Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) Introdución á Investigación sobre Lingua e Literatura Española Código 613G01037
Titulación
Grao en Español: Estudos Lingüísticos e Literarios
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Filoloxía Española e Latina
Coordinación
Lopez Palma, Helena
Correo electrónico
helena.palma@udc.es
Profesorado
Lopez Criado, Fidel
Lopez Palma, Helena
Yagüe Lopez, Pilar
Correo electrónico
fidel.lopez.criado@udc.es
helena.palma@udc.es
pilar.yague.lopez@udc.es
Web
Descrición xeral Fundamentos metodolóxicos e técnicos da investigación sobre lingua e literatura española.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Coñecer e aplicar os métodos e as técnicas de análise lingüística e literaria.
A2 Saber analizar e comentar textos e discursos literarios e non literarios utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual.
A3 Coñecer as correntes teóricas da lingüística e da ciencia literaria.
A5 Ter un dominio instrumental avanzado oral e escrito da lingua española.
A9 Elaborar textos orais e escritos de diferente tipo en lingua galega, española e inglesa.
A11 Ter capacidade para avaliar, analizar e sintetizar criticamente información especializada.
A14 Ser capaz para identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos.
A15 Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica.
A16 Coñecer a crítica textual e a edición de textos.
A17 Ter un coñecemento avanzado das literaturas en lingua española.
A18 Coñecer a historia e a cultura das comunidades hispanofalantes.
A19 Dominar a gramática da lingua española.
A22 Coñecer a evolución histórica externa e interna da lingua española.
B1 Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información.
B2 Manexar ferramentas, programas e aplicacións informáticas específicas.
B3 Adquirir capacidade de autoformación.
B5 Relacionar os coñecementos cos doutras áreas e disciplinas.
B6 Ter capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva.
B7 Ter capacidade de análise e síntese, de valorar criticamente o coñecemento e de exercer o pensamento crítico.
B8 Apreciar a diversidade.
B9 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
B10 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán/á e profesional.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Conocer los problemas de investigación que se plantean en el ámbito de los estudios lingüísticos y literarios e interrelacionar los distintos aspectos de estos estudios. A1
A2
A3
A14
A17
A18
A19
A22
B1
B3
B5
B6
B7
B9
B10
C6
C8
Conocer y aplicar los métodos y las técnicas de análisis lingüístico y literario. A1
A2
A3
A5
A16
B1
B2
B8
C4
Manejar herramientas para la obtención y clasificación de la información. A1
A2
A3
A5
A11
A14
A15
A16
A17
A18
A19
A22
B1
B2
B3
B5
B6
B7
B8
B9
C3
C4
C6
C8
Ser capaz de ofrecer los resultados de la investigación de modo ordenado, coherente y ajustado a lo que se entiende como trabajo científico en las áreas de la lingüística y la literatura hispánicas. A1
A2
A3
A5
A9
A11
A14
A15
A16
A17
A18
A19
A22
B1
B2
B3
B5
B6
B7
B8
B9
C3
C4
C6
C8

Contidos
Temas Subtemas
Aspectos introdutorios Nocións preliminares
Panorámica xeral
Estudo literario dos textos A investigación en Literatura
Delimitación do obxecto de estudoi
Temas lingüísticos A investigación lingüística
Delimitación do obxecto de estudo
Fontes de investigación para a investigación lingüística e literaria Fontes tradicionais
Fontes electrónicas
Organización e elaboración do traballo de investigación Tipos de traballos de investigación: TFG, TFM, TEsiña, Tese, Edición crítica, etc.
Obtención e selección de fontes
Aspectos formais

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais A1 A2 A3 A5 A9 A11 A14 A15 A16 B1 B2 B3 B5 B6 B7 B9 C3 C6 C8 0.5 0 0.5
Sesión maxistral A1 A2 A3 A5 A9 A11 A14 A15 A16 A17 A18 A22 B1 B2 B3 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C3 C4 C6 C8 21 28 49
Traballos tutelados A1 A2 A3 A5 A9 A11 A14 A15 A16 A19 B1 B2 B3 B5 B6 B7 B9 C3 C4 C6 C8 0 15 15
Proba mixta A15 A14 A11 A9 A5 A3 A2 A1 A16 A17 A18 B1 B2 B3 B5 B6 B7 B8 B9 C3 C4 C6 C8 2.5 18 20.5
Eventos científicos e/ou divulgativos A15 A14 A11 A9 A5 A3 A2 A1 A16 A17 B1 B2 B3 B5 B6 B7 B8 B9 C3 C4 C6 C8 2 0 2
Obradoiro A1 A2 A3 A5 A9 A11 A14 A15 A16 A17 B1 B2 B3 B5 B6 B7 B8 B9 C3 C4 C6 C8 21 40 61
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Exame dos coñecementos previos relacionados coa materia. Actividades para coñecer as competencias, intereses e motivacións do alumnado. Preténdese obteer información relevante que permita articular unha docencia que favoreza a aprendizaxe eficaz e significativa.
Sesión maxistral Exposición teórico-práctica. Agárdase que o alumnado se implique nestas sesións de forma participativa.
Traballos tutelados Traballos sobre aspectos relacionados coa materia.
Proba mixta Exame final, teórico e práctico, no que se amosarán os coñecementos e competencias adquiridos, tanto dende o punto de vista teórico como aplicado.
Eventos científicos e/ou divulgativos Asistencia a conferencias, ponencias de congresos o eventos relacionados con la asignatura.
Obradoiro Combinación de diversas metodoloxías e probas (exposicións, debates, solución de problemas, prácticas guiadas etc.) a través das que o alumnado desenvolve tarefas sobre un tema específico co apoio e supervisión do profesorado.

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba mixta
Sesión maxistral
Obradoiro
Traballos tutelados
Descrición
Os traballos tutelados requerirán de titorías co profesor antes da entrega. No caso de que se considere necesario, poderase requirir unha entrevista co estudiante sobre o traballo realizado.
O alumno poderá sempre, se for preciso, requerir a atención personalizada do profesor, tanto nas sesións de obradoiro, como nas 6 horas de titorías semanais que cada docente ten asignadas.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba mixta A15 A14 A11 A9 A5 A3 A2 A1 A16 A17 A18 B1 B2 B3 B5 B6 B7 B8 B9 C3 C4 C6 C8 Exame final na data oficial establecida pola Facultade no que se mostrarán os coñecementos e competencias adquiridos, tanto dende o punto de vista teórico como aplicado. Poderá consistir no desenvolvemento de contidos, aplicación de coñecementos, preguntas cortas etc. Poderá incluir contidos das sesións maxistrais e os obradoiros. 20
Obradoiro A1 A2 A3 A5 A9 A11 A14 A15 A16 A17 B1 B2 B3 B5 B6 B7 B8 B9 C3 C4 C6 C8 Realizaranse obradoiros diversos na aula, que serán obxecto de avaliación. 40
Traballos tutelados A1 A2 A3 A5 A9 A11 A14 A15 A16 A19 B1 B2 B3 B5 B6 B7 B9 C3 C4 C6 C8 Avaliarase a orixinalidade, correcta estructuración de contidos, corrección expositiva, calidade e profundidade da análise así coma a súa correcta presentación e logro dos obxetivos propostos. Valorarase a capacidade de relación co visto nas clases.
Poderase requirir unha entrevista co estudiante sobre o traballo realizado no caso de que se considere necesario.
40
 
Observacións avaliación

Só se aceptarán traballos, actividades, etc. que se entreguen na data establecida e seguindo as normas que se establezan. O estudiante responsabilizarase de gardar sempre unha copia do seu traballo.

Na segunda edición de actas (mes de xullo) poderanse recuperar tódolos
instrumentos de avaliación arriba descritos coas mesmas porcentaxes que
na primeira edición. Nesta segunda oportunidade, a data de entrega das actividades e traballos tutelados será o mesmo día que a fixada oficialmente para o exame.

MOI IMPORTANTE: O alumno será avaliado e calificado sempre que entregue os traballos nas datas establecidas. Recibirá a cualificación de "NON PRESENTADO" quen non entregue o último traballo encargado.

O alumnado a tempo parcial con dispensa de asistencia a clase recoñecida poderá ter asistencia personalizada das profesoras para a realización dos traballos e actividades. Deberá porse en comunicación escrita coas profesoras ó comenzo do curso para fixar as tarefas requeridas.


Fontes de información
Bibliografía básica

Academia Española, Real y Asociación de Academias de la Lengua Española: Ortografía de la lengua española. Madrid: Espasa, 2010.

Alcaraz Varó, Enrique et al.: Las lenguas profesionales y académicas.Barcelona: Ariel, 2007.

Aleza Izquierdo, Milagros (coord.): Normas y usos correctos en el español actual. Valencia: Tirant lo Blanch, 2010.

Azaustre, Antonio y Juan Casas: Manual de retórica española. Barcelona: Ariel, 1997.

Cassany, Daniel: Afilar el lapicero. Guía de redacción para profesionales. Barcelona: Anagrama, 2007.

Cassany, Daniel: Construir la escritura. Barcelona: Paidós, 1999.

Cassany, Daniel: La cocina de la escritura. Barcelona: Anagrama, 1995.

Eco, Umberto: Cómo se hace una tesis: técnicas y procedimientos de estudio,investigación y escritura. Barcelona: Gedisa, 2001.

Font, Carme: Cómo escribir sobre una lectura. Guía práctica para redactar informes editoriales y reseñas literarias. Barcelona: Alba, 2007.

Jauralde Pou, Pablo: Manual de investigación literaria: guía bibliográfica. Madrid: Gredos, 1981.

Kirkham, Sandi. How to Find Information in the Humanities. London: Clive Bingley, 1990.

López Yepes, José: La aventura de la investigación científica. Guía del investigador y del director de investigación. Madrid: Síntesis, 1995.

Martínez de Sousa, José: Manual de estilo de la lengua española, 4.ª ed. Gijón: Trea, 2012.

Medina Rivilla, A. et al.: Metodología para la realización de proyectos de investigación y tesis doctorales. Madrid: Universitas, 2003.

Montolío, Estrella (coord.): Manual práctico de escritura académica. Barcelona: Ariel, 2000.

Muñoz Razo, Carlos: Cómo elaborar y asesorar una investigación de tesis, 2.ª ed. México: Pearson, 2011.

Orna, Elisabeth y Grahan Stevens: Cómo usar la información en trabajos de investigación. Barcelona: Gedisa, 2000.

Pantoja Vallejo, Antonio (coord.): Manual básico para la realización de tesinas, tesis y trabajos deinvestigación. Madrid: EOS Universitaria, 2009.

Paun de García, S.: Manual de investigación literaria: cómo preparar informes, trabajos de investigación, tesis y tesinas. Madrid: Castalia, 2004.

Pérez Priego, Miguel Ángel: Introducción general a la edición del texto literario. Madrid: UNED, 2001.

Phillips, Estelle M. y Derek S. Pugh: La tesis doctoral. Cómo escribirla y defenderla. Un manual para estudiantes y susdirectores. Barcelona: Bresca, 2005.

Platas Tasende, Ana: Diccionario de términos literarios. Madrid: Espasa, 2007.

Reyes: Graciela: Cómo escribir bien en español. Manual de redacción. Madrid: Arco/Libros, 1998.

Sánchez Lobato, Jesús (coord.): Saber escribir. Madrid: Aguilar, 2006.

Sanz Álava, Inmaculada: El español profesional y académico en el aula universitaria. Eldiscurso oral y escrito. Valencia: Tirant lo Blanch, 2007.

Serafini, M.ª Teresa: Cómo se escribe. Barcelona: Paidós, 2002.

Soriano, Ramón: Cómo se escribe una tesis. Guía práctica para estudiantes e investigadores. Córdoba: Berenice, 2008.

Vázquez, Graciela (coord.): Español con fines académicos. De la comprensión a la producción de textos. Madrid: Edinumen, 2005.

Lecturas de ampliación bibliográfica para literatura española:

  1. Prats i Cuevas, España: Siglo XX (1898-1931). Madrid, Anaya 1988.
  2. Paniagua,Javier.Espana: Siglo XX (1931-39). Madrid. Anaya, 1988.
  3. Castelló,J.E. Espana: Siglo XX(1939-78). Madrid, Anaya, 1988.
  4. Lanovela en el siglo XX (Desde 1939)
  5. Ferreras, J. La novela española de nuestrra época. Madrid, Taurus, 1988
  6. Tusón,V. Poesía Española actual. madrid, Anaya, 1985.
  7. Huerta Calvo, Joaquín. Historiadel teatro español. Siglo XX (Hasta 1939). Madrid, Gredos, 1988.
  8. Ferreras, J.i. El teatro en el siglo XX: Desde 1939. Madrid,Taurus, 1988.
  9. Díez Huélamo, Begoña. Obrasclave de la lírica española en lengua castellana. Barcelona: Ciclo, 1990.
  10. Ferreres, Rafael. Los límites delmodernismo y el 98.Madrid: Taurus, 1981.
  11. Jackson, G. Aproximación a la España Contemporánea,1898-1975 .Barcelona: Grijalbo, 1980.
  12. Mainer, JoséCarlos.Modernismo y 98, VI. Historiay crítica de la literatura española.Barcelona: Crítica, 1980.
  13. Orozco, Emilio. Modernismo y barroco. Madrid: Cátedra, 1990.
  14. Shaw, Donald. La generación del 98 .Madrid: Cátedra, 1977.
  15. Zavala, Iris M. Fin de siglo: modernismo, 98 y bohemia .Madrid: Cuadernos para el Diálogo, 1974.
  16. Fernández Santander,Carlos. Bibliografía de la novela(1936-1986). La Coruña:Librería Arenas, 1986.
  17. Garrido Gallardo, Miguel Angel."La teoría de la literatura española enel último lustro: Ensayo bibliográfico", en Varia Bibliográfica:
  18. Homenajea José Simón Díaz .Kassel:Reichenberger, 1988.
  19. González de Mendoza, Pilar. Catálogo bibliográfico de la novelaespañola, 1960-1980;3 vols. Madrid: UniversidadComplutense de Madrid, 1988.
  20. Martínez Cachero, J. M."Bibliografía crítica sobre la novelaespañola entre 1936 y 1980". La novelaespañola entre 1936 y 1980 .Madrid: Castalia, 1985; 481-589.
  21. Bousoño, Carlos. Poesía poscontemporánea (Cuatro Estudios yuna introducción).Madrid: Júcar, 1985. Paulino Ayuso, José.
  22. Garcia Lorenzo,Luciano, y María Francisca Vilches de Frutos."El teatro español del siglo XX: Estado de lainvestigación y últimastendencias". Siglo, 2 (1984-85), 1-14.
  23. GarcíaPosada, Miguel.La nueva poesía:1975-1992. Barcelona: Crítica, 2009.
  24. Podol, Peter, et al. "El dramaespañol del siglo XX: Estado de la cuestión bibliográfica".Estreno:13 (1987), 32-36; 14 (1988), 59-63;15(1989), 29-39.
  25. Romera Castillo, José."Bibliografía", en "Texto y representación desde laperspectiva semiótica: un estado de la cuestión", en Simposio "O Teatro e o seu Ensino".Coruña: Universidade da Coruña, 1993.
  26. Garcíade la Concha, Victor. La poesíaespañola de 1935 a 1975.Madrid: Cátedra, 1987.
  27. Lechner, J. El compromiso en la poesía española delsiglo XX (II: 1939-1974) .Leiden: Universitaire Press, 1975.
  28. PaulinoAyuso, José. La poesía en el sigloXX; desde 1939. Madrid: Playor, 1983.
  29. Prat, Ignacio. Estudios sobre poesía contemporánea .Madrid: Taurus, 1983.
  30. Provencio, Pedro. Poéticas españolas contemporáneas: La generación del 70. Madrid: Hiperión, 1988.
  31. SanzVillanueva, Santos. Literaturaactual. Historiade la literatura española. SigloXX, Tomo 6/2.Barcelona: Ariel,1984.
  32. Se recomendarán/distribuirán en clase otras lecturas pertinentes.

O profesor aconsellará ao alumno sobre bibliografía específica (personalizada).

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías