Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Historia do Español Código 613G01025
Titulación
Grao en Español: Estudos Lingüísticos e Literarios
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Terceiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Letras
Coordinación
Perez Pascual, Jose Ignacio
Correo electrónico
jose.ignacio.perez.pascual@udc.es
Profesorado
Perez Pascual, Jose Ignacio
Correo electrónico
jose.ignacio.perez.pascual@udc.es
Web
Descrición xeral Descripción e estudo histórico da lingua española. Evolución interna e externa
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos


Non hai

2. Metodoloxías

*Metodologías docentes que se modifican
De non poderse producir a desexable presencialidade, e dacordo coa experiencia do curso 2019-2020, é posible recurrir con relativa facilidade á docencia non presencial mediante Teams, Zoom ou outra plataforma similar, en especial para as horas expositivas. Máis complicado pode chegar a ser conectar co alumnado no caso de horas consagradas a aspectos prácticos, pois nese caso a docencia debería ser en directo, non mediante grabación: doutro modo non sería posible interactuar co alumnado de forma similar á "vella normalidade" (naturalmente, non se pode descartar que se combine a docencia presencial con grupos reducidos e a docencia non presencial para las clases expositivas máis numerosas).

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado

Nesta materia, xa se dispuxo da posibilidade de atención individualizada por medio de videoconferencia, polo que non cambia a situación.

4. Modificacións na avaliación

Non serían precisas, mesmo no caso de ter que acudir á docencia mediante Teams. Deberá manterse no posible a valoración do traballo ind¡vidual do alumno dentro da aula e, desde logo, conceder ao traballo escrito polo estudante a porcentaje da puntuación que se lle asigna na guía. Deberá procurarse que o exame, para ter un mínimo rigor, se realice de forma presencial.

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía
Non hai modificacións na bibliografía, aínda que, de ser o caso, cómpre proporcionar os elementos básicos de consulta a través de Moodle, se os estudantes non puidesen acceder á Biblioteca.

Competencias do título
Código Competencias do título
A3 Coñecer as correntes teóricas da lingüística e da ciencia literaria.
A5 Ter un dominio instrumental avanzado oral e escrito da lingua española.
A9 Elaborar textos orais e escritos de diferente tipo en lingua galega, española e inglesa.
A11 Ter capacidade para avaliar, analizar e sintetizar criticamente información especializada.
A15 Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica.
A18 Coñecer a historia e a cultura das comunidades hispanofalantes.
A19 Dominar a gramática da lingua española.
A20 Coñecer a situación sociolingüística da lingua española.
A21 Coñecer a variación lingüística da lingua española.
A22 Coñecer a evolución histórica externa e interna da lingua española.
A23 Ter coñecementos de terminoloxía e neoloxía.
B1 Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información.
B2 Manexar ferramentas, programas e aplicacións informáticas específicas.
B3 Adquirir capacidade de autoformación.
B5 Relacionar os coñecementos cos doutras áreas e disciplinas.
B6 Ter capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva.
B7 Ter capacidade de análise e síntese, de valorar criticamente o coñecemento e de exercer o pensamento crítico.
B8 Apreciar a diversidade.
B10 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán/á e profesional.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer a formación e desenvolvemento da lingua española e dos seus diferentes períodos, con especial atención ás características principais de cada un deles A3
A5
A9
A11
A15
A18
A19
A20
A21
A22
A23
B1
B2
B3
B5
B6
B7
B8
B10
C1
C3
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
1. A historia da lingua 1.1. Os estudos diacrónicos
1.2. Orixe, evolución e metodoloxía do historicismo lingüístico
2. O castelán lingua románica 2.1. Orixes históricas da lingua española
2.2. O castelán entre as linguas románicas
2.3. Aportacións léxicas ao castelán: substratos e superestratos
3. Períodos na historia da lingua española 3.1. O español medieval
3.2. O español clásico. Os Séculos de Ouro
3.3. O español moderno. Séculos XVIII y XIX
3.4. O español contemporáneo

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Lecturas A3 A11 A18 A21 A22 B1 B3 B5 B7 C3 C6 0 11 11
Sesión maxistral A3 A5 A11 A15 A18 A19 A20 A21 A22 A23 B1 B2 B3 B5 B6 B7 C1 C3 21 42 63
Eventos científicos e/ou divulgativos A3 A11 A18 A21 A22 B3 B5 B7 C6 C7 C8 0 6 6
Traballos tutelados A5 A9 A11 A15 A18 A22 B1 B3 B5 B6 B7 C1 C6 6 36 42
Portafolios do alumno A5 A9 A11 A15 A21 A22 B1 B2 B6 B7 B8 B10 C1 C3 C6 0 15 15
Obradoiro A11 A15 A18 A21 A22 B1 B7 7 0 7
Proba mixta A3 A5 A9 A11 A15 A18 A21 A22 B5 B6 B7 C1 C6 3 0 3
 
Atención personalizada 3 0 3
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Lecturas O alumno realizará, fora da aula, unha serie de lecturas de textos básicos que o profesor lle indicará.
Sesión maxistral O profesor presentará os aspectos xerais do programa e desenvolverá aqueles apartados que considere de especial dificultade; impartiranse nas sesións xerais de carácter expositivo.
Eventos científicos e/ou divulgativos O alumno asistirá a unha serie de sesións científicas que o profesor lle indicará.
Traballos tutelados Traballo de tipo práctico.
Portafolios do alumno O alumno entregará todas as actividades realizadas ao longo do curso, debidamente organizadas, e unha pequena reflexión sobre a utilidade que para el tiveron.
Obradoiro En clase realizaranse diversas actividades, como comentarios de texto, relacionados con algún aspecto concreto do temario.
Proba mixta Exame final de carácter teórico e práctico no que o alumno deberá demostrar os coñecementos e competencias adquiridas.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Sesión maxistral
Eventos científicos e/ou divulgativos
Lecturas
Proba mixta
Obradoiro
Descrición
A totalidade das actividades deseñadas son susceptibles de requerir atención personalizada por parte do profesor, especialmente naqueles apartados que deben realizarse fora da aula; con este fin, o alumno debe acudir ás sesións de tutoría no horario establecido.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A5 A9 A11 A15 A18 A22 B1 B3 B5 B6 B7 C1 C6 Realizarase un traballo práctico, sempre baixo a tutela do profesor. 35
Proba mixta A3 A5 A9 A11 A15 A18 A21 A22 B5 B6 B7 C1 C6 Realizarase unha proba mixta de carácter teórico-práctico na que se avaliarán os coñecementos adquiridos e a súa capacidade para expoñelos. 50
Portafolios do alumno A5 A9 A11 A15 A21 A22 B1 B2 B6 B7 B8 B10 C1 C3 C6 A final de curso o alumno entregará unha recopilación das actividades realizadas ao longo do curso, debidamente organizadas, e unha pequena reflexión sobre a utilidade que para el tiveron. 10
Obradoiro A11 A15 A18 A21 A22 B1 B7 Tempo reservado especialmente á realización de prácticas de análise filolóxica e ao coñecemento de ferramentas útiles na nosa disciplina 5
 
Observacións avaliación

Os diversos traballos e actividades deben ofrecer un axeitado nivel de corrección lingüística, tanto no plano da ortografía como no da redacción (utilización dun rexistro formal, claridade expositiva, emprego correcto da puntuación...). 

Calificaráse con "Non presentado" aos alumnos que non realicen a proba mixta. 

Na proba mixta debe acadarse unha nota mínima de 4 para superar a materia.

A materia poderá ser adaptada a estudantes con minusvalideces e aos que non teñan un nivel de español similar ao nativo.

Na convocatoria de xullo realizaráse unha proba mixta, que contará o 50%. O 50% restante recaerá no traballo tutelado, que será individual e nas actividades e participación nas aulas do alumnado.

Alumnos con dispensa académica de exención de asistencia

Estes alumnos avaliáranse mediante a proba mixta (50%)  mais un trabalho tutelado individual (50%), tanto na primeira oportunidade coma na segunda.


Fontes de información
Bibliografía básica

ARIZA, M., Manual de fonología histórica del español, Madrid, Síntesis, 1989. 

CANO AGUILAR, R., coord., Historia de la Lengua Española, Barcelona, Ariel, 2004. 
FRADEJAS RUEDA, J. M., Fonología histórica del español, Madrid, Visor, 1997. 
LAPESA, R., Historia de la lengua española, Madrid, Gredos, 1998. 
LLOYD, P. M., Del latín al español, Madrid, Gredos, 1993. 
MENÉNDEZ PIDAL, R., Gramática histórica española, Madrid, Espasa-Calpe, 1941.
MENÉNDEZ PIDAL, R., Historia de la lengua española, Madrid, Fundación Ramón Menéndez Pidal-Real Academia Española, 2005. 

Bibliografía complementaria LLOYD, P. M (1993). Del latín al español. Madrid: Gredos
FRADEJAS RUEDA, J. M. (1997). Fonología histórica del español. Madrid: Visor
PENNY, R. (1993). Gramática Histórica del español. Barcelona: Ariel
MENÉNDEZ PIDAL, R. (1941). Gramática histórica española. Madrid: Espasa-Calpe
CANO AGUILAR, R., coord. (2004). Historia de la Lengua Española. Barcelona: Ariel
LAPESA, R. (1998). Historia de la lengua española. Madrid: Gredos
MENÉNDEZ PIDAL, R. (2005). Historia de la lengua española. Madrid: Fundación Ramón Menéndez Pidal-Real Academia Española
ARIZA, M. (1989). Manual de fonología histórica del español. Madrid: Síntesis


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Lingua Española 1/613G01001
Lingua Española 2/613G01013
Fonética e Fonoloxía do Español/613G01020

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
Cuestións de Historia da Lingua Española/613G01043

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías