Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Socioloxía económica e das organizacións Código 615G01207
Titulación
Grao en Socioloxia
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinación
Masso Lago, Matilde
Correo electrónico
m.masso@udc.es
Profesorado
Cabaleiro Durán, David
Masso Lago, Matilde
Correo electrónico
david.cabaleiro.duran@udc.es
m.masso@udc.es
Web
Descrición xeral A Socioloxía Económica é o estudo sistemático das relacións sociais de intercambio que os individuos establecen entre si, e das institucións económicas que se derivan destas relacións, e que ao mesmo tempo as condicionan. Partindo desta definición operativa, o curso céntrase no estudo da natureza das relacións sociais de carácter económico, así como das institucións relacionadas coa produción, distribución e consumo de bens e servizos escasos, en concreto mercados e diñeiro.
Na segunda parte do curso preséntanse os fundamentos da socioloxía das organizacións. Centrarémonos nos principais enfoques aplicados para comprender os modelos organizativos das empresas, que constitúen os principais axentes da actividade económica.
O curso presenta un alto contido metodolóxico e práctico.

Competencias do título
Código Competencias do título
A9 Análisis de los principales conceptos y generalizaciones sobre la sociedad humana y sus procesos.
A14 Capacidades en elaborar, utilizar, e interpretar indicadores sociales e instrumentos de medición social.
A15 Conocimientos y habilidades para plantear y desarrollar una investigación aplicada en las diferentes áreas de la sociedad.
A17 Conocimientos y habilidades en la búsqueda de información secundaria en las diferentes fuentes (instituciones oficiales, bibliotecas, internet, etc.).
A20 Capacidades para adecuar los objetivos a los recusos económicos, temporales y humanos.
A24 Conocimientos y habilidades en transmitir los conceptos, problemáticas y perspectivas sociológicas.
A25 Habilidades en el desarrollo de las organizaciones (asesoramiento, diseño y gestión de organizaciones e instituciones).
A26 Saber elegir las técnicas de investigación social (cuantitativas y cualitativas) pertinentes en cada momento.
A29 Habilidades para el desarrollo de los recursos humanos en las organizaciones.
A34 Conocimientos y actitudes de ética profesional.
A35 Actitud crítica frente a las doctrinas y las prácticas sociales.
A36 Actitud de compromiso frente a los problemas sociales y culturales.
B1 Capacidad de organización y planificación.
B2 Toma de decisiones.
B3 Capacidad de análisis y síntesis.
B6 Comunicación oral y escrita en la lengua nativa.
B9 Reconocimiento a la diversidad y a la multiculturalidad.
B11 Compromiso ético.
B12 Trabajo en equipo.
B13 Razonamiento crítico.
B17 Motivación por la calidad.
B18 Creatividad.
B22 Liderazgo.
B25 Capacidades para relacionar los conocimientos de la sociología y de otras disciplinas afines.
B26 Capacidades en reconocer el carácter global y local de los fenómenos sociales.
B27 Capacidades en reconocer la complejidad de los fenómenos sociales.
C4 Desarrollarse para el ejercicio de una ciudadanía abierta, culta, crítica, comprometida, democrática y solidaria, capaz de analizar la realidad, diagnosticar problemas, formular e implantar soluciones basadas en el conocimiento y orientadas al bien común.
C5 Entender la importancia de la cultura emprendedora y conocer los medios al alcance de las personas emprendedoras.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Identificar e explicar as principais diferencias entre a economía e a socioloxía a hora de estudar a acción social A9
A24
A26
A34
A35
A36
B3
B9
B11
B13
B25
C4
C6
Saber definir e identificar qué son as institucións sociais, os seus compoñentes e funcionamento A9
A14
A15
A24
A25
A29
B1
B3
B6
B13
B17
B25
B26
B27
C4
C5
Coñecer as principais hipóteses e perspectivas teóricas sociolóxicas sobre as transformacións das institucións económicas A9
A24
B3
B13
B25
C4
C6
Identificar as características máis importantes dos mercados como institucións sociais, e os principais enfoques sociolóxicos da análise do mercado A9
A24
A35
B3
B9
B11
B13
B25
C4
Comprender por que o diñeiro é unha institución social. Identificar as súas funcións e coñecer os principais enfoques sociolóxicos do comportamento monetario A14
A17
A20
A35
B1
B3
B13
B17
B25
C4
C6
Identificar as distintas teorías sobre as organizacions e coñecer a súa vertiente aplicada á realidade social. A9
A24
A25
A29
B2
B3
B17
B18
B25
C6
Diagnosticar problemas organizativos, analiza-los e propoñer solucións. A17
A25
A29
A35
B2
B3
B13
B22
C5
Diseñar, planificar, realizar e exponer oralmente un proxecto de investigación sobre as principais temáticas da socioloxía económica A9
A15
A17
A24
B1
B2
B3
B6
B9
B11
B12
B13
B17
B25
C4
C6

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. Fundamentos da socioloxía económica:
De que falamos cando falamos de acción económica? Comportámonos como seres racionais no ámbito económico-monetario ou somos previsiblemente irracionais? Que modelos de racionalidade contempla a socioloxía? Por que non é posible predicir o comportamento humano aínda que sexa racional?
1.1. A socioloxía económica e organizacional no contexto da socioloxía xeral
1.2. O modelo de acción social da socioloxía económica vs. o modelo económico neoclásico
1.3. A nova socioloxía económica: o concepto de embeddedness
1.4. Cinco conceptos clave para entender a acción económica: poder, redes sociais, moral, valores e cultura
1.5. racionalidade vs. a irracionalidade no comportamento monetario: o papel das emocións e as expectativas ficticias

Tema 2. O papel das institucións na socioloxía económica:
Por que son importantes as institucións para comprender a realidade social e económica? Que son as institucións sociais e cales son os seus compoñentes?
2.1. O concepto de institución social en debate: novo e vello institucionalismo na socioloxía económica
2.2. O modelo analítico de Richard Scott para analizar as institucións: sistemas reguladores, normativos e cultural-cognitivos. Concepto de lexitimidade de entrada e saída de Habermas.
23. Institucións e organizacións: o modelo de Richard Scott (II) para entender a organización das institucións
2.4. Principais institucións económicas: mercados, empresas e diñeiro
Tema 3. Os mercados como estruturas sociais:
Que é o mercado e o sistema de mercado? Por que o sistema de mercado é unha institución social? Teñen os mercados unha estrutura social? Funciona o mercado segundo o modelo de competencia perfecta ou existen relacións de poder asimétricas? O mercado produce desigualdade ou funciona a través de mecanismos meritocráticos? Que normas de comportamento prevalecen no sistema de mercado?
3.1. O mercado como institución social: breve perspectiva histórica
3.2. Mercados e sistemas de mercado: Características do funcionamento do sistema de mercado. Coordinación a través do sistema de prezos.
3.3. Da economía de mercado á sociedade de mercado: a cultura e as normas do sistema de mercado.
3.4. As ambivalencias e límites do sistema de mercado: Atribucións morais do sistema de mercado. As “ineficiencias” do sistema de mercado: a desigualdade social e o límite ambiental.
Tema 4. O diñeiro como institución social.
Por que o diñeiro é unha institución social? Por que o diñeiro é unha débeda impersoal? Como consegue o diñeiro transportar valor abstracto? Son as criptomoedas unha innovación disruptiva? A forma que toma o diñeiro ten efectos na economía real e na sociedade?
4.1. Orixes do diñeiro: O falso mito do troco e o reducionismo histórico do homo economicus. teorías cartalistas.
4.2. Que é o diñeiro? funcións do diñeiro. diñeiro como débeda
4.3. Do patrón ouro ás criptomoedas: tipos de diñeiro, dixitalización e exclusión financeira.
4.4. Comportamento monetario: a teoría da marcación do diñeiro de V. Zelitzer e a contabilidade mental de R. Thaler.
Tema 5. Organizacións e empresas:
Que é unha organización e cales son os compoñentes organizativos máis importantes dunha empresa? Cales son os principais modelos organizativos e que efectos teñen sobre as actitudes e satisfacción dos traballadores/as? Cales son algúns dos principais retos dos diferentes modelos organizativos?
5.1. Que é unha organización. A organización empresarial: división técnico-produtiva; sistemas de autoridade.
5.2. O modelo burocrático e posburocrático.
5.3. Fordismo e posfordismo: o enfoque da rede e o paradigma da flexibilidade
5.4. Retos organizativos: obxectivos individuais e obxectivos colectivos; o desaxuste de medios, fins organizativos e lexitimidade organizativa; o comezo da incompetencia de Peter

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A9 A20 A24 A25 A29 A35 B3 B13 B17 B22 B25 B26 B27 C4 C6 20 20 40
Discusión dirixida A9 A14 A24 B12 B22 B25 10 15 25
Proba práctica A9 A14 A15 A17 A20 A24 A26 A36 B1 B2 B3 B9 B11 B12 B13 B17 B25 B26 C4 C5 C6 10 34 44
Proba obxectiva A9 A14 A34 B6 B13 B17 B25 B26 B27 C4 C6 3 22 25
Actividades iniciais A14 A24 A25 B3 B12 B18 B22 B25 B26 B27 C6 2 8 10
 
Atención personalizada 6 0 6
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Estarán centradas na exposición teórica por parte do profesor da materia correspondente a cada Tema, utilizando para iso abundante material visual (presentacións en Power-Point). Estas exposicións darán conta dos aspectos máis relevantes que comprende o tema correspondente, pero non esgotarán o seu contido senón que deixarán para o alumno/á iniciativa de buscar, ordenar e sintetizar toda a información fornecida. Deste xeito o alumno/a pasará a ter un rol máis activo. Durante a exposición animarase ao alumnado a realizar preguntas e suscitar dúbidas sobre calquera cuestión que non se comprenda adecuadamente.
Discusión dirixida Nas clases de grupos reducidos (interactivos) se debatirán os textos obligatorios de cada tema. As preguntas que orientan o debate serán adelantadas polo profesor para o seu estudo individual ou en grupo.
Proba práctica Realización de traballos prácticos en equipo que os alumnos deben facer ao longo do curso sobre as temáticas propostas na aula
Proba obxectiva Realización dunha proba escrita sobre os principais contidos da materia
Actividades iniciais Consulta sobre o coñecemento que os alumnos teñen sobre cada tema. Ditas actividades se realizarán ó comenzo de cada tema.

Atención personalizada
Metodoloxías
Actividades iniciais
Proba práctica
Descrición
As sesións magistrales e as discusións en grupo proporcionarán ao alumno material suficiente para resolver con éxito as probas prácticas. Ao longo do curso facilitaranse datos e fontes de datos para axudar á comprensión dos temas.
Recoméndase tamén o uso das tutorías individuais para resolver dúbidas acerca dos contidos, los exercicios prácticos etc.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Discusión dirixida A9 A14 A24 B12 B22 B25 A participación activa nos grupos interactivos será valorada en función da asistencia e a realización de breves exercicios prácticos de seguimiento. 10
Proba obxectiva A9 A14 A34 B6 B13 B17 B25 B26 B27 C4 C6 Proba de avaliación final sobre as principáis temáticas abordadas na aula 60
Proba práctica A9 A14 A15 A17 A20 A24 A26 A36 B1 B2 B3 B9 B11 B12 B13 B17 B25 B26 C4 C5 C6 Exercicios prácticos sobre as temáticas explicadas en clase.
Os mencionados exercicios planificaránse con antelación.
Para aprobar a materia é imprescindible aprobar as prácticas. A nota das mesmas será a media de tódolos exercicios realizados e entregados en tempo e forma.
A asistencia ás sesions prácticas é condición necesaria para entregar o exercicio.
30
 
Observacións avaliación
Avaliación continua
Para superar a asignatura e imprescindible aprobar o examen final e as prácticas. As dúas partes apróbanse cun 5. A nota final será a suma ponderada das dúas partes máis a puntuación ponderada das discusións dirixidas.

No caso de suspender na primeira convocatoria en Xuño, o alumno terá que facer en Xullo un examen de recuperación de todo o curso.

Aqueles alumnos que aproben as prácticas en Xuño pero suspendan o examen teórico poderán manter as notas das prácticas en Xullo. A súa nota final da segunda convocatoria será a media de ambas cualificacións. 

Avaliación final no continua

Aqueles alumnos que non poidan asistir regularmente a clase, e específicamente as clases prácticas, deberán optar pola avaliación final consistente nunha proba obxectiva que terá un peso dun 100% da nota final. 

Dispensa académica

Os alumnos/as con dispensa académica poderán seguir a asignatura a través dos materiais expostos no moddle. A avaliación farse a través dunha proba obxectiva que incúa a parte teórica e práctica. 

Plaxio

A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso "0" na materia na convocatoria correspondente, invalidando así calquera cualificación obtida en todas as actividades de avaliación de cara a convocatoria extraordinaria. 



Fontes de información
Bibliografía básica Granovetter, M (2003). Acción económica y estructura social: el problema de la incrustación. Madrid: CIS
BECKERT, j. (2002). Beyond the Market. The Social Foundations of Economic Efficiency. Princeton : Princeton University Press
Ingham G. (2010). Capitalismo . Cambridge: Polity Press.
Raworth, K. (2018). Economía rosquilla: 7 maneras de pensar la economía del siglo XXI. . Barcelona. Paidós
ENGUITA, MARIANO F. (1998). Economía y Sociología. CIS. Madrid
Lindblont, Ch. (2002). El sistema de mercado : qué es, cómo funciona y cómo entenderlo . Madrid: Alianza
SMELSER N. J. y SWEDBERG, R. eds. (2005). Handbook of Economic Sociology. Princeton
Searle, J (1997). La construcción de la realidad social. Barcelona: Paidós
Polanyi, K (2003). La gran transformación. México: Fondo de cultura económica.
Ariely, D. (2008). Las trampas del deseo. Cómo controlar los impulsos irracionales que nos llevan al error. Barcelona: Ariel
Portes, A (2013). Sociología económica. Una investigación sistemática. Madrid: CIS
Lee Mudge. (2008). What is neo-liberalism?. Socio Economic Review

Bibliografía complementaria (). .
AA.VV. (1997). Revista Española de Investigación Sociológica. Nº 77-78. Madrid. CIS
SCHUMPETER, J.A. (1968). Capitalismo, socialismo y democracia. Aguilar, Madrid
BRUNET,I y PASTOR,I. (2003). Ciencia, sociedad y economía. Fundamentos, Madrid
HOFSTEDE, G. (1999). Culturas y organizaciones. MaAlianza Editorialdrid.
WEBER, M. (1977). Economía y sociedad. F.C.E. México
SOMBART,W. (1993). El burgués. Alianza, Madrid
CROZIER, M. (1963). El fenómeno burocrático. Amorrortu Buenos Aires
PFEFFER,J. (1981). El poder en las organizaciones. McGraw Hill, Madrid
SIMMEL, G. (1977). Filosofía del dinero. IEP Madrid
PARETO, W. (1980). Forma y equilibrio sociales. Alianza, Madrid
MISES, L. V. (1955). La acción humana: tratado de economía. Ed. Unión. Madrid
ETZIONI, AMITAI (2007). La dimensión moral: hacia una nueva economía. Palabra, Madrid
DURKHEIM, E. (1987). La división del trabajo social. Akal, Madrid
BELTRÄN, M. (1977). La élite burocrática española. Ariel, Barcelona
CASTELLS, M. (1999). La era de la información:Economía, sociedad y cultura. Alianza, Madrid
MINTZBERG, H. (1984). La estructuración de las organizaciones. Ariel, Barcelona
POLANYI, k. (2006). La gran transformación. F.C.E. México
GUTIERREZ, R. (2001). La nueva sociología económica: desarrollo y programa. CIS, Madrid
BOURDIEU, P. (2001). Las estructuras sociales de la economía. Ed. Manantial, Buenos Aires
WILLIAMSON, O.E. (1989). Las instituciones económicas del capitalismo. f.c.e. México
HIRSCHMANN, A.O. (1978). Las pasiones y los intereses. F.C.E. México
MINGIONE, E. (1994). Las sociedades fragmentadas. Una sociología de la vida económica más allá del paradigma del mercado. MTSS, Madrid
AA.VV (1993). Lecturas de Teoría de la Organización. Madrid. M.A.P.
BELTRÄN, M. (1985). Los funcionarios ante la reforma de la administración. CIS Madrid
MICHELS, R. (1979). Los partidos políticos. Amorrortu Buenos Aires
MARX, KARL (1977). Manuscritos: Economía y Filosofía. Alianza, Madrid
WILLIAMSON, O.E. (1991). Mercados y jerarquías. F.C.E. México
INGLEHART, R. y WELZEL CH. (2006). Modernización, cambio cultural y democracia: la secuencia del desarrollo humano. CIS Madrid
SUÁREZ, A. (2001). Nueva economía y nueva sociedad. Los grandes desafíos del siglo XXI. Pearson, Madrid
HALL, R. (1972). Organizaciones: estructura y proceso. Prentice Hall, Madrid
HIRSCHMANN,,A.O. (1977). Salida, voz y lealtad. F.C.E. Mexico
MAYNTZ,R. (1963). Sociología de la organización. Alianza, Madrid
SMELSER, N. (1965). Sociología de la vida económica. Ed. UTEHA. México
PERROW,C. (1971). Sociología de las organizaciones. McGraw Hill, Madrid
LUCAS MARIN, A. (2002). Sociología de las organizaciones. Madrid. McGraw Hill
VEBLEN, T. (1973). Teoría de la clase ociosa. Un estudio económico de la evolución de las instituciones. F.C.E. México
POWELL,W. y DIMAGGIO, P. (1991). The new Institutionalism in organizational analysis. Chicago UCP
BECKER, GARY (1987). Tratado sobre la familia. Alianza, Madrid
GARMENDIA, J.A( (1994). Tres culturas. Organización y recursos humanos.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Introdución á socioloxía/615G01103
Economía política/615G01104

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
Teoría Sociolóxica I/615011202
Teoría Sociolóxica II/615011302
Crecemento e desenvolvemento económico/615G01404
A función dos recursos humanos na empresa/615G01414

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías