Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Introdución á Investigación sobre Lingua e Literatura Española Código 613G01037
Titulación
Grao en Español: Estudos Lingüísticos e Literarios
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Letras
Coordinación
Lopez Criado, Fidel
Correo electrónico
fidel.lopez.criado@udc.es
Profesorado
Lopez Criado, Fidel
Mascato Rey, Rosario
Correo electrónico
fidel.lopez.criado@udc.es
rosario.mascato@udc.es
Web http://www.cileccongresos.com
Descrición xeral Fundamentos estratéxicos, metodolóxicos e técnicos da investigación sobre lingua e literatura española.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Coñecer e aplicar os métodos e as técnicas de análise lingüística e literaria.
A2 Saber analizar e comentar textos e discursos literarios e non literarios utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual.
A3 Coñecer as correntes teóricas da lingüística e da ciencia literaria.
A5 Ter un dominio instrumental avanzado oral e escrito da lingua española.
A9 Elaborar textos orais e escritos de diferente tipo en lingua galega, española e inglesa.
A11 Ter capacidade para avaliar, analizar e sintetizar criticamente información especializada.
A14 Ser capaz para identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos.
A15 Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica.
A16 Coñecer a crítica textual e a edición de textos.
A17 Ter un coñecemento avanzado das literaturas en lingua española.
A18 Coñecer a historia e a cultura das comunidades hispanofalantes.
A19 Dominar a gramática da lingua española.
A22 Coñecer a evolución histórica externa e interna da lingua española.
B1 Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información.
B2 Manexar ferramentas, programas e aplicacións informáticas específicas.
B3 Adquirir capacidade de autoformación.
B5 Relacionar os coñecementos cos doutras áreas e disciplinas.
B6 Ter capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva.
B7 Ter capacidade de análise e síntese, de valorar criticamente o coñecemento e de exercer o pensamento crítico.
B8 Apreciar a diversidade.
B9 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
B10 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán/á e profesional.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer os procesos da investigación linguístico-literaria no ámbito da filoloxía hispánica. A1
A2
A3
A5
A9
A11
A14
A15
A16
A17
A18
A19
A22
B1
B2
B3
B5
B6
B7
B8
B9
B10
C3
C4
C6
C8
Coñecer e aplicar os métodos e as técnicas do análisis lingüístico y literario. A1
A2
A5
A9
A11
A14
A15
A16
A17
A18
A19
A22
B1
B2
B5
B6
B7
B8
B9
B10
C3
C4
C6
C8
Manexar as ferramientas para a obtención e clasificación da información. A1
A2
A3
A5
A9
A11
A14
A15
A16
A17
A18
A19
A22
B1
B2
B3
B5
B6
B7
B8
B9
B10
C3
C4
C6
C8
Ser capaz de ofrecer os resultados de la investigación de modo ordenado, coherente e axustado ao que se entende como traballo científico nas áreas da filoloxía hispánica. A1
A2
A3
A5
A9
A11
A14
A15
A16
A17
A18
A19
A22
B1
B2
B3
B5
B6
B7
B8
B9
C3
C4
C6
C8

Contidos
Temas Subtemas
A Filoloxía no marco das Ciencias Humanas Os métodos filolóxicos
O estudo literario dos textos/contextos Condicionantes histórico-literarios:
Procesos de creación, mediación e recepción.
O estudo lingüístico dos textos Estudos lingüísticos
O traballo con corpus
Organización e elaboración do traballo de investigación
Tipos de traballos de investigación: TFG, TFM, tesiña, tese, edición crítica etc.
O proceso de elaboración do traballo de investigación. Obtención e selección de fontes.
A redacción.
Aspectos formais.
Recursos para a investigación lingüística e literaria Recursos orais e escritos
Recursos electrónicos

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais A1 A2 A3 A5 A9 A11 A14 A15 A16 B1 B2 B3 B5 B6 B7 B9 C3 C6 C8 1 0 1
Sesión maxistral A1 A2 A3 A5 A9 A11 A14 A15 A16 A17 A18 A22 B1 B2 B3 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C3 C4 C6 C8 21 28 49
Traballos tutelados A1 A2 A3 A5 A9 A11 A14 A15 A16 A19 B1 B2 B3 B5 B6 B7 B9 C3 C4 C6 C8 0 28 28
Lecturas A2 A11 A14 A15 A16 A17 B1 C3 C4 C6 C8 2 14 16
Obradoiro A1 A2 A3 A5 A9 A11 A14 A15 A16 A17 B1 B2 B3 B5 B6 B7 B8 B9 C3 C4 C6 C8 18 36 54
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Exame dos coñecementos previos relacionados coa materia. Actividades para coñecer as competencias, intereses e motivacións do alumnado. Preténdese obter información relevante que permita articular unha docencia que favoreza a aprendizaxe eficaz e significativa.
Sesión maxistral Exposición teórico-práctica. Agárdase que o alumnado se implique nestas sesións de forma participativa.
Traballos tutelados Traballos orixinais sobre aspectos relacionados coa materia obxeto de estudio, consensuados co profesorado.
Lecturas A lectura de textos literarios e bibliográficos será necesaria para a elaboración dos traballos propostos nos obradoiros e do traballo tutelado.
Obradoiro Combinación de diversas metodoloxías e probas (exposicións, debates, solución de problemas, prácticas guiadas, etc.) a través das que o alumnado desenvolve tarefas sobre un tema específico co apoio e supervisión do profesorado.

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Obradoiro
Traballos tutelados
Descrición
Os traballos tutelados requerirán de titorías cos profesorado antes da entrega.


Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Obradoiro A1 A2 A3 A5 A9 A11 A14 A15 A16 A17 B1 B2 B3 B5 B6 B7 B8 B9 C3 C4 C6 C8 Criterios para LITERATURA:
Se valorará la comprensión e capacidade crítica do alumno mediante exercicios prácticos:
1. Presentacións orais breves, consensuadas co profesor.
2. Análisis/comentario de textos e contextos, consensuadas co profesor.

Para LINGUA:
1. Exercicios prácticos de resumo de textos, análise textual, anotación e recensión bibliográfica.
2. Breves presentacións orais relacionadas cos contidos da materia e das lecturas da mesma.
50
Traballos tutelados A1 A2 A3 A5 A9 A11 A14 A15 A16 A19 B1 B2 B3 B5 B6 B7 B9 C3 C4 C6 C8 O s alumnos farán dous traballos tutelados (un da parte de Linguae outro de Literatura), que deberán ser entregados o día do examen final sinalado para esta asignatura. Avaliarase a orixinalidade, correcta estructuración de contidos, corrección expositiva, calidade e profundidade da análise así coma a súa correcta presentación e logro dos obxetivos propostos. Valorarase a capacidade de relación co visto nas clases. 50
 
Observacións avaliación

En calquera das metodoloxías avaliables, é necesario obter unha cualificación mínima de catro sobre dez para superar a materia.

Recibirán a cualificación de "Non Presentado" aqueles estudantes que non presenten o traballo tutelado. 

Na segunda oportunidade, gardaranse as notas de todolas actividades superadas e proporánse actividades alternativas ás que se fixeron nos obradoiros e non se superaron.

Os traballos e actividades entregaranse en tempo e forma e deberán cumprir as esixencias de
corrección lingüística propias destes textos (ortografía, puntuación,
precisión léxica, rexistro formal, discurso coherente e cohesionado,
etc). Penalizarase a nota dos escritos que non se axusten a esta norma.

O estudantado con dispensa académica de asistencia a clases
entregará o traballo tutelado e realizará actividades alternativas ás
que se fagan nos obradoiros. Poderánse adoptar as adaptacións oportunas para o estudantado con necesidades específicas de aprendizaxe.

Será necesario polo menos un nivel de competencia lingüística en español B1 para cursar esta materia. 

Se, no curso da avaliación, o profesorado tiver algunha dúbida razoable a propósito da autoría do traballo
tutelado, poderá entrevistar ao alumnado durante a revisión de notas para
verificar a mesma. Neste
caso, a entrevista será grabada e servirá para revisar a nota.


Fontes de información
Bibliografía básica

Lecturas OBLIGATORIAS para LITERATURA :

1.J y W. Grimm. La cenicienta, en http://www.cervantesvirtual.com/obra-visor/la-cenicienta--1/html/

2. Espronceda, J, El diablo mundo, en http://www.cervantesvirtual.com/obra-visor/el-diablo-mundo--0/html/.

3.  Olaizola, J.L. Camino de Etiopía. Madrid: Espasa, 1999.

BIBLIOGRAFÍA BÁSICA: Fontes do método de análisis literario.

Abad, F. Literatura e historia de las mentalidades . Madrid: Cátedra, 1987.

Albaladejo Mayordomo, T. Teoría de los mundos posibles ymacroestructura narrativa . Alicante:Universidad de Alicante, 1987.

Aldaraca, B., E. Baker, y J. Beverly, eds. Texto ysociedad: Problemas de historia literaria . Amsterdam: Rodopi, 1990.

Alsina CLota, J. Problemas y métodos de la Literatura .Madrid, Espasa- Calpe, 1984.

Anderson Imbert, E. La crítica literaria y sus métodos yproblemas . Madrid: Alianza Editorial Mexicana, 1984.

Bachelard, G. La poética del espacio . México: Fondo de Cultura, 1983.

----------. El aire y los sueños . México: Fondo de Cultura, 1980.

----------. El agua y los sueños . México: Fondo de Cultura, 1978.

Durand, G. Las estructuras antropológicas de lo imaginario . Madrid: Taurus, 1982.

Propp, Vladimir. La morfología del cuento . Madrid: Fundamentos, 1981.

Senabre, R. Literatura y público . Madrid: Paraninfo, 1986.

Spitzer, L. Estilo y estructura en la literatura española . Barcelona: Crítica, 1980.

NB. O profesorado facilitará ao alumnado interesado unha bibliografía máis extensa sobre a investigación literaria


Fontes do método de análise lingüística

Baker, M. C. (2001): The Atoms of Language. New York, Basic Books.

Chomsky, N. (1988): Language and Problems of Knowledge. Cambridge. The Managua Lectures. Cambridge, MIT Press.

Dörnyei, Z. (2007): Research methods in applied linguistics. Oxford, Oxford University Press.

Haegeman, L. (2006): Thinking Syntactically. A Guide to Argumentation and Analysis. Oxford, Blackwell.

Hualde, J.I., A. Olarrea, & E. O’Rourke, eds. (2012): The Handbook of Hispanic Linguistics. Malden, Wiley-Blackwell.

Litosseliti, L., ed. (2010): Research Methods in Linguistics. London, Bloomsbury.

RAE (2009): Nueva gramática de la lengua española. Madrid, Espasa.

Rizzi, L. (2004): “On the study of the language faculty: Results, developments and perspectives”, The Linguistic Review, 21: 323-344.2

NB. O profesorado facilitará ao alumnado interesado unha bibliografía máis extensa sobre a investigación lingüística

Bibliografía complementaria

Elaboración do traballo de investigación

Barrios, Manuel y José Barrientos (ed.): El trabajo de fin de grado: Teoría y práctica . Madrid: Visión Libros, 2016.

Cunha, Iria da: El trabajo de fin de grado y de máster. Redacción, defensa y publicación . Barcelona: Universitat Oberta de Catalunya, 2016.

Eco, Umberto: Cómo se hace una tesis: técnicas y procedimientos de estudio, investigación y escritura . Barcelona: Gedisa, 2009, 6.ª ed.

González García, Juana María et al.: Cómo escribir un trabajo de fin de grado . Madrid: Síntesis, 2014.

Jauralde Pou, Pablo: Manual de investigación literaria: Guía bibliográfica . Madrid: Gredos, 1981.

Muñoz-Alonso López, Gemma: Cómo elaborar y defender un trabajo académico en humanidades. Del trabajo de fin de grado al trabajo de fin de máster . Madrid: Bubok, 2015.

Montolío, Estrella (dir.): Manual de escritura académica y profesional. Barcelona: Ariel, 2014.

Muñoz-Alonso López, Gemma: Estructura, metodología y escritura del trabajo de fin de máster. Madrid: Escolar y Mayo, 2012, 2.ª ed.

Orna, Elisabeth y Grahan Stevens: Cómo usar la información en trabajos de investigación . Barcelona: Gedisa, 2000.

Pantoja Vallejo, Antonio (coord.): Manual básico para la realización de tesinas, tesis y trabajos de investigación . Madrid: EOS Universitaria, 2009.

Phillips, Estelle M. y Derek S. Pugh: La tesis doctoral. Cómo escribirla y defenderla. Un manual para estudiantes y sus directores . Barcelona: Bresca, 2005.

Paun de García, S.: Manual de investigación literaria: cómo preparar informes, trabajos de investigación, tesis y tesinas . Madrid: Castalia, 2004.

Platas Tasende, Ana: Diccionario de términos literarios . Madrid: Espasa, 2007.

Regueiro Rodríguez, M. Luisa y Daniel M. Sáez Rivera: El español académico. Guía para la elaboración de textos académicos. Madrid: Arco Libros, 2013.

Soriano, Ramón: Cómo se escribe una tesis. Guía práctica para estudiantes e investigadores . Córdoba: Berenice, 2008.

NB. O profesorado facilitará ao alumnado interesado unha bibliografía mais extensa sobre a investigación literaria e lingüística.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías