| Competencias do título |
|
Código
|
Competencias do título
|
| A1 |
Conocimiento de los componentes básicos de las desigualdades sociales y las diferencias culturales. |
| A12 |
Conocimiento de la especie humana a través de la cultura, parentesco y hábitat con especial atención a los pueblos preindustriales. |
| A35 |
Actitud crítica frente a las doctrinas y las prácticas sociales. |
| A36 |
Actitud de compromiso frente a los problemas sociales y culturales. |
| B3 |
Capacidad de análisis y síntesis. |
| B9 |
Reconocimiento a la diversidad y a la multiculturalidad. |
| B13 |
Razonamiento crítico. |
| B20 |
Conocimiento de otras culturas y costumbres. |
| B27 |
Capacidades en reconocer la complejidad de los fenómenos sociales. |
| Resultados de aprendizaxe |
| Resultados de aprendizaxe |
Competencias do título |
| Definir, contrastar e debater críticamente conceptos básicos da antropoloxía, asociándoos á diversidade de realidades e problemáticas das sociedades humanas encadradas nos diferentes dominios da cultura. |
A1
A12
A35
A36
|
B9
B13
B20
|
|
| Describir e examinar, utilizando a etnografía, a diversidade, especificidade e regularidades dos fenómenos socioculturais, as súas problemáticas e as súas potencialidades, interpretándoas desde unha perspectiva comprometida e desenvolvida desde o punto de vista do local. |
A1
A12
A35
A36
|
B3
B9
B13
B27
|
|
| Contidos |
| Temas |
Subtemas |
| Tema 1º: Unha sistemática da antropoloxía social e cultural contemporánea |
DO TEMA 1º: Emerxencia de novos campos e fenómenos de investigación, e reconsideracións dos clásicos; Métodos e técnicas na antropoloxía contemporánea. Reflexividade, interpretación e reconfiguración do traballo de campo. |
| TEMA 2º: Antropoloxía económica e economía cultural. Culturas do traballo. |
DO TEMA 2º: A economía e as economías como dimensións da cultura. Teorías clásicas (formalismo, sustantivismo, enfoques marxistas). A economía cultural.; O intercambio. Teoría sobre o don de Mauss e debates posteriores. A mercadoría -Arjun Appadurai-. A produción. Sistemas de produción, modos de produción e correlatos socioculturais.; O traballo en perspectiva antropolóxica: dimensións simbólico-rituais do traballo e a actividade, e diversidade de perspectivas culturais en torno a este. As culturas do traballo. |
| TEMA 3º: A familia e o seu proceso de cambio. Modelos de convivencia familiar dende a comparación intercultural. A actualidade dos estudos de parentesco |
DO TEMA 3º: Teorías clásicas sobre o parentesco, a familia e o matrimonio; Familia e grupo doméstico; Os tipos de agrupación familiar e os procesos familiares contemporáneos en perspectiva cultural comparada; A actualidade dos estudos de parentesco. |
| TEMA 4º: Antropoloxía política. Poder, violencia e simbolismo político. |
DO TEMA 4º: Estruturas e sistemas políticos nas diferentes sociedades: Liñaxes segmentarias, bandas, xefaturas, big men, asociacións e sociedades, sistemas de grupos de idade, monarquías divinas, formacións estatales.Clientelismo. Os ámbitos de poder. O poder como discurso hexemónico incorporado. Colectivos "mudos" e "apoderamento". Nacionalismos e políticas de etnicidade. Vectores recorrentes na antropoloxía política: liderado, memoria, xerarquía, violencia. Análise da dimensión simbólico-ritual da acción política. |
| TEMA 5º: Asociacións, categorías e xerarquías sociais |
DO TEMA 5º: Xénero e idade. O privado e o público. Dominio e subordinación. Graos de idade e grupos de idade. Castas: varnas e jatis. As castas e a mobilidade social. Clases e estratos sociais. Clases culturais. O "capital simbólico" en Bourdieu. A complexidade na diferenciación social. O poder e os sen poder. Métodos de estudo da estratificación social. |
| TEMA 6º: Ritual, mito e simbolismo. Análises e interpretación antropolóxicas da acción simbólica e a narratividade |
DO TEMA 6º: A análise simbólica en antropoloxía. Antecedentes clásicos -simbolismo, relixión e sacrificio, totemismo-. Metodoloxía de Turner. A "Thick Description" de Geertz. Schneider, Leach, Mary Douglas e os "símbolos naturais", Cohen, Sperber. O mito, a historia e as narrativas na produción da realidade social cultural. Sahlins. A análise estrutural do mito e a hermenéutica cultural -Lisón-. O ritual como acción performativa: as súas propiedades e efectos. Van Gennep, de novo Turner, Rappaport. |
| TEMA 7º: Representacións, crenzas e estilos de pensamento |
DO TEMA 7º: Relixión, crenza e pensamento en Antropoloxía: Enfoques intelectualistas de Tylor, Marett, Frazer e Lang. Enfoques sociologistas de Robertson-Smith, Durkheim e Radcliffe-Brown. Morris. O pensamento prelóxico segundo Lévy-Bruhl. A tradución interpretativa das crenzas e o debate da racionalidade das formas de pensamento: Evans-Pritchard e Lienhardt. A réplica de Winch. Needham: crenza, linguaxe e experiencia. De pensamentos salvaxes, pensamentos civilizados, bricoleurs e enxeñeiros: o enfoque estrutural de Lévi-Strauss. Clasificacións simbólicas e estilos de pensamento: Mary Douglas e o método de « Group & Grid ». O problema da práctica. Estrutura e práctica, habitus esquemas culturais e paradigmas-raíces: de Bourdieu a Sherry Ortner pasando por Turner, Giddens e Sahlins, |
| TEMA 8º: Outros campos de análises antropolóxicas contemporáneas |
DO TEMA 8º: A nova Antropoloxía médica; risco e cultura; Antropoloxía e tecnoloxías emerxentes; Antropoloxía do deporte; Antropoloxía, cerebro, mente e conciencia. |
| Planificación |
| Metodoloxías / probas |
Competencias |
Horas presenciais |
Horas non presenciais / traballo autónomo |
Horas totais |
| Sesión maxistral |
A12 B20 |
52 |
0 |
52 |
| Proba obxectiva |
A12 B3 B20 B27 |
2 |
20 |
22 |
| Resumo |
A1 B3 B13 |
7 |
25 |
32 |
| Discusión dirixida |
A35 A36 B9 |
30 |
10 |
40 |
| |
| Atención personalizada |
|
4 |
0 |
4 |
| |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
| Metodoloxías |
|
Metodoloxías |
Descrición |
| Sesión maxistral |
· Sesión maxistral: Explicación polo profesor dos contidos da materia na aula (se presencialmente). Complementarase con materiais visuais de apoio -esquemas e presentacións en Power-Point. O obxectivo destas sesións consistirá en proporcionar, desenvolver e orientar aos alumnos nos coñecementos acerca dos contidos, teorías e complexidades dos fenómenos da cultura, e estimular debates participativos sobre todo iso. Un obxectivo engadido consistirá en fomentar o recoñecemento da diversidade característica do modo de manifestarse os fenómenos culturais.
En condicións de presencialidad, recoméndase a asistencia regular ao curso, en referencia ao aproveitamento do impartido nas sesións presenciais.
En condicións de non-presencialidad, a sesión maxistral será conducida mediante sesións a través da aplicación Teams (para os dous grupos maiores), e proporcionando resumos dos diferentes temas do programa a través da plataforma Moodle |
| Proba obxectiva |
· A proba obxectiva consistirá nunha proba escrita, ao fin do curso cuadrimestral, sobre os coñecementos alcanzados polo alumno, que consistirá no desenvolvemento argumental apoiado en exemplos etnográficos, desde un pequeno listado temático proporcionado polo profesor. Valoraranse os coñecementos básicos sobre as culturas desde o ángulo antropolóxico, a capacidade de recoñecemento da complexidade social , a capacidade de análise e síntese e as actitudes cara á diversidade cultural.
En condicións de presencialidade, recoméndase a asistencia regular ao curso, en referencia á preparación e subseguinte avaliación desta proba obxectiva.
De precisarse a realización online da proba, esta poderá ser realizada como 'tarea' a desarrollar a través da plataforma Moodle, e consistirá no desenrolo de dous epígrafes do temario da materia, seguidos de cadanseu exemplo etnográfico. |
| Resumo |
· O resumo consistirá na elaboración polo alumno dun único traballo de resumo e comentario crítico elaborado sobre o argumento sociocultural e a técnica de elaboración de dous filmes etnográficos, seleccionados polo mesmo, de entre máis dunha vintena que se proxectarán na aula durante o curso (en condicións de presencialidad), ou -alternativamente- cuxos ligazóns serán semanalmente proporcionados a través de Moodle polo profesor, para o seu visionado e análise autónoma (en condicións de non presencialidad).Será entregado a mediados-finais de decembro |
| Discusión dirixida |
· Discusión dirixida: presentación e debate en clase, durante as sesións de prácticas de grupos, de textos seleccionados polo seu valor teórico-etnográfico, acordes coa unidade temática que se estea desenvolvendo nese tempo, e na que tras a presentación dun resumo esquemático do texto desenvolvida por grupos de 3-5 alumnos, todos poden intervir con comentarios a aspectos da devandita lectura. Valorarase como se argumenta crítica e comprometidamente.
En condicións de presencialidade, recoméndase a asistencia regular ao curso, en referencia á participación en, e avaliación de, as discusións dirixidas.
En caso de non presencialidade, os grupos de alumnos substituirán a presentación en clase do texto que lles for asignado, por pequenos traballos colectivos con extensión máxima de cinco páxinas, aos que se poderá engadir mapas conceptuais da materia tratada. Estes traballos enviaranse por Moodle ao profesor, a data en que lles correspondeu a presentación. |
| Atención personalizada |
|
Metodoloxías
|
| Resumo |
| Sesión maxistral |
| Discusión dirixida |
|
| Descrición |
AA atención personalizada realizarase de forma individual respecto ao resumo fílmico e as discusións dirixidas cando a retroalimentación de face ao alumno así o requira.
En caso de situación de presencialidad, terá lugar durante o desenvolvemento das tutorías da materia.
En caso de situación de non presencialidad, terá lugar online, en horario de tutorías previamente concertadas, e a través de correo electrónico.
Para o alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, acordarase ao comezo do curso as tutorías específicas, ben ás que asistir, ou ben concertadas telemáticamente a través de correo electrónico, e que sexan compatibles coa súa dedicación |
|
| Avaliación |
|
Metodoloxías
|
Competencias |
Descrición
|
Cualificación
|
| Resumo |
A1 B3 B13 |
O resumo unitario dos dous films etnográficos terá unha extensión máxima de 10 páxinas, e computará un valor do 30% no conxunto da cualificación global. Valorarase particularmente o esforzo e destreza na síntese e comentarios críticos sobre os films, a traballar por cada alumno, así como a selección e tratamento dos conceptos crave do argumento fílmico. |
30 |
| Proba obxectiva |
A12 B3 B20 B27 |
A proba obxectiva considérase como un exame único ao final de curso, no que o alumno desenvolverá argumentalmente dous cuestións de rango intermedio, elixidas dentro dun listado temático proporcionado polo profesor (50% da cualificación desta Proba obxectiva), e en combinación con sendos exemplos etnográficos ilustrativos de cada tema teórico proposto (que supoñen outro 50% da cualificación). En conxunto, a cualificación da Proba obxectiva supón un valor do 50% da nota global. É requisito inescusable superar esta Proba obxectiva para considerar os outros elementos de avaliación. |
50 |
| Discusión dirixida |
A35 A36 B9 |
A discusión dirixida avaliarase sobre a comprensión, habilidade expositiva e criterio argumental crítico de cada alumno na súa presentación do seu respectivo resumen-esquema da lectura que lle será asignada; lecturas que se irán entregando ao longo do curso. Achega un 20% da consideración evaluativa.
En caso de non presencialidad, a avaliación realizarase sobre o escrito en formato dixital entregado por cada grupo de 3-5 alumnos que traballasen un mesmo artigo ou capítulo de libro. |
20 |
| |
|
Observacións avaliación |
|
Para a evaluación da 2ª oportunidade, realizarase unha media ponderada dos resultados da proba obxectiva(50% da calificación final)con as resultantes das outras duas metodoloxías (30% y 20%, respectivamente).O alumno deberá realizar a proba obxetiva na data da convocatoria de 2ª oportunidade (ben presencialmente, ben online, dependendo das circunstancias na data), si non tera superado ou asistido a tal proba na 1ª convocatoria. Si o resumo fílmico ou a discusión dirixida foran a causa de non superar a materia na 1ª oportunidade, deberá presentar o resumo fílmico e/ou o escrito-resumen da discusión dirixida en esta 2ª oportunidade
No caso do alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia seguiránse os mesmos criterios de evaluación para a 1ª y 2ª oportunidade que para o restante alunnado, inda que, no caso da "discusión dirixida" sustituirase, para os primeiros, a presentación oral en clase pola entrega do esquema-resumo de algunha das lecturas indicadas.
|
| Fontes de información |
|
Bibliografía básica
|
Ingold, Tim ((2020)). "Antropología: ¿por qué importa?". Madrid, Alianza
Wolf, E. ((1982)). "Aspectos económicos del campesinado", en Id., Los campesinos.. Madrid, Labor
Blim, Michael ((2005)). "Culture and economy", en J.G. Carrier, A Handbook of Economic Anthropology.. Northampton, Mass., Edward Elgar Publishing
Munarriz, Luis ((2005)). "La conciencia humana", en id. (ed.) La Conciencia humana: perspectiva cultural.. Barcelona, Anthropos
Evans-Pritchard, E. ((1979)). "La realeza divina de los Shilluk del Sudán"., en Llobera, J.R.: Antropología política.. Barcelona, Anagrama
Beattie, J. ((1974)). "Matrimonio y afinidad", cap. VIII de Id.: Otras Culturas. Madrid, Fondo de Cultura Económica
Turner, V. ((1990)). "Símbolos en el ritual Ndembu", cap. 1º de Id.: La selva de los símbolos.. Madrid, Siglo XXI.
Morris, Bryan. ((2009)). Cap. 1º de Religión y antropología.. Madrid, Akal.
Lisón Tolosana, Carmelo, ed., ((2007) ). Introducción a la antropología social y cultural. Teoría, método y práctica.. Madrid, Akal.
Peacock, J.L. ((2005)). La lente antropológica. cap. 1º: “Materia". Madrid, Alianza
Sanroman, T. / González Echevarría, A ((2003)). Las relaciones de parentesco. Caps. 3 y 6. Barcelona, Universidad Autónoma de Barcelona
Good, Byron ((2003)). Medicina, racionalidad y experiencia.. Barcelona, Bellaterra
Fernández de Rota, J.A. ((2005)). Nacionalismo, cultura y tradición.Cap. 2º. Barcelona, Anthropos.
Augé, Marc / Jean-Paul Colleyn ((2005) ). Qué es la antropología. Barcelona, Paidós
Lisón Tolosana, Carmelo ((2012)). Teoría etnológica de Galicia. Madrid, Akal
Buxó, Mª. J. ((2007)). “Antropología aplicada”, en Lisón, C., ed.: cap. XIV. Madrid, Akal
Miquel, A. ((2007)). “Antropología económica”, en Lisón, C. op.cit., cap IV. Madrid, Akal
Godelier, M. ((1981)). “Antropología y economía: análisis de la producción, circulación y consumo de los bienes económicos”, cap. Iº de, id. Instituciones económicas.. Barcelona, Anagrama
Mairal, G. ( (2007)). “Culturas del riesgo. Antropología para una sociedad científica y tecnológica”, en Lisón, C.: op. cit., cap. XIII. Madrid, Akal
Gómez Pellón, E. ((2007)). “El patrimonio cultural: memoria e imagen del grupo social”, en Lisón, C., ed.: op. cit., cap. XVI. Madrid, Akal
Rappaport, R. ((2002)). “El ritual y sus formas”. Cap. 2º de Id., Ritual y religión.. Madrid, Cambridge U.P.
McCombie, S. ((1999)). “Folk. Flu and Viral Síndrome: An Anthropological Perspective”, en Hahn, R., ed. Anthropology in Public Health. New york, Oxford U.P. USA
Appadurai, A. ((1988)). “Introduction: commodities and the politics of value" in The Social Life of Things. cambridge, Cambridge Un. Press
Geertz, C. ((1988)). “Juego profundo. Notas sobre la riña de gallos en Bali”, en Id., La interpretación de las culturas. . Barcelona, Gedisa.
González Alcantud, J.A. ((2007)). “La antropología política”, en Lisón, C.: op. cit., cap. VIII. Madrid, Akal
Douglas, M. ((1998)). “La elección entre lo somático y lo espiritual: algunas preferencias médicas”, en Id., Estilos de pensar.. Barcelona, Gedisa.
Lévi-Strauss, C. ((1995)). “la familia”, en Lévi-Strauss, Spiro y Gough Polémica sobre el origen y universalidad de la familia humana.. Barcelona, Anagrama.
Cohen, A. ((2013)). “La mística del poder”, en Cañedo, Montserrat "Cosmopoliticas. Barcelona,Gedisa.
Gledhill, J. ((2000)). “Para situar lo político: una antropología política actual.”; cap. 1º de Id., El poder y sus disfraces.. Barcelona, Bellaterra
Lévi-Strauss, C. ((2007)). “Pensamiento ‘primitivo’ y mente ‘civilizada’”, en id., Mito y significado. Madrid, Alianza
Couceiro, E. ((2007)). “Religión y creencia. Cultura de los fundamentos y ultimidades existenciales”, en Lisón, C.: op. cit., cap. XVIII. Madrid, Akal
Couceiro, E. ((2007)). “Rito, mito y símbolo: acción, palabra e imagen en la construcción de los mundos culturales”, en Lisón, C.: op. cit., cap. XVII. Madrid, Akal
Rivas, A. ((2007)). “Transformaciones socioculturales y cambios familiares: continuidades y rupturas”, en Lisón, C. op.cit., cap. V. Madrid, Akal
Álvarez Munárriz, Luis ((2007)). “Visión histórico-sistemática de la Antropología social”, en Lisón, Introducción a la antropología social y cultural…, op. cit, cap.II. Madrid, Akal
|
|
En situación de non presencialidad, existe posibilidade de acceso a libros e lecturas de antropoloxía en e-Libro, a través da páxina da Biblioteca da UDC. |
|
Bibliografía complementaria
|
(). .
|
|
| Recomendacións |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
|
| Materias que continúan o temario |
| Metodoloxía da investigación etnográfica/615G01403 |
|
| Observacións |
|
Sin observaciones ni recomendaciones específicas |
|