| Competencias do título |
|
Código
|
Competencias do título
|
| A1 |
Conocimiento de los componentes básicos de las desigualdades sociales y las diferencias culturales. |
| A12 |
Conocimiento de la especie humana a través de la cultura, parentesco y hábitat con especial atención a los pueblos preindustriales. |
| A35 |
Actitud crítica frente a las doctrinas y las prácticas sociales. |
| A36 |
Actitud de compromiso frente a los problemas sociales y culturales. |
| B3 |
Capacidad de análisis y síntesis. |
| B9 |
Reconocimiento a la diversidad y a la multiculturalidad. |
| B13 |
Razonamiento crítico. |
| B20 |
Conocimiento de otras culturas y costumbres. |
| B27 |
Capacidades en reconocer la complejidad de los fenómenos sociales. |
| Resultados de aprendizaxe |
| Resultados de aprendizaxe |
Competencias do título |
| Definir, contrastar e debater críticamente conceptos básicos da antropoloxía, asociándoos á diversidade de realidades e problemáticas das sociedades humanas encadradas nos diferentes dominios da cultura. |
A1
A12
A35
A36
|
B9
B13
B20
|
|
| Describir e examinar, utilizando a etnografía, a diversidade, especificidade e regularidades dos fenómenos socioculturais, as súas problemáticas e as súas potencialidades, interpretándoas desde unha perspectiva comprometida e desenvolvida desde o punto de vista do local. |
A1
A12
A35
A36
|
B3
B9
B13
B27
|
|
| Contidos |
| Temas |
Subtemas |
| Tema 1º: Unha sistemática da antropoloxía social e cultural contemporánea |
DO TEMA 1º: Emerxencia de novos campos e fenómenos de investigación, e reconsideracións dos clásicos; Métodos e técnicas na antropoloxía contemporánea. Reflexividade, interpretación e reconfiguración do traballo de campo. |
| TEMA 2º: Antropoloxía económica e economía cultural. Culturas do traballo. |
DO TEMA 2º: A economía e as economías como dimensións da cultura. Teorías clásicas (formalismo, sustantivismo, enfoques marxistas). A economía cultural.; O intercambio. Teoría sobre o don de Mauss e debates posteriores. A mercadoría -Arjun Appadurai-. A produción. Sistemas de produción, modos de produción e correlatos socioculturais.; O traballo en perspectiva antropolóxica: dimensións simbólico-rituais do traballo e a actividade, e diversidade de perspectivas culturais en torno a este. As culturas do traballo. |
| TEMA 3º: A familia e o seu proceso de cambio. Modelos de convivencia familiar dende a comparación intercultural. A actualidade dos estudos de parentesco |
DO TEMA 3º: Teorías clásicas sobre o parentesco, a familia e o matrimonio; Familia e grupo doméstico; Os tipos de agrupación familiar e os procesos familiares contemporáneos en perspectiva cultural comparada; A actualidade dos estudos de parentesco. |
| TEMA 4º: Antropoloxía política. Poder, violencia e simbolismo político. |
DO TEMA 4º: Estruturas e sistemas políticos nas diferentes sociedades: Liñaxes segmentarias, bandas, xefaturas, big men, asociacións e sociedades, sistemas de grupos de idade, monarquías divinas, formacións estatales.Clientelismo. Os ámbitos de poder. O poder como discurso hexemónico incorporado. Colectivos "mudos" e "apoderamento". Nacionalismos e políticas de etnicidade. Vectores recorrentes na antropoloxía política: liderado, memoria, xerarquía, violencia. Análise da dimensión simbólico-ritual da acción política. |
| TEMA 5º: Asociacións, categorías e xerarquías sociais |
DO TEMA 5º: Xénero e idade. O privado e o público. Dominio e subordinación. Graos de idade e grupos de idade. Castas: varnas e jatis. As castas e a mobilidade social. Clases e estratos sociais. Clases culturais. O "capital simbólico" en Bourdieu. A complexidade na diferenciación social. O poder e os sen poder. Métodos de estudo da estratificación social. |
| TEMA 6º: Ritual, mito e simbolismo. Análises e interpretación antropolóxicas da acción simbólica e a narratividade |
DO TEMA 6º: A análise simbólica en antropoloxía. Antecedentes clásicos -simbolismo, relixión e sacrificio, totemismo-. Metodoloxía de Turner. A "Thick Description" de Geertz. Schneider, Leach, Mary Douglas e os "símbolos naturais", Cohen, Sperber. O mito, a historia e as narrativas na produción da realidade social cultural. Sahlins. A análise estrutural do mito e a hermenéutica cultural -Lisón-. O ritual como acción performativa: as súas propiedades e efectos. Van Gennep, de novo Turner, Rappaport. |
| TEMA 7º: Representacións, crenzas e estilos de pensamento |
DO TEMA 7º: Relixión, crenza e pensamento en Antropoloxía: Enfoques intelectualistas de Tylor, Marett, Frazer e Lang. Enfoques sociologistas de Robertson-Smith, Durkheim e Radcliffe-Brown. Morris. O pensamento prelóxico segundo Lévy-Bruhl. A tradución interpretativa das crenzas e o debate da racionalidade das formas de pensamento: Evans-Pritchard e Lienhardt. A réplica de Winch. Needham: crenza, linguaxe e experiencia. De pensamentos salvaxes, pensamentos civilizados, bricoleurs e enxeñeiros: o enfoque estrutural de Lévi-Strauss. Clasificacións simbólicas e estilos de pensamento: Mary Douglas e o método de « Group & Grid ». O problema da práctica. Estrutura e práctica, habitus esquemas culturais e paradigmas-raíces: de Bourdieu a Sherry Ortner pasando por Turner, Giddens e Sahlins, |
| TEMA 8º: Outros campos de análises antropolóxicas contemporáneas |
DO TEMA 8º: A nova Antropoloxía médica; risco e cultura; Antropoloxía e tecnoloxías emerxentes; Antropoloxía do deporte; Antropoloxía, cerebro, mente e conciencia. |
| Planificación |
| Metodoloxías / probas |
Competencias |
Horas presenciais |
Horas non presenciais / traballo autónomo |
Horas totais |
| Traballos tutelados |
A1 B3 B13 |
7 |
25 |
32 |
| Proba obxectiva |
A12 B3 B20 B27 |
2 |
20 |
22 |
| Sesión maxistral |
A12 B20 |
52 |
0 |
52 |
| Discusión dirixida |
A35 A36 B9 |
30 |
10 |
40 |
| |
| Atención personalizada |
|
4 |
0 |
4 |
| |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
| Metodoloxías |
|
Metodoloxías |
Descrición |
| Traballos tutelados |
· O traballo tutelado consistirá na elaboración, a elección do alumno dun informe derivado da análise de material bibliográfico (monografías, artigos) sobre un fenómeno ou problema sociocultural -vinculado a un dos temas do programa ou transversal a algúns deles-. Alternativamente poderá tratarse de realizar un traballo de prospección etnográfica sobre aspectos necesariamente moi concretos, básicos e limitados na súa magnitude. Este traballo poderá consistir na recollida de testemuños ou observacións mediante observación participante e/ou mediante entrevistas etnográficas non estruturadas, e a súa posterior interpretación. O escoller unha outra opción, así como o seu seguimento se realizará en reunións entre alumno e profesor en sesións normais de titorías. Valorarase a capacidade de recoñecemento dos compoñentes e manifestacións básicas das diferenzas culturais, a capacidade de análise de materiais etnográfica e teórica, e de síntese e a capacidade de elaborar un informe orientado dende un razoamento crítico de argumentacións e conclusións. |
| Proba obxectiva |
· A proba obxectiva consistirá nunha proba escrita, ao fin do curso cuadrimestral, sobre os coñecementos alcanzados polo alumno, que axuntará o desenvolvemento argumental apoiado en exemplos etnográficos, desde un pequeno listado temático proporcionado polo profesor, en combinación coas respostas a catro preguntas breves sobre aspectos concretos da materia. Valoraranse os coñecementos básicos sobre as culturas desde o ángulo antropolóxico, a capacidade de recoñecemento da complexidade social , a capacidade de análise e síntese e as actitudes cara á diversidade cultural. Recoméndase a asistencia regular ao curso, en referencia á preparación e subseguinte avaliación desta proba obxectiva. |
| Sesión maxistral |
· Sesión maxistral: Explicación polo profesor dos contidos da materia na aula. Complementarase con materiais visuais de apoio -presentacións en Power-Point; fotografías- e con proxeccións de filmes etnográficos. O obxectivo destas sesións consistirá en proporcionar, desenvolver e orientar aos alumnos nos coñecementos acerca dos conceptos, teorías e complexidades dos fenómenos da cultura, e estimular debates participativos sobre todo iso. Un obxectivo engadido consistirá en fomentar o recoñecemento da diversidade característica do modo de manifestarse os fenómenos culturais. Nesta liña, será esixencia básica, en combinación coas explicacións e o debatido en clase, o estudo dos textos adscritos a cada tema. Recoméndase a asistencia regular ao curso, en referencia ao aproveitamento do impartido nas sesións presenciais. |
| Discusión dirixida |
· Discusión dirixida: debate en clase, durante as sesións de prácticas de grupos, de textos seleccionados polo seu valor teórico-etnográfico, acordes coa unidade temática que se estea desenvolvendo nese tempo, e na que tras un resumo esquemático do texto exposto por un alumno, todos poden intervir presentando apoios, alegacións e comentarios a aspectos da devandita lectura, e fronte a argumentacións dos restantes alumnos. Realizaranse dous comentarios-discusión por tema tratado. Valorarase como se argumenta crítica e comprometidamente acerca de problemas, doutrinas e prácticas socioculturais. Recoméndase a asistencia regular ao curso, en referencia á participación en, e avaliación de, as discusións dirixidas. |
| Atención personalizada |
|
Metodoloxías
|
| Traballos tutelados |
| Sesión maxistral |
| Discusión dirixida |
|
| Descrición |
A atención personalizada realizarase de forma individual nos traballos tutelados e nas discusións dirixidas cando a retroalimentación de cara ao alumno así o requira. Tamén terá lugar na aula, e durante o desenvolvemento das titorías da materia.
Para o alumnado con reñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, acordarase ao inicio do curso as tutorías específicas ás que asistir, e que sexan compatibles coa sua dedicación |
|
| Avaliación |
|
Metodoloxías
|
Competencias |
Descrición
|
Cualificación
|
| Traballos tutelados |
A1 B3 B13 |
O traballo tutelado terá un valor do 30% no conxunto da nota. Valorarase particularmente o labor de resumo e comentarios críticos de cada un dos capítulos da monografía antropolóxica a traballar por cada alumno, así como a selección e tratamento dos conceptos crave da obra. No caso de que o alumno opte por un pequeno traballo etnográfico valorarase especialmente a recollida de testemuños ou observacións mediante observación participante e/ou mediante entrevistas etnográficas, e a súa posterior interpretación. |
30 |
| Proba obxectiva |
A12 B3 B20 B27 |
A proba obxectiva considérase como un exame único ao final de curso, no que o alumno desenvolverá argumentalmente, apoiado en exemplos etnográficos, unhas cuestións de rango intermedio, elixidas dentro dun pequeno listado temático proporcionado polo profesor (60% da cualificación desta Proba obxectiva), e en combinación coas respostas breves a catro preguntas concretas sobre aspectos da materia (que supoñen un 40% da cualificación). En conxunto, a cualificación da Proba obxectiva supón un valor do 50% da nota global. É requisito inescusable superar esta Proba obxectiva para considerar os outros elementos de avaliación. |
50 |
| Discusión dirixida |
A35 A36 B9 |
A discusión dirixida avaliarase sobre o conxunto de resumos-esquemas das lecturas que servirán aos alumnos para ir preparando os comentarios e argumentacións de cada tema, e que se irán entregando ao longo do curso. Achega un 20% da consideración evaluativa. |
20 |
| |
|
Observacións avaliación |
|
Para a evaluación da 2ª oportunidade, realizarase unha media ponderada dos resultados de ésta (50% da calificación final)con as resultantes das outras duas metodoloxías (30% y 20%, respectivamente).O alumno deberá realizar a proba obxetiva na data da convocatoria de 2ª oportunidade, si non tera superado ou asistido a tal proba na 1ª convocatoria. Si o traballo tutelado fora a causa de non superar a materia na 1ª oportunidade, deberá presentar dito traballo en esta 2ª oportunidade
No caso do alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia seguiránse os mesmos criterios de evaluación para a 1ª y 2ª oportunidade que para o restante alunnado, inda que, no caso da "discusión dirixgida" sustituirase, para os primeiros, a presentación oral en clase pola entrega dun esquema-resumo de algunha das lecturas indicadas.
|
| Fontes de información |
|
Bibliografía básica
|
Wolf, E. ((1982)). "Aspectos económicos del campesinado", en Id., Los campesinos.. Madrid, Labor
Blim, Michael ((2005)). "Culture and economy", en J.G. Carrier, A Handbook of Economic Anthropology.. Northampton, Mass., Edward Elgar Publishing
Munarriz, Luis ((2005)). "La conciencia humana", en id. (ed.) La Conciencia humana: perspectiva cultural.. Barcelona, Anthropos
Evans-Pritchard, E. ((1979)). "La realeza divina de los Shilluk del Sudán"., en Llobera, J.R.: Antropología política.. Barcelona, Anagrama
Beattie, J. ((1974)). "Matrimonio y afinidad", cap. VIII de Id.: Otras Culturas. Madrid, Fondo de Cultura Económica
Turner, V. ((1990)). "Símbolos en el ritual Ndembu", cap. 1º de Id.: La selva de los símbolos.. Madrid, Siglo XXI.
Morris, Bryan. ((2009)). Cap. 1º de Religión y antropología.. Madrid, Akal.
Lisón Tolosana, Carmelo, ed., ((2007) ). Introducción a la antropología social y cultural. Teoría, método y práctica.. Madrid, Akal.
Peacock, J.L. ((2005)). La lente antropológica. cap. 1º: “Materia". Madrid, Alianza
Sanroman, T. / González Echevarría, A ((2003)). Las relaciones de parentesco. Caps. 3 y 6. Barcelona, Universidad Autónoma de Barcelona
Good, Byron ((2003)). Medicina, racionalidad y experiencia.. Barcelona, Bellaterra
Fernández de Rota, J.A. ((2005)). Nacionalismo, cultura y tradición.Cap. 2º. Barcelona, Anthropos.
Augé, Marc / Jean-Paul Colleyn ((2005) ). Qué es la antropología. Barcelona, Paidós
Lisón Tolosana, Carmelo ((2012)). Teoría etnológica de Galicia. Madrid, Akal
Buxó, Mª. J. ((2007)). “Antropología aplicada”, en Lisón, C., ed.: cap. XIV. Madrid, Akal
Miquel, A. ((2007)). “Antropología económica”, en Lisón, C. op.cit., cap IV. Madrid, Akal
Godelier, M. ((1981)). “Antropología y economía: análisis de la producción, circulación y consumo de los bienes económicos”, cap. Iº de, id. Instituciones económicas.. Barcelona, Anagrama
Mairal, G. ( (2007)). “Culturas del riesgo. Antropología para una sociedad científica y tecnológica”, en Lisón, C.: op. cit., cap. XIII. Madrid, Akal
Gómez Pellón, E. ((2007)). “El patrimonio cultural: memoria e imagen del grupo social”, en Lisón, C., ed.: op. cit., cap. XVI. Madrid, Akal
Rappaport, R. ((2002)). “El ritual y sus formas”. Cap. 2º de Id., Ritual y religión.. Madrid, Cambridge U.P.
McCombie, S. ((1999)). “Folk. Flu and Viral Síndrome: An Anthropological Perspective”, en Hahn, R., ed. Anthropology in Public Health. New york, Oxford U.P. USA
Appadurai, A. ((1988)). “Introduction: commodities and the politics of value" in The Social Life of Things. cambridge, Cambridge Un. Press
Geertz, C. ((1988)). “Juego profundo. Notas sobre la riña de gallos en Bali”, en Id., La interpretación de las culturas. . Barcelona, Gedisa.
González Alcantud, J.A. ((2007)). “La antropología política”, en Lisón, C.: op. cit., cap. VIII. Madrid, Akal
Douglas, M. ((1998)). “La elección entre lo somático y lo espiritual: algunas preferencias médicas”, en Id., Estilos de pensar.. Barcelona, Gedisa.
Lévi-Strauss, C. ((1995)). “la familia”, en Lévi-Strauss, Spiro y Gough Polémica sobre el origen y universalidad de la familia humana.. Barcelona, Anagrama.
Cohen, A. ((2013)). “La mística del poder”, en Cañedo, Montserrat "Cosmopoliticas. Barcelona,Gedisa.
Gledhill, J. ((2000)). “Para situar lo político: una antropología política actual.”; cap. 1º de Id., El poder y sus disfraces.. Barcelona, Bellaterra
Lévi-Strauss, C. ((2007)). “Pensamiento ‘primitivo’ y mente ‘civilizada’”, en id., Mito y significado. Madrid, Alianza
Couceiro, E. ((2007)). “Religión y creencia. Cultura de los fundamentos y ultimidades existenciales”, en Lisón, C.: op. cit., cap. XVIII. Madrid, Akal
Couceiro, E. ((2007)). “Rito, mito y símbolo: acción, palabra e imagen en la construcción de los mundos culturales”, en Lisón, C.: op. cit., cap. XVII. Madrid, Akal
Rivas, A. ((2007)). “Transformaciones socioculturales y cambios familiares: continuidades y rupturas”, en Lisón, C. op.cit., cap. V. Madrid, Akal
Álvarez Munárriz, Luis ((2007)). “Visión histórico-sistemática de la Antropología social”, en Lisón, Introducción a la antropología social y cultural…, op. cit, cap.II. Madrid, Akal
Augé, M, / Jean-Paul Colleyn ((2005)). « Comprender el mundo contemporáneo » en Id.: op. cit.,cap. I. Barcelona, Paidós
|
|
|
Bibliografía complementaria
|
(). .
|
|
| Recomendacións |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
|
| Materias que continúan o temario |
| Metodoloxía da investigación etnográfica/615G01403 |
|
| Observacións |
|
Sin observaciones ni recomendaciones específicas |
|