Datos Identificativos 2018/19
Asignatura (*) Análise Cualitativa Código 615518014
Titulación
Mestrado Universitario en Socioloxía Aplicada: Investigación Social e de Mercados
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 4.5
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinación
Santiago Gómez, Elvira
Correo electrónico
elvira.santiago@udc.es
Profesorado
Santiago Gómez, Elvira
Correo electrónico
elvira.santiago@udc.es
Web
Descrición xeral O obxectivo xeral desta materia é adoptar unha mirada cualitativa da realidade social mediante a profundización no coñecemento metodolóxico e da utilización do conxunto de técnicas e instrumentos de investigación cualitativa.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Dominar nun nivel de postgrado os coñecementos, as ferramentas e os procedementos da investigación social e de mercados aplicándoos á solución de problemas e necesidades
A2 Aplicar os procesos e protocolos de captación de información necesarios para observar e analizar de forma correcta e propria dun nivel avanzado o comportamento dos usuarios ou consumidores
A3 Ser quen de deseñar un proceso de investigación de carácter empírico demostrando dominio no uso de técnicas de investigación cuantitativas e/ou cualitativas
A4 Ser quen de discriminar a técnica de investigación axeitada ao problema plantexado
A5 Ter capacidade para identificar, nun nivel de postgrado, a relevancia dos distintos factores relacionados cos contornos sociais, os mercados e os consumidores que deben ser tidos en conta na investigación
A6 Análisis crítico das sociedades de consumo actuais que permita coñecer a estructuración e o significado social do consumo
A7 Ser quen de xustificar unha axeitada segmentación e selección do público obxectivo
A8 Ter capacidade para traballar críticamente con fontes de datos, metodoloxías e técnicas de investigación científica e ferramentas informáticas proprias da investigación social e de mercados
A9 Ter capacidade para integrar e aplicar as novas tendencias en investigación social e de mercados de xeito rentable e efectivo na empresa, as administracións ou outras organizacións
A10 Ser quen de redactar, presentar e defender documentos e informes de investigación social e de mercados
A11 Coñecer, nun nivel avanzado, os mercados e os consumidores, apreciando a diversidade dos seus enfoques
B1 Posuer e comprender coñecementos que aporten unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a cotío nun contexto de investigación
B2 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (o multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
B3 Que os estudantes sexan quen de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuizos a partires de unha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vencelladas á aplicación dos seus coñecementos e xuizos
B4 Que os estudiantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun xeito claro e sen ambigüedades
B5 Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun xeito que haberá de ser en gran medida autodirixido ou autónomo
B6 Ser quen de buscar, xestionar, analizar e sintetizar a información, seleccionando aquela que resulta pertinente para a toma de decisións
B7 Ter capacidade creativa, proactiva e emprendedora
B8 Ser quen de integrar as NTICs (Novas Tecnoloxías da Información e as Comunicacións) na tarefa profesional e/ou investigadora
B9 Ter capacidade de analizar críticamente tanto o traballo proprio como o dos compañeiros
B10 Ser quen de traballar en equipo eficaz e eficientemente
B11 Ser quen de asumir responsabilidades tanto individuais como colectivas na tarefa investigadora ou profesional
C6 Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Saber deseñar un proceso de investigación que contemple os pasos a dar para analizar a información recollida durante o trababallo de campo AM3
BM1
BM4
BM5
BM7
CM6
CM7
Ser capaz de analizar os discursos derivados da aplicación de técnicas de investigación cualitativa AM1
AM2
AM3
AM4
AM5
AM6
AM7
AM8
AM10
AM11
BM6
BM8
Coñecer novas enfoques na análise de discursos aplicados á investigación de mercados AM3
AM9
BM2
BM3
BM9
BM10
BM11
CM7

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. Metodoloxía de análise cualitativa. - Análise de contido
- Teoría fundamentada
- Análise de sistemas de discursos
- Análise crítico do discurso
Tema 2. A análise cualitativa de discursos -Análise de discursos sociales
-Análise de discursos políticos

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Discusión dirixida A2 B2 B3 B5 C6 C7 25 0 25
Obradoiro A1 A4 A5 A10 35 0 35
Sesión maxistral A1 A4 A5 A10 A11 B1 B2 B3 B4 B5 B7 12 0 12
Estudo de casos A3 A6 A8 A9 B6 B8 18 0 18
Análise de fontes documentais A3 A7 A9 B3 B9 B10 B11 C6 18.5 0 18.5
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Discusión dirixida Técnica de dinámica de grupos na que os membros dun grupo discuten de forma libre, informal e espontánea sobre un tema, aínda que poden estar coordinados por un moderador.
Obradoiro Modalidade formativa orientada á aplicación de aprendizaxes na que se poden combinar diversas metodoloxías/probas (exposicións, simulacións, debates, solución de problemas, prácticas guiadas, etc) a través da que o alumnado desenvolve tarefas eminentemente prácticas sobre un tema específico, co apoio e supervisión do profesorado.
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Estudo de casos Metodoloxía onde o suxeito se enfronta ante a descrición dunha situación específica que suscita un problema que ten que ser comprendido, valorado e resolto por un grupo de persoas, a través dun proceso de discusión. O alumno sitúase ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real da vida profesional, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo.
Análise de fontes documentais Técnica metodolóxica que supón a utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, textos lexislativos, etc.) relevantes para a temática da materia con actividades especificamente deseñadas para a análise dos mesmos. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de aplicación do estudo de casos, para a explicación de procesos que non se poden observar directamente, para a presentación de situacións complexas ou como síntese de contidos de carácter teórico ou práctico.

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Estudo de casos
Análise de fontes documentais
Discusión dirixida
Obradoiro
Descrición
A profesora da materia, previa petición por correo electrónico, terá titorías co alumnado para resolver dúbidas sobre a parte teórica da materia e a parte práctica.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Sesión maxistral A1 A4 A5 A10 A11 B1 B2 B3 B4 B5 B7 Asistencia, atención e participación durante as clases. 10
Estudo de casos A3 A6 A8 A9 B6 B8 Entrega de prácticas resoltas polo alumnado sobre a materia impartida polas profesoras. 60
Análise de fontes documentais A3 A7 A9 B3 B9 B10 B11 C6 Capacidade para codificar e analizar o resultado da aplicación das técnicas cualitativas. 20
Discusión dirixida A2 B2 B3 B5 C6 C7 Leituras vinculadas coa temática da materia que serán obxeto de debate durante as clases. 5
Obradoiro A1 A4 A5 A10 Desenrolo de actividades prácticas durante as horas de clase. 5
 
Observacións avaliación

Na convocatoria de xaneiro se contemplan dous sistemas de avaliación:

a) Os alumnos que sigan o curso de maneira presencial serán evaluados en base a tres criterios: 1) asistencia e participación en clase; 2) realización de prácticas e traballos; e c) exposición oral en clase. Neste caso, as lecturas, os traballos, a exposición oral e as prácticas constitúen o 100% da súa nota final.
b) Os alumnos matriculados que non asistan a clase deberán realizar a proba obxetiva de todo o contenido da asignatura na data das convocatorias oficiais. Neste caso, a nota do examen representará o 100% da súa nota final.

Na convocatoria de xullo os alumnos serán evaluados a través dunha proba obxetiva de todo o contenido da asignatura. Neste caso, a nota do examen representará o 100% da súa nota final.


Fontes de información
Bibliografía básica Ibáñez, Jesús (1985). Análisis sociológico de textos o discursos. Revista Internacional de Sociología, (RIS) 43(1): 119-160
Conde Gutiérrez del Álamo, F. (2009). Análisis sociológico del sistema de discursos. Madrid: CIS
García Ferrando, Ma- nuel; Ibáñez, Jesús and Alvira, Francisco (comp.) (1998). El análisis de la realidad social. Métodos y técnicas de investigación. Madrid: Alianza
Van Dijk, Teun A. (coord.) (2000). El discurso como estructua y proceso. Madrid: Gedisa
Ruiz Ruiz, Jorge (2014). El discurso implícito: aportaciones para un análisis sociológico. Revista Española Investigación Sociológica, nº. 146, pp. 171-190
Callejo, Javier (2001). El grupo de discusión: introducción a una práctica de investigación. Madrid: Editorial Ariel
Alonso, Luis Enrique (1998). La mirada cualitativa en sociología. Madrid: Fundamentos
Corbetta, Piergiorgio (2007). Metodología y técnicas de investigación social. Madrid: McGraw-Hill
Wodak, Ruth; Meyer, Michael (2003). Métodos de análisis crítico del discurso. Madrid: Gedisa
Vallés Martínez, Miguel (2003). Técnicas cualitativas de investigación social : reflexión metodológica y práctica profesional . Madrid: Síntesis

José Félix Tezanos, Escenarios del nuevo siglo. Cuarto Foro sobre Tendencias Sociales, Editorial Sistema, Madrid, 2000.

- Alternativas para el siglo XXI. I Encuentro Salamanca, Editorial Sistema, Madrid, 2003.

Guerra, Alfonso y Tezanos, José Félix (2007), El Rumbo de Europa. V Encuentro Salamanca, Madrid: SISTEMA (EDICIONES FUNDACION SISTEMA).

Martha Lucía Pachón y Rafael Camargo Remolona, Una aproximación a los estudios de futuro Facultad de Administración de Empresas, Universidad Externado de Colombia, 2004

Miklos Tomas, María Elena Tello. Planeación prospectiva, Limusa Noriega Editores, México, 1998.

Bibliografía en inglés

Jib Fowles, ed. Handbook of Futures Research. (Westport, Connecticut: Greenwood Press, 1978).

Bertrand de Jouvenel. The Art of Conjecture. (New York: Basic Books, 1967).

Dennis Gabor. Inventing the Future. (New York: Knopf, 1964).

Olaf Helmer. Looking Forward: A Guide to Futures Research (London: Sage Publications, 1983).

Michael Marien, “Toward a New Futures Research: Insights from Twelve Types of Futurists,” Futures Research Quarterly 1:1(Spring 1985), 13-14.

John McHale, “Futures Critical: A Review,” EnHuman Futures: Needs, Societies, Technologies (Guildford, Surrey, U.K.: IPC Business Press Limited, 1974), 13.

Frederick R. Brodzinski, “The Futurist Perspective and the Managerial Process,” Utilizing Futures Research (New Directions for Student Services, No. 6, 1979), 1 8-19.

Harold S. Becker, “Making Futures Research Useful: The Practitioner’s Opportunity,” Futures Research Quarterly 1:2(Summer 1985), 17.

Bruce A. Shuman. The Library of the Future: Alternative Scenarios for the Information Profession (Englewood, CO: Libraries Unlimited, Inc., 1989), 7-8.

Harvey Welch, Jr. and Sally E. Watson. “Techniques of Futures Research,” Utilizing Futures Research (New Directions for Student Services, No. 6, 1979), 4.

P. Dickson. The Future File: A Guide for People with One Foot in the 21st Century (New York: Rawson Associates, 1977), 74.

S. Enzer. “Delphi and Cross-Impact Techniques: An Effective Combination for Systematic Futures Analysis,” Futures 3:1(1971), 48-61.

Ian H. Wilson, “Scenarios,” En Fowles, Jib ed. Handbook of Futures Research (Westport, Connecticut:1978), 225-248.

John McHale, “Futures Critical: A Review,” En Human Futures: Needs, Societies, Technologies (Guildford, Surrey, U.K.: IPC Business Press Limited, 1974).

Richard D. Duke, “Simulation Gaming,” En Fowles, Jib ed. Handbook of Futures Research (Westport, Connecticut: 1978), 353-367.

Gordon T.H. (1968), Initial experiments with the Cross-Impact Matrix Method of Forecasting, Futures,1, 2, 100-116.

Gordon T.H., (1994), Integration of Forecasting Methods and the Fronteers of FuturesResearch, UN Millenium project, NY.

Fontela E., Sallin-Kornberg E., (1981), Scenario Building with the Explor- Multitrade Model, in Commerce International et Modèles Multinationaux, Economica, Paris.

Godet M. (1997) Manuel de prospective stratégique,, Dunod, Paris.

Bibliografía complementaria Van Dijk, Teun A. (2005). Política, ideología y discurso. Quórum Académico,Vol. 2, Nº. 2, 2005, págs. 15-47


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Deseño Cualitativo/615518013

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Taller de Análise Cualitativo/615518015

Materias que continúan o temario
Ferramentas Informáticas para a Análise II/615518023

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías