Meruane, Lina , Viajes Virales. La crisis del contagio global en la escritura del sida,. Fondo de Cultura Económica, México, 2012.
  • Meruane, lIna; Contra los hijos,Tumbona Ediciones, México 2015.
  • Palaversich, Diana De Macondo a McOndo. Senderos de la postmodernidad latinoamericana (From Macondo to McOndo: Paths of Latin American Postmodernity), First, Plaza Y Valdes, México City.2005.
  • ——. «Rebeldes sin causa. Realismo mágico vs. realismo virtual». Hispamérica. vol. 29, no. 86 (2000):55-70.
  • Sabo, María José (2015). La Nueva Narrativa en los años noventa.El Manifiesto Crack en diálogo con las transformaciones del horizonte teórico-crítico latinoamericano. Córdoba, Eduvim.
  • Sarduy, Severo (1987). Nueva inestabilidad, México, Vuelta.
  • ____________. (1978). «El barroco y el neobarroco», en Ce?sar Ferna?ndez Moreno, (ed.). Ame?rica Latina en su literatura.Me?xico, Siglo Veintiuno, pp. 169-174.
  • Volpi, Jorge (2004). «La literatura latinoamericana ya no existe», en Bolaño, R. et al., Palabra de América. Barcelona, Seix Barral, pp. 206-223.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías