| Competencias do título |
|
Código
|
Competencias do título
|
| A22 |
CEE2 - Manexar ferramentas conceptuais e metodolóxicas para a análise da vulnerabilidade asociada a formas de convivencia e a determinados grupos de idade. |
| A23 |
CEE3 - Identificar as dinámicas interxeracionais, biolóxicas e socioeconómicas que xeran situacións de exclusión. |
| A24 |
CEE4 - Identificar situacións e procesos de segregación de colectivos vulnerables asociados ao avellentamento demográfico. |
| A25 |
CEE5 - Actuar como profesional competente e cualificado/a no ámbito do deseño, a xestión e a avaliación de proxectos de investigación, políticos e sociais sobre situacións de dependencia. |
| A26 |
CEE6 - Actuar como profesional competente e cualificado/a no ámbito do deseño, a xestión e a avaliación de políticas de intervención dirixidas á conciliación familiar e ás necesidades dos maiores. |
| B2 |
CB2 - Aplicar e integrar os coñecementos a contornos e problemas emerxentes e indefinidos, na práctica investigadora e profesional. |
| B4 |
CB4 - Identificar os dilemas éticos e a responsabilidade social tras os retos formulados na práctica profesional e investigadora. |
| B6 |
CB6 - Posuír e comprender coñecementos que proporcionen unha base ou oportunidade para ser orixinais no desenvolvemento e/ou a aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación. |
| B7 |
CB7 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo. |
| B14 |
CX2 - Realizar unha análise crítica da realidade social e do desenvolvemento profesional vinculada aos feitos sociais sobre os que se traballa. |
| B17 |
CX5 - Elaborar e defender informes, proxectos e memorias no campo das ciencias sociais. |
| B19 |
CX7 - Dar respostas innovadoras e orixinais ante situacións problemáticas emerxentes relacionadas coa exclusión social. |
| B20 |
CX8 - Aplicar a perspectiva comparada na comprensión das problemáticas sociais e das respostas e solucións políticas. |
| B21 |
CX9 - Aplicar unha perspectiva interdisciplinar na análise e a valoración de problemáticas de exclusión e políticas sociais de inclusión e cohesión. |
| C1 |
CT1 - Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. |
| C3 |
CT3 - Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. |
| C4 |
CT4 - Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía respectuosa coa cultura democrática, os dereitos humanos e a perspectiva de xénero. |
| C5 |
CT5 - Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras. |
| C6 |
CT6 -Adquirir habilidades para a vida e hábitos, rutinas e estilos de vida saudables. |
| C7 |
CT7 - Desenvolver a capacidade de traballar en equipos interdisciplinares ou transdisciplinares, para ofrecer propostas que contribúan a un desenvolvemento sostible ambiental, económico, político e social. |
| Resultados de aprendizaxe |
| Resultados de aprendizaxe |
Competencias do título |
| Analizar modelos e experiencias de promoción do envellecemento activo e a solidariedade interxeracional comunitaria. |
AM22
AM23
AM24
AM25
AM26
|
BM2
BM4
BM14
BM20
|
CM1
CM3
CM4
CM5
|
| Integrar os fundamentos do modelo de traballo integral centrado na persoa/grupo/comunidade.
|
AM22
AM23
AM24
AM25
AM26
|
BM2
BM4
BM14
BM19
BM20
BM21
|
CM1
CM3
CM4
CM5
CM7
|
| Deseñar propostas de intervención socioeducativa con persoas maiores dende a perspectiva da interxeracionalidade, comunidade e/ou interseccionalidade |
AM22
AM23
AM24
AM25
AM26
|
BM2
BM4
BM6
BM7
BM14
BM17
BM19
BM20
BM21
|
CM1
CM3
CM4
CM5
CM6
CM7
|
| Contidos |
| Temas |
Subtemas |
TEMA I.- Paradigma do envellecemento activo e sociedades para tódalas idades
|
Subtema 1.1.- Evolución socio-histórica dos conceptos “envellecemento activo” e “sociedades para tódalas idades”
Subtema 1. 2.- Envellecemento fisiolóxico e envellecemento como factor de risco
Subtema 1.3.- Risco, vulnerabilidade(s) e exclusión na vellez: perspectivas sociocomunitarias
Subtema 1.4.- Xerontoloxía crítica: conceptualización, conceptos clave (ex.: edadismo) e aportacións internacionais.
Subtema 1.5 .- Xerontagoxía: conceptualización, modelos e dimensións de futuro |
| TEMA II. Deseño e desenvolvemento de proxectos socioeducativos e sanitarios na vellez: aproximacións teóricas (I) |
Subtema 2.1.- Accións de prevención, promoción e intervención na saúde das persoas maiores
Subtema 2.2.- Educación e programas interxeracionais: perspectiva nacional e internacional
Subtema 2.3.- Comunidades de aprendizaxe interxeneracional e educación ao longo da vida
Subtema 2.4.- Perspectiva cidadá e estratexias de pensamento e acción-intervención sociocomunitaria
Subtema 2.5.- Retos de futuro e interseccionalidade na aproximación á vellez |
| TEMA III. Deseño e desenvolvemento de proxectos socioeducativos e sanitarios na vellez: experiencias prácticas dende a interdisciplinariedade (II) |
Subtema 3.1.- Accións de prevención, promoción e intervención na saúde das persoas maiores
Subtema 3.2.- Educación e programas interxeracionais: perspectiva nacional e internacional
Subtema 3.3.- Comunidades de aprendizaxe interxeneracional e educación ao longo da vida
Subtema 3.4.- Perspectiva cidadá e estratexias de pensamento e acción-intervención sociocomunitaria
Subtema 3.5.- Retos de futuro e interseccionalidade na aproximación á vellez |
| Planificación |
| Metodoloxías / probas |
Competencias |
Horas presenciais |
Horas non presenciais / traballo autónomo |
Horas totais |
| Aprendizaxe colaborativa |
A22 A23 A24 A25 A26 B2 B4 B6 B7 B14 B20 B21 C1 C3 C4 C5 C7 |
26 |
34 |
60 |
| Actividades iniciais |
A23 A25 B19 C6 |
3 |
0 |
3 |
| Discusión dirixida |
A23 A24 B4 C1 C3 C4 C5 C6 C7 |
10 |
36 |
46 |
| Portafolios do alumno |
A23 A24 B2 B4 B7 B14 B17 B19 B21 C1 C3 C4 C5 C6 C7 |
3 |
34 |
37 |
| |
| Atención personalizada |
|
4 |
0 |
4 |
| |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
| Metodoloxías |
|
Metodoloxías |
Descrición |
| Aprendizaxe colaborativa |
Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo. |
| Actividades iniciais |
Actividades que se levan a cabo antes de iniciar calquera proceso de ensino-aprendizaxe a fin de coñecer as competencias, intereses e/ou motivacións que posúe o alumnado para o logro dos obxectivos que se queren alcanzar, vinculados a un programa formativo. Con ela preténdese obter información relevante que permita articular a docencia para favorecer aprendizaxes eficaces e significativos, que partan dos saberes previos do alumnado |
| Discusión dirixida |
Técnica de dinámica de grupos na que os membros dun grupo discuten de forma libre, informal e espontánea sobre un tema, aínda que poden estar coordinados por un moderador. |
| Portafolios do alumno |
É unha carpeta ou arquivador ordenado por seccións, debidamente identificadas ou etiquetadas, que contén os rexistros ou materiais produto das actividades de aprendizaxe realizadas polo alumno nun período de tempo, cos comentarios e cualificacións asignadas polo profesor, o que lle permite visualizar o progreso do alumno. O portafolios ou carpeta inclúe todo o que fai o alumno, como: apuntes ou notas de clases, traballos de investigación, guías de traballo e o seu desenvolvemento, comentarios de notas, resumes, probas escritas, autoavaliacións, tarefas desenvolvidas, comentarios de progreso do alumno realizado polo profesor, etc.
Este portafolios será o material empregado para facer reflexión crítica do prozeso de aprendizaxe, que será avaliado. |
| Atención personalizada |
|
Metodoloxías
|
| Portafolios do alumno |
| Aprendizaxe colaborativa |
|
| Descrición |
| A atención personalizada consiste en titorías grupais ou individualizadas, presenciais ou por internet, para poder facer as revisións do traballo da materia, respecto ao proceso, resultado e avaliación. |
|
| Avaliación |
|
Metodoloxías
|
Competencias |
Descrición
|
Cualificación
|
| Portafolios do alumno |
A23 A24 B2 B4 B7 B14 B17 B19 B21 C1 C3 C4 C5 C6 C7 |
Deberá entregarse un cartafol no que se recolla unha descripción e reflexión crítica sobre o proceso de ensinanza-aprendizaxe vivido ao longo da materia (actividades docentes, traballo grupal, etc.) |
55 |
| Aprendizaxe colaborativa |
A22 A23 A24 A25 A26 B2 B4 B6 B7 B14 B20 B21 C1 C3 C4 C5 C7 |
Avaliarase a participación e contribución individual no traballo desenvolvido na aula.
|
45 |
| |
|
Observacións avaliación |
A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación
(por exemplo: plaxio) implicará directamente a cualificación de suspenso '0' na
materia na convocatoria correspondente, invalidando así calquera cualificación
obtida en todas as actividades de avaliación de cara a convocatoria
extraordinaria 1.- A entrega dos traballos documentais que se realicen nesta materia:
1.1. Solicitarase en formato virtual e/ou soporte informático
1.2. Realizarase a través do Campus Virtual, en formato dixital sen necesidade de imprimilos
1.3. De se realizar en papel:
- Non se empregarán plásticos.
- Realizaranse impresións a dobre cara.
- Empregarase papel reciclado.
- Evitarase a impresión de borradores.
2.- Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural
3.- Débese ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sostenibilidade nos comportamentos persoais e profesionais
4.- Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria deberase incorporar a perspectiva de xénero nesta materia (usarase
linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores de ambos os sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...)
5.-
Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes
sexistas, e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade
6. Deberanse detectar situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas
7.
Facilitarase a plena integración do alumnado que por razón físicas,
sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un
acceso axeitado,
igualitario e proveitoso á vida universitaria
8. A docente responsable
resérvase a posibilidade de realizar algún cambio na avaliación ou outros
aspectos que serán notificados aos estudantes coa suficiente antelación 9.- Nas clases sosterase o principio de
debate democrático, escoitando e respetando todas as opinións diversas
en torno aos temas tratados, tanto de parte do profesorado como do
alumnado |
| Fontes de información |
|
Bibliografía básica
|
|
|
Armitage,
R., & Nellums, L. B. (2020). COVID-19 and the consequences of isolating
the elderly. The Lancet Public Health, 5(5), e256. Bermejo García, Lourdes. (2010). Envejecimiento
activo y actividades socioeducativas con personas mayores: guía de buenas prácticas.
Madrid: Médica Panamericana. Causapie Lopesino, Purificación. et al.
(2011). Envejecimiento activo: Libro Blanco. Madrid: Imserso.
Disponible en:
http://www.imserso.es/InterPresent2/groups/imserso/documents/binario/8088_8089libroblanc
oenv.pdf Chang
E-S, Kannoth S, Levy S, Wang S-Y, Lee JE, Levy BR (2020) Global reach of
ageism on older persons’ health: A systematic review. PLoS
ONE 15(1): e0220857.
https://doi.org/10.1371/journal.pone.0220857 Bernard, Miriam e Ellis, Stephen W.
(2007). ¿Cómo sabes que la práctica
intergeneracional funciona? Guía para iniciarse en la evaluación de la
práctica intergeneracional. En Mariano Sánchez Martínez (dir.) La
evaluación de los programas intergeneracionales (p. 132-146). Madrid:
IMSERSO.  David
Burnes, Christine Sheppard, Charles R. Henderson Jr, Monica Wassel, Richenda
Cope, Chantal Barber, and Karl Pillemer, 2019: Interventions to Reduce Ageism
Against Older Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis. American Journal of Public Health 109,
e1_e9, https://doi.org/10.2105/AJPH.2019.305123 ENIEC
– European Network on Intercultural Elderly Care | Netwerk | Pigmentzorg.
(n.d.). Recuperado de: https://www.pigmentzorg.be/toolbox/fiche/eniec-european-network-on-intercultural-elderly-care Fransen,
H., Pollard, N., Kantartzis, S., & Viana-Moldes, I. (2015).
Participatory citizenship: Critical perspectives on client-centred
occupational therapy. Scandinavian
Journal of Occupational Therapy, 22(4), 260–266.
https://doi.org/10.3109/11038128.2015.1020338 García-Fariña, A.,Viana-Moldes, I.,
Rivas-Quarneti, N., & Miguens-Vázquez, X. (2016). Estudio documental de las necesidades ocupacionales de
la población del ayuntamiento de Fene. Revista electrónica de
terapia ocupacional Galicia, TOG, (25), 17. Harris,
K., Krygsman, S., Waschenko,J., Rudman, D. (2018). Ageism and the Older
Worker: A Scoping Review, The
Gerontologist, Volume 58, Issue 2, Pages e1–e14,
https://doi.org/10.1093/geront/gnw194 Moody,
H. R., & Sasser, J. R. (2015). Aging:
concepts and controversies (8th ed). Thousand Oaks, CA: SAGE. Morgan,
L. A., & Kunkel, S. (2016). Aging,
society and the life course (5th ed). New York: Springer. Sánchez,
Mariano; Kaplan, Matthew e Sáez, Juan (2010). Programas intergeneracionales. Guía introductoria. Madrid: IMSERSO. Trabensol - Centro Social de Convivencia
para Mayores. (n.d.). Recuperado el 13 de Agosto de 2017, de
http://trabensol.org/ Outra Forma de Vivenda. (n.d.).
Inicio. Recuperado el 13 de Agosto de 2017 de http://outraformadevivenda.org |
|
Bibliografía complementaria
|
|
|
Abellán García, A.,Ayala García, A. & Pujol Rodríguez, R. (2017) Un perfil de las personas mayores en España, 2017. Indicadoresestadísticos básicos. Madrid, Informes Envejecimiento en red nº 15, 48 p. [Fecha de publicación: 31/01/2017; última versión: 27/03/2017]. <http://envejecimiento.csic.es/documentos/documentos/enred-indicadoresbasicos17.pdf> Alemán Bracho, M. d. C., & Martín García, M. (2014). Envejecimiento y derechos humanos. Miscelánea Comillas: Revista De Ciencias Humanas y Sociales, 72(140), 227-255. Álvarez, A. I. A. (2003). Técnicas no farmacológicas en la enfermedad del Alzheimer. Agathos: Atención sociosanitaria y bienestar, 3(4), 4–10. Buendía Vidal, J.,ed.lit. In Buendía Vidal J.,ed.lit (Ed.), (2010). Gerontología y salud : Perspectivas actuales. Madrid (sp): Biblioteca Nueva. Bermejo, Lourdes (2012). Envejecimiento activo, pedagogía gerontológica y buenas prácticas socioeducativas con personas adultas mayores. Educación social. Revista de Intervención Socioeducativa, 51, 27-44. Bocanegra, N. M., Puente, C. P., & Álvarez, A. I. A. (2012). Terapia asistida con animales. In Neurorrehabilitación: métodos específicos de valoración y tratamiento, 2012, ISBN 978-84-9835-410-2, páxs. 465-471 (pp. 465–471). Editorial Médica Panamericana. Retrieved from https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=5272889 Debra J, Rose. Equilibrio y movilidad con personas mayores. Segunda edición. Badalona: Paidotribo, 2014 Guccione, Andrew A. Geriatric physical therapy. 2nd edition. St. Louis: Mosby, 2000. Hatton-Yeo, Alan (2007). Programas intergeneracionales, solidaridad intergeneracional y cohesión social. En Mariano Sánchez Martínez (Dir.) Programas intergeneracionales. Hacia una sociedad para todas las edades (p. 123-140). Barcelona: La Caixa. Hernando Ibeas, M. V. (2004). Habilidades de comunicación con las personas mayores. Envejecimiento y sociedad: Una perspectiva pluridisciplinar (1ª ed., pp. 103-141) Universidad de La Rioja. Hernando Ibeas, M. V. (2006). Teorías sobre el fenómeno del envejecimiento. Envejecimiento activo, envejecimiento en positivo (1ª ed., pp. 37-64) Universidad de La Rioja. Hooyman, N. R., Kiyak, H. A., & Kawamoto, K. (2015). Aging matters: an introduction to social gerontology. Boston: Pearson. Izquierdo Martínez, A., & Izquierdo Dopf, A. (2005). Psicología del desarrollo de la edad adulta: Teorías y contextos. Revista Complutense De Educación, 16(2), 601-619. Mondragón Ruiz de Lezana,Miren Jaione. (2011). Condiciones de vida y ausencia de bienestar de las personas mayores.Oñati Socio-Legal Series, 1(8), 3-23. Powell, J. L. (2013). Globalization and global aging. New York: Novinka. Rivas-Quarneti, N., Movilla-Fernández, M.-J., & Magalhães, L. (2017). Immigrant women’s occupational struggles during the socioeconomic crisis in Spain: Broadening occupational justice conceptualization. Journal of Occupational Science. Retrieved from http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14427591.2017.1366355 Piñeiro- Silva, I., Rivas-Quarneti, N., Feal-González, R., & Movilla-Fernández, M. (2014). Él ya no es él. Participación de la familia en las ocupaciones de la persona mayor que vive en un centro residencial. Revista Electrónica de Terapia Ocupacional Galicia, TOG, (19), 10-. Tobío Soler, C. (2008). Redes familiares, género y política social en España y Francia. Política y Sociedad, 45(2), 87-104. |
| Recomendacións |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
|
| Materias que continúan o temario |
|
| Observacións |
|
A materia é obrigatoria para o estudantado que escolle o itinerario de Envellecemento
e transformacións familiares. Estará aberta tamén aos/ás estudantes doutros
itinerarios, ou aos/ás que deciden non especializarse. |
|