Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Estrutura social, mercado de traballo e migración internacional Código 615472203
Titulación
Mestrado Universitario en Migracións Internacionais: Investigación, Políticas Migratorias e Mediación Intercultural
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 3
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinación
Correo electrónico
Profesorado
Correo electrónico
Web http://www.esomi.es
Descrición xeral Os obxectivos do curso consisten en:
1. Ofrecer un panorama xeral sobre como a investigación internacional e nacional aproximouse ao estudo da inserción laboral dos migrantes.
2. Mostrar cal foi a especificidade do estudo da inserción laboral da poboación inmigrante en Europa e, particularmente, no Sur de Europa.
3. Mostrar o panorama xeral das migracións en España, a súa evolución temporal e a composición dos fluxos e stock.
4. Presentar a situación da poboación estranxeira no mercado de traballo español, a segregación ocupacional (nichos laborais), así como a súa evolución temporal e a súa composición.
5. Coñecer o sistema de acceso da poboación estranxeira ao mercado de traballo español.
6. Analizar os efectos da crise económica sobre os traballadores inmigrantes e o seu impacto nos fluxos migratorios.
7. Estudo específico dos obxectivos anteriores desde a perspectiva de xénero.
8. Aproximación ao contexto galego en materia de migracións e mercado laboral
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen

*Metodoloxías docentes que se modifican

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado

4. Modificacións na avaliación

*Observacións de avaliación:

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Comprender os límites epistemolóxicos do estudo das migracións internacionais e a natureza esencialmente política que sostén a definición e identificación do fenómeno migratorio.
A2 Relativizar e valorar as intensidades observadas dos movementos migratorios, desde unha perspectiva comparativa e contextualizada histórica e culturalmente
A3 Relativizar e valorar o impacto das migracións internacionais nas sociedades de orixe e destino en función do cambio social que xeran, dos intereses en xogo, e da construcción social das identidades culturais
A4 Profundidade na análise dos movementos migratorios asociados á historia e á situación actual de Galicia, como orixe e como destino
A5 Comprender os argumentos filosóficos e xurídicos tras as distintas perspectivas sobre as migracións internacionais e as problemáticas sociais que xeran.
A6 Dominar as principais fontes de documentación estatística e bibliográfica que lle permita manterse informado e iniciar e programar estudos exploratorios sobre temáticas relacionadas coas migracións internacionais
A7 Coñecer as virtudes e as limitacións das principais fontes e indicadores estatísticos para a descrición dos movementos migratorios en distintos contextos territoriais e na súa evolución temporal
A8 Comprender o potencial das distintas técnicas de investigación social para o estudo das migracións internacionais así como os condicionamentos deontolóxicos profesionais.
A9 Manexar os conceptos fundamentais no estudo das migracións internacionais
A10 Coñecer suficientemente os autores e traballos de maior relevancia académica e profesional
A11 Ter suficiente capacidade de abstracción para presentar o fenómeno migratorio dende unha perspectiva macro-sociolóxica e na súa relación máis ampla coa estrutura social e o mercado de traballo
B1 Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
B2 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en ámbitos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
B3 Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos
B5 Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en boa medida autodirixido ou autónomo
B7 Resolver problemas de forma efectiva
B8 Comunicarse de xeito efectivo nun ámbito de traballo
B9 Traballar de forma autónoma con iniciativa
B10 Traballar de forma colaboradora
B12 Capacidade para interpretar, seleccionar e valorar conceptos adquiridos noutras disciplinas do ámbito social
B13 Capacidade para a aprendizaxe de novos métodos e teorías, que doten dunha gran versatilidade para adaptarse a novas situacións
B14 Comunicar por escrito e oralmente os coñecementos procedentes da linguaxe científica
C1 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
1. Coñecer os modelos migratorios e identificar as características que sitúan a España como país de inmigración dentro do modelo do Sur de Europa. Identificar as principais dimensións que explican o fenómeno migratorio en España. Coñecer o proceso de evolución da inmigración en España e a súa composición. AM1
AM2
AM3
AM6
AM7
AM9
AM10
AM11
BM3
BM13
2. Saber vincular as características da economía e o mercado de traballo en España co fenómeno migratorio. Coñecer a evolución e composición do mercado laboral da poboación inmigrante. Identificar as dificultades da poboación inmigrante para a súa integración no ámbito laboral. Analizar as migracións e a inserción no mercado laboral desde a perspectiva de xénero. Coñecer a estrutura social e o mercado de traballo no contexto migratorio galego AM1
AM2
AM3
AM4
AM5
AM6
AM7
AM9
AM10
AM11
BM2
BM3
BM12
BM13
CM1
CM5
3. Interpretar de maneira crítica os coñecementos teóricos prácticos, relacionalos e ser capaz comunicalos de forma oral e por escrito AM2
AM3
AM5
AM6
AM7
AM8
AM9
AM10
AM11
BM1
BM2
BM3
BM5
BM7
BM8
BM9
BM10
BM12
BM13
BM14
CM1
CM5

Contidos
Temas Subtemas
1. España no modelo migratorio do Sur de Europa - De país de emisión a país de recepción
- Crecemento da inmigración até finais da década dos 90
- O boom inmigratorio de comezo do milenio

2. Migracións e Mercado de Traballo en España - Teorías do mercado de traballo e as migracións
- Acceso ao mercado de traballo por parte da poboación estranxeira
- Evolución, composición e tendencias da poboación estranxeira no mercado de traballo español
3.Os efectos das crises no mercado laboral da poboación estranxeira - Destrución de emprego da poboación inmigrante
- Dificultades para a permanencia regular en España
- O impacto da crise nos fluxos migratorios
4. Migracións e Mercado Laboral desde a perspectiva de xénero - Teorías migratorias desde a perspectiva de xénero
- A composición por xénero da inmigración en España
- A inserción por xénero dos inmigrantes no mercado de traballo español: evolución, composición e tendencias
- Nichos de emprego por xénero dos inmigrantes en España
5. Aproximación ao caso galego - Panorámica das migracións en Galicia
- Evolución, composición e tendencias da poboación estranxeira no mercado de traballo galego
- Nichos de emprego da poboación inmigrante en Galicia
- O impacto da crise no contexto migratorio galego

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Análise de fontes documentais A1 A2 A3 A4 A5 A8 A9 A10 A11 B2 B3 B8 B10 B12 B13 B14 C1 0 15 15
Traballos tutelados A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 B1 B2 B3 B5 B7 B8 B9 B12 B14 C1 C5 0 30 30
 
Atención personalizada 30 0 30
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Análise de fontes documentais Facilitarase material polas profesoras: lecturas, datos estatísticos, documentais ou películas, para a súa consulta e análise crítico.


Os documentos e material para a discusión dirixida serán compartidos a través da plataforma Moodle.
Traballos tutelados A materia avaliarase a través da realización dun traballo escrito individual, no que se relacionarán os diferentes contidos da materia (teóricos e prácticos)
As instrucións para a realización do traballo compartiranse a través da plataforma Moodle.

Guiarase ao alumnado na realización do traballo tutelado, mediante a atención personalizada

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
Para o desenvolvemento do traballo tutelado, recoméndase a consulta cos profesores, co fin de acordar os criterios de calidade que procede empregar, e os obxectivos que debe alcanzar o alumnado para superar a avaliación.
Estas consultas faranse por medio de titorías, persoais ou gripais no horario de titorías. Ou mediante o uso das novas tecnoloxías de comunicación (skype) , previa concertación.
Para facilitar o seguimento dos traballos, admítense e promoven as consultas por correo electrónico.


Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 B1 B2 B3 B5 B7 B8 B9 B12 B14 C1 C5 A materia avaliarase a través da realización dun traballo escrito individual, no que se relacionarán os diferentes contidos da materia (teóricos e prácticos)
100
 
Observacións avaliación

As instrucións para a realización do traballo compartiranse a través da plataforma Moodle. 

Guiarase ao alumnado na realización do traballo tutelado, mediante a atención personalizada


Fontes de información
Bibliografía básica Muñoz, J. (2012). "Evolución del empleo y del paro de las mujeres inmigrantes en el mercado de trabajo español. El impacto de la actual crisis económica". Cuadernos de Relaciones Laborales, 30(1): 115-137.
Garrido, L. y M. Miyar (2008). Dinámica laboral de la inmigración en España durante el principio del siglo XXI”. Panorama Social, 8: 52-70.
Oso, L. y Golías, M. (2006). Evolución e perfil sociodemográfico da poboación inmigrante en Galicia: algunos indicadores de vulnerabilidad. Oso Casas, L. y Montero Souto, P. (2006) Formación, profesionalización y acción en Mediación Intercu
Golías, M. (2015). Inmigración e crise en Galicia. Recalde, M. (Coord.) Ser inmigrante en tempos de crise: unha aproximación multidisciplinar. Ed. Depu
Carrasco, C. y García Serrano, C. (2012). Inmigración y Mercado de Trabajo. Informe 2011. . Documentos del Observatorio Permanente de la Inmigración, nº28. Ministerio de Empleo y Seguridad Soc
Oso, L. y Parella, S. (2012). Inmigración, Género y Mercado de trabajo: una panorámica de la investigación sobre la inserción laboral de las mujeres en España,. Cuadernos de Relaciones Laborales, 30, 1, p.249-259.
Cebolla, H. Y A. González (2013). Inmigración. ¿Integración sin modelo?. Madrid: Alianza Editorial: 99-114.
Garrido, L. y M. Miyar (2010). La dinámica de los flujos migratorios de entrada en España”. Presupuesto y Gasto Público, 61(4):11-23
Arango, J. (2003). La explicación teórica de las migraciones: luz y sombra. Migración y desarrollo, 1(1), 1-30.
Carrasco, C. y Riesco, A. (2011). La trayectoria de inserción laboral de los jóvenes inmigrantes. Papers: revista de sociologia, 96:189-203
Oso, L. y Ribas, N. (2012). Revista: Papers, Monográfico “Nuevos retos en los estudios de género y migración en España”. Vol. 97, nº3: 511-520.
Izquierdo, A.; López de Lera, D. y Martínez-Buján, R. (2003). The favorites of the Twenty-First Century: Latin American Immigration in Spain. Studi Emigrazione 149: 98-124.
Garson, J.P. y Dumont, J. (2009). “Crisis económica y migraciones: bases para la reflexión” . en E. Aja, J. Arango y J. Oliver (ed.), La inmigración en tiempos de crisis, Barcelona: CIDOB: 44-51
Domingo, A., F. Gil y F. Galizia (2010). “De la expansión económica a la crisis: cambios en los factores demográficos de la inserción laboral de la población extranjera en España e Italia”. Revista del Ministerio de Trabajo e Inmigración, 85: 81-85.
Muñoz, J. (2014). ¿Qué trabajos ocupan quienes abandonan el desempleo? Diferencias entre españoles y extranjeros en un contexto de cambio económico. Revista Internacional de Sociología, Vol. 72, Nº. 2: 353-376

Filmografía:

- Bread and Roses (Película)(2000) Loach, K. (Director) Coproducción GB-Alemania-España; Parallax Pictures/ Road Movies Filmproduktion / Tornasol Films / Alta Films 
- Poniente (Película) (2002) Gutierrez, Ch. e Bollaín I. (Directoras) España: Olmo Films /Amboto Audiovisual
- Agua con sal (Película) (2005) Pérez Rosado, P. (Director) CoproducciónEspaña- Puerto Rico 
- Princesas (Película)(2005) León de Aranoa, F. (Director) España: Reposado producciones 
Bibliografía complementaria Golías, M. (2009). Evolución y perfil sociodemográfico de la población inmigrante en Galicia. Despoblación, envejecimiento y territorio: un análisis sobre la población española, Universidad de L
Oso, L. (2009). Familia, empresa y movilidad ocupacional: mujeres latinoamericanas en España. Melanges de la Casa de Velázquez,39, 1
Papademetriou, D.G. y A. Terrazas (2009). Immigrants and the current economic crisis: research evidence, policy challenges and implications. Migration Policy Institute.
Pajares, M. (2009). Inmigración y mercado de trabajo. Informe 2009. Documentos del Observatorio Permanente de la Inmigración.
Izquierdo, A. (1996). La inmigración inesperada: la población extranjera en España (1991-1995). Madrid: Trotta
Golías, M. y Martínez-Buján, R. (2005). La latinoamericanización de la inmigración en España.. Cuadernos geográficos de la Universidad de Granada, (36): 51-64
Oso, L. (2008). “Mujeres latinoamericanas en España y Trabajo sexual”. en Gioconda Herrera y Jacques Ramírez (Comp.), Migraciones latinoamericanas y ciudadanía, Ecuador:

Os recursos para completar esta materia inclúen a metodoloxía e a información estatística das diferentes fontes oficiais:

- Enquisa de Poboación Activa (EPA), Instituto Nacional de Estatística

- Explotación estatística do padrón, Instituto Nacional de Estatística (INE)

- Enquisa de Variacións Residenciais (EVR), Instituto Nacional de Estatística (INE)

- Anuario de Estatísticas do Ministerio de Emprego e Seguridade Social

- Boletín de Estatísticas Laborais, Ministerio de Emprego e Seguridade Social


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías