Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Modelos e métodos na lingüística actual Código 613836001
Titulación
Mestrado Universitario en Lingüística Aplicada (2013)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
 Primeiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Letras
Coordinación
Alonso Ramos, Margarita
 Correo electrónico
margarita.alonso@udc.es
Profesorado
Alonso Ramos, Margarita
Sanchez Rei, Xose Manuel
 Correo electrónico
margarita.alonso@udc.es
x.m.sanchez.rei@udc.es
Web
Descrición xeral O obxecto desta materia é proporcionar ao estudantado unha visión das distintas vertentes e metodoloxías presentemente dominantes na investigación lingüística, ben como o treinar para o uso dalgúns dos instrumentos metodolóxicos básicos dentro dunha orientación específica. Concretamente, os obxectivos da materia son:
(a) Coñecer as principais correntes teóricas sobre o estudo da linguaxe.
(b) Analizar e interpretar textos de teoría lingüística aplicando diferentes modelos teóricos.
(c) Diferenciar os principais modelos lingüísticos e a súa fundamentación epistemolóxica.
(d) Desenvolver habilidades para a análise crítica das liñas fundamentais no estudo das linguas desenvolvidas nos séculos XX e XXI.
(e) Coñecer as técnicas que integran a metodoloxía actual de investigación lingüística como parte do método científico.
(f) Adquirir as bases metodolóxicas, terminolóxicas e teóricas de procedementos de análises lingüísticas.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Coñecemento dos principios básicos, as técnicas fundamentais e algúns resultados destacados da investigación actual en lingüística.
A2 Capacidade para comprender a diversidade teórica e metodolóxica das escolas lingüísticas.
A3 Capacidade para distinguir e aplicar axeitadamente os distintos métodos de investigación en lingüística.
A4 Capacidade dos estudantes para aplicar a metodoloxía da lingüística baseada na análise de corpus lingüísticos.
A9 Capacidade para xestionar os recursos lingüísticos e a información lingüística para propósitos académicos e de investigación (identificación e acceso a bibliografía, utilización apropiada de recursos e equipamentos, utilización de tecnoloxía para rexistrar datos, manexo de bases de datos, etc.)
B1 Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación.
B2 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en ámbitos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
B3 Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
B4 Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións —e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan— a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades.
B5 Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en boa medida autodirixido ou autónomo.
B6 Capacitación dos estudantes para que adquiran coñecementos lingüísticos especializados e habilidades para analizar criticamente as propostas máis relevantes no ámbito dos estudos lingüísticos.
B7 Adquisición dos fundamentos metodolóxicos e críticos que permitan aos estudantes acceder ao exercicio da actividade profesional cunha formación versátil e interdisciplinar.
B9 Capacidade dos estudantes para abrir vías de investigación novidosas no ámbito dos estudos lingüísticos, dotándoas de aplicación práctica para a súa transferencia a distintos ámbitos profesionais
B10 Capacidade dos estudantes para comprender as interrelacións pertinentes entre os diversos ámbitos de estudo que integran o máster.
C1 Expresión correcta, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C8 Valoración da importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, frecuentemente nun contexto de investigación e, máis ao pormenor, nun contexto de investigación lingüística. BI1
Saber aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en ámbitos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo. BI2
Integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e valorizacións. BI3
Habilitar estratexias de aprendizaxe que permitan ao alumnado continuar a estudar dun modo que haberá de ser en boa medida autodirixido ou autónomo. BI5
Adquirir coñecementos lingüísticos especializados e habilidades para analizar criticamente as propostas máis relevantes actuais no ámbito dos estudos lingüísticos. BI6
Adquirir os fundamentos metodolóxicos e críticos que permitan ao estudantado acceder ao exercicio da actividade profesional cunha formación versátil e interdisciplinar nos principais modelos teóricos da lingüística actual. BI7
Abrir vías de investigación innovadoras no ámbito dos estudos lingüísticos, dotándoas de aplicación práctica para a súa transferencia a distintos ámbitos profesionais. BI9
Comprender as interrelacións existentes entre os diversos ámbitos de estudo que integran o mestrado, nun produtivo exercicio de transversalidade entre as materias e os contidos leccionados. BI10
Comprender a diversidade teórica e metodolóxica das escolas lingüísticas, centrándose nos modelos formalistas e funcionalistas. AI1
AI2
AI3
Xestionar os recursos lingüísticos e a información lingüística para propósitos académicos e de investigación (identificación e acceso a bibliografía, utilización apropiada de recursos e equipamentos, utilización de tecnoloxía para rexistrar datos, manexo de bases de datos, uso de recursos na rede etc.). AI9
Aplicar a metodoloxía da lingüística baseada na análise de diferentes corpus lingüísticos. AI4
Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma (galego e español). CM1
Pór en valor a enorme importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avanzo socioeconómico e cultural da sociedade, ben como, do punto de vista do individuo, a grande relevancia que posúe na súa realización persoal e laboral. BI4
 CM8

Contidos
Temas Subtemas
1. A Lingüística como disciplina científica 1.1. A complexidade do obxecto de estudo
1.2. A división en subdisciplinas lingüísticas
2. Ópticas no estudo da lingua e metodoloxías asociadas 2.1. A visión formal da lingua e as súas implicacións metodolóxicas
2.2. A visión comunicativa da lingua e os funcionalismos
3. Estudo dunha metodoloxía e as súas implicacións Aplicación dun cadro teórico

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Lecturas A1 A2 A3 B2 B3 B5 B7 B10 0 30 30
Sesión maxistral A1 A2 A3 B1 B2 B5 B7 15 0 15
Traballos tutelados A2 A4 A9 B2 B4 B6 B9 C8 0 40 40
Seminario A9 B1 B3 B7 B10 5 0 5
Actividades iniciais A2 A9 B1 B2 B3 B5 B10 C1 C8 10 40 50
 
Atención personalizada 10 0 10
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Lecturas As lecturas, tanto as obrigatorias como as complementares, serven para o alumnado coñecer o estado da arte sobre un tema previamente marcado polo profesor ou profesora ou para aprofundar nalgún aspecto.
Sesión maxistral Sesións expositivas dos contidos da materia obxecto de estudo. Servirán para introduciren e presentaren os diferentes temas do programa, proporen cuestión para debateren e estabeleceren as directrices para as diferentes actividades e tarefas do curso.
Traballos tutelados Trátase dunha metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma do estudantado baixo a tutela do profesorado.
Seminario Teñen como finalidade a supervisión do traballo do alumno ou da alumna no marco de grupos máis reducidos.
Actividades iniciais As actividades serven para o profesorado saber, a través dun medio práctico, cal é o nivel de partida do estudantado. As actividades e prácticas que non foren iniciais teñen como principal meta que o alumnado aprofunde nun determinado tema ou aspecto dunha maneira eminentemetne práctica, ben como que o estudantado aprofunde na análise de fenomenoloxías lingüísticas tamén dun modo fundalmentalmente activo.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Seminario
Descrición
Os traballos tutelados responden a una metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma do estudantado baixo a tutela do profesorado. Por súa vez, o seminario implica, nun grupo máis reducido, a supervisión do traballo do alumno ou da alumna.
Noutra orde de cousas, poderanse adoptar as adaptaciones oportunas para o estudantado con modalidades específicas de aprendizaxe.



Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Actividades iniciais A2 A9 B1 B2 B3 B5 B10 C1 C8 Outras actividades avaliábeis (comentarios, exercicios, lecturas etc.). 25
Traballos tutelados A2 A4 A9 B2 B4 B6 B9 C8 Tarefas relacionadas con cada un dos blocos do programa. 60
Sesión maxistral A1 A2 A3 B1 B2 B5 B7 Neste tipo de sesión terase en conta a asistencia e a participación. 15
 
Observacións avaliación

Lea atentamente a información que segue.

 1.  (a) Calquera falta
de honradez académica (plaxio, é dicir, utilización de textos ou ideas doutros
autores sen indicar a procedencia, copia en exercicios ou traballos, ou outras
variabeis destas características) será penalizada coa anulación total da
actividade de que se trate e a penalización correspondente en virtude
danormativa vixente

     (b) A materia
poderá ser adaptada ao estudantado que precise da adopción de medidas
encamiñadas ao apoio á diversidade. De ser o caso, deberán contactar cos
servizos disponíbeis na UDC/no Centro: nos prazos oficiais estipulados de
maneira previa a cada cuatrimestre académico, coa Unidade de Atención á
Diversidade (https://www.udc.es/cufie/ADI/apoioalumnado/); no seu defecto, coa
Titora ADI da Facultade de Filoloxía (no seguinte enderezo electrónico:
pat.filoloxia@udc.gal).

 2. A CUALIFICACIÓN FINAL responderá ao seguinte reparto
porcentual:

 



2.1) Un 60% obterase polos actividades dos traballos tutelados. A data de entrega última será o 12 de decembro.

2.2) Un 15% obterase da realización das actividades e
prácticas (individuais ou grupais), que se realizarán na aula ao longo do
curso. Observaranse o aproveitamento e a evolución individual do alumno, mais
tamén a súa dinámica na aula, a colaboración cos compañeiros e todos aqueles
elementos que teñan que ver coa aprendizaxe colaborativa.



2.3) Un 25% responderá as actividades autónomas que os estudantes realizarán ao longo do curso.



Moi importante: Este reparto porcentual só é válido para as
persoas que asisten con regularidad. As persoas que teñan dispensa académica ou que xustifiquen a falta
de asistencia recibirán un 100% da súa nota final pola realización dos
traballos tutelados tanto na primeira coma na segunda oportunidade.



 



Calificación de No Presentado. Recibirán calificación de Non
Presentado (N.P.) solo aquelas personas que entreguen ou realicen menos do 30%
das actividades evaluables.

 



CONSIDERACIÓNS IMPORTANTES:

SEGUNDA OPORTUNIDADE DE XULLO.



O estudantado poderá presentar unha nova versión daqueles
traballos de curso (actividades avaliables e traballo tutelado) que non tivesen
acadado o nivel suficiente, ou, de ser o caso, poderánselle encomendar unha
serie de actividades substitutivas que se anunciarían oportunamernte no momento
de lle comunicar as notas da 1.ª oportunidade.



No caso de cualificación insuficiente no módulo de
asistencia e participación, a nota do/s traballo/s mencionados constituirá o
100% da cualificación final.



ESTUDANTADO CON DISPENSA DE ASISTENCIA: a puntuación acadada
polos traballos (parciais e final) suporá o 100% da cualificación final, tanto
na primeira coma na segunda oportunidade.

Fontes de información
Bibliografía básica (A) Mairal Usón, R. / F.J. Ruiz de Mendoza (2010). "La lingüística como ciencia cognitiva. Presupuestos metodológicos para una teoría del lenguaje". en Mairal Usón, R. et al.. Teoría lingüística: Métodos, herramientas y paradigmas. Madrid: UNED/Edit
(C) Butler, C. et al. (1988). Nuevas perspectivas en gramática funcional.. Barcelona: Ariel.
(B) Alcaraz, E. (1990). Tres paradigmas de la investigación lingüística. Alcoy: Marfil.
(A) López García, Á. (1998). “La lingüística del siglo XXI: ¿hacia dónde se dirige la ciencia del lenguaje?”. en Gallardo Paúls, B. (ed.), Temas de lingüística y gramática, Valencia, Universidad de Valencia, pp
(B) Cabré, M.T. / M. Lorente (2004). “Panorama de los paradigmas en lingüística”. Enciclopedia iberoamericana de Filosofía. Vol. Ciencias exactas, naturales y sociales, coordinado po
(A) Martin Vide, C. (1996). “Parámetros para la reflexión sobre el lenguaje humano: a modo de introducción”. n C. Martín Vide (ed.): Elementos de Lingüística. Barcelona: Octaedro, 11-26.
(A) García Gondar, F. / F. G. Rojo (2000). "A linguística no século XX". Revista Galega do Ensino, 28/2, 221-245.
(A) Dik, S. (1978). "Prelimnaries", An introduction to functional grammar. Amsterdam: North Holland.
(C) Eggins, S. (2004). An introduction to systemic functional linguistics.. New York: Continuum.
(A) Moreno Cabrera, J. C. (2018). Claves históricas de la lingüística actual. Madrid: Arco / Libros
(C) Báez San José, V. (1988). Fundamentos Críticos de la Gramática de Dependencias. Madrid: Síntesis.
(C) Escandell, V. (1996). Introducción a la pragmática.. Barcelona. Ariel.
(B) Gil, J. M. (2001). Introducción a las teorías lingüísticas del siglo XX. . Santiago de Chile: RIL editores.
(C) Silva, A. Soares da. (org.) (2001). Linguagem e Cognição. A Perspectiva da Linguística Cognitiva. Braga: Ass. Portuguesa de Linguística & Universidade Católica Portuguesa.
(C) Ibarretxe-Antuñano, I. / J. Valenzuela (dirs.) (2012). Lingüística Cognitiva.. Barcelona: Anthropos.
(B) Ramallo, F. et al. (2000). Manual de Ciencias da Linguaxe. Vigo: Xerais
Horno Chéliz, M.C et al. (eds.) (2006). Panorama actual de la ciencia del lenguaje. Zaragoza: Prensas universitarias de Zaragoza
Wray, A., Bloomer, A. (2012). Projects in Linguistics and Language Studies. Londres, Routledge
Podesva, R.J., Sharma, D. (eds.) (2013). Research Methods in Linguistics. Cambridge: Cambridge University Press
Litosseliti, L. (ed.) (2018). Research Methods in Linguistics. Londres: Bloomsbury Publishing
(B) Butler, Christopher S. (2003). Structure and function: a guide to three major structural-functional theories. Amsterdam: John Benjamins.
(B) Mairal Usón, R. et al. (2010). Teoría lingüística: Métodos, herramientas y paradigmas.. Madrid: UNED/Editorial Ramón Areces.
(C) Herrero Cedilla, J. (2006). Teorías de pragmática, de lingüística textual y de análisis del discurso. Cuenca. Universidad de Castilla-La Mancha.
(B) Heine, B. / H. Narrog (eds.) (2010). The Oxford handbook of linguistic analysis. Oxford: Oxford University Press.
Bibliografía complementaria

Lexenda: (A) Introducións, (B) Presentacións xerais, (C) Bibliografía específica.

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías