Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Modelos de provisión do benestar Código 615525003
Titulación
Mestrado Universitario en Políticas Sociais e Intervención Sociocomunitaria
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinación
Moré Corral, María Paloma
Correo electrónico
paloma.more@udc.es
Profesorado
Moré Corral, María Paloma
Correo electrónico
paloma.more@udc.es
Web
Descrición xeral A materia “Modelos de provisión do benestar” identifica como entidades de provisión de benestar a familia, o mercado, o Estado e a comunidade. Ao longo do temario explórase a participación histórica de cada unha destas axencias na prestación de coidados e de apoio persoal, facendo especial fincapé nos cambios que a súa distribución ten experimentado desde a aprobación das políticas de austeridade. Asemade, o programa céntrase no caso español, examinando as características propias do noso modelo de benestar. A materia contén un marcado carácter práctico no que se ensaiarán formas de avaliación e valoración de políticas sociais.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 CE1 - Determinar as dimensións e categorías axeitadas para o diagnóstico e a análise científica das situacións de exclusión social.
A2 CE2 - Interpretar os feitos e as políticas sociais desde os distintos paradigmas teóricos vixentes na análise da exclusión.
A3 CE3 - Deseñar e desenvolver procesos de observación e documentación para o estudo das políticas e os sistemas de benestar social.
A5 CE5 - Interpretar as situacións e os procesos de marxinación social e económica de colectivos desde unha perspectiva histórica e macroestrutural.
A8 CE8 - Identificar procesos e factores de cohesión social, e deseñar medidas para a súa potenciación.
B1 CB1 - Demostrar coñecementos avanzados, de carácter multidisciplinar, para a investigación e o exercicio profesional no ámbito da exclusión social.
B2 CB2 - Aplicar e integrar os coñecementos a contornos e problemas emerxentes e indefinidos, na práctica investigadora e profesional.
B3 CB3 - Seleccionar o marco científico adecuado para avaliar as evidencias dispoñibles e postular hipóteses razoadas sobre a avaliación previsible dos feitos sociais estudados.
B7 CB7 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
B9 CB9 - Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades.
B12 CB12 - Manter responsabilidade e compromiso co desenvolvemento profesional continuo de forma autónoma.
B13 CX1 - Comprender e integrar coñecementos complexos para traducilos en propostas de investigación e programas de intervención en contextos sociais problemáticos.
B14 CX2 - Realizar unha análise crítica da realidade social e do desenvolvemento profesional vinculada aos feitos sociais sobre os que se traballa.
B15 CX3 - Deseñar, aplicar e avaliar proxectos de investigación en ciencias sociais relacionados cos procesos e as situacións de exclusión social.
B18 CX6 - Valorar a adecuación das distintas ferramentas teóricas, metodolóxicas e técnicas ás preguntas e os obxectivos específicos formulados sobre a realidade social e as políticas sociais.
B20 CX8 - Aplicar a perspectiva comparada na comprensión das problemáticas sociais e das respostas e solucións políticas.
B21 CX9 - Aplicar unha perspectiva interdisciplinar na análise e a valoración de problemáticas de exclusión e políticas sociais de inclusión e cohesión.
B22 CX10 - Recoñecer e valorar os xuízos de valor e as evidencias nos argumentos que sosteñen as descricións e políticas sobre a realidade social.
C1 CT1 - Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C5 CT5 - Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 CT6 -Adquirir habilidades para a vida e hábitos, rutinas e estilos de vida saudables.
C7 CT7 - Desenvolver a capacidade de traballar en equipos interdisciplinares ou transdisciplinares, para ofrecer propostas que contribúan a un desenvolvemento sostible ambiental, económico, político e social.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Interpretar as consecuencias da interrelación entre o estado, o mercado e a familia na provisión de benestar sobre a exclusión social. AM1
AM2
AM5
BM1
BM3
BM20
BM21
BM22
CM5
CM6
Deseñar e evaluar políticas sociais destinadas á provisión de benestar. AM3
AM8
BM2
BM3
BM7
BM9
BM12
BM13
BM14
BM15
BM18
BM20
BM21
BM22
CM1
CM5
CM6
CM7
Elaborar indicadores que midan as necesidades sociais da poboación e que señalen as fórmulas mercantiles, administrativas, familiares e comunitarias para afrontalas. AM1
AM3
AM8
BM2
BM7
BM12
BM13
BM15
BM18
BM21
CM1
CM6
CM7
Analizar os antecedentes históricos das políticas sociais e do actual estado de benestar. AM1
AM2
AM5
BM3
BM14
BM20
BM22
CM5
CM6

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1.- Desenvolvemento e evolución histórica dos diferentes modelos de provisión de benestar. Retos, baleiros e contradicións contemporáneas. 1.1.- Revisión dos modelos de benestar europeos e da súa clasificación.
1.2.- Revisión feminista dos modelos de benestar.
1.3.- Dos Estados de Benestar aos Réximes de Coidados.

Actividade 1.- Usos do tempo nos coidados

Estudo de casos: Como podemos construír directrices públicas que fomenten a autonomía das mulleres e a implicación dos homes nas tarefas reprodutivas?

Lectura:
Daly, M. y Lewis, J. (2011), “El concepto de `social care´ y el análisis de los estados de bienestar contemporáneos” en Carrasco, C. et al. (eds.), El trabajo de cuidados. Historia, teoría y políticas, Madrid: CIP-Ecosocial.

Tema 2.- Modelos de benestar, modelos familiares e fluxos migratorios. 2.1.- Muller, familia e benestar.
2.2.- Mulleres *migrantes e *mercantilización do traballo reprodutivo.
2.3.- A (de) construción dos estados de benestar contemporáneos

Actividade 2. Políticas de conciliación

Estudo de casos: Que capacidade teñen as políticas públicas de afrontar as necesidades de benestar da poboación?

Lectura:
Benería, L. (2011), “Crisis de los cuidados, migración internacional y políticas públicas” en Carrasco, C. et al. (eds.), El trabajo de cuidados. Historia, teoría y políticas, Madrid: CIP-Ecosocial.
Tema 3.- As políticas públicas de coidados de longa duración. 3.1.- O sistema de coidados de longa duración e as súas consecuencias sobre o *familismo e a privatización.
3.2.- O efecto das políticas de austeridade sobre a atención á dependencia.
3.3.- O papel das organizacións non gobernamentais e as redes sociais comunitarias.

Actividade 3. Iniciativas comunitarias de coidados

Esudo de caso: Que directrices pódense encamiñar para favorecer unha socialización dos coidados no ámbito comunitario?

Lectura:

Carbonell, M., L. Gálvez & P. Rodríguez (2014). Género y cuidados: respuestas sociales e institucionales al surgimiento de la sociedad de mercado en el contexto europeo. Áreas: Revista Internacional de Ciencias Sociales, 33: 17-32

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 A2 A5 B3 B12 B20 B21 B22 C5 C6 26 52 78
Estudo de casos A3 A5 A8 B1 B2 B7 B12 B13 B14 B15 B18 B20 B21 B22 C1 C5 C6 C7 6 12 18
Lecturas A1 A2 A3 A5 B1 B2 B3 B14 B15 B18 B20 B21 B22 C5 4 8 12
Obradoiro B9 16 24 40
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Consisten na explicación da parte teórica da asignatura.
Estudo de casos Estudo de políticas sociais específicas e análise da sua implementación
Lecturas Lecturas académicas sobre os contidos da materia que serán comentadas en clase a través de *ebates dirixidos polo docente que fomenten a participación dos estudantes e #desenvolver as súas habilidades orais e as súas capacidades críticas sobre fenómenos sociais
Obradoiro Trátase de sesións prácticas interactivas que apoien aos estudantes para a elaboración de informes analíticos, deseño e avaliación de políticas sociais concretas.

Atención personalizada
Metodoloxías
Obradoiro
Estudo de casos
Lecturas
Descrición
A atención personalizada en cada unha das metodoloxías previstas desenvolverase na aula e tamén nas tutorías individualizadas programadas coas profesoras.

Para o alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia así como para o alumnado online, acordarase ao inicio do curso un calendario específico de titorías compatible coa súa dedicación.





Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Lecturas A1 A2 A3 A5 B1 B2 B3 B14 B15 B18 B20 B21 B22 C5 Modalidade presencial: A avaliación consistirá na realización dun ensaio crítico sobre un dos temas do programa.

Modalidade online: A avaliación consistirá na realización dun ensaio crítico sobre un dos temas do programa.



100
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica

Alonso, José María (2011): “El efecto expansivo de la Ley de Dependencia en los sistemas autonómicos de servicios sociales”, Papeles de Economía Española, 129: 182-193.
Barriga, Luis Alberto (2010): Financiación y costes de la Ley 39/2006. Observatorio Estatal para la Dependencia, Madrid: Asociación Estatal de Directores Gerentes en Servicios Sociales.
Benería, L. (2011), “Crisis de los cuidados, migración internacional y políticas públicas” en Carrasco, C. et al. (eds.), El trabajo de cuidados. Historia, teoría y políticas, Madrid: CIP-Ecosocial.
Bettio, F. et al. (2006): “Change in Care Regimes and Female Migration: The Care Drain in the Mediterranean”, Journal of European Social Policy 16(3): 271-285.
Carbonell, M., L. Gálvez & P. Rodríguez (2014). Género y cuidados: respuestas sociales e institucionales al surgimiento de la sociedad de mercado en el contexto europeo. Áreas: Revista Internacional de Ciencias Sociales, 33: 17-32
Carrasco, C. (2013), “El cuidado como eje vertebrador de una nueva economía”, Cuadernos de Relaciones Laborales, 31(1): 39-56.
Costa-Font, Joan (2010): “Devolution and Welfare Reform: Long-term Care in the ‘Latin Rim’”, Social Policy & Administration 44(4):481-494.
Daly, M. y Lewis, J. (2011), “El concepto de `social care´ y el análisis de los estados de bienestar contemporáneos” en Carrasco, C. et al. (eds.), El trabajo de cuidados. Historia, teoría y políticas, Madrid: CIP-Ecosocial.
Del Moral, L. (2012). Sobre la necesaria reorganización social de los tiempos: políticas de tiempo, espacios económicos alternativos y bienestar. Papeles de relaciones ecosociales y cambio social, 119: 77-91.
Durán, M.A. (2002), Los costes invisibles de la enfermedad, Bilbao: Fundación BBVA.
Ferrera, M. (1996), “The Southern Model of Welfare in Social Europe”, Journal of European Social Policy, 6(1): 17-37.
Flaquer, L. (2004), “La articulación entre familia y estado de bienestar en los países del Sur de Europa”, Papers, 73: 27-58.
Kosonen, P. (1994), European Integration: a Welfare State Perspective, Helsinky, University of Helsinky, Sociology of Law Series, 8.
Leibfried, S. (1992), “Towards a European Welfare State? On integrating Poverty Regimes into the European Community”, en FERGE, Z. y J. KOLBERG (eds.), Social Policy in a Changing Europe, Boluder, CO, Westview: 245-279.
León, M. (2011): “Ideas, política y realidad. Análisis crítico de la Ley de Dependencia”, Papeles de Economía Española 129: 170-181.
León, M. y E. Pavolini (2014), “‘Social Investment’ or Back to ‘Familism’: The Impact of the Economic Crisis on Family and Care Policies in Italy and Spain, South European Society and Politics, 19:3, 353-369
Lyon, D. y M. Gluksmann (2008): “Comparative Configurations of Care Work across Europe”, Sociology 42(1):101-18.
Marbán, V. (2016), “La gobernanza del sistema y las diferencias interterritoriales en el SAAD”, Documentación Social, 177: 41-60.
Martínez, R. (2010) Bienestar y cuidados: el oficio del cariño. Mujeres inmigrantes y mayores nativos, Madrid: CSIC.
Martínez, R. (2014), “Los modelos territoriales de organización social del cuidado a personas mayores en los hogares”, Revista Española de Investigaciones Sociológicas, 145: 99-126
Martínez, R. y L. Martínez (coords.) (2015), “La organización social de los cuidados de larga duración en un contexto de austeridad y precariedad”, Zerbitzuan, 60.
Moreno, S.; Recio, C.; Borrás, V.;Torns T. (2016) “Significados e imaginarios de los cuidados de larga duración en España. Una aproximación cualitativa desde los discursos de cuidadoras”, Papeles del CEIC, vol. 2016/1, nº 145, CEIC (Centro de Estudios sobre la Identidad Colectiva), Universidad del País Vasco.
Moreno, S.; Recio, C.; Torns, T.; Borràs, V. (2016) (en imprenta) “Long-term care in Spain: Difficulties in professionizing services” Journal of Women & Aging (DOI:10.1080/08952841.2015.1125699)
Pérez-Orozco, A. (2014), Subversión feminista de la economía. Aportes para un debate sobre el conflicto capital-vida, Madrid, Traficantes de Sueños.
Razavi, S. (2010) “Unequal worlds of gender and care: The journey of feminist ideas into the policy realm”, ponencia en el Seminario Internacional “Políticas de cuidado, género y bienestar”, IDES/ UNFPA/UNICEF, 14 de octubre de 2010, Buenos Aires.
Rodríguez-Cabrero, G. (2009), “El desarrollo de la política social de promoción de la autonomía y de la atención a las personas  en situación de dependencia”, Gestión y Análisis de Políticas Públicas, 2: 33-57.
Rodríguez-Cabrero, G. (2016), “Tendencias recientes en la protección social de la Dependencia en la UE”, Documentación Social, 177: 19-40.
Rodríguez, C. (2015), Economía feminista y economía del cuidado. Aportes conceptuales para el estudio de la desigualdad, Nueva Sociedad, 256: 1-10.
Serrano, A., A. Artiaga y M.C. Dávila (2013), “Crisis de los cuidados, ley de dependencia y confusión semántica”, Revista Internacional de Sociología, 71 (3): 669-694.
Shutes, Isabel y Kieran Walsh (2012): “Negotiating User Preferences, Discrimination, and Demand for Migrant Labour in Long-Term Care”, Social Politics, 19(1): 89-104.
Tobío, C. (2013), “Estado y familia en el cuidado de las personas”, Cuadernos de Relaciones Laborales, 31(1): 17-38.
Ungerson, Claire (2003): “Commodified Care Work in European Labour Markets”, European Societies 5(4): 377-396.
Vega, C. (2014). Nuevas aproximaciones a la organización social del cuidado. Debates latinoamericanos. Presentación del Dossier. Íconos. Revista de Ciencias Sociales. No. 50: pp. 9-26, septiembre 2014. Quito: Flacso-Sede Ecuador.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías