Datos Identificativos 2018/19
Asignatura (*) Lenguaje. Discurso y Comunicación Código 613G03034
Titulación
Grao en Inglés: Estudos Lingüísticos e Literarios
Descriptores Ciclo Periodo Curso Tipo Créditos
Grado 2º cuatrimestre
Tercero Optativa 4.5
Idioma
Castellano
Gallego
Portugués
Modalidad docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Letras
Coordinador/a
Alvarez Caccamo, Celso Maria
Correo electrónico
celso.alvarez.caccamo@udc.es
Profesorado
Alvarez Caccamo, Celso Maria
Correo electrónico
celso.alvarez.caccamo@udc.es
Web http://https://moodle.udc.es/course/view.php?id=28964
Descripción general Introdución ao estudo da comunicación humana por meio das linguas nos seus aspectos cognitivo, pragmático e discursivo, e como prática interaccional e social.

Competencias del título
Código Competencias del título
A1 Conocer y aplicar los métodos y las técnicas de análisis lingüístico y literario.
A2 Saber analizar y comentar textos y discursos literarios y no literarios utilizando apropiadamente las técnicas de análisis textual.
A3 Conocer las corrientes teóricas de la lingüística y de la ciencia literaria.
A11 Tener capacidad para evaluar, analizar y sintetizar críticamente información especializada.
A14 Ser capaz para identificar problemas y temas de investigación en el ámbito de los estudios lingüísticos y literarios e interrelacionar los distintos aspectos de estos estudios.
A15 Ser capaz de aplicar los conocimientos lingüísticos y literarios a la práctica.
B1 Utilizar los recursos bibliográficos, las bases de datos y las herramientas de búsqueda de información.
B2 Manejar herramientas, programas y aplicaciones informáticas específicas.
B3 Adquirir capacidad de autoformación.
B4 Ser capaz de comunicarse de manera efectiva en cualquier entorno.
B5 Relacionar los conocimientos con los de otras áreas y disciplinas.
B6 Tener capacidad de organizar el trabajo, planificar y gestionar el tiempo y resolver problemas de forma efectiva.
B7 Tener capacidad de análisis y síntesis, de valorar críticamente el conocimiento y de ejercer el pensamiento crítico.
B8 Apreciar la diversidad.
B9 Valorar la importancia que tiene la investigación, la innovación y el desarrollo tecnológico en el avance socioeconómico y cultural de la sociedad.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse.

Resultados de aprendizaje
Resultados de aprendizaje Competencias del título
Comprender a comunicación a meio da linguaxe como capacidade e prática humana e social, tanto no común como na sua diversidade. A1
A11
B8
C6
Familiarizarse coas principais nocións sobre fenómenos da comunicación e do discurso. A1
A3
B1
B5
B8
B9
Familiarizarse cos métodos e técnicas de recollida, descrición e interpretación de dados da comunicación e do discurso. A2
A14
A15
B1
B2
B3
B4
B7
Utilizar recursos bibliográficos, bases de datos e ferramentas de busca de materiais sobre o discurso oral. B1
B6

Contenidos
Tema Subtema
Introdución. A capacidade humana da linguaxe e a comunicación. Algunhas propriedades da linguaxe. Retroalimentación, reflexividade, prevaricación, deslocamento... Os canais da comunicación humana: a multimodalidade.
Comunicación, información e significación. Modelos da comunicación. Intención, interpretación e contexto. O deseño deíctico das linguas naturais. A deíxis e os seus tipos. A contextualización. Indicios de contextualización.
A interacción. Conversa, texto, discurso. A interacción como prática social. As metas comunicativas. Normas, regras e expectativas. A competencia comunicativa. O repertorio comunicativo. A estrutura da conversa cotiá.
A distancia social. Participantes e papeis comunicativos. As identidades sociais. A imaxe e as formas da cortesía verbal.
Dicir e querer dicir. Significado literal e significados indirectos. Oración e proposición. A cooperación conversacional e as implicaturas. A inferencia. A relevancia. Recursos estilísticos.
Facer cousas con palabras. Os actos de fala. Tipos de actos ilocucionarios. Os actos de fala indirectos. A convencionalización da indirección.
Xéneros e tipos de discurso. A caracterización dos xéneros. Formalidade e informalidade. Discurso espontáneo e planificado. Aplicacións do estudo da comunicación.

Planificación
Metodologías / pruebas Competéncias Horas presenciales Horas no presenciales / trabajo autónomo Horas totales
Taller A1 A2 A3 A11 A14 A15 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 C6 14 34 48
Lecturas A1 A3 B1 0 25 25
Prueba mixta A1 A3 B1 C6 2.5 20 22.5
Sesión magistral A1 A3 B3 C6 15 0 15
 
Atención personalizada 2 0 2
 
(*)Los datos que aparecen en la tabla de planificación són de carácter orientativo, considerando la heterogeneidad de los alumnos

Metodologías
Metodologías Descripción
Taller Por "obradoiro" enténdese a sesión interactiva fundamentalmente participativa. Pode incluir discusión aberta ou dirixida das lecturas, traballo en grupo, debate e posta en común, resolución de problemas ou perguntas, pesquisa de material, etc. Pode incluir diversas actividades e tarefas avaliábeis, algunha(s) das cais poden requerir a guía do profesor. Estas actividades realizaránse fundamentalmente fora das horas presenciais, mais non se exclue que se poda dedicar tempo das sesións interactivas para traballar nelas, individual ou colectivamente.
Lecturas Lectura e estudo obrigatorio de materiais específicos (artigos ou capítulos de libros) disponibilizado polo profesor. As lecturas deberán facerse, como será indicado, antes da sesión na cal se tratarán os seus conteúdos. Os conteúdos das lecturas entrarán nas sesións expositivas e, sobre todo, nas interactivas, onde o estudantado deberá de mostrar o traballo feito sobre elas e buscar aclaración dos aspectos dubidosos ou non comprendidos. Na base dalgunha das leituras deberá realizarse un informe detallado avaliábel, segundo un formato indicado polo profesor (guión, resumo, pontos destacábeis, etc.).
Prueba mixta Proba teórico-prática sobre todo o material do curso, incluindo lecturas, sesións expositivas e interactivas, materiais audiovisuais utilizados, debates xerais, posíbeis presentacións, etc.
Sesión magistral Por "sesión maxistral" enténdese a sesión de exposición polo profesor dos principais conteúdos de cada tema ou apartado. As sesións expositivas non deben ser vistas como substitución do traballo autónomo de lectura e aprendizaxe que debe facer o estudantado. As sesións de exposición incluen amplo espazo para a formulación de perguntas ou cuestións específicas polo estudantado.

Atención personalizada
Metodologías
Prueba mixta
Taller
Lecturas
Descripción
A atención individualizada inclue a consulta personalizada sobre calquer aspecto ou conteúdo do curso.

Evaluación
Metodologías Competéncias Descripción Calificación
Sesión magistral A1 A3 B3 C6 Reférese ao cómputo da asistencia obrigatoria ás sesións xerais de exposición. 10
Prueba mixta A1 A3 B1 C6 Reférese á nota obtida na proba final obrigatoria. 40
Taller A1 A2 A3 A11 A14 A15 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 C6 Reférese á realización das tarefas descritas na metodoloxía correspondente (Obradoiro). Inclúe o cómputo da asistencia obrigatoria ás sesións interactivas onde se poñen en común estas tarefas, e á participación activa nelas. 30
Lecturas A1 A3 B1 Reférese ao seguimento do traballo de lectura, como se mostra nas actividades interactivas das aulas. Poderá incluir a elaboración dun informe detallado dunha lectura asignada. A actividade deberá ser entregada obrigatoriamente tamén en formato electrónico. 20
 
Observaciones evaluación

1) A asistencia ás sesións presenciais de calquer tipo é obrigatoria e avaliábel.

2) A participación activa compútase dentro do apartado da asistencia.

3) Haberá duas oportunidades de avaliación. Na primeira oportunidade, as actividades entregadas fora de prazo poderán non ser aceptadas (isto é, avaliábeis con 0), e entrarán, no seu caso, no cómputo da segunda oportunidade.

4) Para o cálculo da nota final (e portanto para o curso poder ser completado e superado), a/o estudante deberá obter polo menos unha nota de 4 na proba final.

5) Para ter superada a materia (en primeira ou segunda oportunidade) deberá obterse unha nota de 5 globalmente.

6) Na segunda oportunidade de xullo, no período estabelecido pola UDC, poderá recuperarse o exame (non efectuado, ou suspenso) e/ou o capítulo das actividades ("traballos tutelados" e/ou actividades referidas a "Lecturas"). O profesorado indicará no seu momento as actividades substitutivas de recuperación que deberán ser realizadas.

7) Dado o carácter mixto e compreensivo da avaliación (asistencia, actividades e proba final), consideraráse "Non presentado": a) non asistir á proba final en nengunha das oportunidades; E, simultáneamente, b) non ter entregado actividades por polo menos a metade da percentaxe asignada ao apartado de actividades ("traballos tutelados"). En sentido contrario, a entrega de actividades avaliábeis cuxo peso supere a metade da percentaxe do apartado (por exemplo, 2 actividades sobre 3) determinará automáticamente a asignación dunha nota final, a pesar da inasistencia á(s) proba(s).

8) O alumnado matriculado a tempo parcial e con dispensa académica deberá porse en contacto co profesor no comezo de curso. 


Fuentes de información
Básica Dessalles, Jean-Louis (2001). "El origen político del lenguaje". Mundo Científico 224, pp. 35-39.
Brown, Roger, e Gilman, Albert (1995 [1960]). "Els tractaments a Europa". Em Amadeu Viana, ed. Aspectes del pensament sociolingüístic europeu, pp. 351-363. . Barcelona: Barcanova
Moreno Cabrera, Juan Carlos (1987). "La deíxis". Em: Fundamentos de sintaxis general, pp. 65-77. Madrid: Síntesis
Ochs, Elinor (1998 [1979]). "La universalidad de los postulados conversacionales". Em: M. T. Julio e R. Muñoz, eds. Textos clásicos de Pragmática, pp. 125-144. Madrid: Arco Libros
Hockett, Charles F. (1971 [1958]). "Las propiedades generales del lenguaje". Em: Curso de lingüística moderna, pp. 551-566. Buenos Aires: Editorial Universitaria de Buenos Aires
Cialdini, Robert B. (2001). "Psicología de la persuasión". Investigación y Ciencia 295, pp. 66-71.
Brown, Roger, e Gilman, Albert (1960). "The pronouns of power and solidarity". Em: T. Sebeok, ed. Style in language, pp. 253-276. Cambridge, Mass.: MIT Press
Koch, Ingedore G. Villaça (1997). A inter-ação pela linguagem. São Paulo: Editora Contexto
Tusón Valls, Amparo (1997). Análisis de la conversación. Barcelona: Ariel
Brown, Gillian, e Yule, George (1993). Análisis dei discurso. Madrid: Visor
Stubbs, Michael (1983). Análisis del discurso. Madrid: Alianza
Austin, John (1971). Cómo hacer cosas con palabras. Palabras y acciones. Buenos Aires: Paidós
Reyes, Graciela (2002). El abecé de la pragmática. Madrid: Arco Libros
Escandell Vidal, Mª Victoria (2006 [1996]). Introducción a la Pragmática. Barcelona: Ariel. 2ª ed.
Escandell Vidal, Mª Victoria (2005). La comunicación. Madrid: Gredos
Reyes, Graciela (1990). La Pragmática lingüística: El estudio del uso del lenguaje. Barcelona: Montesinos
Calsamiglia Blancafort, Helena, e Tusón Valls, Amparo (1999). Las cosas del decir. Manual de análisis del discurso. Barcelona: Ariel
Verschueren, Jeff (2002). Para entender la Pragmática. Madrid: Gredos
Levinson, Stephen (1989). Pragmática. Madrid: Teide
Mey, Jacob (2001). Pragmatics: An introduction. Oxford: Blackwell. 2ª ed.

Durante o curso irá indicándose a listaxe de lecturas obrigatorias, extraídas destes manuais e/ou outras fontes.

Complementária Günthner, Susanne, e Knoblauch, Hubert (1995). "Culturally patterned speaking practices: The analysis of communicative genres". Pragmatics 5(1), pp. 1-32.
Grice, H. P. (1991). "Lógica y conversación". Em: L. M. Valdés Villanueva, ed. La búsqueda del significado, pp. 511-530. Madrid: Tecnos
Goffman, Erving (1967). "On face-work". Em: Interaction ritual: Essays on face-to-face behavior, pp, 5-45. New York: Anchor Books
Hurford, James, e Heasley, Brendan (1983). "Oraciones, enunciados y proposiciones". Em: Curso de Semántica, pp. 26-34. Madrid: Visor
Tannen, Deborah (1982). "The oral/literate continuum in discourse". Em: Deborah Tannen, ed. Spoken and written language: Exploring orality and literacy, pp. 1-16. Norwood, NJ: Ablex


Recomendaciones
Asignaturas que se recomienda haber cursado previamente
Lingüística General/613G03004

Asignaturas que se recomienda cursar simultáneamente
Lengua Gallega y Usos/613G03045

Asignaturas que continúan el temario

Otros comentarios


(*) La Guía Docente es el documento donde se visualiza la propuesta académica de la UDC. Este documento es público y no se puede modificar, salvo cosas excepcionales bajo la revisión del órgano competente de acuerdo a la normativa vigente que establece el proceso de elaboración de guías