Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Migracións e mercado de traballo Código 615525016
Titulación
Mestrado Universitario en Políticas Sociais e Intervención Sociocomunitaria
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Segundo Optativa 6
Idioma
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinación
Oso Casas, Laura
Correo electrónico
laura.oso@udc.es
Profesorado
Oso Casas, Laura
Correo electrónico
laura.oso@udc.es
Web http://http://www.esomi.es
Descrición xeral A materia Migración e Mercado de traballo aborda as principais teorías explicativas sobre a inserción laboral da poboación migrante, no marco dos diferentes sistemas migratorios, profundando no modelo do Sur de Europa e facendo especial fincapé no caso español. Analiza as traxectorias laborais e de mobilidade social dos migrantes cun enfoque de xénero e intergeneracional. Brinda as ferramentas metodolóxicas necesarias para poder analizar, desde un punto de vista cuantitativo (fontes estatísticas) e cualitativo (historias de vida), as traxectorias laborais e de mobilidade social da poboación migrante.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos
Esta materia impártese en dúas modalidades, online e presencial, polo que os seus contidos xa están adaptados á docencia online, en caso de ser requirida.

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen
Está prevista a dobre impartición da materia, presencial e online, salvo en caso en que a presencialidad non fose posible.
*Metodoloxías docentes que se modifican
En caso de non poder impartirse clases presenciais, o alumnado, no seu conxunto, pasaría á modalidade de docencia online.

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
Estableceranse tutorías personalizadas a través da plataforma Teams, en caso de non poder realizarse tutorías presenciais, previa cita por email.
4. Modificacines na avaliación
A avaliación da materia está adaptada, en ambas as modalidades á docencia online, posto que supón a entrega dun traballo a través da plataforma Moodle.
*Observacións de avaliación:

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía
Toda a bibliografía está adaptada á docencia online e está dispoñible en internet, a través de Moodle.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 CE1 - Determinar as dimensións e categorías axeitadas para o diagnóstico e a análise científica das situacións de exclusión social.
A5 CE5 - Interpretar as situacións e os procesos de marxinación social e económica de colectivos desde unha perspectiva histórica e macroestrutural.
A10 CEM2 - Dominar as principais ferramentas conceptuais e técnicas que permiten definir un colectivo e unha problemática migratoria como obxecto de estudo e análise.
A11 CEM3 - Demostrar un coñecemento avanzado e crítico sobre as teorías e os debates académicos actuais de maior relevancia sobre as dinámicas migratorias e os procesos de integración dos colectivos migrantes.
A14 CEM6 - Actuar como profesional competente e cualificado/a no ámbito da análise das migracións internacionais e do traballo con colectivos migrantes.
B1 CB1 - Demostrar coñecementos avanzados, de carácter multidisciplinar, para a investigación e o exercicio profesional no ámbito da exclusión social.
B2 CB2 - Aplicar e integrar os coñecementos a contornos e problemas emerxentes e indefinidos, na práctica investigadora e profesional.
B3 CB3 - Seleccionar o marco científico adecuado para avaliar as evidencias dispoñibles e postular hipóteses razoadas sobre a avaliación previsible dos feitos sociais estudados.
B4 CB4 - Identificar os dilemas éticos e a responsabilidade social tras os retos formulados na práctica profesional e investigadora.
B13 CX1 - Comprender e integrar coñecementos complexos para traducilos en propostas de investigación e programas de intervención en contextos sociais problemáticos.
B15 CX3 - Deseñar, aplicar e avaliar proxectos de investigación en ciencias sociais relacionados cos procesos e as situacións de exclusión social.
B19 CX7 - Dar respostas innovadoras e orixinais ante situacións problemáticas emerxentes relacionadas coa exclusión social.
B21 CX9 - Aplicar unha perspectiva interdisciplinar na análise e a valoración de problemáticas de exclusión e políticas sociais de inclusión e cohesión.
B22 CX10 - Recoñecer e valorar os xuízos de valor e as evidencias nos argumentos que sosteñen as descricións e políticas sobre a realidade social.
C2 CT2 – Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 CT3 - Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C5 CT5 - Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 CT6 -Adquirir habilidades para a vida e hábitos, rutinas e estilos de vida saudables.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Ao finalizar a materia, o alumnado será capaz de: - Interpretar como os mercados de traballo explican as dinámicas migratorias internacionais. - Analizar a inserción dos migrantes no mercado de traballo e o seu impacto na desigualdade e nas traxectorias de mobilidade social. - Familiarizarse coas principais ferramentas metodolóxicas (fontes estatísticas, historia de vida) para o estudo das traxectorias laborais e de mobilidade social da poboación migrante. AM1
AM5
AM10
AM11
AM14
BM1
BM2
BM3
BM4
BM13
BM15
BM19
BM21
BM22
CM2
CM3
CM5
CM6

Contidos
Temas Subtemas
1.Teorías explicativas da inserción laboral dos migrantes A Teoría Neoclásica
A Teoría da Segmentación do mercado de traballo
Teoría do Exército de Reserva
2. Sistemas migratorios e mercados de traballo: o modelo do Sur de Europa Sur de Europa: da emigración á inmigración
Características do modelo migratorio do Sur de Europa
Mercados de traballo e inmigración no Sur de Europa
3. Migración, mercado de traballo e mobilidade social A relación entre a mobilidade espacial e social
As dimensións da mobilidade social nun contexto transnacional
Estratexias inter-xeracionais de mobilidade social da poboación migrante
4. Xénero, migración e mercado de traballo Aproximación teórica á inserción laboral por xénero dos migrantes
Servizo doméstico e traballo sexual
Agricultura e construción
Migración cualificada
5. Ferramentas metodolóxicas para o estudo da migración e o mercado de traballo A historia de vida aplicada ao estudo das traxectorias laborais e da mobilidade social da poboación migrante
Fontes estatísticas para o estudo da migración e o mercado laboral
6. Migración e mercado de traballo en España A desigualdade en España e o mercado de traballo
A inserción laboral dos inmigrantes en España
O impacto da crise económica no mercado de traballo: inmigrantes e autóctonos
Inserir

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Lecturas A11 0 40 40
Traballos tutelados A1 A5 A10 A14 B22 B21 B19 B15 B13 B4 B3 B2 B1 C2 C3 0 60 60
Discusión dirixida A8 A9 A35 B8 B12 B13 B15 B20 B27 C4 C7 C8 10 0 10
Sesión maxistral C5 C6 36 0 36
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Lecturas Os docentes recomendarán unhas lecturas que deberán ser lidas polos alumnos. A listaxe de lecturas será publicado na plataforma moodle.
Traballos tutelados A materia avaliarase a través da realización dun traballo escrito individual, no que se relacionarán os diferentes contidos da materia (teóricos e prácticos)
As instrucións para a realización do traballo compartiranse a través da plataforma Moodle, a través dunha plataforma habilitada ao respecto
Discusión dirixida Só para alun@s dá modalidade presencial: levará a cabo un debate en clase sobre os contidos impartidos nas sesións maxistrais.

Só para alun@s dá modalidade online: levará a cabo un debate, nos foros virtuais habilitados para iso na aplicación moodle, sobre os contidos de cada un dos temas do curso
Sesión maxistral Só para alun@s da modalidade presencial: Os distintos temas da materia serán presentados en clase a través de sesións interactivas, onde se fomentará o debate e a participación activa do alumnado nas diferentes sesións.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
O alumnado poderá solicitar atención personalizada (presencial ou online) para a tutorización dos traballos (previa cita por email)

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Discusión dirixida A8 A9 A35 B8 B12 B13 B15 B20 B27 C4 C7 C8 Só para alun@s da modalidade presencial: os alumn@s deberán participar activamente nos debates sobre os contidos traballados en clase.
Só para alumn@s online: Os alumn@s deberán participar activamente e contestar a todas as preguntas de debate que se colgarán nos foros habilitados ao efecto en moodle.
10
Traballos tutelados A1 A5 A10 A14 B22 B21 B19 B15 B13 B4 B3 B2 B1 C2 C3 MODALIDAD PRESENCIAL E ONLINE: A materia avaliarase a través da realización dun traballo escrito individual, no que se relacionarán os diferentes contidos da materia (teóricos e prácticos)
As instrucións para a realización do traballo compartiranse a través da plataforma Moodle.
90
 
Observacións avaliación

A materia avaliarase a través da realización dun traballo escrito individual, no que se relacionarán os diferentes contidos da materia (teóricos e prácticos). As instrucións para a realización do traballo compartiranse a través da plataforma Moodle. Esta proba será o 90% da nota. Para os alumnos online o 10% restante avaliarase a través da discusión no foro virtual e para os alumnos presenciais a partir da participación na discusión dirixida.


Fontes de información
Bibliografía básica

-Baldwin-Edwards, Martin (1998) Where Free Markets Reign: Aliens in the Twilight Zone, South European Society and Politics, 3:3, 1-15, DOI: 10.1080/13608740308539545

-Bernardi, Fabrizio, Luis Garrido and Maria Miyar (2011): The Recent Fast Upsurge of Immigrants in Spain and Their Employment Patterns and Occupational Attainment, International Migration Vol. 49 (1).

-Braverman, Harry (1983): “Trabajo y fuerza de trabajo”, en Toharia, Luis (comp.), El mercado de Trabajo: Teorías y aplicaciones. Lecturas seleccionadas, Madrid: Alianza Editorial, pp. 129-192.

-Cachón, Lorenzo (2002): “La formación de la ‘España inmigrante’: mercado y ciudadanía”, Revista Española de Investigaciones Sociológicas, 97: 95-126.

-Carrasco, C. y García Serrano, C. (2012). Inmigración y Mercado de Trabajo. Informe 2011. Documentos del Observatorio Permanente de la Inmigración, nº28. Ministerio de Empleo y Seguridad Soc.

-Castles, S. K. (1984). Los trabajadores inmigrantes y la estructura de clases en la Europa Occidental (No. 331.5444 C3).

-Catarino, C. (2000). La inmigración femenina en Madrid y Lisboa: hacia una etnización del servicio doméstico y de las empresas de limpieza. Papers: revista de sociología, (60), 183-207.

-King, R. (2000). Southern Europe in the changing global map of migration. In Eldorado or Fortress? Migration in Southern Europe (pp. 3-26). Palgrave Macmillan UK.

-King, R., & Zontini, E. (2000). The role of gender in the South European immigration model. Papers: revista de sociologia, (60), 35-52.

-Kogan, Irena (2006):  Labor Markets and Economic Incorporation among Recent Immigrants in Europe, Social Forces, Vol. 85, No. 2 (Dec., 2006), pp. 697-721

- LAFLEUR, J. M.; STANEK, M. y VEIRA, A. (2017) : “South-North Labour Migration Within the Crisis-Affected European Union: New Patterns, New Contexts and New

Challenges”. In South-North Migration of EU Citizens in Times of Crisis. Springer International Publishing, pp. 193-214.

-Muñoz Comet, Jacobo (2013): “La salida del desempleo de extranjeros y españoles. Efectos del contexto económico”, Revista Española de Investigaciones Sociológicas, 142: 47-70

- Muñoz Comet, Jacobo (2014): “¿Qué trabajos ocupan quienes abandonan el desempleo? Diferencias entre extranjeros y españoles en un contexto de cambio económico”, Revista Internacional de Sociología, 72(2): 353-376

-Muñoz Comet, Jacobo (2016): “El capital humano de los inmigrantes adultos en España. ¿Quiénes vuelven a estudiar?”, Panorama Social, 24: 167-181

-Muñoz-Comet, Jacobo (2016): Potential Work Experience as Protection against Unemployment: Does it bring Equal Benefit to Immigrants and Native Workers?, European Sociological Review, 2016, 1–15. Doi: 10.1093/esr/jcv137

-Oso Casas, L. (2001). ULLOA JIMENEZ M. Tráfico e inmigración femenina desde la voz de las mujeres inmigrantes. Tráfico e inmigración de mujeres en España: colombianas y ecuatorianas en los servicios domésticos y sexuales. Madrid: ACSUR, 65-118.

-OSO, L. (2011) Tortoises and Elephants in the Fight for Family Social Mobility: Second Generation Spanish Migrants in France and their Desire to ‘Return’. Journal of Mediterranean Studies. Vol.20,nº2:207-230

-Oso, L. y Parella, S. (2012). Inmigración, Género y Mercado de trabajo: una panorámica de la investigación sobre la inserción laboral de las mujeres en España,. Cuadernos de Relaciones Laborales, 30, 1, p.249-259.

-OSO, L., (2010) Money, sex, love and the family: economic and affective strategies of Latin American sex workers in Spain. Journal of Ethnic and Migration Studies, 36 (1): 47-65.

-Oso, L.; Suárez-Grimalt, L. (2017): MIgratIon and IntergeneratIonal strategIes for socIal mobility: theoretical and methodological challenges, MIGRACIONES 42 (2017). ISSN: 2341-0833, DOI: mig.i42.y2017.002

-Oso, Laura (2016): Transnational Social Mobility Strategies and Quality of Work Among Latin-American Women Sex Workers in Spain, Sociological Research Online, 21 (4), 11.

-Oso, Laura y Catarino, Christine (2013): “From Sex to Gender: The Feminisation of Migration and Labour-Market Insertion in Spain and Portugal”, Journal of Ethnic and Migration Studies, Volume 39, Issue 4: 625-647. Special Issue: Gendered Mobilities and Work in Europe, 18 Diciembre 2012 (online), 13 marzo 2013 (print)

-Piore, Michael (1975): “Notas para una teoría de la estratificación del mercado de trabajo”. En L. Toharia (comp.) El mercado de trabajo. Teorías y aplicaciones, Madrid: Alianza Editorial, 1983.

-Wilson, Kenneth L. and Alejandro Portes Immigrant Enclaves: An Analysis of the Labor Market Experiences of Cubans in Miami, American Journal of Sociology, Vol. 86, No. 2 (Sep., 1980), pp. 295-319


Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Pobreza e desigualdade: debates, medicións e identificación de grupos en risco de exclusión/615525005

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Historia e teorías dos movementos migratorios/615525013
O modelo migratorio español/615525014

Materias que continúan o temario

Observacións

Recomendacións:

1.- A entrega dos traballos documentais que se realicen nesta materia:

1.1. Solicitarase en formato virtual e/ou soporte informático

1.2. Realizarase a través de Moodle, en formato dixital sen necesidade de imprimilos

1.3. De se realizar en papel:

- Non se empregarán plásticos.

- Realizaranse impresións a dobre cara.

- Empregarase papel reciclado.

- Evitarase a impresión de borradores.

2.- Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural

3.- Débese ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sostenibilidade nos comportamentos persoais e profesionais

4.- Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria deberase incorporar a perspectiva de xénero nesta materia (usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores de ambos os sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...)

5.- Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas, e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade

6. Deberanse detectar situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas

7. Facilitarase a plena integración do alumnado que por razón físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso axeitado, igualitario e proveitoso á vida universitaria



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías