Identifying Data 2023/24
Subject (*) Introdución aos Estudos Literarios Code 613G03005
Study programme
Grao en Inglés: Estudos Lingüísticos e Literarios
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Graduate 1st four-month period
First Basic training 6
Language
Spanish
Galician
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Letras
Coordinador
Rodriguez Gonzalez, Olivia
E-mail
olivia.rodriguez.gonzalez@udc.es
Lecturers
Paz Gago, Jose Maria
Rodriguez Gonzalez, Olivia
E-mail
jose.maria.paz.gago@udc.es
olivia.rodriguez.gonzalez@udc.es
Web
General description Conceptos básicos no estudo da literatura: xéneros, movementos e técnicas de análise literaria.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A1 Coñecer e aplicar os métodos e as técnicas de análise lingüística e literaria.
A2 Saber analizar e comentar textos e discursos literarios e non literarios utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual.
A3 Coñecer as correntes teóricas da lingüística e da ciencia literaria.
A5 Ter un dominio instrumental avanzado oral e escrito da lingua española.
A7 Coñecer as literaturas en lingua galega, española e inglesa.
A9 Elaborar textos orais e escritos de diferente tipo en lingua galega, española e inglesa.
A10 Ter capacidade para avaliar criticamente o estilo dun texto e para formular propostas alternativas e correccións.
A11 Ter capacidade para avaliar, analizar e sintetizar criticamente información especializada.
A14 Ser capaz para identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos.
A15 Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica.
B1 Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información.
B2 Manexar ferramentas, programas e aplicacións informáticas específicas.
B3 Adquirir capacidade de autoformación.
B4 Ser capaz de comunicarse de maneira efectiva en calquera contorno.
B5 Relacionar os coñecementos cos doutras áreas e disciplinas.
B6 Ter capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva.
B7 Ter capacidade de análise e síntese, de valorar criticamente o coñecemento e de exercer o pensamento crítico.
B8 Apreciar a diversidade.
B9 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
B10 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán/á e profesional.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Conocer e aplicar os métodos e as técnicas de análise lingüística e literaria. A1
A9
B4
Coñecer as correntes teóricas da ciencia literaria A3
Ter capacidade para avaliar, analizar e sintetizar criticamente información especializada. A11
Coñecer as literaturas en lingua galega, española e inglesa. A7
Ter capacidade para avaliar criticamente o estilo dun texto e para formular propostas alternativas e correccións. A10
Ser capaz para identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos. A14
Ser capaz de aplicar os coñecementos lingüísticos e literarios á práctica. A15
Ter un dominio instrumental avanzado oral e escrito da lingua española. A5
Utilizar os recursos bibliográficos, as bases de datos e as ferramentas de busca de información. B1
Manexar ferramentas, programas e aplicacións informáticas específicas. B2
Adquirir capacidade de autoformación. B3
Relacionar os coñecementos cos doutras áreas e disciplinas. B5
Ter capacidade de organizar o traballo, planificar e xestionar o tempo e resolver problemas de forma efectiva. B6
Ter capacidade de análise e síntese, de valorar criticamente o coñecemento e de exercer o pensamento crítico. B7
Apreciar a diversidade. B8
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. B9
Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán/á e profesional. B10
Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. C1
Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. C3
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. C4
Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras. C5
Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. C7
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. C8
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. C6
Saber analizar e comentar textos e discursos literarios e non literarios utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual. A2

Contents
Topic Sub-topic
1.Fundamentos dos estudos literarios


-Obxecto e método
-Dominios da ciencia literaria
-Lingua e comunicación literarias
-Periodización literaria
-Xéneros literarios



2. Panorama histórico da Teoría literaria. Primeira parte
- Antigüidade Clásica
- Idade Media e Clasicismo
3. Panorama histórico da Teoría literaria. Segunda parte - Romanticismo. Positivismo
- Principais correntes dos ss. XX-XXI
4. A lírica
-Concepcións da lírica e xéneros históricos
-Métrica e retórica
-Teoría da función poética
-Enunciación e pragmática líricas
5. A narrativa
- Narración, historia e relato / discurso
- Modalización narrativa
- Temporalización e espacialización narrativas
- O personaxe narrativo
- Xéneros históricos
6. A dramática.


-Texto e Espectáculo
-Tempo e espazo
-Personaxe e público
-Teoría aristotélica da traxedia




Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Document analysis A11 B1 C3 1 1 2
Guest lecture / keynote speech A1 A2 A3 B3 B5 C1 C4 30 30 60
Summary A9 A11 B7 C1 1 3 4
Collaborative learning A1 A2 B8 B10 C4 4 4 8
Oral presentation A1 A2 A5 A15 B2 B4 B5 B6 B8 C1 C3 C4 C6 12 12 24
Workshop A1 A2 A7 A11 A14 B3 C5 C6 4 4 8
Diagramming A2 A10 A11 B7 1 3 4
Critical bibliographical A1 A2 A7 B7 C1 1 8 9
Workbook A5 A7 A14 B1 C7 1 12 13
Mixed objective/subjective test A1 A2 A3 A5 A7 A11 A14 A15 B5 B6 B7 B10 C1 4 8 12
ICT practicals B1 B2 B3 B5 B6 B9 B10 C3 C6 C8 1 2 3
 
Personalized attention 3 0 3
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Document analysis Procuraranse documentos diversos, baixo a orientación dos docentes.
Guest lecture / keynote speech Sesións de exposición oral por parte do profesor ou profesora, que se esforzarán en transmitir contidos relevantes, aclarando dúbidas xurdidas. É a parte máis importante na transmisión de coñecementos.
Summary Acompaña a elaboración de esquemas.
Collaborative learning Uso de ferramentas de documentación e debate para solucionar problemas e atopar resultados en común.
Oral presentation Os estudantes comunicarán na aula, individualmente ou en grupo, as súas creacións, análises ou comentarios.
Workshop Traballo na aula nas actividades diversas que se indican na “Planificación”, conducentes á realización de creacións ou comentarios de texto. O primeiro día de clase, os docentes indicarán, en cada caso, se van encargar a realización dun “videopoema” ou se van pedir a elaboración dun traballo de comentario dun libro (neste segundo caso, nas “Fontes documentais” da guía docente figuran, tras a bibliografía, unha serie de títulos a modo de exemplo, dos que se fará unha selección para que o alumnado poida escoller).
Tamén se comunicarán o primeiro día do curso as orientacións para facer a práctica do obradorio e as datas para a súa entrega.
Diagramming Práctica para a constatación dunha boa lectura de documentos.
Critical bibliographical Práctica de recensión, seguindo as pautas dadas polos docentes.
Workbook É a metodoloxía fundamental para iniciarse no estudo da literatura: haberá lecturas teóricas e lecturas de textos literarios.
Mixed objective/subjective test Trátase dunha proba escrita que poderá constar tanto de respostas de certa extensión, ben argumentadas, ou de respostas breves e de tipo test. Na primeira convocatoria referirase á parte teórica da materia. Na segunda convocatoria, incluirá tamén exercicios prácticos para os que non superen as prácticas de aula.
ICT practicals A investigación literaria debe moito ás TIC, imprescindibles para acopio de datos e relación de fenómenos.

Personalized attention
Methodologies
Document analysis
Summary
Diagramming
Workshop
Critical bibliographical
Description
A atención personalizada levarase a cabo en función das necesidades do grupo de alumnos ou do estudante en particular, tanto na aula como a través do correo electrónico, o uso da plataforma moodle, ou o diálogo real en horas de atención ao estudante. Para que se realice axeitadamente, é indispensable que os alumnos acudan ás aulas e participen activamente nelas.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Mixed objective/subjective test A1 A2 A3 A5 A7 A11 A14 A15 B5 B6 B7 B10 C1 Cualificación do exame.
60
Workshop A1 A2 A7 A11 A14 B3 C5 C6 Cualificación das prácticas. 40
 
Assessment comments

1) Na 1º oportunidade realizarase unha proba mixta, cuxa nota se unirá á obtida nos traballos prácticos levados a cabo polo estudante (deberá obterse unha nota mínima de 4 na proba mixta para poder facer a media coa parte práctica). Nesta 1º oportunidade, será considerado NP o alumno que non se presente á proba mixta, aínda que teña realizado os traballos prácticos. 

2) Na segunda oportunidade, os estudantes que non se presentaron ou non aprobaron a primeira oportunidade, terán que pasar por un exame do que sairá a nota final. Ese exame terá unha parte teórica e unha parte práctica que en ningún caso suporá para os estudantes un esforzo inferior ao requirido na elaboración das prácticas de obradorio do curso. 

3) O/a estudante que se presente á convocatoria adiantada (en decembro) deberá axustarse ás normas que rexen para a 2º oportunidade (a de xullo). 

4) Ao alumnado repetidor, facilitaráselle a realización de actividades. 

5) O alumnado con exención de asistencia, por razóns laborais ou doutra índole, deberá poñerse en contacto co  docente ao inicio do curso -e non máis tarde- para a organización da súa docencia. Programaranse titorías presenciais e non presencias para cursar satisfactoriamente a materia.

6) As probas escritas e os traballos deben realizarse con corrección lingüística: o docente baixará a nota  por erros de acentuación, ortografía, puntuación ou concordancia sintáctica. Ou por redundancias excesivas, falta de precisión ou pobreza léxica, uso de abreviaturas ou utilización dun rexistro non formal.

Calquera falta de honradez académica (plaxio -detectado, entre outras vías, polo recurso TURNITIN achegado pola UDC-, copiar en exames, etc.) penalizarase de acordo co establecido nas "Normas de avaliación, revisión e reclamación das cualificacións dos estudos de grao e mestrado universitario" (artículo 14).

7) A materia poderá ser adaptada ao estudantado que precise da adopción de medidas encamiñadas ao apoio á diversidade consonte ás indicacións da Unidade de Atención á Diversidade (https://www.udc.es/cufie/ADI/), coa que se deberá contactar nos prazos establecidos por esta unidade. Pódese contar tamén co asesoramento da titora ADI da facultade (pat.filoloxia@udc.gal).


Sources of information
Basic VILLANUEVA, Darío (1994). Curso de teoría de la literatura. Madrid. Taurus
GARRIDO GALLARDO, M. A. dir. (2009). El lenguaje literario. Vocabulario crítico. Madrid, Síntesis
CASAS, Arturo (coord.) (2005). Elementos de crítica literaria. Vigo. Xerais
GUILLÉN, Claudio, (2005). Entre lo uno y lo diverso. Introducción a la literatura comparada. Barcelona. Tusquets
VIÑAS PIQUER, David (2002). Historia de la crítica literaria. Barcelona. Ariel
PAZ GAGO, José María (1999). La recepción del poema. Pragmática del texto poético. Kassel: Reichenberger
PAZ GAGO, José María (2012). La revolución espectacular. El teatro de Valle-Inclán en la escena mundial. Madrid y Barcelona: Castalia
CABO ASEGUINOLAZA, Fernando / RÁBADE VILLAR, María do Cebreiro (2006). Manual de Teoría de la Literatura. Madrid. Castalia
GUTIÉRREZ CARBAJO, Francisco (2002). Movimientos y épocas literarias. Madrid, UNED
GARRIDO, Miguel Ángel (2000). Nueva introducción a la teoría de la literatura. Madrid, Síntesis
PAZ GAGO, José María (1995). Semiótica del Quijote. Teoría y práctica de la ficción narrativa. Amsterdam y Atlanta: Rodopi
SILVA, Vítor Manuel de Aguiar e (200). Teoria e metodologia literárias. Lisboa, Universidade Aberta

O PROFESOR INDICARÁ NA AULA AS OBRAS LITERARIAS QUE CADA ALUMNO DEBERÁ LEER. TÍTULOS POSIBLES, ENTRE OTROS, SON:

LÍRICA

George G. Byron, Baron (1788-1924), Poemas escogidos

Charles Baudelaire, Les fleurs du mal (1857), As flores do mal , Las flores del mal

Gustavo Adolfo Bécquer, Rimas (1859-1870)

Rosalía de Castro, En las orillas del Sar (1884)

Thomas S. Eliot, The Waste Land, La tierra baldía/ estéril (1922)

Dylan Thomas, The Poems(1934-1952), Poemas

Luís Seoane, Fardel do esilado (1952)

Pier Paolo Pasolini, Le ceneri di Gramsci (1957), Las cenizas de Gramsci

Xosé Luís Méndez Ferrín, Con pólvora e magnolias (1976)

Luz Pozo Garza, As arpas de Iwerddon (2005)

Valente, José Ángel, Poesía (Visor, 20013)

Yolanda Castaño, Un cobertizo lleno de significados sospechosos (Antología bilingüe) (2020).

TEATRO

Eurípides, Electra (s. V a C.)

Ramón del Valle Inclán, Divinas palabras (1920), Luces de Bohemia (1920, 1924)

Luigi Pirandello, Sei personaggi in cerca d’autore (1921), Seis personaxes na procura de autor, Seis personajes en busca de autor

Bertoldt Brecht, Mutter Courage und ihre Kinder (1939-1949), Madre Coraje y sus hijos, Nai Coraxe e mais os seus fillos

Jonh B. Prietsley, An inspector calls (1946), Llama uninspector / Ha llegado un inspector, Chama un inspector.

Arthur Miller, Death of a salesman (1949), A morte dun viaxante, La muerte de unviajante.

Roberto Vidal Bolaño, Doentes (1998)

Juan Mayorga, Himmelweg. Camino del cielo (2003)

Rubén Ruibal, Limpeza de sangue (2006)

NARRATIVA

Miguel de Cervantes, Don Quijote de la Mancha (1605, 1615)

Charles Dickens, A tale of two cities (1859), Historia de dos ciudades

Charles Dickens, Great Expectations (1861), Grandes esperanzas (trad. galega por Isabel Soto), Grandes esperanzas.

León Tolstoi, Smert Ivana Ilyichá, A morte de Iván Ilich, La muerte de Iván Illich (1886)

Emilia Pardo Bazán (ss. XIX-XX, 2018), El encaje roto: antología de cuentos de violencia contra las mujeres.

Franz Kafka, Das Schloß (1922), El Castillo

John Dos Passos, Manhatan Transfer (1925)

Vicente Risco, O porco de pé (1928)

Rafael Dieste, Historias e invenciones de Félix Muriel (1943)

Gonzalo Torrente Ballester, Don Juan (1963)

Julio Cortázar, Todos los fuegos el fuego (1966)

Friedrich Dürrematt, Das Sterben der Pythia (1976), La muerte de la Pitia

Carme Riera, Dins el darrer blau (1994), En el último azul

Begoña Caamaño, Circe ou o pracer azul (2009)

Eva Moreda, A Veiga é como un tempo distinto (2011)

ENSAIO LITERARIO

Shelley, P.B., Ensayos escogidos (1792-1822)

Azorín, Al margen de los clásicos (1915)

Valle-Inclán, Ramón del, La lámpara maravillosa (1916)

Antonio Machado, Juan de Mairena (1936)

Mario Vargas Llosa, La verdad de las mentiras. Ensayos sobre la novela moderna (1990)

Gonzalo TorrenteBallester, El Quijote como juego (1975)

Casares, Carlos, Un país de palabras, Galaxia, Vigo (1998)

RECURSOS DIXITAIS (revisados en xullo de 2019)

Biblioteca Virtual Galega (Literatura galega), Universidade da Coruña: http://bvg.udc.es/

Biblioteca Virtual Cervantes (Literatura española, iberoamericana, galega, catalá, etc.), Universidade de Murcia: , http://www.cervantesvirtual.com/

Portal Literatura Vasca: http://www.basqueliterature.com/es/loturak/euskalit

Literatura catalá en liña: http://www.lletra.com/

Bibliotecas Virtuais en inglés (Literatura angloamericana e traducións doutras literaturas):

http://www.online-literature.com/author_index.php

http://www.bartleby.com/authors/

http://www.bibliomania.com/bibliomania-static/index.html

Dicionario galego RAG: http://academia.gal/dicionario#inicio.do

Dicionario español RAE: http://buscon.rae.es/draeI/

Dicionario inglés: http://www.wordreference.com/es/

Teoría literaria en Internet:

Casas, Arturo (2012 [2002]). Bibliografía sistemática de Teoría literaria. Númeromonográfico do Boletín Galego de Literatura: 26. reediciónen poesiagalega.org.Arquivo de poéticas contemporáneas na cultura.

http://www.poesiagalega.org/uploads/media/casas_2002_biblteorialit.pdf

Glosario de narrativa, extraído de Darío Villanueva, Comentario de textos narrativos: la novela . Gijón: Ediciones Júcar, págs 181- 201:http://faculty.washington.edu/petersen/321/narrtrms.htm

Retórica: The Forest of Rhetoric. Silva Rhetoricae:

http://humanities.byu.edu/rhetoric/silva.htm

A isto engádense Páxinas web de fundacións e persoais de autores (procura en buscadores)

Complementary LUJÁN ATIENZA, Ángel Luis (1999). Cómo se comenta un poema. Madrid, Síntesis
GARCÍA BARRIENTOS, José Luis (2003). Cómo se comenta una obra de teatro. Ensayo de método. Madrid, Síntesis
MADRENAS, Dolors / RODRÍGUEZ, Olivia (2003). Del Romanticismo a la Posmodernidad: Ensayo. Madrid. Laberinto
VILLANUEVA, Darío (2006). El comentario de texto narrativo: cuento y novela. Madrid. Mare Nostrum
RODRÍGUEZ, Olivia (2017). La elección del artista: el camino estético de Valle-Inclán. En Valle-Inclán. La lámpara maravillosa. Edición facsímil. Santiago de Compostela. Alvarellos
RODRÍGUEZ, Olivia (1997). Os camiños narrativos de Vicente Risco”. Anuario de Estudios Literarios Galegos 1996: 149-161. Vigo. Galaxia
RODRÍGUEZ, Olivia (2005). Técnicas narrativas nos contos de Emilia Pardo Bazán. En II Simposio Emilia Pardo Bazán. A Coruña. Real Academia Galega
CASAS VALES, Arturo (coord.) (2013). Valle-Inclán: Comparative and Thematic Approaches En Casas Vales, Arturo (coord.). Ramón del Valle-Inclán Studies [2]. Monográfico de Forum for World Literature Studies, 5/1, 2013: 52-53.. Sanghai (China). Shangay Normal University

   PARA CADA UN DOS TEMAS INDICARASE UNHA BIBLIOGRAFÍA ESPECÍFICA E ACTUALIZADA  PARA USO PERSOAL DO ALUMNO EN FUTUROS TRABALLOS.


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before

Subjects that are recommended to be taken simultaneously

Subjects that continue the syllabus

Other comments

Ler unha obra de introdución á Teoría da literatura das que se indican na Bibliografía básica.

Ir a clase



(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.