Identifying Data 2020/21
Subject (*) Literature and Culture Code 613G01049
Study programme
Grao en Español: Estudos Lingüísticos e Literarios
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Graduate 2nd four-month period
 Fourth Optional 4.5
Language
Spanish
Galician
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Letras
Coordinador
Ledo Martínez, Jorge
 E-mail
j.ledo@udc.es
Lecturers
Ledo Martínez, Jorge
 E-mail
j.ledo@udc.es
Web http://https://coruna.academia.edu/JorgeLedo
General description Os vínculos entre dúas institucións como a literatura e a cultura abarcan un amplo abanico de relacións que van desde a canción de berce que escoita un neno no ventre da súa nai ata cuestións institucionais, mercantís e de identidade nacional e supranacional. Con todo, quizá sexa a lectura (auditiva ou visual), na súa aparente simplicidade, un dos lugares de encontro máis estimulantes para a análise das relacións entre literatura e cultura. A análise das prácticas lectoras non só alude ao predominio de certas formas de consumo cultural sobre outras, senón que incide en como os lectores reciben, interpretan, aceptan e rexeitan ideas, o efecto que pode exercer sobre os lectores un texto e as expectativas coas que estes se aproximan a aquel, como unha comunidade de sentido instituye lecturas rectas ou desviadas dos textos, etc.

A multiplicidade de problemas que xurden dun feito tan aparentemente simple como alguén lendo ou escoitando un texto, levou a moitas disciplinas —retórica, crítica textual, historia da literatura, teoría literaria, literatura comparada, historia do libro, historia social, antropoloxía, ciencias computacionales, psicoloxía, neuroloxía, etc.— a prestarlle unha cada vez maior atención á lectura como fenómeno merecedor de estudio. Como uso en declive —e sobre isto discutirase ao longo das sesións—, incluso o «mundo da cultura» lanzouse a escribir manifestos acesos en defensa da lectura ou, mellor, de certo tipo da lectura que parece abocada a desaparecer.

En suma, quen queira ocuparse da literatura e a cultura a través do prisma da práctica lectora, verase forzado non só a estudar o asunto desde unha perspectiva teórica, senón tamén histórica. Este curso é, xa que logo, a un tempo unha introdución aos cambios e as continuidades das prácticas, os códigos e os usos da lectura na cultura occidental e unha presentación dos distintos métodos de análises destes problemas e unha discusión sobre a validez destas propostas teóricas fronte aos novos retos expostos polo mundo dixital.
Contingency plan No caso de que se dea unha situación que requira a cancelación das aulas presenciais e que sexa preciso mudar a un modelo online ou mixto, contémplanse as seguintes modificacións.
1. Modificacións dos contidos
Os contidos do curso manteranse de acordo coa programación da guía docente, que se verá ampliada e complementada co programa do curso que se entregará aos estudantes na primeira sesión, xa sexa en formato papel ou en dixital. Os materiais necesarios para realizar o curso deixaranse no servizo de reprografía e, en caso de pasar ao formato non presencial, compartiranse a través de Microsoft Teams. Non hai, por tanto, ningunha modificación nos contidos.
2. Metodoloxías
2.1. Metodoloxías previas que se manteñen
- Sesión maxistral
- Presentación oral
- Traballos tutelados (computa na avaliación)
- Atención personalizada
2.2. Metodoloxías docentes que se modifican
Mantéñense as metodoloxías, aínda que se pasa da docencia presencial a unha baseada na plataforma Teams e nas ferramentas que ofrece.
3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
- Correo electrónico. Diariamente.
- Teams. Diariamente. Prefírense as consultas polo chat desta plataforma.
- Teams. Unha (1) sesión semanal en gran grupo para o avance dos contidos teóricos e dos traballos tutelados na franxa horaria que ten asignada a materia no calendario de aulas da facultade. Unha (1) sesión semanal en con o grupo para o seguimento e apoio na realización dos “traballos tutelados” (dependendo do número de estudantes, poderán dividirse os grupos).
- Teléfono. En circunstancias especiais nas que o estudante non teña acceso a ferramentas informáticas e só ata que a situación soluciónese.
4. Modificacións na avaliación
- 20% asistencia e participación nas sesións maxistrais online.
- 30% participación nas discusións sobre os traballos tutelados + a presentación online do traballo #ante o resto de membros da clase.
- 50% Traballo final tutelado.
5. Modificacións dá bibliografía ou webgrafía
Non hai cambios. Todos os materiais facilitaranse a través da Wiki de Teams en combinación con Sharepoint.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A1 Coñecer e aplicar os métodos e as técnicas de análise lingüística e literaria.
A2 Saber analizar e comentar textos e discursos literarios e non literarios utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual.
A3 Coñecer as correntes teóricas da lingüística e da ciencia literaria.
A7 Coñecer as literaturas en lingua galega, española e inglesa.
A11 Ter capacidade para avaliar, analizar e sintetizar criticamente información especializada.
A13 Coñecer a lingua, a literatura e a cultura latina.
A14 Ser capaz para identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos.
A15 Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica.
A16 Coñecer a crítica textual e a edición de textos.
A17 Ter un coñecemento avanzado das literaturas en lingua española.
A18 Coñecer a historia e a cultura das comunidades hispanofalantes.
A19 Dominar a gramática da lingua española.
A20 Coñecer a situación sociolingüística da lingua española.
A21 Coñecer a variación lingüística da lingua española.
A22 Coñecer a evolución histórica externa e interna da lingua española.
A23 Ter coñecementos de terminoloxía e neoloxía.
B1 Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información.
B2 Manexar ferramentas, programas e aplicacións informáticas específicas.
B3 Adquirir capacidade de autoformación.
B4 Ser capaz de comunicarse de maneira efectiva en calquera contorno.
B5 Relacionar os coñecementos cos doutras áreas e disciplinas.
B6 Ter capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva.
B7 Ter capacidade de análise e síntese, de valorar criticamente o coñecemento e de exercer o pensamento crítico.
B8 Apreciar a diversidade.
B9 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
B10 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán/á e profesional.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
O alumno debe coñecer os principios da Semiótica da Cultura e teorías afíns que insiren os estudos literarios nun ámbito superior e complexo como é o da cultura A1
A2
A3
A11
A14
 B1
B2
B3
B5
B8
B9
 C3
C6
O alumno debe ser capaz de aplicar a investigación en literatura comparada con la realidad de su ámbito vital, histórico y artístico A1
A2
A3
A11
A15
A21
A22
A23
 B1
B2
B3
B4
B6
B7
B8
B10
 C1
C6
C8
O alumno debe ser capaz de valorar a memoria sociohistórica e literaria da súa contorna vital e de poñela en relación con outros ámbitos distantes no tempo e no espazo para acadar unha interpretación universal dos casos de estudo comparado aos que se enfronta A11
A14
 B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
B10
 C6
C8
O alumno debe coñecer as linguas e literaturas castelá, galega, portuguesa e inglesa, así como posuír algúns coñecementos doutras linguas e culturas para poder investigar no campo da literatura comparada A7
A13
A15
A16
A17
A18
A19
A20
 C1
C8

Contents
Topic Sub-topic
1. A lectura como problema teórico. I. Lectura, análise literaria e campos afíns
2. A lectura como problema histórico. I. A lectura no mundo clásico
3. A lectura como problema histórico. II. A Idade Media
4. A lectura como problema histórico. III. A Galaxia Gutenberg
5. A lectura como problema histórico. IV. Lectura e modernidad
6. A lectura como problema teórico. II. Apocalípticos e integrados

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Guest lecture / keynote speech A1 A2 A3 A7 A11 B3 B5 B8 C1 C6 12 24 36
Oral presentation A15 B2 B4 B5 B6 B8 C1 C3 C6 4 8 12
Case study A2 A7 A13 A14 3 6 9
Document analysis A3 A7 A11 A14 A23 B1 B2 B3 B9 C3 C6 4 22 26
Workshop A1 A2 A3 A7 A11 A23 B3 B4 B5 C1 C6 2 2 4
Collaborative learning A1 A2 A11 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B10 C1 C6 2 1.5 3.5
Supervised projects A1 A2 A3 A7 A11 A14 A15 A16 A17 A18 A19 A20 A21 A22 A23 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B9 B10 C1 C3 C6 C8 4 16 20
 
Personalized attention 2 0 2
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Guest lecture / keynote speech O docente explicará na aula os contidos principais da materia. Inclúense dúas sesións máis sobre a orientación teórica do método chamado "estudo de caso", que servirán como introdución á práctica comparatista.
Oral presentation Os alumnos presentarán na aula os traballos realizados
Case study Os alumnos estudarán algún aspecto relevante da historia da lectura ben a través dun corpus histórico da súa elección, ben a través dun conxunto de textos teóricos.
Document analysis Realizar procuras bibliográficas a traves da biblioteca e da rede, buscar fontes documentáis pertinentes para o tema proposto.
Workshop Traballo na aula, seguido e orientado polo docente
Collaborative learning O método de traballo na aula conleva ese tipo de aprendizaxe
Supervised projects
Os estudantes realizarán na aula e fóra dela, como tarefa autónoma, un traballo no que irán aplicando o aprendido durante o curso, valorando o que é cientificamente pertinente er manexando a tecnoloxía necesaria para ordenar a información.

Personalized attention
Methodologies
Supervised projects
Description
O profesor atenderá en horario de titorías aos estudantes. Ditas titorías poderán ser en persoa ou a través de videotutorías (Teams).

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Guest lecture / keynote speech A1 A2 A3 A7 A11 B3 B5 B8 C1 C6 Valorarase a asistencia, atención e participación nestas clases. 20
Oral presentation A15 B2 B4 B5 B6 B8 C1 C3 C6 Presentarase na aula o resultado do traballo realizado, explicando o proceso de realización e os aspectos relevantes. 30
Supervised projects A1 A2 A3 A7 A11 A14 A15 A16 A17 A18 A19 A20 A21 A22 A23 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B9 B10 C1 C3 C6 C8 Valorarase a elaboración continuada do traballo, a comunicación ao docente das dificultades e avances ao longo do proceso, o uso de axeitadas fontes de documentación e o tratamento coherente da información. 50
 
Assessment comments

Na aula, na primeira sesión do curso, especificaranse os pormenores para a realización do traballo tutelado. A presentación oral do traballo —duración, ferramentas empregadas, obxectivos— realizarase na sesión correspondente. Os plaxios detectados con calquera aplicación informática da UDC ou polo mesmo profesor, conlevarán unha cualificación de 0,00 inapelable.

A proba da primeira oportunidade consistirá na entrega deste traballo tutelado, adecuadamente deseñado e impreso. Se o traballo non se entrega, o alumno será cualificado cun NON PRESENTADO.

Na segunda oportunidade, a proba consistirá na entrega dese traballo tutelado.

O estudante que se presente á convocatoria adiantada (en decembro), deberá axustarse ás normas que rexen para a 2º oportunidade (a de xullo).

Ao principio de curso entregarase aos estudantes un barreno pormenorizado de que será tido en conta na avaliación do traballo: coherencia, corrección, estrutura, ortografía, etc. 

Repetidores ou alumnos con exención de asistencia, por razóns laborais ou doutra índole, deberán poñerse en contacto co docente ao comezo do curso —non máis tarde— para a organización da súa docencia. Programaranse titorías presenciais e non presenciais para cursar satisfactoriamente a materia.

Sources of information
Basic VV. AA. (2011). Historia de la lectura en el mundo occidental. Madrid: Taurus
Frederick G. Kilgour (1998). The Evolution of the Book. New York, Oxford: Oxford University Press

Engádense a continuación outras historias da lectura e do libro que poderían ser de utilidade para complementar os contidos dos dous manuais recomendados arriba. Dado que se trata dun tema amplo, a bibliografía específica para cada un dos períodos históricos contemplados darase ao principio de cada un dos temas, e orientarase aos alumnos para eloboraren unha bibliografía propia para a redacción dos seus traballos.
Complementary Steven Roger Fischer (2004). A History of Reading. London: Reaction Books
Leighton D. Reynolds; Nigel G. Wilson (1995). Copistas y filólogos. Las vías de transmisión de las literaturas griega y latina. Madrid: Gredos
Lucien Febvre, Henri-Jean Martin (2005). La aparición del libro. México: Fondo de Cultura Económica
E. A. Havelock (1996). La musa aprende a escribir. Reflexiones sobre oralidad y escritura desde la Antigüedad hasta el presente. Barcelona: Paidós
Karin Littau (2006). Theories of Reading: Books, Bodies, and Bibliomania. Cambridge: Polity Press
Alberto Manguel (2006). Una historia de la lectura. Barcelona: Lumen (tamén en Madrid: Alianza)

 

Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before

Subjects that are recommended to be taken simultaneously

Subjects that continue the syllabus

Other comments

É extremadamente importante que os alumnos asistan á primeira sesión do curso para entender cal será o funcionamento das sesións. En caso de ser isto imposible, ínstaselles a que accedan ao sitio de  Teams para poder acceder a un resumo da mesma.


(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.