| Study programme competencies |
| Code | Study programme competences |
| A1 | Coñecer e aplicar os métodos e as técnicas de análise lingüística e literaria. |
| A2 | Saber analizar e comentar textos e discursos literarios e non literarios utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual. |
| A3 | Coñecer as correntes teóricas da lingüística e da ciencia literaria. |
| A4 | Ter un dominio instrumental avanzado oral e escrito da lingua galega. |
| A7 | Coñecer as literaturas en lingua galega, española e inglesa. |
| A8 | Ter dominio instrumental oral e escrito dunha segunda lingua estranxeira. |
| A10 | Ter capacidade para avaliar criticamente o estilo dun texto e para formular propostas alternativas e correccións. |
| A11 | Ter capacidade para avaliar, analizar e sintetizar criticamente información especializada. |
| A14 | Ser capaz para identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos. |
| A15 | Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica. |
| A17 | Ter un coñecemento avanzado da literatura galega. |
| A18 | Ter un coñecemento avanzado da literatura portuguesa. |
| A19 | Coñecer a historia e a cultura das comunidades galegofalantes. |
| A20 | Coñecer a historia e a cultura das comunidades lusófonas. |
| A23 | Coñecer a situación sociolingüística da lingua galega. |
| A27 | Coñecer a evolución histórica externa e interna da lingua galega. |
| A28 | Coñecer a evolución histórica externa e interna da lingua portuguesa. |
| B1 | Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información. |
| B3 | Adquirir capacidade de autoformación. |
| B4 | Ser capaz de comunicarse de maneira efectiva en calquera contorno. |
| B5 | Relacionar os coñecementos cos doutras áreas e disciplinas. |
| B6 | Ter capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva. |
| B7 | Ter capacidade de análise e síntese, de valorar criticamente o coñecemento e de exercer o pensamento crítico. |
| B8 | Apreciar a diversidade. |
| B9 | Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. |
| B10 | Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán/á e profesional. |
| C2 | Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro. |
| C4 | Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. |
| Learning aims | |||
| Learning outcomes | Study programme competences | ||
| Aplicar a análise e o comentário críticos a textos e discursos literarios e non literários, utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual. | A2 A11 |
B3 B7 |
C2 |
| Aplicar na práctica o dominio instrumental oral e escrito dunha segunda lingua estranxeira. | A8 |
C2 |
|
| Aplicar o coñecemento avanzado da literatura galega e das literaturas portuguesas. | A1 A3 A4 A7 A10 A11 A14 A15 A17 A18 A19 A23 A27 A28 |
B1 B4 B6 B8 B9 B10 |
C2 C4 |
| Aplicar os coñecementos adquiridos sobre historia e cultura das comunidades lusófonas e das comunidades galegas no exterior. | A7 A8 A19 A20 A27 A28 |
B5 B8 |
C2 |
| Contents |
| Topic | Sub-topic |
| 1. A narrativa nas literaturas galega e portuguesa | 1.1. Questões gerais e metodológicas 1.2. Percurso histórico e processo de canonização |
| 2. O ensaio na literatura galega contemporânea | 2.1. Práticas ensaísticas e emergência cultural: as Irmandades da Fala. 2.2. Géneros no sistema literário galego atual. Legitimação do ensaio e tendências repertoriais. |
| 3. Ficção, história e pós-colonialismo na narrativa contemporânea em língua portuguesa | 3.1. Questões teóricas e metodológicas. 3.2. Guerra e libertação nacional na narrativa dos PALOP. 3.3. A memória colonial no romance português contemporâneo. |
| 4. A narrativa brasileira contemporânea | 4.1. Questões gerais e problemas metodológicos. 4.2. Referências para o estudo da narrativa brasileira atual. Autores/as, repertórios e tendências. 4.3. Género negro e representações da violência. |
| Planning | ||||
| Methodologies / tests | Competencies | Ordinary class hours | Student’s personal work hours | Total hours |
| Guest lecture / keynote speech | A2 A18 A20 B5 B8 C4 | 11 | 22 | 33 |
| Workshop | A1 A2 A8 A14 A18 A20 B1 B3 B4 B7 B8 B10 C2 C4 | 8 | 16 | 24 |
| Workbook | A2 A4 A7 A8 A10 A11 A15 A18 A19 A20 B1 B6 B9 | 6 | 18 | 24 |
| Supervised projects | A2 A3 A11 A14 A17 A18 A19 A20 A23 A27 A28 B5 | 3 | 14.5 | 17.5 |
| Mixed objective/subjective test | A1 A2 A3 A4 A7 A8 A10 A11 A14 A15 A17 A18 A19 A20 A23 A27 A28 B1 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C2 C4 | 2 | 10 | 12 |
| Personalized attention | 2 | 0 | 2 | |
| (*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students. | ||||
| Methodologies |
| Methodologies | Description |
| Guest lecture / keynote speech | Sesións de traballo en que o profesorado explica todos os elementos necesarios do temario para que o alumnado poda desenvolver o seu traballo posterior. |
| Workshop | Nestas sesións, o conxunto do alumnado realizará actividades de diferente tipoloxía destinadas á consolidación dos contidos presentados nas sesións maxistrais e das lecturas realizadas, así como das competencias, destrezas e estratexias relacionadas cos obxectivos e contidos da materia. Entre estas actividades poderán contemplarse, alén doutras, a análise de fontes documentais, os comentarios de textos de diverso tipo, a resolución de problemas, as prácticas a través de TIC, probas de varia tipoloxía e estudos de casos. |
| Workbook | O profesorado proporá a realización de diferentes lecturas ao longo do curso, de diferente tipoloxía. As lecturas de artigos teóricos e metodolóxicos, e outros textos breves, teñen o obxectivo de complementar as sesións maxistrais, fomentar a reflexión crítica, o proceso de autoaprendizaxe e a aprendizaxe colaborativa. O profesorado fornecerá unha lista de obras ensaísticas e de ficción, da cal cada estudante deberá seleccionar dúas para o seu estudo monográfico. |
| Supervised projects | Cada alumno/a realizará un traballo tutelado elaborado utilizando metodoloxías con base na "aprendizaxe colaborativa". Fai parte do traballo tutelado a correspondente presentación oral de procedementos e resultados. Este traballo consiste nunha actividade individual ou en grupo reducido (dúas ou tres persoas, en función do volume de matrícula) na cal deberá ser realizado un estudo cualitativo e/ou relacional de materiais de diferente tipoloxía, vinculados de preferencia á lectura dalgunha das obras propostas. |
| Mixed objective/subjective test | Proba escrita que combinará actividades de carácter ensaístico con comentario de textos e análise de fontes textuais e documentais de diversa tipoloxía. |
| Personalized attention |
|
|
| Assessment | |||
| Methodologies | Competencies | Description | Qualification |
| Workshop | A1 A2 A8 A14 A18 A20 B1 B3 B4 B7 B8 B10 C2 C4 | Avaliación das actividades de diferente tipoloxía referidas na metodoloxía, incluídas as lecturas de artigos teóricos e metodolóxicos e outros textos breves, e de algunhas das obras ensaísticas e de ficción. Será proposta a realización de presentacións, debates, comentarios de textos e outro tipo de actividades. Será avaliada a participación e o traballo en equipo, a capacidade analítica e crítica, e a adecuación aos obxectivos formulados polo profesor para cada actividade destas características. | 20 |
| Workbook | A2 A4 A7 A8 A10 A11 A15 A18 A19 A20 B1 B6 B9 | O control das lecturas dos libros de leitura obrigatoria non recensionados polo estudante será realizado en sesións específicas na sala de aulas. O control das leituras breves realizadas será realizado nas sesións correspondentes aos obradoiros. En ambos os casos será avaliada a capacidade de compreensión e síntese estruturada das principais ideas contidas nos materiais obxecto da leitura, en relación cos conteúdos focados e as competencias previstas na materia. |
10 |
| Supervised projects | A2 A3 A11 A14 A17 A18 A19 A20 A23 A27 A28 B5 | Traballo en que ao alumnado, individualmente ou en grupo, estuda de maneira monográfica algún aspecto do temario, de preferencia relacionado cunha ou con varias das lecturas de obras ensaísticas ou de ficción. Contará co apoio e supervisión do profesorado, durante as aulas e en sesións específicas. Serán avaliados o rigor teórico e formal, a capacidade analítica e relacional e a elaboración de reflexións críticas. | 30 |
| Mixed objective/subjective test | A1 A2 A3 A4 A7 A8 A10 A11 A14 A15 A17 A18 A19 A20 A23 A27 A28 B1 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C2 C4 | Proba escrita que combinará actividades de carácter ensaístico con comentario de textos e análise de fontes documentais, avaliando tanto a precisión expresiva e conteudística, canto o axeitamento do disertado, do comentado ou do analizado ás competencias a adquirir e aos obxectivos a atinxir, previamente formulados para cada unha das tres modalidades polo profesor. | 40 |
| Assessment comments | |||
|
Para superar a materia, o alumnado deberá atinxir unha cualificación igual ou superior a 5 valores sobre 10. Así mesmo, na proba mixta deberá obter como mínimo 5 valores sobre 10, para poder sumar os restantes elementos avaliábeis/instrumentos de avaliación. O alumnado terá de entregar os traballos e actividades no prazo fixado. Todas as actividades orais e escritas, o traballo tutorizado e a proba mixta deberán cumprir unhas exixencias mínimas de corrección lingüística. No caso de deficiencias lingüístico-expresivas, estas poderán ser penalizadas na cualificación, segundo os criterios que constan no documento "Exixencias mínimas de corrección lingüística" (aprobado pola Sección de Galego-Portugués o 6/7/2018 e pendurado en Moodle). O alumnado con matrícula parcial e/ou dispensa académica deberá realizar e entregar as mesmas probas e exercicios que o restante; se non puider asistir ao atendemento, deberá pórse en contacto co profesor a través do correo electrónico antes de que finalize o mes de febreiro. Na oportunidade de xullo serán aplicados as mesmas metodoloxías e os mesmos criterios de avaliación que na oportunidade anterior. A proba mixta será realizada na data marcada pola Facultade de Filoloxía. As outras actividades serán entregues de acordo cos procedementos e os prazos indicados oportunamente polo profesor. O sistema de avaliación na convocatoria adiantada de decembro consistirá nunha proba mixta (50%) e nun traballo tutorizado (50%). O alumnado interesado en concorrer a esta convocatoria deberá contactar o profesorado coa suficiente antecedencia. A cualificación de NON PRESENTADO/A será considerada cando o alumno/a non asistir á proba mixta e/ou cando tiver entregado un número das actividades contempladas inferior a 50%. |
|||
| Sources of information |
| Basic |
Tarrío, Anxo (coord.) (). Galicia. Literatura (vols. XXXII-XXXIV). Hércules de edicións: A Coruña
Reis, Carlos (dir.) (1991-1996). História crítica da literatura portuguesa. Lisboa: Verbo (9 vols.)
VV. AA. (1996). Historia da Literatura Galega (5 vols.). A Nosa Terra: Vigo
Saraiva, António José e Lopes, Óscar (1992). História da literatura portuguesa. Porto: Porto Editora |
|
TEMA 2 Casas, Arturo. "A axencia político-cultural das Irmandades e a emerxencia de práticas protoensaísticas na Galiza do seu tempo". Henrique Monteagudo e María Dolores Sánchez Vales (eds.). No tempo das Irmandades: fala, escrita, prelos. A Coruña: Real Academia Galega, 2017, 39-52. Fernández Pérez-Sanjulián, Carme (ed.). As Irmandades da Fala, cen anos despois. A Coruña: Universidade da Coruña, 2016. Figueroa, Antón. Nación, literatura, identidade. Comunicación literaria e campos sociais en Galicia. Vigo: Xerais, 2001. Figueroa, Antón. Ideoloxía e autonomía no campo literario galego. Ames: Laiovento, 2010. González-Millán, Xoán. “O discurso literario galego e a configuración dun espacio público nacional no primeiro tercio do século XX: un marco de reflexión”. Arturo Casas (coord.),Tentativas sobre Dieste. Santiago de Compostela: Sotelo Blanco, 1995, 13-29. Monteagudo, Henrique. “Nación/creación. Estética e política no agromar do ensaio galego (1916-20)”, Anuario de Estudos Literarios Galegos 1995, 1996, 63-108. TEMA 3 Basto, Maria Benedita. A guerra das escritas : Literatura, nação e teoria pós-colonial em Moçambique. Lisboa: Vendaval, 2006. Chaves, Rita. Angola e Moçambique. Experiência colonial e territórios literários. Cotia: Ateliê Editorial, 2005. Melo, João de (org.). Os anos da guerra. 1961-1975. Os portugueses en África. Crónica, ficção e história. Lisboa: Círculo de leitores, 1988. Moutinho, Isabel. The Colonial Wars in Contemporary Portuguese Fiction. Woodbridge: Tamesis, 2008. Ribeiro, Margarida Calafate. Uma história de regressos. Império, Guerra Colonial e Pós-Colonialismo. Porto: Edições Afrontamento, 2004. Teixeira, Rui de Azevedo. A guerra colonial e o romance português. Agonia e catarse. Lisboa : Notícias, 1998 Vecchi, Roberto. Excepção Atlântica. Pensar a literatura da guerra colonial. Porto: Afrontamento, 2010. TEMA 4 Carneiro, F. No país do presente – Ficção brasileira no início do século XXI. Rio de Janeiro: Rocco, 2010. Chiarelli, S. / Dealtry, G. / Vidal, P. (org.). O futuro pelo retrovisor: inquietudes da literatura brasileira contemporânea. Rio de Janeiro: Rocco, 2013. Martínez Teixeiro, Alva; Martínez Pereiro, Carlos Paulo. “Da escala de cinza da escrita negra brasileira”. Abriu, 3 (2014), 29-49. Martínez Teixeiro, A. “Uma possível topografia da narrativa brasileira contemporânea (A problematização da violência, o questionamento da identidade e a hibridação da escrita)”. Joaquim Coelho Ramos, Šarka Grauová, Jaroslava Jindrová (eds.). Língua portuguesa na Europa central: estudos e perspetivas. Praga: Karolinum Press, 2016, 26-41. Pereira, H. Bonito (org.). Ficção brasileira no século XXI. São Paulo: Mackenzie, 2009. Rocha, J. C. de Castro. Literatura Brasileira Hoje. Revista Pessoa (Digital), 2015. |
|
| Complementary | |
|
TEMA 2 Alonso Alonso, María. Transmigrantes. Fillas da precariedade. Rianxo: Axóuxere, 2017. Ledo Andión, Margarita. Do bucle e da fenda. Para un ensaio crítico sobre a cultura galega. A Coruña: Real Academia Galega, 2009. Miguélez-Carballeira, Helena. Galiza, um povo sentimental? Género, política e cultura no imaginário nacional galego. Compostela: Através Editora, 2014. Moure, Teresa. Politicamente incorreta. Ensaios para um tempo de pressas. Compostela: Através Editora, 2014. Reimóndez, María. Corpos exorbitantes. Rosalía de Castro, tradutora, en diálogo con Erín Moure. Santiago de Compostela: Concello de Santiago, USC, 2017. TEMA 3 Alegre, Manuel. Jornada de África (Romance de Amor e Morte do Alferes Sebastião). Lisboa: Dom Quixote, 1989. Antunes, António Lobo. Os cus de Judas. Lisboa: Dom Quixote, 1997 [1979] Cardoso, Dulce Maria. O retorno. Lisboa: Tinta da China, 2011. Chiziane, Paulina. O alegre canto da perdiz. Lisboa: Caminho, 2008. Couto, Mia. Vinte e Zinco. Lisboa: Caminho, 1999. Figueiredo, Isabela. Caderno de memórias coloniais. Coimbra: Angelus Novos, 2009. Gersão, Teolinda. A árvore das palavras. Lisboa: Dom Quixote, 1997. Honwana, Luis Bernardo. Nós matamos o cão tinhoso. Porto: Afrontamento, 1972. Jorge, Lídia. A costa dos murmúrios. Lisboa: Dom Quixote, 1988. Melo, João de. Autópsia de um mar de ruínas. Lisboa: Dom Quixote, 1992. Pepetela. Mayombe. Lisboa: Edições 70, 1988 [1980] Vieira, José Luandino. Nós, os do makulusu. Porto: Edições 70, 1985 [1975] TEMA 4 Bellotto, Tony. Os insones. São Paulo: Companhia das Letras, 2007. Férrez. Manual prático do ódio. Rio de Janeiro: Objetiva, 2003. Fonseca, Rubem. Mandrake: a Bíblia e a Bengala. São Paulo: Companhia das Letras, 2005. Garcia-Roza, Luiz Alfredo. O silêncio da chuva. São Paulo: Companhia das Letras, 2005. Maia, Ana Paula. A guerra dos bastardos. Rio de Janeiro: Língua Geral, 2007. Melo, Patrícia. Inferno. São Paulo: Companhia das Letras, 2000. * Ao longo do quadrimestre poderão ser fornecidas novas referências bibliográficas, especialmente no que diz respeito às obras de ficção |
| Recommendations | |
| Subjects that it is recommended to have taken before |
| Subjects that are recommended to be taken simultaneously | |
|
| Subjects that continue the syllabus |
| Other comments | |
|
Todas as cuestións non contempladas explicitamente nesta guía ou as eventuais dúbidas en relación co desenvolvemento da materia serán resolvidas polo profesorado no seu horario de atendemento, nas sesións presenciais ou no correo electrónico que figura no lugar correspondente. |