Identifying Data 2022/23
Subject (*) Socioeconomic aspects of ageing Code 615525027
Study programme
Mestrado Universitario en Políticas Sociais e Intervención Sociocomunitaria
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Official Master's Degree 1st four-month period
 Second Optional 6
Language
Spanish
Teaching method Non-attendance
Prerequisites
Department Economía
Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinador
Piñeiro Aguiar, Eleder
 E-mail
eleder.pineiro.aguiar@udc.es
Lecturers
Piñeiro Aguiar, Eleder
 E-mail
eleder.pineiro.aguiar@udc.es
Web
General description O obxectivo fundamental da materia Aspectos Socioeconómicos da vellez é ofrecer ao estudantado unha análise teórica e práctica ao fenómeno do envellecemento, atendendo a tres aspectos fundamentais. Primeiro, abordar a definición e cuantificación do proceso de envellecemento desde unha perspectiva temporal e territorial. Segundo, analizar as causas e consecuencias económicas, sociais e políticas do proceso de envellecemento da poboación. Terceiro, reflexionar sobre os retos e oportunidades que este proceso supón para a economía e a sociedade actual. Esta materia impartirase cun espírito mutidisciplinar, dado que o proceso de envellecemento afecta tamén a múltiples ámbitos da nosa política, economía e sociedade. Nas clases sosterase o principio de debate democrático, escoitando e respetando opinións diversas en torno aos temas tratados, tanto de parte do profesorado como do alumnado. O docente impartirá a docencia en castelán, se ben o alumnado poderá expresarse tanto en galego como en castelán nas clases y na entrega de traballos, os cuais serán todos entregados en formato dixital.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A3 CE3 - Deseñar e desenvolver procesos de observación e documentación para o estudo das políticas e os sistemas de benestar social.
A21 CEE1 - Explicar os procesos de exclusión vinculados ás transformacións da estrutura familiar e por idades das sociedades.
A22 CEE2 - Manexar ferramentas conceptuais e metodolóxicas para a análise da vulnerabilidade asociada a formas de convivencia e a determinados grupos de idade.
B2 CB2 - Aplicar e integrar os coñecementos a contornos e problemas emerxentes e indefinidos, na práctica investigadora e profesional.
B3 CB3 - Seleccionar o marco científico adecuado para avaliar as evidencias dispoñibles e postular hipóteses razoadas sobre a avaliación previsible dos feitos sociais estudados.
B14 CX2 - Realizar unha análise crítica da realidade social e do desenvolvemento profesional vinculada aos feitos sociais sobre os que se traballa.
B17 CX5 - Elaborar e defender informes, proxectos e memorias no campo das ciencias sociais.
B20 CX8 - Aplicar a perspectiva comparada na comprensión das problemáticas sociais e das respostas e solucións políticas.
C1 CT1 - Adequate oral and written expression in the official languages.
C5 CT5 - Understanding the importance of entrepreneurial culture and the useful means for enterprising people.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
A3 CE3 Deseñar e desenvolver procesos de observación e documentación para o estudo das políticas e sistemas de benestar social. AC3
AC21
AC22
 BC2
BC3
BC14
 CC1
A22 CEE2 Manexar ferramentas conceptuais e metodolóxicas para a análise da vulnerabilidade asociadas a formas de convivencia e a determinados grupos de idade. AC22
A21 CEE1 Explicar os procesos de exclusión vinculados ás transformacións da estrutura familiar e por idades das sociedades. AC21
A21 CEE1 Explicar os procesos de exclusión vinculados ás transformacións da estrutura familiar e por idades das sociedades. BC2
B2 CB2 Aplicar e integrar os coñecementos a entornos e problemas emerxentes e indefinidos na práctica investigadora e profesional. BC3
B3 CB3 Seleccionar o marco científico adecuado para avaliar as evidencias dispoñibles e postular hipóteses razonadas osbre a evolución previsible dos feitos sociais estudados. BC14
Formular unha análise crítica da realidade social e do desenvolvemento profesional vinculado aos feitos sociais sobre os que traballa. BC17
B17 CG5 Elaborar e defender informes, proxectos e memorias no campo das Ciencias Sociais BC20
C1 CT1 Reflexionar, chegar a conclusións e propor solucións a través do traballo en equipo CC1
C5 CT5 Aplicar un razonamento crítico na reflexión teórica e no desenvolvemento práctico do seu traballo profesional e investigador. CC5

Contents
Topic Sub-topic
1. Reflexións sobre o envellecemento da poboación: problema & oportunidade 1.1. A idade como obxecto de estudo e investigación
1.2. Definición da vellez
1.3. As contradicións do envellecemento
2. Conceptos e indicadores básicos para o estudo do envellecemento 2.1. Indicadores para o estudo da vellez
2.2. Causas do envellecemento da poboación
2.3. Perspectivas de estudo do envellecemento
3. O envellecemento da poboación e a economía 3.1. A dimensión económica do envellecemento demográfico
3.2. Implicacións económicas
4. As consecuencias sociais do envellecemento demográfico 4.1. Unha reflexión sobre os aspectos sociais
4.2. Repercusiónns do envellecemento sobre o sector público
4.3. Políticas de envellecemento: un dilema por resolver
5. Envellecer en feminino. Igualdade de xénero? 5.1. Non é igual: Envellecemento de mulleres & homes
5.2. Xénero & Políticas de envellecemento
5.3. A orixe das desigualdades desde un punto de vista do ciclo vital
6. A achega das persoas maiores ao benestar 6.1. A medición da achega das persoas maiores ao benestar
6.2. A posta en valor do envellecemento
6.3. O paradoxo do sistema: sostidos ou sustentadores?
7. Os retos do envellecemento da poboación 7.1. Reflexións para debatir
7.2. Que estamos a facer mal?
7.3. A vellez como oportunidade

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Guest lecture / keynote speech A3 B2 B14 B17 36 36 72
Case study A3 A21 A22 B3 B17 1 5 6
Directed discussion C1 C5 4 8 12
Practical test: B3 B17 B20 C1 C5 18 36 54
 
Personalized attention 6 0 6
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Guest lecture / keynote speech As explicacións maxistrais consisten nas clases teóricas para as cales serán necesarias as lecturas e o debate na aula.
Case study Unha parte da avaliación teórica consistirá no estudo dun caso; onde cada estudante necesitará buscar fontes estatísticas nas bases de datos indicadas; elaborará os indicadores analizados en clase e presentará os resultados cuantitativos en clase. Pedirase tamén sestee estudos de caso unha descripción cualitativa do mesmo, cunha posterior interpretación de resultados.
Directed discussion Durante as sesións maxistrais fomentarase o debate e a discusión dirixida tomando como base as explicacións de clase, vídeos e lecturas propostas.
Practical test: A proba práctica consistira na elaboración dun traballo individual (extensión máxima 10 páxinas) onde se utilizarán os conceptos teóricos e prácticos traballados durante o curso en torno aos aspectos socioeconómicos da vellez. O estudo de caso servirá de base para este traballo. As bases deste traballo explicaranse durante a asistencia a titorías, mesmas que poden darse na aula ao inicio ou ao final da mesma (alumnado presencial) ou vía teams (alumnado online). Existe tamén a posibilidade de que esta proba poda ser una introducción ao TFM se o alumnado considera realizado en torno a temáticas da materia/especialidades, en cuio caso acordarase un plan de traballo nas primeiras semanas de clase.

Personalized attention
Methodologies
Practical test:
Case study
Description
Atención personalizada nas titorías, previa cita mediante correo electrónico (eleder.pineiro.aguiar@udc.es). Ditas tutorías realizaránse mediante TEAMS.

Consulta de moodle, correo electrónico e chat da materia alomenos unha vez á semana durante o período lectivo.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Guest lecture / keynote speech A3 B2 B14 B17 A asistencia e participación activa durante as sesións maxistrais computará cun valor máximo do 10% na nota final. Para o estudantado semipresencial ou a distancia implicará un seguimento e consulta regular dos materiais elaborados e colgados en Moodle e a utilización do chat de moodle. 5
Practical test: B3 B17 B20 C1 C5 Traballo final sobre un estudo comparado terá un valor máximo na nota final do 40%. Para o estudantado semipresencial ou a distancia se darán instrucións precisas colgadas en Moodle e utilizaranse titorías online. 40
Directed discussion C1 C5 Ao longo das sesións de aula desenrolaránse se desarrollarán reflexións e debates por parte do alumnado, os mesmos que computarán para o 5% total de participación. 5
Case study A3 A21 A22 B3 B17 Os estudos de caso computarán cun valor máximo do 50% na nota final. Tratarase de entregas de tarefas previamente explicadas e subidas a Moodle ao principio do curso. 50
 
Assessment comments

Alumnado presencial:

- A avaliación considerará a nota mediante un proceso de avaliación continua das diferentes partes a ser tidas en conta: participación nas aulas (10%), tarefas (estudos de caso) (50%), traballo final (40%). Todos os traballos serán coñecidos polo alumnado ao principio do curso e todas as tarefas deberán ser entregadas en tempo e forma en formato dixital mediante o Moodle da materia. 

Alumnado non presencial
- A Avaliación será similar a do alumnado presencial, se ben o porcentaxe adicado a participación será medido mediante a participación no chat do Moodle habilitado e/ou por interacciona mediante correo electrónico co profesor. 

Primeira oportunidade

O alumnado que opte por unha avaliación non continua poderá presentarse na convocatoria oficial acordada polo centro. A proba constará dun examen tipo test (50% da nota) que versará sobre diversas obras traballadas na clase e subidos en pdf ao Moodle da materia; e unha pregunta autoformulada de extensión en torno a 2 follas onde o alumnado exporá unha breve reflexión en torno a algún tema da materia do seu interés previo consenso co profesor (50% da nota)

Segunda oportunidade

Mesmo criterio que na primeira

Alumnado con exención académica
Ao principio do curso acordarase un calendario de titorías,  criterios de avaliación e entregas.

Sources of information
Basic

Esta bibliografía é só orientativa e global. O profesor facilitará ao estudantado as referencias das lecturas básicas obrigatorias para traballar en clase a través da plataforma virtual Moodle. Entre as habilidades que deben adquirir os estudantes está a obtención de recursos bibliográficos propios que sirvan para o seu desenvolvemento tanto na materia como para o TFM. Prestarase especial atención á paridade de xénero ao aportar obras de autores e de autoras. 

Bazo,María-Teresa et al. (2006): Envejecimiento y sociedad una perspectiva internacional, Madrid : Editorial Médica Panamericana

Beauvoir, Simone de (2012): La Vejez / Simone de Beauvoir ;traducción de Aurora Bernárdez, Buenos Aires : Debolsillo

Delgado García, Ana María ; Rafael Oliver Cuello, Ignasi Beltran de Heredia Ruiz (2010):Vejez, discapacidad y dependencia: Aspectos fiscales y de protección social, Publicación,Barcelona : Bosch, 2010.

Duque,Juan M. y Adela Mateo Echanogorria(coord) (2008): La participación social de las personas mayores, Madrid, Instituto de Mayores y Servicios Sociales (IMSERSO)

Fericgla,Josep M. (2002): Envejecer una antropología de la ancianidad, Barcelona :Herder

FreireRodríguez, Carlos y Mar Ferradás Canedo (2016): Calidad de vida y bienestar en la vejez, Madrid : Pirámide

GarcíaGonzález, Francisco (coord.) (2005): Vejez, envejecimiento y sociedad enEspaña, siglos XVI-XXI, Cuenca : Ediciones de la Universidad de Castilla-LaMancha.

Giró Miranda, Joaquín (coord.) (2004): Envejecimiento y sociedad una perspectivapluridisciplinar, Logroño, Universidad de La Rioja, Servicio de Publicaciones

Gómez García, Jesús María (1997): El envejecimiento de la población y la economía, ValladolidSecretariado de Publicaciones e Intercambio Científico, Universidad deValladolid

IMSERSO(1999): La Protección Social de la Dependencia, Madrid.

IMSERSO(2000): Las Personas Mayores y las Residencias, Madrid.

IMSERSO,Informe 2014 sobre sobre las personas mayores en España

Instituto Nacional de Consumo(2000): La tercera edad y el consumo , Madrid.

lmarza Meñica, Juan; Jesús Galdeano Aramendia(Coord.) (1988): Simposio de gerontología de Castilla-León. Hacia una vejeznueva I Simposio de Gerontología de Castilla-León : 5-8 de mayo 1988 Valladolid,Fundación Friedrich Ebert.

Papeles de Economía Española, especial 104: Transformación demográfica : raíces yconsecuencias, Madrid : CaixaNova, 2005

Pérez Ortiz, Lourdes (2006): La estructura social de la vejez en España: nuevas yviejas formas de envejecer, Madrid: Instituto de Mayores y Servicios Sociales.

Rodríguez Cabrero, G. (1997): Participación social de las Personas Mayores, Madrid:IMSERSO.

Rogero García, Jesús (2010): Los tiempos del cuidado : el impacto de la dependencia delos mayores en la vida cotidiana de sus cuidadores, Madrid : IMSERSO

Sánchez Vera, Pedro (ed.) (1993): Sociedad y población anciana, Murcia : Universidad deMurcia

Sancho,M. T. (2007): Las personas mayores en España, Informe 2006, Madrid: IMSERSO.
Complementary


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before

Subjects that are recommended to be taken simultaneously

Subjects that continue the syllabus

Other comments


(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.