Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) Literatura Galega Contemporánea 1 Código 613G02024
Titulación
Grao en Galego e Portugués: Estudos Lingüísticos e Literarios
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Terceiro Obrigatoria 6
Idioma
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Galego-Portugués, Francés e Lingüística
Coordinación
Garcia Negro, Maria Pilar
Correo electrónico
maria.pilar.garcia.negro@udc.es
Profesorado
Garcia Negro, Maria Pilar
Correo electrónico
maria.pilar.garcia.negro@udc.es
Web
Descrición xeral Estudo, a través dos textos, da produción literaria galega do século XIX.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Coñecer e aplicar os métodos e as técnicas de análise lingüística e literaria.
A2 Saber analizar e comentar textos e discursos literarios e non literarios utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual.
A3 Coñecer as correntes teóricas da lingüística e da ciencia literaria.
A4 Ter un dominio instrumental avanzado oral e escrito da lingua galega.
A7 Coñecer as literaturas en lingua galega, española e inglesa.
A10 Ter capacidade para avaliar criticamente o estilo dun texto e para formular propostas alternativas e correccións.
A11 Ter capacidade para avaliar, analizar e sintetizar criticamente información especializada.
A14 Ser capaz para identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos.
A15 Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica.
A17 Ter un coñecemento avanzado da literatura galega.
A19 Coñecer a historia e a cultura das comunidades galegofalantes.
A23 Coñecer a situación sociolingüística da lingua galega.
A27 Coñecer a evolución histórica externa e interna da lingua galega.
B1 Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información.
B2 Manexar ferramentas, programas e aplicacións informáticas específicas.
B3 Adquirir capacidade de autoformación.
B4 Ser capaz de comunicarse de maneira efectiva en calquera contorno.
B5 Relacionar os coñecementos cos doutras áreas e disciplinas.
B6 Ter capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva.
B7 Ter capacidade de análise e síntese, de valorar criticamente o coñecemento e de exercer o pensamento crítico.
B8 Apreciar a diversidade.
B9 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
B10 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán/á e profesional.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Analisar e interpretar textos, aplicando diferentes modelos teóricos e xenéricos. A1
A3
A4
A10
A11
A15
B3
B7
C1
C6
Comprender os procesos históricos dos estudos literarios e culturais e as súas mudanzas de paradigma A1
A7
A11
A14
A17
A19
A23
A27
B5
B8
B9
B10
C1
Aplicar as técnicas de análise cultural, considerando os fundamentos ideolóxicos presentes en contextos diversos saber A1
A2
A4
A10
A11
A14
A15
A17
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B9
C1
Coñecer e valorizar a diversidade cultural, con especial atención ao ámbito galego-portugués A4
A7
A11
A14
A17
A19
A23
A27
B2
B5
B8
B10
C1

Contidos
Temas Subtemas
1. A literatura galega no século XIX. Caracterización xeral.
Periodización.
Cuestións metodolóxicas.
2 A literatura pre-rosaliana. Prosa, poesía, teatro. Xoán Manuel Pintos.
A poesía. Caracterización xeral. Algúns autores.
A Gaita Gallega: singularidade xenérica, reivindicación e iniciación lingüística e denuncia social.
A poesía. O teatro.
3.. O Rexurdimento. A literatura do Primeiro Renacemento. Caracterización xeral. Reivindicación lingüística, renacemento cultural e construción da identidade nacional.
A cultura e a literatura popular.
A recuperación da historia propia.
A situación social da lingua. A procura dun modelo de lingua literaria.
Os Xogos Florais da Coruña.
Produción e difusión cultural: a prensa.
4. O Rexurdimento. Xéneros e autores. A poesía como xénero predominante.
Rosalía de Castro. Carácter fundacional. Obra galega. Patriotismo, feminismo e ideoloxía social.
Manuel Curros Enríquez. Progresismo e conciencia galega.
Eduardo Pondal. Épica e valor da historia.
O teatro.
Poesía e prosa xornalística de Lamas Carvajal.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Discusión dirixida A1 A2 A4 A11 A14 A15 B1 B4 C1 6 6 12
Lecturas A1 A2 A4 A7 A17 B3 B6 B7 C6 1 40 41
Sesión maxistral A1 A2 A7 A14 A17 A19 A23 A27 B1 B5 B7 B10 C1 C6 20 30 50
Presentación oral A1 A2 A4 A11 A15 B3 B4 B5 B7 C1 2 20 22
Proba mixta A1 A4 A7 A11 A15 A17 A19 B1 B3 B4 B5 B6 C1 2 0 2
Análise de fontes documentais A19 A17 A15 A14 A11 A10 A4 A3 A2 A1 B1 B2 B3 B4 B5 B7 B8 B9 10 10 20
 
Atención personalizada 3 0 3
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Discusión dirixida Debate na aula moderado pola profesora sobre temas previamente sinalados e convidos co alumnado. Requerirá unha preparación previa que os e as estudantes deberán realizar, de acordo coas indicacións que recibirán.
Lecturas Son de lectura obrigada as obras literarias que figuran como tal no apartado de Fontes da información.
Serán tamén obxecto de lectura algunhas referencias de bibliografía secundaria que a profesora indicará expresamente na aula.
Sesión maxistral Exposición oral complementada co apoio de medios audiovisuais e a introdución de preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe. Terá como obxecto, principalmente, proporcionar unha visión panorámica dos temas que serán logo desenvolvidos en sesións complementares posteriores en grupos de menor tamaño.
Presentación oral Consistirá na exposición dun tema do programa, previamente acordado coa profesora
Proba mixta Consistirá na realización dunha proba escrita e/ou oral relativa aos contidos e lecturas do programa.
Análise de fontes documentais Lectura e comentario de textos críticos, historiográficos, xornalísticos.

Atención personalizada
Metodoloxías
Presentación oral
Proba mixta
Sesión maxistral
Lecturas
Análise de fontes documentais
Discusión dirixida
Descrición
A profesora orientará aos e ás estudantes na selección do tema do traballo, da metodoloxía e das fontes de información precisas e máis axeitadas para a súa elaboración.
A orientación farase de forma individualizada, persoalmente, e tamén se facilitarán indicacións escritas.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Presentación oral A1 A2 A4 A11 A15 B3 B4 B5 B7 C1 Consistirá na exposición dun tema do programa, previamente acordado coa profesora. 20
Proba mixta A1 A4 A7 A11 A15 A17 A19 B1 B3 B4 B5 B6 C1 Consistirá na realización dunha proba escrita e/ou oral relativa aos contidos e lecturas do programa. 40
Lecturas A1 A2 A4 A7 A17 B3 B6 B7 C6 Haberán de realizarse as lecturas obrigadas que se recollen no apartado Fontes de información.
Igualmente a profesora sinalará outros textos de lectura e indicará, en cada caso, a posibilidade ou a obriga de realizar algún tipo de exercicio escrito (recensión, comentario) ou oral (exposición, presentación) sobre eles. Solicitaranse, como máximo, 2 actividades deste tipo.
20
Análise de fontes documentais A19 A17 A15 A14 A11 A10 A4 A3 A2 A1 B1 B2 B3 B4 B5 B7 B8 B9 Na aula realizarase a lectura e comentario de textos críticos, historiográficos, xornalísticos, etc. A profesora poderá solicitar a entrega de 1 exercicio escrito individual con estas características. En calquera caso, valorarase a participación do/a estudante/a na aula nestas actividades. 20
 
Observacións avaliación

Para superar a materia, o alumnado deberá conseguir unha cualificación igual ou superior a 5 puntos sobre 10. Igualmente, na proba mixta deberá obter como mínimo 4 puntos sobre 10, para poder sumar os restantes elementos avaliábeis/instrumentos de avaliación.


O alumnado terá de entregar os traballos e actividades no prazo fixado. Ao mesmo tempo,
todas as actividades ou probas deberán cumprir unhas exixencias mínimas de
corrección lingüística (ortografía, puntuación, concordancia sintáctica,
ausencia de reiteracións, precisión léxica, rexistro formal…); no caso de
deficiencias lingüístico-expresivas, estas poderán ser penalizadas na
cualificación.

O alumnado con matrícula parcial e/ou dispensa académica deberá
realizar e entregar as mesmas probas e exercicios que o restante; se non
puider asistir ás tutorías, deberá pórse en contacto coa profesora a
través do correo electrónico.

Na
segunda oportunidade, en xullo, o alumnado será avaliado cos mesmos criterios e
coas mesmas porcentaxes que na oportunidade anterior. Terán tamén que realizar unha presentación oral de carácter similar á definida para o resto do alumnado e para a que se fixará día e hora no mes de xullo.
A cualificación de Non Presentado/a existirá cando a alumna ou o alumno non asistir, ao menos, ao 50% das sesións presenciais e non realizar, ao menos, o 50% das probas-actividades previstas.


Fontes de información
Bibliografía básica (). .
(). .
VV. AA. (1996). Historia da Literatura Galega (vols. 1 e 2). Vigo: A Nosa Terra
Carballo Calero, Ricardo (1981). Historia da Literatura Galega Contemporánea. Vigo: Galaxia
Tato Fontaíña, Laura (1999). Historia do teatro galego. Das orixes a 1936. Vigo: A Nosa Terra
Rodríguez, Francisco (1990). Literatura galega contemporánea (problemas de método e interpretación). Vilaboa: Edicións do Cumio

Biblioteca dixital do CSBG: http://www.csbg.org/prensagalega/index.asp

Biblioteca Virtual Galega: http://bvg.udc.es 

Real Academia Galega: http://www.realacademiagalega.org:80/Hemeroteca/Revistas.do?letter=none; http://www.realacademiagalega.org:80/RAGBibVir/MainPage.do

Estas referencias son de obras de consulta e/ou de carácter xeral. Na aula proporcionarase bibliografía específica para cada tema.

Obras de lectura obrigada:

A gaita gallega de J. M. Pintos.

"Conto gallego" de Rosalía de Castro.

Follas novas de Rosalía de Castro.

Aires da miña terra

O divino sainete de Manuel Curros Enríquez.

Selección de poemas de Eduardo Pondal.

O catecismo do labrego de Valentín Lamas Carvajal.

O castelo de Pambre de Antonio López Ferreiro.

Esta selección de textos poderá completarse puntualmente con outras lecturas realizadas ou presentadas na aula.

Bibliografía complementaria

Beramendi, X. e Núñez Seixas, O nacionalismo galego, A Nosa Terra, Vigo, 1994.

Carballo Calero, R., Estudos rosalianos. Aspectos da vida e da obra de Rosalía de Castro, Galaxia, Vigo, 1979.

Castro, Rosalía de, El caballero de las botas azules, Lieders, Las Literatas, Sotelo Blanco, Santiago de Compostela, 2006.

Davies, C., Rosalía de Castro no seu tempo, Galaxia, Vigo, 1987.

Forcadela, M., A poesía de Eduardo Pondal, O Cumio, Vigo, 1995.

Freire Lestón, X. V., A actividade editorial en Galicia (1850–1936). Apuntamentos para unha historia do libro galego, O Cumio, Vigo, 1997.

García Negro, María Pilar: O clamor da rebeldía: Rosalía de Castro: ensaio e feminismo, Sotelo Blanco, Santaigo de Compsotela, 2010.

García Negro, María Pilar: Cantares gallegos, hoxe. Para unha lectura actualizada de Rosalía de Castro, Alvarellos, Santiago de Compostela, 2013.

Hermida, C., Os precursores da normalización, Xerais, Vigo, 1992.

Pociña, A. e López, A., Rosalía de Castro. Estudios sobre a vida e a obra, Laiovento, Santiago de Compostela, 2000.

Rodríguez, F., Análise sociolóxica da obra de Rosalia de Castro, AS-PG, Vigo, 1989.

Rodríguez, Francisco: Rosalía de Castro, estranxeira na súa patria, AS-PG, A Coruña, 2011.

Esta selección bibliográfica completarase con bibliografía específica sobre cada tema que a profesora proporcionará na aula.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Literatura Galega/613G02012

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
Literatura Galega Contemporánea 2/613G02036

Observacións

Para calquera dubida, poden pórse en contacto coa profesora, persoalmente en horario de atención ao alumnado ou concertando cita previa no enderezo electrónico t.lopez@udc.es.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías