Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Lingüística aplicada Código 613836003
Titulación
Mestrado Universitario en Lingüística Aplicada (2013)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Letras
Coordinación
Mascato Rey, Rosario
Correo electrónico
rosario.mascato@udc.es
Profesorado
Alvarez Caccamo, Celso Maria
Mascato Rey, Rosario
Vazquez Veiga, Nancy
Correo electrónico
celso.alvarez.caccamo@udc.es
rosario.mascato@udc.es
nancy.vazquez.veiga@udc.es
Web
Descrición xeral Afianzar o coñecemento dos conceptos e metodoloxías asociados ás distintas ramas da lingüística aplicada.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Coñecemento dos principios básicos, as técnicas fundamentais e algúns resultados destacados da investigación actual en lingüística.
A2 Capacidade para comprender a diversidade teórica e metodolóxica das escolas lingüísticas.
A3 Capacidade para distinguir e aplicar axeitadamente os distintos métodos de investigación en lingüística.
A6 Coñecemento das principais áreas da lingüística aplicada.
A7 Capacidade para aplicar os coñecementos lingüísticos adquiridos aos problemas do mundo profesional (docencia, asesoramento e mediación lingüística, tradución, lexicografía, planificación lingüística...).
B1 Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación.
B2 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en ámbitos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
B3 Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
B4 Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións —e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan— a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades.
B5 Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en boa medida autodirixido ou autónomo.
B6 Capacitación dos estudantes para que adquiran coñecementos lingüísticos especializados e habilidades para analizar criticamente as propostas máis relevantes no ámbito dos estudos lingüísticos.
B7 Adquisición dos fundamentos metodolóxicos e críticos que permitan aos estudantes acceder ao exercicio da actividade profesional cunha formación versátil e interdisciplinar.
B8 Capacidade dos estudantes no manexo das novas tecnoloxías da información e da comunicación aplicadas ao campo dos estudos lingüísticos, así como indicar a súa utilidade na práctica profesional e investigadora.
B9 Capacidade dos estudantes para abrir vías de investigación novidosas no ámbito dos estudos lingüísticos, dotándoas de aplicación práctica para a súa transferencia a distintos ámbitos profesionais
B10 Capacidade dos estudantes para comprender as interrelacións pertinentes entre os diversos ámbitos de estudo que integran o máster.
C4 Desenvolvemento para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Comprensión da importancia da cultura emprendedora e coñecemento dos medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valoración crítica do coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asunción, como profesional e como cidadán/a, da importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valoración da importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer os conceptos básicos e as metodoloxías asociadas ás distintas ramas da lingüística aplicada. AI1
AI2
AI3
AI6
AI7
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI9
BI10
CM4
CM5
CM6
CM7
CM8
Distinguir as principais ramas da lingüística aplicada AI2
AI3
AI6
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
CM6
CM8
Xestionar e comprender as situacións comunicativas específicas: -Aplicacións psicolingüísticas -Aplicacións sociolingüísticas -Interacción comunicativa -Industrias da lingua e tecnoloxía lingüísticas -Didáctica e aprendizaxe de linguas nun contexto multicultural e multilingüe AI2
AI3
AI6
AI7
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI8
CM4
CM5
CM6
CM7
CM8

Contidos
Temas Subtemas
1. Conceptos básicos e procedementos na Lingüística aplicada

1.1. Contextualización das aplicaciones da Lingüística
1.2. Lingüística teórica versus Lingüística aplicada
1.3. La Lingüística Aplicada en el conjunto general de la Lingüística
1.4. O seu raizame na Lingüística e a súa fundamentación
2. Lingüística aplicada: principais ramas 2.1. A Glosodidáctica: os problemas da aprendizaxe de linguas.
2.2. A Traductoloxía: os procesos de transferencia e o concepto de equivalencia comunicativa.
2.3. A Planificación lingüística que integra problemas de adaptación de corpus y de funcións (estatus).
2.4. A Lingüística clínica: patoloxías verbais e disfuncións da comunicación.
2.5. A Lingüística forense que subliña o papel dos rasgos lingüísticos particulares nos peritaxes de identificación. As asesorías en comunicación e a mediación comunicativa.
2.6. A Lingüística tecnolóxica (lingüística de corpus, lingüística informática e lingüística computacional) que deseña ferramentas para procesar automáticamente as linguas.
3. Desenvolvementos aplicados en aprendizaxe e ensino de linguas. A Glosodidáctica. Teoría e modelos en traducción. 3.1. A competencia plurilingüe e a competencia pluricultural
3.2. Un novo paradigma no ensino de linguas. Os enfoques plurais
3.3. Propostas didácticas
3.4. Consideracións xerais sobre a tradución. Teorías e modelos en tradución.
4. Aplicacións psicolingüísticas: patoloxías da linguaxe e adquisición da linguaxe
4.1. As aplicacións requeridas nas disfuncións comunicativas
4.2. A Lingüística clínica
5. Modelos e teorías aplicables en planificación lingüística. Política e planificación lingüísticas. 5.1. Definición de política e planificación lingüísticas
5.2. Os procesos de estandarización lingüística
5.3. As ideoloxías lingüísticas: lingua e conflicto
ecoloxía lingüística, as perspectivas socio-ecolóxica e comunicativa.
6. Aplicacións da Lingüística e novas tecnoloxías. A Lingüística tecnolóxica. 6.1. Lingüística computacional
6.2. Intelixencia artificial
6.3. Síntese e recoñecemento da fala
6.4. Lexicografía. Análise morfolóxico e sintáctico computacionais
6.5. Sistemas dialogados.
7. Aplicacións en asesorías de comunicación e peritaxes. A Lingüística forense.

7.1. Teorías discursivas relevantes para a análise das situacións comunicativas
7.2. Auditoría aplicada á comunicación interna e externa en institucións
7.3. O estudio do conflicto comunicativo na relación profesional e na mediación
7.4. Auditoría comunicativa, e dereitos humáns e sociais
7.5. Lingüística forense e o seu desenvolvemento actual.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Discusión dirixida A1 A2 A3 A6 B1 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C4 C5 C6 C7 C8 10 20 30
Traballos tutelados A1 A2 A6 A7 B2 B3 B4 0 50 50
Lecturas A1 A2 A3 A6 B1 B3 B5 B6 B7 B10 C4 C7 C8 0 15 15
Estudo de casos A7 B2 B3 B4 B6 B7 B8 B9 C4 C8 20 30 50
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Discusión dirixida Debates sobre as lecturas obrigatorias.
Traballos tutelados Traballo académico sobre algún caso concreto relacionado coas disciplinas da materia.
Lecturas Bibliografía básica sobre os distintos temas da materia, que servirán de base para as discusións dirixidas.
Estudo de casos Análise na aula de casos empíricos de cada unha das subdisciplinas da Lingüística aplicada.

Atención personalizada
Metodoloxías
Estudo de casos
Traballos tutelados
Descrición


Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Estudo de casos A7 B2 B3 B4 B6 B7 B8 B9 C4 C8 Análise de casos diversos de cada un dos ámbitos da disciplina. Realización de exercicios breves. 30
Discusión dirixida A1 A2 A3 A6 B1 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C4 C5 C6 C7 C8 Lectura da bibliografía obrigatoria e participación activa no debate na aula. 10
Traballos tutelados A1 A2 A6 A7 B2 B3 B4 Realización de dous traballos a partir das lecturas obrigatorias. 60
 
Observacións avaliación

1. Traballos tutelados: 60%; outras actividades evaluábeis: 30%; e asistencia e participación nas clases: 10%. En casos excepcionais debidamente xustificados e a criterio do profesorado, o alumnado poderá optar a unha proba mixta (exame) co valor do 100% da avaliación. 

2. Valorarase tanto o contido teórico-metodolóxico coma o estilo, a capacidade argumentativa e a corrección idiomática.

3. Non se admitirá ningún traballo nen tarefa entregada fora de prazo, agás situacións debidamente xustificadas.

4. Calquera falta de honradez académica (plaxio, utilización de textos ou ideas dotros autores sen indicar a procedencia, copia en exercicios ou traballos, ou outras variabeis destas características) será penalizada coa anulación total da actividade de que se trate e a penalización correspondente en virtude da normativa vixente.

5. Obterá a calificación de NP (non presentado) o alumnado que non entregue algún dos traballos tutelados, aínda que teña realizado as restantes actividades. Será preciso obter un mínimo de 4 puntos (sobre 10) no traballo tutelado para poder facer o cómputo cos restantes apartados.

6. O alumnado que teña que superar a materia en segunda oportunidade recuperará tan só as actividades que tivese suspensas. Nese caso, o profesorado facilitará as indicacións oportunas a propósito das características do trabajo ou entrega de exercicios por medio da plataforma Moodle, indicando as datas e procedimentos de entrega, para que o alumnado poida organizar con tempo suficiente as tarefas para a segunda oportunidade.

7. A materia poderá ser adaptada ao estudantado que precise da adopción de medidas encamiñadas ao apoio á diversidade (física, visual, auditiva, cognitiva, de aprendizaxe ou relacionada coa saúde mental). De ser o caso, deberán contactar cos servizos disponíbeis na UDC/no Centro: nos prazos oficiais estipulados de maneira previa a cada cuatrimestre académico, coa Unidade de Atención á Diversidade (https://www.udc.es/es/cufie/ADI/apoioalumnado/); no seu defecto, coa Titora ADI da Facultade de Filoloxía (no seguinte enderezo electrónico: pat.filoloxia@udc.gal). 

8. O nivel mínimo de competencia lingüística recomendado para cursar esta materia, no caso do estudantado Erasmus e de convenios internacionais, é un B2 de acordo co Marco Europeo para o Ensino e Aprendizaxe de Linguas.

9. A data limite para a entrega de actividades e traballo tutelado da primeira parte da materia (prof. Rosario Mascato) será o 28 de outubro de 2022. O da segunda parte (profesores Celso Álvarez Cáccamo e Nancy Vázquez Veiga) será o 29 de novembro de 2022.

Alumnado con dispensa académica de exención de asistencia

Os procedimentos de avaliación serán o estudo de casos (35%) e o traballo tutelado (65%). O profesorado porá a disposición deste estudantado tanto as instrucións para a realización como os procedimentos de entrega a través da plataforma Moodle.

As titorías concertaranse de maneira previa e terán lugar en horario apropiado tanto para o estudantado como para o profesorado.


Fontes de información
Bibliografía básica Calvet, Louis-Jean (2007). As políticas lingüísticas. São Paulo: Parábola.
Diéguez Vide, Faustino & Peña Casanova, Jordi (2012). Cerebro y Lenguaje. Sintomatología neurolingüística. Buenos Aires/Madrid, Médica Panamericana.
Smith, Benita R. & Leinonen, Eeva (1992). Clinical Pragmatics. Unravelling the complexities of communicative failure . London/N. York, Chapman & Hall,
Council of Europe (2001). Common European Framework of Reference for Languages: Learning, Teaching, Assessment. [Hay trad. en español del Inst. Cervantes]. Cambridge: Cambridge University Press.
Larsen-Freeman, Diane y Cameron, Lynne (2008). Complex Systems and applied linguistics. Oxford: Oxford U P.
Tomasello, M. (2003). Constructing a language. A usage-based theory of language acquisition. Boston: Harvard U. P.
Byram, M. et al. (2002). Developing the intercultural dimension in language teaching. A practical introduction for teachers. Estrasburgo: Council of Europe (http://goo.gl/i8XKp)
Morales López, E. (2020). Discursive constructions on Spanish languages: towards overcoming the conflict framework.. Journal of Language and Politics. 19 (2): 311-330.
Morales López, Esperanza, Prego Vázquez, Gabriela y Domínguez Seco, Luzia (2006). El conflicto en las empresas desde el Análisis del Discurso. . Universidad de A Coruña, A Coruña.
Fernández Pérez, M. (1999). El enfoque pragmático en el diseño y proyección de pruebas de evaluación lingüística en edad infantil. Pragmalingüística, 8/9: 113-122
Stemmer, Brigitte & Whitaker, Harry A. (eds.) (1998). Handbook of Neurolinguistics, . London/New York, Academic Press
Del Valle, José y Narvaja de Arnoux, Elvira (eds.) (2010). Ideologías lingüísticas y el español en contexto histórico. Monográfico en Spanish in Context, 7/1.
Lomas, C. (2014). La educación lingüística. Barcelona: Octaedro
Cooper, Robert L. (1997). La planificación lingüística y el cambio social. Madrid: Cambridge U. P.
Rhea, Paul (2007). Language Disorders from Infancy through Adolescence.. St. Louis, Missouri: Elsevier
Galdia, Marcus (2009). Legal linguistics. Frankfurt am Main: Peter Lang.
Lechevrel, Nadège (2010). Les approaches écologiques en linguistique. Enquête critique. . Lovain-La-Neuve : Bruyland-Academia, S. A.
Blanken, G. et al. (eds.) (1993). Linguistic disorders and pathologies. An international handbook. Berlín: Gruyter
Marcos Marín, Francisco y Sánchez Lobato, Jesús (1991). Lingüística Aplicada. Madrid: Síntesis
Lacorte, Manel (coord.) (2007). Lingüística aplicada del español. Madrid, Arco Libros.
Celi Pereira, Regina y Roca, Pilar (2009). Lingüística aplicada. Um caminho con diferentes acessos. Contexto
Candelier, Michelier et al. (2008). MAREP (Marco de Referencia para los Enfoques Plurales de las Lenguas y de las Culturas), European Center for Modern Languages.. European Center for Modern Languages.
Cuetos, F. (ed.) (2012). Neurociencia del lenguaje. Bases neurológicas e implicaciones clínicas. Buenos Aires / Madrid: Médica Panamericana
Crystal, David (1980). Patologías del lenguaje. Madrid, Cátedra, 1983.
Appel, R. y Muysken, P. (1996). Planificación lingüística. En Bilingüismo y contacto de lenguas.. Barcelona: Ariel
Vilarrubias, M. (2019). Por una ley de lenguas. Bilbao: Deusto
Calvet, Louis-Jean (2004). Por unha ecologia das linguas no mundo. Santiago de Compostela: Laiovento.
Plaza Pust, Carolina y Morales López, Esperanza (eds.) (2008). Sign Bilingualism: Language Development, Interaction, and Maintenance in Sign Language Contact Situations.. Ámsterdam: John Benjamins
Bastardas Boada, A. (2013). Sociolinguistics: towards a complex, ecological view, en Massip-Bonet, À. y Bastardas-Boada, A. (eds.) Complexity perspectives on language, communication and society. Berlin & Heidelberg: Springer-Verlag
Chapelle, Carol (ed.) (2012). The Encyclopedia of Applied Linguistics. London: Wiley & Sons, 10 vols.
Bargiela-Chiappini, Francesca (eds.) (2010). The handbook of business discourse. Edinburg: Edinburg U. P.
D'Amico, Jack; Müller, Nicole & Ball, Martin (eds.) (2012). The Handbook of Language and Speech Disorders . London: Wiley & Blackwell.
Kaplan, Robert (2010). The Oxford Handbook of Applied Linguistics. . Oxford: Oxford University Press.
Simpson, James (ed.) (2011). The Routledge Handbook of Applied Linguistics . London: Routledge.
Sánchez Lobato, Jesús y Santos Gargallo, Isabel (2005). Vademécum para la formación de profesores. Enseñar español como segunda lengua (L2)/lengua extranjera (LE). Madrid, SGEL.
Payrató, Luis (1998). “La dimensión aplicada”, “Lingüística y lingüísticas”, “El supermercado lingüístico” y “¡Peligro!: lingüistas trabajando”. En De profesión lingüista. Panorama de la lingüística aplicada.. Barcelona: Ariel.
Del Valle, José (2005). “La lengua, patria común: Política lingüística, política exterior y el post-nacionalismo hispánico”.. http://miradassobrelalengua.blogia.com/2007/061102-jose-del-valle-la-lengua-patria-comun-politica-li
Fernández Pérez, Milagros (2004). “Lingüística aplicada”.. http://www.liceus.com/cgi-bin/aco/ling_geral/index.asp.
Calvet, Jean Louis y Varela, L. (2000). “XXIe siècle: le crépuscule des langues? Critique du discours Politico-Linguistiquement Correct”. . Estudios de Sociolingüística (Universidad de Vigo), (2)
Fernández Pérez, M. (2005). ¿Cómo evaluar el lenguaje infantil?, en Serra, E. y Veyrat, M. (eds.) Estudios de lingüística clínica. 4. Problemas de eficacia comunicativa. Descripción, detección, rehabilitación.. Valencia: Univ. València
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

O estudo de casos será unha compoñente fundamental na materia. O traballo tutelado requerirá necesariamente a análise de datos empíricos de calquera dos ámbitos da disciplina.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías