Identifying Data 2019/20
Subject (*) Reception, Settlement and Integration: Definitions and Indicators Code 615472201
Study programme
Mestrado Universitario en Migracións Internacionais: Investigación, Políticas Migratorias e Mediación Intercultural
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Official Master's Degree 1st four-month period
 First Obligatory 2
Language
Spanish
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinador
E-mail
Lecturers
E-mail
Web http://www.esomi.es
General description Nesta materia analizaranse os procesos de integración e exclusión social e laboral da poboación inmigrante en España. O obxectivo principal é aprender a operacionalizar os conceptos de integración e exclusión así como a construción de indicadores que permitan a súa medición. Os obxectivos máis específicos son os seguintes:

- Alcanzar un coñecemento avanzado e crítico sobre as principais teorías e debates académicos actuais arredor dos procesos de integración da poboación inmigrante.

- Coñecer as dimensións da integración no modelo migratorio español. En concreto, farase referencia ao status xurídico, ao acceso á nacionalidade e á inserción no mercado laboral.

- Aplicar as fontes de datos pertinentes para a construción dos indicadores de integración.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A3 Relativizar e valorar o impacto das migracións internacionais nas sociedades de orixe e destino en función do cambio social que xeran, dos intereses en xogo, e da construcción social das identidades culturais
A6 Dominar as principais fontes de documentación estatística e bibliográfica que lle permita manterse informado e iniciar e programar estudos exploratorios sobre temáticas relacionadas coas migracións internacionais
A7 Coñecer as virtudes e as limitacións das principais fontes e indicadores estatísticos para a descrición dos movementos migratorios en distintos contextos territoriais e na súa evolución temporal
A9 Manexar os conceptos fundamentais no estudo das migracións internacionais
A11 Ter suficiente capacidade de abstracción para presentar o fenómeno migratorio dende unha perspectiva macro-sociolóxica e na súa relación máis ampla coa estrutura social e o mercado de traballo
B1 Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
B3 Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos
B8 Comunicarse de xeito efectivo nun ámbito de traballo
B10 Traballar de forma colaboradora
B12 Capacidade para interpretar, seleccionar e valorar conceptos adquiridos noutras disciplinas do ámbito social
B13 Capacidade para a aprendizaxe de novos métodos e teorías, que doten dunha gran versatilidade para adaptarse a novas situacións
B15 Capacidade para resolver problemas con iniciativa, toma de decisións, creatividade, razoamento crítico e de comunicar e transmitir coñecementos, habilidades e destrezas
C1 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Identificar as coiunturas sociais, políticas e económicas que mitigan ou enfatizan os procesos de integración e exclusión da poboación migrante. AC3
AC9
AC11
 BC3
BC12
BC13
 CC1
Elaborar indicadores estadísticos para a medición de procesos de integración e exclusión da poboación migrante AC6
AC7
 BC1
BC15
 CC1
CC5
Evaluar políticas públicas orientadas á favorecer a integración do colectivo migrante. AC3
AC9
AC11
 BC3
BC8
BC10
BC12
BC15
 CC1
CC5

Contents
Topic Sub-topic
TEMA 1.-. As dimensións da exclusión no modelo migratorio español
 1.1.- O arraigo social como vía para a integración.
1.2.- As exclusións na política de retorno voluntario.
TEMA 2.- Indicadores de expulsión e integración. 2.1.- Debate académico en torno ao concepto de integración.
2.2.- Elementos que inciden na integración do colectivo inmigrante.
2.3.- Políticas de integración en España. A súa posición no contexto europeo.
TEMA 3.- Los riesgos de exclusión no mercado laboral. 3.1.- A inserción no mercado laboral e o otorgamento de derechos sociais.
3.2.- Fontes de datos para o estudo da inserción laboral da poboación inmigrante.
3.3.- A Enquisa de Poboación Activa y as Altas Laborais á Seguridade Social (diferencias metodolóxicas de ambas fontes).


Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Long answer / essay questions A3 A6 A7 A9 A11 B1 B3 B8 B10 B12 B13 B15 C1 C5 0 0 0
 
Personalized attention 50 0 50
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Long answer / essay questions Proba escrita sobre a utilización das entrevistas en profundidade na análise das migracións internacionais. Este ensaio é o que se utilizará para a avaliación da materia.

Personalized attention
Methodologies
Long answer / essay questions
Description
Nos talleres, sempre que o alumno requírao, a profesora irá explicarlle con detalle as funcionalidades do programa informático utilizado ou a forma na que deben realizarse os exercicios indicados.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Long answer / essay questions A3 A6 A7 A9 A11 B1 B3 B8 B10 B12 B13 B15 C1 C5 Consistirá na realización dun traballo que analice algún aspecto concreto da integración ou da exclusión social da poboación estranxeira. Trataríase dun traballo teórico pero no que se poden incluír datos estatísticos (como os tratados nas clases ou calculados nas prácticas). A extensión máxima é de 4.000 palabras en letra Estafes New Roman a 12 puntos. A temática deste traballo sería: Cambios no modelo migratorio español no últimos cinco anos e o seu impacto sobre a integración deste colectivo. Para iso débense seguir os textos aconsellados na bibliografía e que aparecen como lecturas en cada un dos temas do programa.

Para o alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, acordarase ao inicio do curso un calendario específico de titorías compatible coa súa dedicación
100
 
Assessment comments

Sources of information
Basic

BIBLIOGRAFÍA OBLIGATORIA

CACHÓN, L. (2008), “La integración de y con los inmigrantes en España: debates teóricos, políticas y diversidad territorial”, Política y Sociedad, 45(1): 205-235.

LAPARRA, M. y LIZARRONDO, A. (2009), “Las políticas de integración social de inmigrantes en España”, en IZQUIERDO, A. (cood.), El modelo de inmigración y los riesgos de exclusión, Madrid, Fundación FOESSA: 291-324

BIBLIOGRAFÍA RECOMENDADA

Aja, E.; Arango, J.; Oliver, J. (dir.), Inmigración y crisis económica. Impactos actuales y perspectivas de futuro, Barcelona, Edicions Bellaterra.

Aparicio, R. y A. Tornos (2002), El Estado de Bienestar y la Inmigración en España, Madrid, IMSERSO.

Aubarell (dir.), Perspectivas de la inmigración en España, Icaria, Barcelona: 177-204.
Bartolomé, M. y Cabrera, F., (2003), “Sociedad multicultural y ciudadanía: hacia una sociedad y ciudadanía interculturales” en Ciudadanía y Educación, Revista de Educación, nº extraordinario, Ministerio de Educación, Cultura y Deporte: 33-56.

Bauböck, R., (1994), Transnational Citizenship: Membership and Rights in International Migration, Aldershot, Warwick.

Bauman, Z., (2003), “Exclusión social y multiculturalismo” en Claves de Razón Práctica, nº 137: 4-13.

Cachón, L., (2004), “Integración de los inmigrantes a través del trabajo” en Documentación Social, nº 132, enero-marzo: 97-120.

Cortés, L., Menéndez, Mª V. y Navarrete, J., (2004), “La vivienda como factor de integración social en los inmigrantes” en Documentación Social, nº 132, enero-marzo: 97-120.

Dörr, S. & Faist, Th., (1997), “Institutional conditions for the integration of immigrants in welfare states: A comparison of the literature on Germany, France, Great Britain, and the Netherlands” en European Journal of Political Research, Vol. 31, (4): 401-426.

Esping-Andersen, G. (1990), Three Worlds of Welfare Capitalism, Cambridge, Polity Press (edición castellano, 1993, Los tres mundos del Estado del Bienestar, Valencia, Alfons El Magnanim).

Esping-Andersen, G. (1998), The Social Foundations of Postindustrial Economies, Oxford, University Press (edición castellano, 2000, Fundamentos sociales de las economías postindustriales, Barcelona, Ariel).

Garrido, L. y Toharia, L., (2004), “La situación laboral de los españoles y los extranjeros según la Encuesta de Población Activa” en Economistas, nº 99: 74-86.
Garson, J. P. y Thoureau, C., (1999), “Typologie des migrations et analyse de l’intégration” en P. H. Dewitte (dir.), Immigration et intégration. L’état desavoirs, La Découverte, Paris: 15-31.

Giménez, C., (2002), “El planteamiento intercultural y su relación con la ciudadanía y las políticas públicas” en Seminario de Investigación por la Paz, La inmigración, una realidad en España, Centro Pignatelli, Departamento de Cultura del Gobierno de Aragón, Zaragoza: 531-560.

Herrera, E., (1994), “Reflexiones en torno al concepto de integración en la sociología de la inmigración” en Papers (UAB), nº 43: 71-76.

Laparra, M. (2008a), “Inmigración y política social en Europa”, Italian Journal of Social Policy (en prensa).

Laparra, M. y A. Martínez (2008), “Las políticas de integración social de inmigrantes en España”, en IZQUIERDO, A. (coord.), Irregularidad y el modelo migratorio español como palanca de exclusión social de los extranjeros (1985-2005), Madrid, Fundación FOESSA (en prensa).

López Sala, A. M., (2000), “Inmigración, Ciudadanía y Derechos Liberales” en Actas del II Congreso sobre la Inmigración en España. España y las migraciones internacionales en el cambio de siglo, Universidad de Comillas, Madrid.

Martínez, U., (1997), La integración social de los inmigrantes extranjeros en España, Fundación 1° de mayo, Trotta, Madrid.

Navarro, V. (2002), Bienestar insuficiente, democracia incompleta, Madrid, Anagrama.

Noya, F. J., (2003), “Inmigración, mercado de trabajo y Estado de Bienestar” en A. Izquierdo (dir.), Inmigración: Mercado de trabajo y protección social en España, Consejo Económico y Social, Madrid: 45-98.

Oficina Económica del Presidente (2006), Informe Económico, 1996-2006 (extraído en septiembre de 2007 de http://www.la-moncloa.es/NR/rdonlyres/0A0CB2F0-97AB-4F7D 8915136 A678022AE/78630/INMIGRACIONYECONOMIAESPAÑOLA15noviembre.pdf)

Plewa, P. (2009), Voluntary Return Programmes: Could they assuage the effects of the economic crisis?, Working paper, 75, Centre on Migration, Policy and Society, University of Oxford.

Portes, A. y Böröckz, J., (1998), “Migración contemporánea. Perspectivas teóricas sobre sus determinantes y sus modalidades de incorporación” en G. Malgesini (comp.), Cruzando fronteras, Hogar del Empleado, Icaria, Madrid: 43-73.

Pumares, P., (2003), “La inmigración en España: perspectivas desde el territorio” en G.
Secretaría de Estado de Inmigración y Emigración (2007), Plan estratégico de ciudadanía e integración (2007-2010), Subdirección General de Información Administrativa y Publicaciones, Madrid (extraído en septiembre de 2008 de la http://www.aulaintercultural.org/IMG/pdf/plan_estrategico.pdf ).

Zapata-Barrero, R., (2004a), Multiculturalidad e inmigración, Síntesis, Madrid.
Complementary


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before

Subjects that are recommended to be taken simultaneously

Subjects that continue the syllabus

Other comments


(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.