Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Recuperación da información e web semántica Código 614502010
Titulación
Mestrado Universitario en Enxeñaría Informática (plan 2012)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
 Primeiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Híbrida
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Computación e Tecnoloxías da Información
Computación
Coordinación
Barreiro Garcia, Álvaro
 Correo electrónico
alvaro.barreiro@udc.es
Profesorado
Barreiro Garcia, Álvaro
Fernández Iglesias, Diego
Parapar López, Javier
Vázquez Naya, José Manuel
 Correo electrónico
alvaro.barreiro@udc.es
diego.fernandez@udc.es
javier.parapar@udc.es
jose.manuel.vazquez.naya@udc.es
Web
Descrición xeral Os modelos, técnicas e algoritmos de recuperación de información estudados nesta materia permitirán aos estudantes comprender a arquitectura dos Search Engines para a web. Ademais os contidos prácticos da mesma capacitaranlles para construír os seus propios buscadores para traballar sobre repositorios de documento ou a web. Ademais durante os últimos anos houbo un interese crecente en idear unha web semántica a partir de meta-datos e anotacións. Unha web baseada en documentos xml e tags, meta-datos e esquemas, sen dúbida facilitaría os enormes retos aos que se enfronta a recuperación de información web. Nesta materia abórdanse tamén os modelos, técnicas e algoritmos de maior impacto desenvolvidos nos últimos anos co obxectivo de materializar unha web semántica. A Recuperación de Información en grandes coleccións de documentos e na web expón enormes retos (volume de datos, datos distribuídos, alta porcentaxe de datos volátiles, datos non estruturados e redundantes, heteroxeneidade, calidade dos datos e confianza) e a Web Semántica parte xa do gran reto da extracción de información cando os meta-datos non son expostos publicamente e expón novos retos como os do matching de ontologías, resolución de entidades ou unha dificultade maior en canto á heteroxeneidade e calidade dos datos e á indexación e procura semántica. Por todo iso a Recuperación de Información e a Web semántica constitúen un dos campos de mellores saídas profesionais en informática con oportunidades de negocio e emprego non só nas grandes compañías de Search Engines senón tamén en moitas pequenas e medianas compañías.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos

Sin cambios

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen
Todas
*Metodoloxías docentes que se modifican

Ningunha

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado

Esta asignatura esta catalogada como híbrida porque as tutorías serán por mail e Teams dende inicio do curso.
O resto das actividades e probas serán presenciais e cambiarían a facerse por Teams, moodle e mail no caso de continxencia.

4. Modificacións na avaliación
Ningunha

Sin cambios

*Observacións de avaliación:

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía
Sin cambios

Competencias do título
Código Competencias do título
A5 Capacidade de comprender e saber aplicar o funcionamento e organización da internet, as tecnoloxías e protocolos de redes de nova xeración, os modelos de compoñentes, sóftware intermediario e servizos.
A12 Capacidade para aplicar métodos matemáticos, estatísticos e de intelixencia artificial para modelar, deseñar e desenvolver aplicacións, servizos, sistemas intelixentes e sistemas baseados no coñecemento.
B1 Capacidade de resolución de problemas.
B5 Habilidades de xestión da información.
B10 Capacidade para proxectar, calcular e deseñar produtos, procesos e instalacións en todos os ámbitos da enxeñaría informática
B13 Capacidade para o modelado matemático, cálculo e simulación en centros tecnolóxicos e de enxeñaría de empresa, particularmente en tarefas de investigación, desenvolvemento e innovación en todos os ámbitos relacionados coa Enxeñaría en Informática
B14 Capacidade para a elaboración, planificación estratéxica, dirección, coordinación e xestión técnica e económica de proxectos en todos os ámbitos da Enxeñaría en Informática seguindo criterios de calidade e ambientais
B17 Capacidade para a aplicación dos coñecementos adquiridos e de resolver problemas en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos e multidisciplinares, sendo capaces de integrar estes coñecementos
B21 Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
B22 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
B23 Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos
B25 Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirixido ou autónomo
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer, comprender e analizar os distintos modelos Recuperación de Información e Web Semántica, as técnicas para a súa implementación eficiente e a metodoloxía de avaliación dos mesmos. AP5
 CP6
CP8
Coñecer, comprender e analizar as plataformas software para a creación destes sistemas. AP5
 CP6
CP7
CP8
Deseñar e construír novos sistemas ou melloras en sistemas existentes. AP5
AP12
 BP1
BP5
BP10
BP13
BP14
BP17
BM1
BM2
BM5
 CP6
CP7
Planear e realizar a avaliación dos sistemas de Recuperación de Información e Web Semántica . Analizar os resultados da avaliación dos sistemas para melloralos na súa eficacia e eficiencia. AP5
 BP1
BP5
 CP6
CP7
Ser capaces dun correcto tratamento dos aspectos éticos, de privacidade, confidencialidade e de seguridade dos estes sistemas. BM3
 CP4
CP6

Contidos
Temas Subtemas
Introducción.
 Recuperación de Información e o retos da Web
Recuperación de Información na Web.
 Topoloxía da web: o grafo web. Arquitecturas de Search Engines. Ranking baseado en contido e análise de ligazóns. Learning to rank. Web spam. Xestión de datos web: identificadores de documentos, metadatos, duplicados. Interfaces para procura e navegación.
Web Crawling. Tipos de crawlers. Arquitectura. Esixenciias de fresness e politeness. Algoritmos de crawling. Avaliación.
Indexación.
 Construcción e compresión de indices invertidos. Procesado de consultas.
Recuperación de Información na Web con paralelismo e distribución.
 Particionamiento e selección de colecciones. Particionamiento de índices. Recuperación de información paralela con arquitecturas MIMD e SIMD. Recuperación de Información basada en cluster. Recuperación de información distribuida e federada.
Sistemas de recomendación. Filtrado colaborativo. Modelos e algoritmos para recomendación. Sistemas de recomendación
Introducción a Web Semántica A Web Semántica. Ontoloxías: definición, tipos e exemplos.
Descripción e consulta de recursos
 Linguaxes XML, RDF e RDF Schema. Linguaxe de consultas SPARQL. Linguaxe OWL. Ferramentas de desenvolvemento de ontologías. Librarías para o manexo de ontologías. Repositorios RDF.
Razonamiento e regras Fundamentos de lóxica e razoamiento. Representación de regras semánticas. Motores de razoaamiento.
Aplicacións da Web Semántica Linked Data, FOAF, Dublin Core, WordNet. Anotación semántica. Buscadores semánticos. Servizos Web Semánticos.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Lecturas A5 A12 B1 B5 B10 B13 B14 C4 C6 C7 C8 1 15 16
Prácticas de laboratorio B10 B17 B21 B22 B23 B25 20 30 50
Solución de problemas A5 A12 B1 B5 B13 B14 B17 B21 B22 B23 4 12 16
Proba mixta A5 A12 B1 B5 B10 B13 B14 C4 C6 C7 C8 2 18 20
Sesión maxistral A5 A12 B1 B5 B10 B13 C4 C6 C7 C8 16 32 48
 
Atención personalizada 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Lecturas Lecturas para consolidar e complementar os coñecementos adquiridos
Prácticas de laboratorio Prácticas de laboratorio sobre plataformas de desenvolvemento de uso comercial (Lucene, Terrier, Apache Solr, Nutch, Jena, Protege, Pellet)
Solución de problemas Problemas e cuestións breves para asentar e profundizar os contidos expostos nas sesións maxistrais.
Proba mixta Prueba que versará sobre os contidos fundamentais da materia.
Sesión maxistral O estudante asistirá ás explicacións dadas polo profesor sobre os distintos modelos, técnicas e algoritmos de Recuperación de Información e Web Semántica. O profesor utilizará distintos niveis de abstracción-detalle e orientará ao estudante nas lecturas fundamentais e complementarias.

Atención personalizada
Metodoloxías
Prácticas de laboratorio
Solución de problemas
Descrición
Seguimento do desenvolvemento das prácticas nas horas reservadas de laboratorio e atención ao estudante nos casos necesarios de problemas de particular dificultade

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Prácticas de laboratorio B10 B17 B21 B22 B23 B25 Seguimento das prácticas e avaliación sobre o resultado alcanzado. 50
Proba mixta A5 A12 B1 B5 B10 B13 B14 C4 C6 C7 C8 Cuestións sobre os coñecementos adquiridos. Cuestións que impliquen razoamento en base aos coñecementos adquiridos para resolver problemas prácticos de interese real en recuperación de información e web semántica. 50
 
Observacións avaliación










Para os alumnos a
tempo parcial o baremo de cualificación e a avaliación continua son
os mesmos que para os outros alumnos.

Fontes de información
Bibliografía básica Bob DuCharme (2011). Learning SPARQL. O'Reilly
C.D. Manning, P. Raghavan, H. Schutze. (2008). Introduction to Information Retrieval. Cambridge University Press
R. Baeza-Yates and B. Ribeiro-Neto. (2011). Modern Information Retrieval (second edition) . Addison Wesley/Pearson Education
F. Cacheda, J.M. Fernández, J. Huete (eds.) (2011). Recuperación de Información. Un enfoque práctico y multidisciplinar. Ra-Ma
W.B. Croft, D. Metzler, T. Strohman. (2009). Search Engines. Information Retrieval in Practice. Pearson Education
John Hebeler, Matthew Fisher, Ryan Blace, Andrew Perez-Lopez, Mike Dean. (2009). Semantic Web Programming. Wiley

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías