Identifying Data 2020/21
Subject (*) Gender, work and care Code 615525018
Study programme
Mestrado Universitario en Políticas Sociais e Intervención Sociocomunitaria
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Official Master's Degree 1st four-month period
 Second Optional 6
Language
Spanish
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinador
Martínez Buján, Raquel
 E-mail
raquel.bujan@udc.es
Lecturers
Martínez Buján, Raquel
Perez Carames, Antia
 E-mail
raquel.bujan@udc.es
antia.perez@udc.es
Web
General description A materia "Xénero, Traballo e coidados" xorde para interpretar as claves xenerizadas (ou sexa, desiguais en canto a xénero) construidas para soportar a reprodución social e a sustentabilidade da vida; tendo en conta a interacción entre réximes réximes de xénero e coidados. Neste senso, os contidos do programa están deseñados para atender os seguintes obxectivos:

1) Interpretar a clave de xénero no que a reprodución social e sustentabilidade da vida se basea.
2) Contextualizar os debates actuais sobre os coidados.
3) Visualizar os camiños nos que o coidado é socialmente organizado.
4) Identificar as desigualdades de xénero no uso do tempo, causas e consecuencias.
5) Identificar patróns de prestación de coidados e a súa relación coa división sexual / social do traballo.
6) Profundizar no coñecemento das contribucións máis significativas feitas de economía feminista e coidados.
7) Deseñar e avaliar as políticas sociais que teñen en conta a posición desigual de homes e mulleres nos espazos produtivos e reprodutivos.
8) Para deseñar e avaliar proxectos comunitarios e sociais que actúan directamente sobre a distribución desigual das tarefas domésticas reprodutivos e domésticos.
Contingency plan Esta materia impártese tanto de xeito presencial como non presencial debido ao feito de que o Máster no que se inclúe ten ambas as dúas modalidades. Deste xeito, o tema xa está organizado tanto presencial como non presencial.

1. Modificacións nos contidos
Non se realizarán cambios

2. Metodoloxías
Non se realizarán cambios xa que están adaptadas tanto á modalidade presencial como non presencial.

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado

Correo electrónico: Diariamente. De uso para facer consultas, solicitar encontros virtuais para resolver dúbidas e facer o seguimento dos traballos tutelados.
Moodle: Diariamente. Segundo a necesidade do alumnado.
Teams: 1 sesión por cada sesión maxistral. Para o seguemento e apoio ao alumnado farase unha tutoría semanal en grupo. Esta dinámica permite facer un seguemento normalizado e axustado ás necesidades da aprendizaxe do alumnado para desenvolver o traballo da materia
4. Modificacións na avaliación
Non se realizarán cambios

*Observacións de avaliación:

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía
Non se realizarán cambios xa que toda a bibliografía está dispoñible de xeito dixital.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A1 CE1 - Determinar as dimensións e categorías axeitadas para o diagnóstico e a análise científica das situacións de exclusión social.
A4 CE4 - Recompilar e interpretar a información suficiente para chegar a diagnósticos fiables sobre os riscos de exclusión e os factores de vulnerabilidade social.
A5 CE5 - Interpretar as situacións e os procesos de marxinación social e económica de colectivos desde unha perspectiva histórica e macroestrutural.
A9 CEM1 - Demostrar coñecementos avanzados sobre os principais movementos migratorios ao longo da historia e a súa relación con procesos de conflitividade e de cohesión social nas sociedades de orixe e destino
A15 CEG1 - Demostrar coñecementos avanzados sobre a evolución histórica da discriminación das mulleres e dos marcos ideolóxicos e teóricos que xustifican e confrontan as desigualdades de xénero.
A16 CEG2 - Dominar as ferramentas conceptuais e metodolóxicas para identificar e analizar os mecanismos de exclusión e a vulnerabilidade vinculados ás áncoras patriarcais do sistema social.
A17 CEG3 - Aplicar a perspectiva de xénero como enfoque epistemolóxico e metodoloxía de investigación e de intervención sobre a realidade social.
A19 CEG5 - Explicar os principios básicos que orientan os distintos tipos de políticas de igualdade desenvolvidos e as claves para avaliar a súa eficacia.
A20 CEG6 - Actuar como profesional competente e cualificado/a no ámbito do diagnóstico, o desenvolvemento e a xestión de políticas de igualdade de xénero.
A23 CEE3 - Identificar as dinámicas interxeracionais, biolóxicas e socioeconómicas que xeran situacións de exclusión.
B1 CB1 - Demostrar coñecementos avanzados, de carácter multidisciplinar, para a investigación e o exercicio profesional no ámbito da exclusión social.
B3 CB3 - Seleccionar o marco científico adecuado para avaliar as evidencias dispoñibles e postular hipóteses razoadas sobre a avaliación previsible dos feitos sociais estudados.
B6 CB6 - Posuír e comprender coñecementos que proporcionen unha base ou oportunidade para ser orixinais no desenvolvemento e/ou a aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación.
B7 CB7 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
B13 CX1 - Comprender e integrar coñecementos complexos para traducilos en propostas de investigación e programas de intervención en contextos sociais problemáticos.
B14 CX2 - Realizar unha análise crítica da realidade social e do desenvolvemento profesional vinculada aos feitos sociais sobre os que se traballa.
B19 CX7 - Dar respostas innovadoras e orixinais ante situacións problemáticas emerxentes relacionadas coa exclusión social.
B21 CX9 - Aplicar unha perspectiva interdisciplinar na análise e a valoración de problemáticas de exclusión e políticas sociais de inclusión e cohesión.
B22 CX10 - Recoñecer e valorar os xuízos de valor e as evidencias nos argumentos que sosteñen as descricións e políticas sobre a realidade social.
C1 CT1 - Adequate oral and written expression in the official languages.
C5 CT5 - Understanding the importance of entrepreneurial culture and the useful means for enterprising people.
C6 CT6 -Acquiring skills for healthy lifestyles, and healthy habits and routines.
C7 CT7 - Developing the ability to work in interdisciplinary and transdisciplinary teams in order to offer proposals that can contribute to a sustainable environmental, economic, political and social development.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
1.- Interpretar os factores estructurais e culturais que afectan á desigualdade de xénero nas sociedades occidentais AC1
AC4
AC5
AC15
AC23
 BC3
BC6
BC19
 CC1
2.- Deseñar e evaluar políticas públicas relacionadas coa igualdade e os coidados de larga duración AC1
AC4
AC5
AC19
AC20
 BC1
BC7
BC13
BC14
BC21
BC22
 CC5
3.- Elaborar indicadores vinculados á desigualdade de xénero e á medición das necesidades de coidados AC16
AC17
 CC6
CC7
4.- Analizar ás interrelacións entre desigualdade de xénero, posición de homes e mulleres na familia e no mercado de traballo AC1
AC4
AC5
AC9
AC15
AC17

Contents
Topic Sub-topic
Tema 1: Traballo, tempo e relacións de xénero. Aspectos económicos

 1.1.- As desigualdades de xénero nos mercados de traballo
1.2.- Disparidades salariais e brecha de coidados. Distintos usos do tempo
1.3.- Crise de coidados e crise global
1.4.- Rexime de benestar e diferenzas na división do traballo familiar
1.5.- Relación entre políticas públicas, coidados e emprego
1.6.- Conciliación e corresponsabilidade
Tema 2.- A organización social dos coidados

 2.1.- ¿Cómo se reparten socialmente os coidados e o traballo remunerado? Aproximacións ás prácticas dos coidados e dos discursos sobre os coidados.
2.2.- Reflexións teóricas sobre o coidado e a súa distribución.
2.3.- Os coidados realizados polos homes.
2.4.- O coidado dende unha perspectiva transnacional: o traballo de coidados desempeñado por mulleres inmigrantes no empleo do fogar.
Tema 3.- Aportes dende a economía feminista
 3.1.- ¿Qué é a economía feminista do coidado?
3.2.- Os coidados no centro da vida social e económica
3.3.- Medición dos traballos de coidados
3.4.- Dimensións da economía feminista: interacción coa economía ecolóxica e a economía social e solidadria
3.5.- Perspecticas ecofeministas sobre a sostenibilidade da reproducción.
3.6.- Interaccións da economía dos coidados coa política económica e social.
Tema 4.- Accións políticas e colectivas Sesión aberta de debate na que se presentan diversas opcións relacionadas coas "Loitas pola reprodución e a xustiza no coidado".

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Case study A20 B1 B3 B7 B22 6 12 18
Workbook B6 B13 B14 B19 4 8 12
Workshop A16 B21 C1 C5 C6 C7 16 24 40
Guest lecture / keynote speech A1 A4 A5 A9 A15 A17 A19 A23 26 52 78
 
Personalized attention 2 0 2
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Case study Estudo de políticas de conciliación e corresponsabilidade en España con respecto outros países da entorna europea. Estudo también das políticas públicas de coidados e a súa interrelación coa desigualdade de xénero
Workbook Lectura de algúns textos clave sobre a materia.
Workshop Obradoiros que se realizarán na clase nos que se debatirán os temas propostos polas docentes.
Guest lecture / keynote speech Sesiones docentes maxistrales nos que se imparten os contidos dos temas do programa

Personalized attention
Methodologies
Case study
Workbook
Workshop
Description
A atención personalizada en cada unha das metodoloxías previstas desenvolverase na aula e tamén nas tutorías individualizadas programadas coas profesoras.

Para o alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia así como para o alumnado online, acordarase ao inicio do curso un calendario específico de titorías compatible coa súa dedicación.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Workbook B6 B13 B14 B19 Modalidade presencial: A avaliación consistirá na realización dun ensaio crítico sobre un dos temas do programa.

Modalidade online: A avaliación consistirá na realización dun ensaio crítico sobre un dos temas do programa. 		100
 
Assessment comments

Sources of information
Basic

Aguirre, R. (2009). “Hacia políticas de corresponsabilidad en los cuidados”. En C. Fassler (coord.), Hacia un sistema nacional integrado de cuidados. Montevideo: Trilce, pp. 41-52. Disponible en: http://dspace.mides.gub.uy:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/903/Hacia%20un%20sistema%20nacional%20integrado%20de%20cuidados.pdf?sequence=1

Carbonell Esteller, M.; Gálvez Muñoz, L. y Rodríguez Modroño, P. (2014). “Género y cuidados: respuestas sociales e institucionales al surgimiento de la sociedad de mercado en el contexto europeo”. AREAS Revista Internacional de Ciencias Sociales, 33, 17-32.

Carrasco Bengoa, C. (2016). “Sostenibilidad de la vida y ceguera patriarcal. Una reflexión necesaria”. ATLÁNTICAS Revista Internacional de Estudios Feministas, 1(1), 34-57.

Carrasco, C. (2003). “¿Conciliación? No, gracias. Hacia una nueva organización social”. En M.I. Amoroso Miranda; A. Bosch Pareras; C. Carrasco Bengoa; H. Fernández Medrano y N. Moreno Sáenz (eds.), Malabaristas de la vida. Mujeres, tiempos y trabajos. Barcelona: Icaria, pp. 27-51.

Carrasco, C.; Borderías, C.; Torns, T. (2011). El trabajo de cuidados. Historia, teoría y políticas. Madrid: Editorial Catarata, pp. 13-96.

Castro García, C. (2016). “Entrevista a Lourdes Benería”. ATLÁNTICAS Revista Internacional de Estudios Feministas, 1(1): 171-183.

Cojos y Precarias (2011). Cojos y precarias haciendo vidas que importan. Madrid: Traficantes de Sueños.

Comas d’Argemir, D. y M. Soronellas (2018). “Men as carers in Long-Term caring: doing gender and doing kinship”. Journal of Family Issues, 1-25.

Del Rio, C. y Alonso Villar, O. (2014). “Mujeres ante el empleo (y el desempleo) en el mercado laboral español, 1996-2013”. AREAS Revista Internacional de Ciencias Sociales, 33, 87-103.

Díaz Gorfinkiel, M. y Martínez-Buján, R. (2018). “Mujeres migrantes y trabajos de cuidados: transformaciones del sector doméstico en España”. Panorama Social, 27: 105-118.

Draper. S. (2018). Tejiendo cuidados entre lo público y lo común: itinerarios y experiencias de cuidados a micro y macro escala (Sistema Nacional Integrado de Cuidados en Uruguay y Territorio Doméstico en Madrid). En C. Vega, R.Martínez-Buján y M. Paredes (comp.). Cuidado, comunidad y común. Extracciones, apropiaciones y sostenimiento de la vida. Madrid: Traficantes de Sueños.

Ezquerra, S. (2011). “Crisis de los cuidados y crisis sistémica: la reproducción como pilar de la economía llamada real”. Investigaciones Feministas, 2, 175-194.

Gálvez, L. (2016). “La organización social del cuidado en España. Un análisis de largo plazo”. En L. Gálvez (dir.), La economía de los cuidados. Sevilla: Decultura Ediciones, pp. 75-120.

Herrero, Y. (2014). “Economía ecológica y economía feminista: un diálogo necesario”. En C. Carrasco Bengoa (ed.), Con voz propia. La economía feminista como apuesta teórica y política. Madrid: La Oveja Roja, pp. 219-237.

Malo, M. (2018). “Red (auto)cuidados de las Brujas Migrantes”. En C. Vega, R.Martínez-Buján y M. Paredes (comp.). Cuidado, comunidad y común. Extracciones, apropiaciones y sostenimiento de la vida. Madrid: Traficantes de Sueños.

Pazos Morán, M. (2008). “Desigualdad en el mercado de trabajo y en la economía: situación y políticas públicas”. Lan Harremanak, 18, 81-90.

Pazos Morán, M. (2016). “De las actualmente llamadas “políticas de igualdad de género” a la eliminación de la división sexual del trabajo (DST)”. ATLÁNTICAS Revista Internacional de Estudios Feministas, 1(1), 58-89.

Pazos Morán, M. (2018). Contra el patriarcado. Economía feminista para una sociedad justa y sostenible. Iruñea-Pamplona: Katakrak.

Pérez Orozco, A. (2005). “Economía del género y economía feminista. ¿Conciliación o ruptura?” Revista venezolana de estudios de la mujer, 10(24), 43-64.

Pérez Orozco, A. (2006). “Amenaza tormenta: la crisis de los cuidados y la reorganización del sistema económico”. Revista de economía crítica, 5, 7-37.

Pérez Orozco, A. (2014). Subversión feminista de la economía. Aportes para un debate sobre el conflicto capital-vida. Madrid: Traficantes de Sueños. 

Precarias a la Deriva (2004). A la deriva por los circuitos de la precariedad femenina. Madrid: Traficantes de Sueños.
Complementary


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before

Subjects that are recommended to be taken simultaneously

Subjects that continue the syllabus

Other comments


(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.