Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Comunicación e interpretación intercultural Código 615472209
Titulación
Mestrado Universitario en Migracións Internacionais: Investigación, Políticas Migratorias e Mediación Intercultural
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Optativa 3
Idioma
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Coordinación
Correo electrónico
Profesorado
Correo electrónico
Web http://(*)
Descrición xeral (*) A partir do curso 2016-2017, esta materia estará en proceso de extinción, polo que o alumnado que a teña pendente pode acudir ás horas de titoría da profesora para resolver dúbidas. Horario de titorías: http://www.educacion.udc.es/index.php?pagina=tutorias ·|·


Os obxectivos da materia consisten en (1) a adquisición por parte do alumnado das ferramentas conceptuais necesarias para comprender os procesos de comunicación e interpretación intercultural en xeral e para iniciarse na análise crítica dos contidos e do discurso; (2) procurar que o alumnado profundice en determinados conceptos e nas posibilidades metodolóxicas de interpretación dos significados, procesos e contextos interculturais; e (3) fomentar no alumnado a súa capacidade de identificar e interpretar as diferenzas culturais clave que orientan á acción comunicativa, para optimizar a calidade, a relevancia e o impacto positivo das intervencións profesionais nos procesos de interacción social.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen

*Metodoloxías docentes que se modifican

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado

4. Modificacións na avaliación

*Observacións de avaliación:

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Comprender os límites epistemolóxicos do estudo das migracións internacionais e a natureza esencialmente política que sostén a definición e identificación do fenómeno migratorio.
A3 Relativizar e valorar o impacto das migracións internacionais nas sociedades de orixe e destino en función do cambio social que xeran, dos intereses en xogo, e da construcción social das identidades culturais
A5 Comprender os argumentos filosóficos e xurídicos tras as distintas perspectivas sobre as migracións internacionais e as problemáticas sociais que xeran.
A8 Comprender o potencial das distintas técnicas de investigación social para o estudo das migracións internacionais así como os condicionamentos deontolóxicos profesionais.
A9 Manexar os conceptos fundamentais no estudo das migracións internacionais
A10 Coñecer suficientemente os autores e traballos de maior relevancia académica e profesional
A11 Ter suficiente capacidade de abstracción para presentar o fenómeno migratorio dende unha perspectiva macro-sociolóxica e na súa relación máis ampla coa estrutura social e o mercado de traballo
B1 Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
B2 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en ámbitos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
B3 Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos
B4 Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos
B8 Comunicarse de xeito efectivo nun ámbito de traballo
B9 Traballar de forma autónoma con iniciativa
B11 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional
B12 Capacidade para interpretar, seleccionar e valorar conceptos adquiridos noutras disciplinas do ámbito social
B13 Capacidade para a aprendizaxe de novos métodos e teorías, que doten dunha gran versatilidade para adaptarse a novas situacións
B14 Comunicar por escrito e oralmente os coñecementos procedentes da linguaxe científica
B15 Capacidade para resolver problemas con iniciativa, toma de decisións, creatividade, razoamento crítico e de comunicar e transmitir coñecementos, habilidades e destrezas
C1 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
1. Adquirir as ferramentas conceptuais necesarias para comprender os procesos de comunicación e interpretación intercultural en xeral e para iniciarse na análise crítica de contido e do discurso. AM5
AM9
AM10
BM8
BM9
BM13
BM14
2. Profundizar en determinados conceptos e nas posibilidades metodolóxicas de interpretación dos significados, procesos e contextos interculturais. AM8
AM11
BM11
BM12
3. Desenvolver a capacidade de identificar e interpretar as diferenzas culturais clave que orientan á acción, para optimizar a calidade, a relevancia e o impacto positivo das intervenciones profesionais nos procesos de interacción social. AM1
AM3
BM1
BM2
BM3
BM4
BM15
CM1
CM5

Contidos
Temas Subtemas
1. Acepcións e perspectivas diversas sobre a comunicación e interprectación intercultural. 1a. Ámbitos e correntes de aproximación epistemolóxica a este campo de estudo.
1b. Novos conceptos neste campo.
1c. Formas de contextualizar a comunicación intercultural.
1d. Accións expresivas e facilitadoras da comunicación e da comprensión intercultural.
2. A participación nos procesos comunicativos interculturais e nos procesos deliberativos e de troco de informacións. 2a. Comunicación interpersoal e colectiva.
2b. Negociación de significados.
2c. Acceso igualitario á participación.
2d. Modos de participar nos procesos deliberativos.
3. Interpretación e mediación intercultural. 3a. A vida cotiá e os procesos comunicativos interculturais.
3b. A procura de contextos para a interpretación.
3c. Aproximacións á interpretación intercultural.
4. Métodos de investigación da comunicación e interpretación intercultural. 4a. Acceso aos estudos empíricos e formas de observación e recollida de datos.
4b. Interpretacións nas dinámicas e nas representacións identitarias a través da comunicación intercultural.
4c. Análise e interpretación do observado e construción de significados.
5. Interacción cultural e xustiza intercultural nun mundo globalizado en constante movemento. 5a. (Re)produción cultural, social e económica a través da comunicación intercultural.
5b. Escalas, niveis e ámbitos de xustiza intercultural.
5c. Aplicacións do estudo da mellora da comunicación e interpretación intercultural.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Discusión dirixida A3 A5 A8 B1 B3 B11 B12 B14 C1 0 1 1
Presentación oral A3 A8 B1 B3 B8 B11 B12 B14 B15 C1 0 9 9
Traballos tutelados A1 A3 A5 A8 A9 A10 A11 B1 B2 B3 B4 B9 B12 B13 B14 B15 C1 C5 0 64 64
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Discusión dirixida Presentación e comentario de textos asignados a cada estudante ou a grupos. Ao comentario e á discusión –coordinada polas profesoras– sumaranse voluntariamente os demáis alumnos e alumnas.
No caso do estudantado que cursa a modalidade on-line, ou que se presenta á segunda oportunidade e/ou a convocatorias posteriores, a participación queda habilitada a través de comentarios introducidos na plataforma Moodle(*). A participación a distancia en directo dependerá da dispoñibilidade de recursos técnicos de gravación e retransmisión en directo.
(*) A partir do curso 2016-2017 esta materia estará en proceso de extinción, polo que esta actividade non será obrigatoria. En todo caso, o alumnado matriculado na materia pode acudir ás horas de titoría do profesorado para resolver dúbidas: http://www.educacion.udc.es/index.php?pagina=tutorias
Presentación oral Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica.
No caso do alumnado matriculado na modalidade on-line, ou que teña pendente aprobar a materia, garántense mecanismos que permitirán que este alumnado participe aproveitando dos soportes dixitais dispoñíbeis.
Traballos tutelados 1. Presentación do guión/rascuño do traballo final.
2. Desenvolvemento dun traballo final.
Para o traballo final cabe a posibilidade de realizar un deseño dunha proposta de investigación hipotética en referencia a un fenómeno ou problemática de comunicación intercultural. Para o desenvolvemento do mesmo será necesaria a síntese crítica de documentos traballados na materia e doutros propostos por cada alumna/o.
No caso das persoas que cursen o mestrado de forma non presencial, tras a entrega do correspondente traballo tutelado, realizarase unha titoría virtual na que se revisarán distintos aspectos do traballo co/a estudante en cuestión co obxecto de garantir a identidade da persoa que entrega dito traballo.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Presentación oral
Descrición
A atención personalizada que se describe en relación a estas metodoloxías concíbese como momentos non obrigatorios de traballo presencial (en titorías) e/ou on-line coa profesora.

A forma e o momento en que se desenvolverán indicarase en relación a cada actividade ao longo do curso segundo o plan de traballo da materia.

Horario de titorías: http://www.educacion.udc.es/index.php?pagina=tutorias

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A1 A3 A5 A8 A9 A10 A11 B1 B2 B3 B4 B9 B12 B13 B14 B15 C1 C5 Valorarase a competencia do alumnado no resumo e na valoración argumentada de cada texto empregado na elaboración do traballo, así como na comparación entre os mesmos, coa fin de:
a) realizar unha síntese crítica e orixinal, e
b) deseñar un estudo empírico hipotético.
80
Presentación oral A3 A8 B1 B3 B8 B11 B12 B14 B15 C1 Valorarase a capacidade do alumnado para expoñer –ben presencialmente ben on-line– o contido e o sentido das lecturas asignadas e doutras fontes consultadas, así como a súa capacidade de argumentar críticamente acerca das mesmas, no contexto das actividades propostas no foro virtual de Moodle.
NOTA: Estas actividades poden ser realizadas oralmente ou por escrito, dependendo da modalidade na que o/a estudante estea matriculado/a (presencial / non presencial / segunda oportunidade ou posterior).
20
 
Observacións avaliación

Os requisitos e os criterios de avaliación das dúas modalidades para o seguimento da materia (presencial ou on-line) serán iguais. Tal e como se indica no apartado de metodoloxías, os/as estudantes que cursen a modalidade on-line deste mestrado terán
unha titoría on-line coa profesora tras a entrega do traballo para
garantir a identidade da persoa que entrega o principal elemento de
avaliación desta materia. Así mesmo, garántense mecanismos que permitirán que este alumnado faga unha "presentación oral" aproveitando os soportes dixitais dispoñíbeis.

NOTA: O alumnado que pretende aprobar esta materia na segunda oportunidade ou posteriormente debe poñerse en contacto coa profesora coordinadora da materia para informarse sobre as actividades de avaliación que lle quedan por aprobar. Información de contacto e horario de titorías: http://www.educacion.udc.es/index.php?pagina=tutorias


Fontes de información
Bibliografía básica

NOTA: Realizarase unha selección de títulos da listaxe a seguir, selección que será de lectura obrigatoria.

AA.VV. (2009). Voces desde y contra los Centros de Internamiento Extranjero (CIE): para quien quiera oír. Madrid: Ferrocarril Clandestino, Médicos Mundo Madrid, SOS Racismo. Recuperado o 21 de xuño de 2014 de: http://www.icam.es/docs/ficheros/200912110006_6_0.pdf

AA.VV. (2012). Mediación Intercultural (monográfico). Revista de la Asociación de Enseñantes con Gitanos, no. 29. Recuperado o 21 de xuño de 2014 de: http://aecgit.pangea.org/boletines/boletin29/REVISTA29.pdf

Andreotti, V. de Oliveira; Stein, S.; Ahenakew, C. e Hunt, D. (2015). Mapping interpretations of decolonization in the context of higher education. Decolonization: Indigeneity, Education & Society, 4(1), pp. 21-40.

Andreu i Displás, C. (2003). El trabajo social y la inmigración. Modelos interpretivos y prácticos: el caso de la Fundació SER.Gi. En F. Checa, Á. Arjona e J. C. Checa (Coords.), La integración social de los inmigrados: modelos y experiencias. Barcelona: Icaria, pp. 347-356.

Aubert, Adriana (2011). Moving beyond social exclusion through dialogue. International Studies in Sociology of Education, 21(1), pp. 63-75.

Benhabib, S. (2006). Las reivindicaciones de la cultura: igualdad y diversidad en la era global. Buenos Aires: Katz Editores.

Bhabha, H. (2002). El lugar de la cultura. Buenos Aires: Manantial.

Bourdieu, P. (2000). Poder, derecho y clases sociales. Bilbao: Desclée de Bouwer.

Bouteldja, H. (2013, 16 de agosto). Raza, clase y género: la interseccionalidad entre la realidad social y los límites políticos. Parti des Indigènes de la République. Recuperado o 21 de xuño de 2014 de: http://indigenes-republique.fr/raza-clase-y-genero-la-interseccionalidad-entre-la-realidad-social-y-los-limites-politicos/

Chomsky, N. e Ramonet, R. (2008). Cómo nos venden la moto: información, poder y concentración de medios (25ª edición). [Extracto: "El control de los medios de comunicación", pp. 7-48. Recuperado o 2 de xuño de 2015 de http://www.infoamerica.org/teoria_articulos/chomsky6.htm ].

Codó, E. (2015). Seminario Discurso, Multilingüismo y Migraciones: presentación y discusión. Buscando singerías, enlazando tradiciones: transversalidades e interdisciplinariedad en los estudios sobre discurso, migraciones y multilingüismo. Discurso y Sociedad, 9(1-2), pp. 158-164.

Consejo de Europa (2009). Libro blanco sobre el diálogo intercultural: "Vivir juntos con igual dignidad". Estrasburgo: Ministros de Asuntos Exteriores del Consejo de Europa en su 118ª Sesión Ministerial. ESPAÑOL - http://www.coe.int/t/dg4/intercultural/Source/Pub_White_Paper/WhitePaper_ID_SpanishVersion.pdf . ENGLISH - White Paper on Intercultural Dialogue: “Living Together as Equals in Dignity” (2008): http://www.coe.int/t/dg4/intercultural/source/white paper_final_revised_en.pdf

Consejo de Europa (2013). La ciudad intercultural paso a paso. Guía práctica para aplicar el modelo urbano de integración intercultural. Strasbourg: Council of Europe Publishing. Recuperado o 28 de xuño de 2013. ESPAÑOL - https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=0900001680301b76 . ENGLISH - The Intercultural City Step By Step: Practical guide for applying the urban model of intercultural Integration: https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=090000168048da42

Conde Gutiérrez del Álamo, F. (2009). Análisis sociológico del sistema de discursos. Madrid: CIS.

Corbett, J. (2010). Intercultural language activities. Cambridge, UK: Cambridge University Press.

Díaz, Á. (2012). Cultura, Antropología y otras tonterías. Madrid: Trotta.

Duchêne, A.; Moyer, M. e Roberts, C. (Coords.) (2013). Language, migration and social inequalities: a critical sociolinguistic perspective on institutions and work. Bristol, Reino Unido: Multilingual Matters.

Fernández Garcés, H.; Jiménez González, N. (Coord.) e  Motos Pérez, I. (2015). Guía de recursos contra el antigitanismo. Valencia: Federación Autonómica de Asociaciones Gitanas de la Comunidad Valenciana (FAGA). Recuperado o 5 de xuño de 2015 de: http://gitanizate.com/panel/data/adjuntos/27042015204308.pdf.

Fernández (Oca) González, L. (2006). La dialéctica de la inclusión versus exclusión de l@s inmigrantes: retórica y realidad. En M. A. Santos Rego (Coord.), Estudios sobre flujos migratotrios en perspectiva educativa y cultural. Granada: Grupo Editorial Universitario, pp. 171-192.

Flick, U. (2012). Introducción a la investigación cualitativa. Madrid: Morata.

Fornet-Betancourt, R. (2009). La pluralidad de conocimientos en el diálogo intercultural. En D. Mora (Ed.), Interculturalidad crítica y descolonización: fundamentos para el debate (pp. 9-20). La Paz, Bolivia: III-CAB.

Fundación Secretariado Gitano (2007). Competencias interculturales y resolución de conflictos. Aula Intercultural. Recuperado o 3 de xullo de 2013 da web: http://www.aulaintercultural.org/article.php3?id_article=2541.

García, I. (2001). Acerca de la práctica y la teoría de la investigación sobre inmigración en España. Empiria, Revista de Metodología de Ciencias Sociales, no. 4, pp. 145-162.

García, N. (2005). Diferentes, desiguales y desconectados: mapas de la interculturalidad. Barcelona: Gedisa.

García Marcos, F. J. (2002). Lenguaje e inmigración (I): sociolingüística e inmigración. Almería: Servicio de Publicaciones de la Universidad de Almería.

Geertz, C. (1988). La interpretación de las culturas. Barcelona: Gedisa.

Goetz, J. e LeCompte, M. D. (1988). Etnografía y diseño cualitativo en investigación educativa. Madrid: Morata.

Grupo CRIT (2006). Culturas cara a cara: relatos y actividades para la comunicación intercultural. Madrid: Edinumen.

Gumperz, J. J. (1982). Discourse strategies. Cambridge: Cambridge University Press.

Gumperz, J. J. e Bennett, Adrian (1981). Lenguaje y cultura. Barcelona: Anagrama.

Gumperz, J. J. e Cook-Gumperz, J. (2014). Interactional sociolinguistics: perspectives on intercultural communication. En C. Bratt Paulston; S. F. Kiesling e E. S. Rangel (Coords.), The handbook of intercultural discourse and communication. West Sussex: Wiley Blackwell, pp. 63-76.

Hall, S. e Du Gay, P. (Coords.) (2003). Cuestiones de identidad cultural. Madrid: Amorrotu Editores.

Kutukdjian, G. e Corbett, J. (2009). Informe mundial de la UNESCO: Invertir en la diversidad cultural y el diálogo intercultural. París: Organización de las Naciones Unidas para la Educación, la Ciencia y la Cultura (UNESCO). Recuperado o 21 de xuño de 2014. ESPAÑOL - http://unesdoc.unesco.org/images/0018/001878/187828s.pdf . ENGLISH - UNESCO World Report: Investing in Cultural Diversity and Intercultural Dialogue (2010): http://unesdoc.unesco.org/images/0018/001847/184755e.pdf

Kvale. S. (2011). Las entrevistas en investigación cualitativa. Madrid: Morata. 

Lie, R. (2009). Comprender la hibridación. Hacia un estudio de los espacios de comunicación intercultural. Revista CIDOB d’Afers Internacionals, no. 88, pp. 43-52.

Martín, L. (Dir.) (2003). ¿Asimilar o integrar? Dilemas ante el multilingüismo en las aulas. Madrid: Centro de Investigación Documentación Educativa (CIDE), Ministerio de Educación, Cultura y Deporte.

Martín, L. (2013). (De)capitalising students through linguistic practices. A comparative analysis of new educational programmes in a global era. En A. Duchêne; M. Moyer e C. Roberts (Coords.) (2013). Language, migration and social inequalities: a critical sociolinguistic perspective on institutions and work. Bristol, Reino Unido: Multilingual Matters, pp. 118-146.

Martin, J. N. e Nakayama, T. K. (2010). Intercultural communication and dialectics revisited. En T. K. Nakayama e R. T. Halualani (Eds.), The handbook of critical intercultural communication (pp. 59-83). West Sussex, UK: Wiley Blackwell.

McEntee, E. (1998). Comunicación Intercultural. Bases para la comunicación efectiva en el mundo actual. New York: Mc Graw-Hill.

Monaghan, L. (2012). Perspectives on intercultural discourse and communication. En C. B. Paulston; S. F. Kiesling e E. S. Rangel (Eds.), The handbook of intercultural discourse and communication (pp. 19-36). West Sussex, UK: Wiley Blackwell.

Moustaui Sghir, A. (2015). Resistiendo el régimen sociolingüístico institucional: nuevas prácticas lingüísticas como estrategias de comunicación en el seno del Movimiento 20 de Febrero en Marruecos. EDISO Working Papers, 1, pp. 1-18.

Nakayama, T. K. e Halualani, R. T. (Eds.) (2010). The handbook of critical intercultural communication. West Sussex, UK: Wiley Blackwell.

OIDDH (2012). Directrices para educadores sobre la manera de combatir la intolerancia y la discriminación contra los musulmanes: afrontar la islamofobia mediante la educación. Varsovia, Polonia: Oficina de Instituciones Democráticas y Derechos Humanos (OIDDH) da Organization for Security and Co-operation in Europe (OSCE), coa colaboración da UNESCO e o Consello de Europa. Recuperado o 21 de xuño de 2014. ESPAÑOL - http://www.osce.org/es/odihr/91301?download=true . ENGLISH - Guidelines for Educators on Countering Intolerance and Discrimination against Muslims: Addressing Islamophobia through Education (2011): http://unesdoc.unesco.org/images/0021/002152/215299e.pdf

Olmos, A. (2013). "Pateras, embarazadas y prostitución”: Representaciones y discursos sobre la mujer Inmigrante en la televisión española. Fonseca, Journal of Communication, no. 7, pp. 72-99.

Omar, S. M. (2008). Los estudios post-coloniales: una introducción. Barcelona: Universitat Jaume 1.

Orelus, P. con Chomsky, N. (2014). On language, democracy and social justice: Noam Chomsky's critical intervention. New York: Peter Lang.

Ouriques, E. Vieira (2006). O Valor Estratégico da Não-violência para o Vigor da Comunicação. Intercom UNB, pp. 1-22. Recuperado o 21 de xuño de 2014 de: https://www.academia.edu/1650810/_Brasil_2006._Artigo_Cientifico_O_Valor_Estrategico_da_Nao-violencia_para_o_Vigor_da_Comunicacao

Paulston, C. Bratt; Kiesling, S. F. e Rangel, E. S. (Eds.) (2014). The handbook of intercultural discourse and communication. West Sussex: Wiley Blackwell.

Piller, I. (2014). Intercultural communication: an overview. En C. B. Paulston, S. F. Kiesling e E. S. Rangel (Eds.), The handbook of intercultural discourse and communication (pp. 3-18). West Sussex: Wiley Blackwell.

Pöllmann, A. (2013). Intercultural capital: toward the conceptualization, operationalization, and empirical investigation of a rising marker of sociocultural distinction. Sage Open, 1-7 (April-June). Recuperado o 5 de maio de 2014 de: http://sgo.sagepub.com/content/spsgo/3/2/2158244013486117.full.pdf

Poveda, D. (2003). Saberes sociolingüísticos en una clase multicultural. En D. Poveda (Coord.), Entre la diferencia y el conflicto: miradas etnográficas a la diversidad cultural en la educación. Cuenca: Universidad de Castilla - La Mancha, pp. 67-98.

Rice, S. e Burbules, N. C. (1992). Communicative virtues and educational relations. En Philosophy of Education Society Yearbook (pp. 34-44). Recuperado o 10 de outubro de 2006 da páxina web: http://www.ed.uiuc.edu/epol/PES%20yearbook/92_docs/rice_burbules.HTM 

Rodrigo Alsina, M. (1999). Comunicación intercultural. Barcelona: Antropos.

Sabaté i Dalmau, M. (2010). Nuevas categorizaciones sociales a través del habla: (in)migrantes en la era de la globalización en una localidad catalana semi-rural. Spanish In Context, vol. 7(2), pp. 221-253.

Sabaté i Dalmau, M. (2012). Aportaciones de la etnografía de red al estudio de un locutorio: hacia un cambio de paradigma metodológico. Spanish In Context, vol. 9(2), pp. 191-218.

Sanmartin, R. (2003). Observar, escuchar, comparar, escribir. La lógica de la investigación cualitativa. Barcelona: Ariel.

Santos, B. de Sousa (2010). Descolonizar el saber, reinventar el poder. Montevideo: Trilce.

Screti, F. (2012, diciembre). Al Sur de ningún Norte: manipulación léxica, eufemización y ocultamiento de las desigualdades mundiales. Signo y Seña, no. 22, pp. 235-261.

Silva, C. (2007). A denominación “Los nuevos gallegos” aplicada a inmigrantes no xornal La Voz de Galicia: Análise discursiva e implicacións sociolóxicas. En J. L. Veira (Coord.), IV Congreso astur-galaico de socioloxía: a socioloxía e os novos retos. A Coruña: Universidade da Coruña, Servizo de Publicacións, pp. 1-21.

Soto, R. (Coord.) (2013). Discurso y poder en Stuart Hall. Huancayo, Perú: Huancayo.

Subirats, J. (Coord.) (2006). Fragilidades vecinas: narraciones biográficas de exclusión social urbana. Barcelona: Icaria.

Taha, Maisa C. (2010). The hijab north of Gibraltar: Moroccan women as objects of civic and social transformation. The Journal of North African Studies, 15(4), pp. 465-480.

Taylor, Ch. (2009). El multiculturalismo y la "política del reconocimiento". México, D.F.: F.C.E.

Teasley, C. (2008). Perspectivas postcoloniales sobre la acogida del alumnado inmigrante en Galiza, España. Education Policy Analysis Archives / Archivos Analíticos de Políticas Educativas, vol. 16(19). Recuperado o 30 de xuño de 2013 de: http://epaa.asu.edu/ojs/article/view/44/170

Traoré, M. e Le Dantec, B. (2012). Partir para contar: un clandestino africano rumbo a Europa. Logroño: Pepitas de Calabaza Ed.

Unamuno, V. (2003). Lengua, escuela y diversidad sociocultural: hacia una educación lingüística crítica. Barcelona: Graó.

Unamuno, V. e Dooly, M. (2013). La acogida lingüística: el reto sociolingüístico de investigar una propuesta pedagógica. EMIGRA Working Papers, no. 109, pp. 1-16. Recuperado o 2 de xuño de 2015 de: http://pagines.uab.cat/melindadooly/sites/pagines.uab.cat.melindadooly/files/Emigra%20Working%20Papers,%20109_Panel%20Unamuno%20y%20Dooly.pdf

van Dijk, T. A. (2003). 

Racismo y discurso de las élites

. Barcelona: Gedisa.

van Dijk, T. A. (2004). Racismo y análisis crítico de los medios. Barcelona: Paidós.

van Dijk, T. A. (2009). Discurso y poder. Barcelona: Gedisa.

van Dijk, T. A. (2015). Cincuenta años de estudios del discurso. Discurso y Sociedad, vol. 9(1-2), pp. 15-32. Recuperado o 2 de xuño de 2015 de: http://www.dissoc.org/ediciones/v09n01-2/

Valles, M. (1997). Técnicas cualitativas de investigación social. Madrid: Síntesis.

Velasco, H. e Díaz, Á. (1997). La lógica de la investigación etnográfica. Un modelo de trabajo para etnógrafos de la escuela. Madrid: Trotta.

Vizmanos, B. et al. (2009). Guía para elaborar un anteproyecto de investigación. Revista de Educación y Desarrollo, no. 11, pp. 39-46.

Wodak, Ruth (2014-2015). The discursive construction of strangers: analyzing discourses about migrants and migration from a discourse-historical perspective. Migration and Citizenship: Newsletter of the American Political Science Association, 3(1), pp. 6-10.

Young, Iris Marion (1996). Communication and the other: beyond deliberative democracy. En S. Benhabib (Coord.), Democracy and difference: contesting the boundaries of the political. Princeton, New Jersery: Princeton University Press, pp. 120-135.

Young, I. M. (2000). La democracia y "el otro": más allá de la democracia deliberativa. Revista Jurídica de la Universidad de Palmero, vol. 5(1), pp. 41-56.

Zapata-Barrero, R. (2009). Fundamentos de los discursos políticos en torno a la inmigración. Madrid: Trotta.

Zimmermann, K. (2003). Lenguaje y comunicación intercultural: un enfoque iberoamericano. En E. Gugenberger (Coord.), Comunicación intercultural en América Latina. ¿Del conflicto al diálogo?. Frankfurt: Peter Lang, pp. 21-43.

Bibliografía complementaria
  • Migreurop: http://www.migreurop.org/?lang=es
  • Grupo Decolonial de Traducción: http://www.decolonialtranslation.com/
  • Comisión Española de Ayuda al Refugiado (CEAR): http://www.cear.es
  • Red Española de Ciudades Interculturales / The Spanish Network of Intercultural Cities (Web RECI): http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/culture/Cities/Spain2_en.asp
  • Foro Galego de inmigración: http://forogi.wordpress.com
  • Asociación de Sin Papeles da Coruña (Centro Própolis, Rúa Barcelona No. 115): http://15mlosmallos.blogspot.com.es/2012/11/fiesta-sin-papeles-de-coruna.html
  • Guía de Asociaciones de A Coruña - As asociacións dedicadas á inmigración comezan na p. 173: http://www.coruna.es/servlet/Satellite?blobcol=urldata&blobheader=application%2Fpdf&blobheadername1=content-disposition&blobkey=id&blobnocache=true&blobtable=MungoBlobs&blobwhere=1336399350063&ssbinary=true
  • Espazo Intercultural ADA Integra (Concello da Coruña, desde 2008) - Constitúe un espazo para as mulleres migrantes e autóctonas que viven na cidade da Coruña: http://proxectoada.wordpress.com/

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Etnicidade e diversidade cultural nas sociedades de orixe e destino/615472104

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías