Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Xenética e evolución molecular Código 614522005
Titulación
Mestrado Universitario en Bioinformática para Ciencias da Saúde
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial Anual
Primeiro Optativa 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Bioloxía
Coordinación
Martinez Lage, Andres
Correo electrónico
andres.martinez@udc.es
Profesorado
Gonzalez Tizon, Ana Maria
Martinez Lage, Andres
Vila Taboada, Marta
Correo electrónico
ana.gonzalez.tizon@udc.es
andres.martinez@udc.es
marta.vila.taboada@udc.es
Web
Descrición xeral Comprender a base da información do material hereditario, a sua transmisión, análise e evolución

Competencias do título
Código Competencias do título
A8 CE8 - Comprender a base da información do material hereditario, a súa transmisión, análise e evolución
A9 CE9 - Entender os beneficios e comprender os problemas asociados a secuenciación e ao uso de secuencias biolóxicas, así como coñecer as estruturas e técnicas para o seu procesamento
B1 CB6 – Posuír e comprender o coñecemento que fornecen unha base ou oportunidade de orixinalidade no desenvolvemento e / ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación.
B2 CB7 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidas dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
B5 CB10 – Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun xeito que terá de ser en gran parte auto-orientado ou autónomo.
B6 CG1 - Buscar e seleccionar a información útil necesaria para resolver problemas complexos, manexando con soltura as fontes bibliográficas do campo
B7 CG2 - Manter e estender enfoques teóricos fundados para permitir a introdución i explotación de tecnoloxías novas e avanzadas
B8 CG3 - Ser capaz de traballar en equipa, en especial de carácter interdisciplinar
C1 CT1 - Expresarse correctamente, tanto de xeito oral como escrito, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
C2 CT2 - Dominar a expresión e a comprensión de xeito oral e escrito dun idioma estranxeiro
C3 CT3 - Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida
C7 CT7 - Manter e asentar estratexias encamiñadas a actualización científica como criterio de mellora profesional.
C8 CT8 - Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Análise xenética mendeliana estudando o xene como unidade da herdanza AP8
BP1
BP2
BP5
BP6
BP7
BP8
CP1
CP2
CP3
CP7
CP8
Estudar a base cromosómica da herdanza, a determinación do sexo, herdanza extranuclear e o ligamento e recombinación xénica. AP8
AP9
BP1
BP2
BP5
BP6
BP7
BP8
CP1
CP2
CP3
CP7
CP8
Estudar os cambios no material xenético AP8
AP9
BP1
BP2
BP5
BP6
BP7
BP8
CP1
CP2
CP3
CP7
CP8
Estudo da xenética das poboacións. AP8
AP9
BP1
BP2
BP5
BP6
BP7
BP8
CP1
CP2
CP3
CP7
CP8

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. ANALISE XENÉTICA MENDELIANA. Os experimentos de Mendel: cruzamentos de monohíbridos e dihíbridos. Concepto de xenotipo e fenotipo. Terminoloxía e simboloxía. Análise de pedigrís.

Tema 2. BASE CROMOSÓMICA DA HERDANZA E DETERMINACIÓN DO SEXO. Significado xenético da mitosis e a meiosis. Teoría cromosómica da herdanza. Determinación do sexo. Herdanza ligada ao sexo.
Tema 3. EXTENSIONES DA ANALISE XENÉTICA MENDELIANA. Modificacións da dominancia. Alelismo múltiple. Letalidade. Penetrancia e expresividade. Pleiotropía. Epistase e interacción xénica.
Tema 4. HERDANZA EXTRANUCLEAR. Efecto materno. Herdanza materna. Heteroplasmia.
Tema 5. LIGAMENTO E RECOMBINACIÓN EN EUCARIOTAS. Ligamento e recombinación dos xenes nos cromosomas. Mapas de ligamento. Interferencia e coeficiente de coincidencia. Función de mapa: relación entre a distancia de mapa real e a frecuencia de recombinación.
Tema 6. LIGAMENTO E RECOMBINACIÓN EN BACTERIAS E VIRUS. Transformación bacteriana. Conxugación: plásmidos e episomas sexuais. Transducción xeralizada e especializada.
Tema 7. ORGANIZACIÓN DO MATERIAL XENÉTICO NOS CROMOSOMAS. Compoñentes do cromosoma eucariota. Paradoxa do valor C. Centrómeros e telómeros. O cariotipo. Secuencias únicas e secuencias repetidas. Familias xénicas. Mapas físicos e xenéticos.
Tema 8. A MUTACIÓN. Mutación aleatoria e adaptativa. Tipos de mutacions. Mutación espontánea e inducida.
Tema 9. A MUTACIÓN CROMOSÓMICA (I): CAMBIOS NA ESTRUTURA DOS CROMOSOMAS. Delecións. Duplicacións. Inversións. Translocacións. Fusións e disociacións robertsonianas.
Tema 10. A MUTACIÓN CROMOSÓMICA (II): CAMBIOS NO NÚMERO DOS CROMOSOMAS. Euploidías e aneuploidías. Monoploidías. Poliploidías: autopoliploidía e alopoliploidía. Aneuploidías: non disxunción meiótica, monosomías, trisomías.
Tema 11. LA RECOMBINACIÓN GENÉTICA Papel da recombinación xenética. Conversión xénica. Recombinación dos xenes de inmunoglobulinas.
Tema 12. ELEMENTOS XENÉTICOS TRANSPOÑIBLES Elementos xenéticos transpoñibles. Significado evolutivo.
Tema 13. XENÉTICA DO DESENVOLVEMENTO Xenes de efecto materno, xenes de segmentación e xenes homeóticos.
Tema 14. ENFERMEDADES XENÉTICAS HUMANAS Enfermedades monoxénicas e multifactoriais.
Xenes e cancro.
Tema 15. XENÉTICA DE POBOACIÓNS Frecuencias alélicas e xenotípicas. Equilibrio de Hardy Weinberg. Efectos do apareamiento non aleatorio, mutación, selección, migración e azar.
Tema 16. EVOLUCIÓN MOLECULAR Reconstrucción filoxenética. Árbores de xenes e de especies. Taxas de evolución do ADN e das proteínas. Orixe de novos xenes: ortólogos e parálogos.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Prácticas a través de TIC A8 A9 B1 B5 B6 B7 B8 C2 C3 C7 C8 21 31.5 52.5
Portafolios do alumno A8 A9 B2 B5 B6 B8 C1 C2 C3 C7 C8 0 16.5 16.5
Proba obxectiva A8 A9 B1 B2 B5 B6 B7 B8 C1 C2 C3 C7 C8 4 0 4
Sesión maxistral A8 A9 B1 B5 B6 C1 C2 C7 C8 21 52.5 73.5
 
Atención personalizada 3.5 0 3.5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Prácticas a través de TIC As clases prácticas comprenderán unha base explicativa por parte do profesor sobre a base conceptual e obxectivos a acadar e o desenvolvemento de tarefas por parte do alumno.
Portafolios do alumno Os traballos tutelados consistirán na resolución de boletíns de problemas e cuestións, así coma na elaboración de traballos relacionados con algún aspecto da materia.
Proba obxectiva A proba mixta consistirá en preguntas curtas, de tipo test e/ou resolución de problemas.
Sesión maxistral Nas clases maxistrais o profesorado explicará os contidos fundamentais de cada tema do programa e sinalará as actividades asociadas a este. Estas incluirán a consulta de bibliografía, a resolución de boletíns de cuestións e problemas, ou a eleboración dun traballo que o alumno deberá elaborar en grupo ou individualmente.

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Prácticas a través de TIC
Portafolios do alumno
Descrición
Realizaranse titorías de forma individualizada ou en grupo. As titorías centraranse na resolución de dúbidas, así como en proporcionar orientación sobre a realización de actividades programadas.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Prácticas a través de TIC A8 A9 B1 B5 B6 B7 B8 C2 C3 C7 C8 Realización de varios exercicios cun ordenador persoal empregando os programas informáticos utilizados nas clases. Cómpre acadar 10 (de 20) puntos nesta proba para superar a materia.
20
Portafolios do alumno A8 A9 B2 B5 B6 B8 C1 C2 C3 C7 C8 Valorarase o grao de comprensión do tema tratado, a capacidade de análise e síntese, a bibliografía consultada e a claridade da exposición ou redacción. No caso de boletíns de cuestións e problemas valorarase a capacidade de razoamento e de achegar solucións. Non será indispensable aprobar os traballos tutelados para aprobar o conxunto da materia. 20
Proba obxectiva A8 A9 B1 B2 B5 B6 B7 B8 C1 C2 C3 C7 C8 A proba mixta (teoría e problemas) vai valorar a comprensión e interrelación dos conceptos teóricos tratados ao longo do curso. Cómpre acadar 21 (de 60) puntos nesta proba para superar a materia. 60
 
Observacións avaliación

Aqueles alumnos cunha suma de puntuacións igual ou superior a 50 (de 100) puntos, pero que non acadasen os mínimos esixidos nos exame de prácticas e proba obxectiva terán unha cualificación final de 4.5. Gardaránse as cualificacións aprobadas entre primeira e segunda oportunidade.

A consideración de NON PRESENTADO só figurará cando o alumnado non realice NINGUNHA das actividades avaliables.


Fontes de información
Bibliografía básica

Griffiths AJF (2008) Genética. 9ª editión. McGraw-Hill Interamericana.

Klug WS (2013) Conceptos de Genética. 10ª edición. Pearson.

Pierce BA (2015) Genética: un enfoque concenptual. 5ª edición. Editorial Médica Panamericana

Russell PJ (2010) iGenetics. A Molecular Approach. 3rd edition. Pearson International Edition

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías